Την ημέρα των Χριστουγέννων, ένα πετρελαιοφόρο που σέρνει την άγκυρά του κατά μήκος του βυθού της Βαλτικής έκοψε ένα καλώδιο ηλεκτρικού ρεύματος μήκους 170 χιλιομέτρων γνωστό ως Estlink-2, που συνδέει τη Φινλανδία με την Εσθονία.
Το περιστατικό, σύμφωνα με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους, ήταν απλώς ένα άλλο παράδειγμα της κακόβουλης συμπεριφοράς της Ρωσίας στη Βαλτική, όπου φέρεται να έχει εμπλακεί σε έναν ήρεμο πόλεμο πρόκλησης κατά των χωρών του ΝΑΤΟ χρησιμοποιώντας τον λεγόμενο σκιώδη στόλο δεξαμενόπλοιων για να προκαλεί ζημίες στις περιοχές του ΝΑΤΟ.
Ο συγχρονισμός της Βαλτικής
Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τι έκανε πραγματικά η Ρωσία, πρέπει να γυρίσει χρόνο πίσω στη Σοβιετική Ένωση, όταν η Ρωσία εκτεινόταν στα κράτη της Βαλτικής και στο μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης.
Μια πτυχή του ήταν μια πολιτική γνωστή ως «συγχρονισμός της Βαλτικής», η οποία περιελάμβανε τη σύνδεσή τους με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ρωσίας μέσω της Πολωνίας.
Όταν η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε την ημέρα των Χριστουγέννων το 1991- κάτι που μπορεί να εξηγήσει την ημερομηνία της αποκοπής του Estlink, άφησε πίσω της έναν δακτύλιο από καλώδια υψηλής τάσης που συνδέουν πυρηνικούς σταθμούς στο Λένινγκραντ με τη Λευκορωσία και τη Βαλτική.
Μέχρι σήμερα, τα δίκτυα της Εσθονίας, της Λιθουανίας και της Λετονίας παραμένουν συνδεδεμένα με τη Λευκορωσία και τη Ρωσία. Αυτή η εποχή πρόκειται να κλείσει στις αρχές Φεβρουαρίου, όταν οι Βαλτικές χώρες θα απελευθερωθούν οριστικά από το ρωσικό δίκτυο.
Η Ρώσικη στρατηγική
Η Μόσχα «προσπαθεί να δείξει ότι η Βαλτική δεν είναι προετοιμασμένη για τη μετάβαση από το δίκτυο της σοβιετικής εποχής», είπε ο Μόγιερ από το κέντρο σκέψης Wilson με έδρα την Ουάσιγκτον.
Αρχικά, φαινόταν ότι η ρωσική στρατηγική θα μπορούσε να πετύχει καθώς οι τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας στην Εσθονία πενταπλασιάστηκαν. Αλλά μετά το κύμα υποχώρησε.
Οι φινλανδικές αρχές έσπευσαν να καταλάβουν το πλοίο και να συλλάβουν το πλήρωμα των 24 ατόμων. Το τάνκερ είχε μειώσει την ταχύτητα πριν πλησιάσει τα καλώδια και έσερνε την άγκυρά του για 60 χιλιόμετρα.
Οι Βαλτικοί
Παρά τη βαθιά έχθρα τους προς τη Μόσχα, οι Βαλτικοί δεν έχουν κάνει πολλά για να διαφημίσουν το εκκρεμές διαζύγιο τους από το ρωσικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.
Η διαδικασία αποσύνδεσης έχει ένα τίμημα περίπου 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, το 75% του οποίου θα καλυφθεί από την ΕΕ. Ωστόσο, το κόστος της ανάληψης υποχρέωσης είναι η μικρότερη ανησυχία της ΕΕ.
«Οι αποφάσεις για συγχρονισμό και αποσυγχρονισμό διαμορφώνονται τόσο από τις γεωπολιτικές όσο και από τις γεωοικονομικές σχέσεις – και να διαμορφώνουν αυτές τις σχέσεις στο μέλλον», δήλωσε ο Georg Zachmann, ανώτερος συνεργάτης στο Bruegel, μια δεξαμενή σκέψης στις Βρυξέλλες.
Η «δοκιμή του νησιού»
Το κατεστραμμένο καλώδιο έχει τρομάξει την περιοχή, αναγκάζοντας τους αξιωματούχους να εξετάσουν το ενδεχόμενο να παρακάμψουν ένα βασικό βήμα στη διαδικασία αποσύνδεσης. Πριν συνδεθούν στο ευρωπαϊκό δίκτυο, οι χώρες της Βαλτικής θα δοκίμαζαν το δίκτυό τους μεμονωμένα σε αυτό που είναι γνωστό ως "δοκιμή νησιών". Αυτό έχει σκοπό να διασφαλίσει ότι όλα λειτουργούν σύμφωνα με το σχέδιο, πιθανότατα θα μείνει εκτός, δήλωσε η Susanne Nies, εμπειρογνώμονας της δεξαμενής σκέψης Helmholtz Zentrum με έδρα το Βερολίνο.
Οι φορείς εκμετάλλευσης δικτύου σε αυτές τις χώρες "εξετάζουν την επιλογή να οργανώσουν τη δοκιμή απομονωμένης λειτουργίας σε άλλη στιγμή μετά τον συγχρονισμό", ανέφερε η AST της Λετονίας σε δήλωση την περασμένη εβδομάδα.
Όταν ο συγχρονισμός ήταν 100 ημέρες μακριά, οι υπουργοί ενέργειας της Βαλτικής συναντήθηκαν στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας, Βίλνιους, για να εγκαινιάσουν ένα μνημείο που μετρά αντίστροφα. Αυτό στέκεται μπροστά από το μουσείο τεχνολογίας.
Η παραπληροφόρηση
Ο υπουργός Κλίματος και Ενέργειας της Λετονίας Κάσπαρς Μέλνις δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι σε περίπλοκες γεωπολιτικές συνθήκες, η κοινωνία είναι πιο ευάλωτη και όσο πλησιάζει η καθορισμένη ημερομηνία για την ολοκλήρωση του έργου συγχρονισμού, τόσο περισσότερο διαδίδονται παραπλανητικές πληροφορίες
Η ενεργειακή πολιτική ήταν συχνά φορέας εκστρατειών ρωσικής προπαγάνδας που επιδιώκουν να υποκινήσουν τη διαφωνία. Μια έκθεση στα μέσα του 2024 από την εταιρεία παρακολούθησης Mediaskopas διαπίστωσε ότι η παραπληροφόρηση σχετικά με τα ενεργειακά ζητήματα «σπρώχνεται σταθερά» στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης από το 2021.
Μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση της Λετονίας απλώς εφιστά την προσοχή. "Προτρέπουμε το κοινό να αντιμετωπίζει τις πληροφορίες με κριτικό πνεύμα, να μην υποκύπτει σε οποιεσδήποτε συναισθηματικά φορτισμένες δηλώσεις και να μην κοινοποιεί ειδήσεις που δεν έχουν επαληθευτεί", είπε ο Μέλνις.
Η παραπληροφόρηση, όπως και η δολιοφθορά σε αγωγούς και καλώδια, θεωρείται «υβριδική επίθεση», με στόχο να αποσταθεροποιήσει τις κοινωνίες χωρίς τη χρήση βίας.
Βέβαια, αν οι χώρες θεωρούν το σαμποτάζ τόσο επιβλαβές όσο μια στρατιωτική επίθεση, θα μπορούσαν να επικαλεστούν τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ - ή μια παρόμοια ρήτρα της ΕΕ, κάτι που υποστηρίζεται ότι πρόκειται σύντομα να συμβεί, χωρίς να γνωρίζουμε τις συνέπειες αυτής της πολιτικής.
*Η Aurélie Pugnet είναι δημοσιογράφος με ειδίκευση στα θέματα άμυνας και την εξωτερική πολιτική τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και του ΝΑΤΟ.
Ο Nikolaus J. Kurmayer είναι δημοσιογράφος που ειδικεύεται σε θέματα ένεργειας και περιβάλλοντος
www.worldenergynews.gr
