Από τον περασμένο Σεπτέμβριο βρίσκεται σε εξέλιξη, στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη, μια πρωτοφανής ενεργειακή κρίση. Οι τιμές του φυσικού αερίου να έχουν αυξηθεί 400-500% από τις αρχές του χρόνου, συμπαρασύροντας τις τιμές του ηλεκτρισμού που έχουν επίσης εκτοξευθεί σε δυσθεώρητα ύψη.
Οι αρχικές εκτιμήσεις περί παροδικού φαινομένου που γρήγορα θα εκτονωθεί, δεν επιβεβαιώθηκαν. Πλέον όλοι μιλούν για κάποια αποκλιμάκωση των τιμών φυσικού αερίου μετά το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2022, χωρίς όμως κανένας να ελπίζει ότι σύντομα οι τιμές θα επανέλθουν στα προ κρίσης επίπεδα. Μάλιστα δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν, ότι έχουμε εισέλθει σε μια νέα περίοδο υψηλών τιμών των ενεργειακών προϊόντων στην οποία θα πρέπει να προσαρμοστούν οι οικονομίες και οι καταναλωτές.
Οι κυβερνήσεις της Ευρώπης αντιμέτωπες με το φαινόμενο αναζήτησαν λύσεις στήριξης των καταναλωτών ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέδειξε μια σειρά εργαλείων επιδότησης σε εθνικό επίπεδο, τα οποία αποδέχεται να ισχύσουν για όσο διάστημα διαρκεί η κρίση χωρίς να θεωρούνται κρατικές ενισχύσεις.
Αντιστοίχως η ελληνική κυβέρνηση ήδη από τις αρχές Σεπτεμβρίου υιοθέτησε επιδότηση των λογαριασμών του ρεύματος αξιοποιώντας τα πλεονάσματα από την πώληση δικαιωμάτων ρύπων. Ακολούθησαν αλλεπάλληλες αυξήσεις της επιδότησης τόσο για τους οικιακούς καταναλωτές όσο και για τις επιχειρήσεις, ενώ πλέον το ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί στο τι θα γίνει το 2022.
Και το ερώτημα είναι για πόσο χρονικό διάστημα θα χρειαστεί να συνεχιστούν οι επιδοτήσεις και βεβαίως από που θα βρεθούν τα χρήματα.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον και με τον κίνδυνο η κρίση τιμών να μετατραπεί σε κρίση επάρκειας φυσικού αερίου, ειδικά εν όψει των χειμερινών μηνών, οι φωνές εναντίον της ενεργειακής μετάβασης που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Fit for 55 πλήθυναν και έγιναν πιο δυνατές. Αντιστοίχως στην Ελλάδα το σχέδιο πλήρους και ταχείας απολιγνιτοποίησης της παραγωγής ηλεκτρισμού υφίσταται κριτική αφού κατά τη διάρκεια του καύσωνα του καλοκαιριού ο λιγνίτης έσωσε την παρτίδα, ενώ εν όψει ενός δύσκολου από πλευράς επάρκειας χειμώνα, ο λιγνίτης μοιάζει να είναι η μόνη λύση.
Πάντως η ελληνική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να συνεχίσει το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης με ορίζοντα το 2028 όπως αρχικώς το είχε ανακοινώσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Σύνοδο του ΟΗΕ το 2019, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμμένει στην ταχεία ενεργειακή μετάβαση, δηλώνοντας σε όλους τους τόνους ότι ο μόνος τρόπος για να πέσουν οι τιμές είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι νέες πράσινες τεχνολογίες καυσίμων όπως το υδρογόνο.
Όσο δε για την τρέχουσα περίοδο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί τις εξελίξεις με κάποια αποστασιοποίηση απορρίπτοντας τα αιτήματα χωρών όπως η Ισπανία αρχικά και στη συνέχεια η Γαλλία, με την Ιταλία, την Ελλάδα και τη Ρουμανία για παρεμβάσεις στον τρόπο με τον οποίο είναι χτισμένη η αγορά ηλεκτρισμού. Πάντως ο κίνδυνος κοινωνικών αναταραχών ειδικά εάν μαζί με το πρόβλημα των τιμών προκληθεί και πρόβλημα επάρκειας, δεν είναι μια απίθανη προοπτική.
Σε αυτό το περιβάλλον το αφιέρωμα του WEN στην ενεργειακή κρίση επιχειρεί να καταγράψει τις απόψεις, τις θέσεις και τις προτάσεις και τα σχέδια όλων των πλευρών.
Της κυβέρνησης μέσω του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, των ειδικών στον τομέα της ενέργειας όπως ο καθηγητής του ΕΜΠ και πρώτος πρόεδρος της ΡΑΕ Παντελής Κάπρος, αλλά και εκπροσώπων όλων των εταιριών που δραστηριοποιούνται στην αγορά ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, οι οποίοι μιλούν για τις αιτίες, τις προβλέψεις, για το μέλλον και τις προοπτικές ίσως και τις ευκαιρίες που ανοίγονται μέσα από την κρίση.
Επιμέλεια αφιερώματος: Πηνελόπη Μητρούλια
www.worldenergynews.gr
