Τι προτείνει ο καθηγητής Leonardo Meeus, διευθυντή του Florence School of Regulation και της Έδρας Loyola de Palacio για τον Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Κανονισμό στο Κέντρο Robert Schuman
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο δημόσιος διάλογος για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ένας διάλογος που τροφοδοτείται και επιταχύνεται από την ενεργειακή κρίση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση που μετά την υιοθέτηση του Target Model, που χρειάστηκε αρκετά χρόνια για να αναπτυχθεί με μελέτες, εκτιμήσεις επιπτώσεων και δημόσιες διαβουλεύσεις, προγραμμάτιζε την πέμπτη φάση των μεταρρυθμίσεων της αγοράς. Η ενεργειακή κρίση επιταχύνει αυτή τη διαδικασία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπεται να παρουσιάσει μια πρόταση μεταρρύθμισης το 2023, ενώ το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου ζήτησε από την Κομισιόν να επιταχύνει ακόμη περισσότερο.
Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζονται μια σειρά από προτάσεις, όπως αυτή που στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε «πρόταση Κάπρου», αφού διαμορφώθηκε από τον καθηγητή του ΕΜΠ και πρώτο πρόεδρο της ΡΑΕ Παντελή Κάπρο. Με στόχο την αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, την εξάλειψη των απροσδόκητων κερδών και την πρόσβαση των καταναλωτών σε φθηνές ΑΠΕ η «πρόταση Κάπρου» προβλέπει τον διαχωρισμός της αγοράς σε ομάδες τεχνολογιών ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους διαφορετική τιμολόγηση και χωριστή ρύθμιση τους.
Όμως η συγκεκριμένη πρόταση δεν είναι η μόνη και δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν, ότι με την υιοθέτηση αυτού του είδους των λύσεων κινδυνεύει να σταματήσει η διαδικασία ολοκλήρωσης της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να εισαχθούν νέα εμπόδια στο διασυνοριακό εμπόριο. Κάτι τέτοιο λένε οι πολέμιοι της συγκεκριμένης πρότασης θα ήταν ατυχές αφού τα οφέλη από την ολοκλήρωση της αγοράς αυξάνονται με τη συνεχιζόμενη μετάβαση στις ΑΠΕ.
Οι τέσσερεις πυλώνες
Ενδεικτική της άποψης αυτής είναι άρθρο που δημοσιεύεται στο Energy Post του καθηγητή Leonardo Meeus, διευθυντή του Florence School of Regulation και της Έδρας Loyola de Palacio για τον Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Κανονισμό στο Κέντρο Robert Schuman.
Ο κ. Meeus, υποστηρίζει ότι η νέα μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να αφορά την προώθηση της διαδικασίας ολοκλήρωσης και όχι την διακοπή της. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά τα οφέλη από την ολοκλήρωση της αγοράς είναι ήδη σαφή και αυξάνονται καθώς μεταβαίνουμε στις ΑΠΕ. Δεν πρέπει να διακινδυνεύουμε να πάμε πίσω εισάγοντας νέα εμπόδια στο διασυνοριακό εμπόριο.
Ο κ. Meeus με το άρθρο του υποστηρίζει, ότι η λύση για τη μείωση των τιμών είναι η ολοκλήρωση της αγοράς με την υιοθέτηση εργαλείων όπως οι Συμβάσεις επί της Διαφοράς CfD και οι Συμφωνίες Αγοράς Ισχύος PPA, οι Μηχανισμοί Αμοιβής Δυναμικότητας CRM, οι Ενεργειακές Κοινότητες και η Ευελιξία από την πλευρά της ζήτησης. Αναλυτικά για τα προαναφερόμενα εργαλεία ο κ. Meeus αναφέρει τα εξής:
Συμβόλαια για τη διαφορά CfD και συμφωνίες αγοράς ενέργειας PPA
Όσο περισσότερο επενδύουμε στις ΑΠΕ, τόσο περισσότερο αποσυνδέουμε την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας από την τιμή του φυσικού αερίου. Εάν θέλουμε να εγγυηθούμε ότι οι καταναλωτές έχουν πρόσβαση σε φθηνές ΑΠΕ, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να αναπτύξουν περαιτέρω CfD για λογαριασμό τους. Στη συνέχεια, πρέπει να σκεφτούμε πώς τα χρήματα που συγκεντρώνουν αυτές οι συμβάσεις κατά τη διάρκεια μιας κρίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη των καταναλωτών σε περιόδους υψηλών τιμών. Η υποστήριξη θα πρέπει να απευθύνεται σε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και είναι επίσης σημαντικό να διατηρήσουμε το κίνητρο για εξοικονόμηση ενέργειας κατά τη διάρκεια μιας κρίσης.
Μια άλλη επιλογή θα ήταν να υπάρξει μια οντότητα που θα εξουσιοδοτηθεί από τα κράτη μέλη να ενεργεί ως διαμεσολαβητής, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να αγοράζουν αυτά τα συμβόλαια ως ασφάλιση έναντι των υψηλών τιμών. Ορισμένοι μεγάλοι καταναλωτές και προμηθευτές έχουν ήδη συνάψει Συμφωνίες Αγοράς Ενέργειας (PPA) με επενδυτές ΑΠΕ, αλλά αυτές οι συμφωνίες μπορούν να αναπροσαρμοστούν, κάτι που δεν βοηθά σε περιόδους κρίσης (και εκ των υστέρων επίσης δεν ωφελεί τους επενδυτές που αντιμετωπίζουν τώρα μέτρα κατά των απροσδόκητων κερδών τους).
Μηχανισμοί αποζημίωσης χωρητικότητας CRM
Η πολιτική της δέσμης μέτρων της ΕΕ για την καθαρή ενέργεια ήταν να αποφευχθεί η κατάχρηση των μηχανισμών δυναμικότητας. Το πακέτο εξασφάλισε επίσης ότι αυτοί οι μηχανισμοί έχουν σχεδιαστεί με τρόπο που ελαχιστοποιεί τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στα βραχυπρόθεσμα σήματα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Εάν αλλάξουμε το παράδειγμα και θεωρήσουμε αυτούς τους μηχανισμούς μέρος του μοντέλου-στόχου της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, μπορούμε να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα στην εναρμόνιση και την ολοκλήρωσή τους. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω κωδίκων και κατευθυντήριων γραμμών δικτύου, που αφορούν μια διαδικασία που έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία και για άλλες πτυχές των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας.
Ενεργειακές Κοινότητες
Εάν περισσότεροι πολίτες θέλουν να ενταχθούν σε μια κοινότητα και αν θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι έχουν πρόσβαση σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, πρέπει να ενισχύσουμε το ρυθμιστικό πλαίσιο για την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών, την κοινή χρήση και την παροχή ενέργειας.
Ορισμένες χώρες επέτρεψαν τη συμμετοχή των κοινοτήτων σε διαγωνισμούς για μεγάλα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ίσως θα μπορούσαν επίσης να έχουν πρόσβαση σε CfD και να λάβουν ρόλο σε συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.
Οι τοπικές αρχές θα μπορούσαν να δώσουν στις ενεργειακές κοινότητες πρόσβαση σε δημόσια κτίρια για να επενδύσουν σε φωτοβολταϊκά πάνελ και θα μπορούσαν να διασφαλίσουν ότι οι ευάλωτοι καταναλωτές θα ενσωματωθούν σε αυτές τις κοινότητες. Οι ενεργειακές κοινότητες μπορούν να συμμετάσχουν σε έργα κοινωνικής στέγασης και σε πολλές άλλες βέλτιστες πρακτικές που αναδύονται σε όλη την Ευρώπη. Για να αναβαθμιστούν αυτές οι πρωτοβουλίες, θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω τεχνική βοήθεια, ανάπτυξη ικανοτήτων και δραστηριότητες ευαισθητοποίησης για τις κοινότητες και τους πολίτες.
Ευελιξία από την πλευρά της ζήτησης
Το παράδειγμα της δέσμης μέτρων της ΕΕ για την καθαρή ενέργεια ήταν να επικεντρωθεί στην εθελοντική ευελιξία, η οποία παρέχεται μέσω αντανακλαστικών τιμολογίων δικτύου, δυναμικών τιμών λιανικής και προμήθειας υπηρεσιών ευελιξίας βάσει της αγοράς από τους διαχειριστές συστημάτων.
Για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, θα ήταν χρήσιμο να κάνετε ένα βήμα παραπέρα. Θα πρέπει να είμαστε σε θέση να μειώσουμε τους πάντες στη βασική κατανάλωση ενέργειας, η οποία θα ήταν λιγότερο επώδυνη και πιο αποδεκτή από τις περιοδικές διακοπές ρεύματος. Οι χρήστες του δικτύου θα μπορούσαν επίσης να προσφερθούν εθελοντικά να αποκοπούν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης με αντάλλαγμα την αποζημίωση. Θα μπορούσαμε να ζητήσουμε από όλους τους λιανοπωλητές να προσφέρουν συνδρομές με διαφορετικά επίπεδα εγγυημένης προσφοράς.
Η αντιστάθμιση μπορεί τότε να αφορά τόσο τον όγκο όσο και την τιμή. Θα μπορούσαμε να ζητήσουμε από όλους τους ΔΣΜ και τους ΔΣΔ να προσφέρουν συμφωνίες σύνδεσης σταθερών και μη ή διαφορετικά επίπεδα συμφωνιών σύνδεσης με έκπτωση. Θα σήμαινε ότι εξελισσόμαστε από την εθελοντική ευελιξία σε έναν συνδυασμό εθελοντικών και έξυπνων υποχρεωτικών (εφεδρικών) συστημάτων. Αυτό θα είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση (προσωρινών) σημείων συμφόρησης στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και θα μπορούσε επίσης να μας σώσει από χαοτικές κυλιόμενες διακοπές ρεύματος σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
www.worldenergynews.gr
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση που μετά την υιοθέτηση του Target Model, που χρειάστηκε αρκετά χρόνια για να αναπτυχθεί με μελέτες, εκτιμήσεις επιπτώσεων και δημόσιες διαβουλεύσεις, προγραμμάτιζε την πέμπτη φάση των μεταρρυθμίσεων της αγοράς. Η ενεργειακή κρίση επιταχύνει αυτή τη διαδικασία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπεται να παρουσιάσει μια πρόταση μεταρρύθμισης το 2023, ενώ το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου ζήτησε από την Κομισιόν να επιταχύνει ακόμη περισσότερο.
Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζονται μια σειρά από προτάσεις, όπως αυτή που στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε «πρόταση Κάπρου», αφού διαμορφώθηκε από τον καθηγητή του ΕΜΠ και πρώτο πρόεδρο της ΡΑΕ Παντελή Κάπρο. Με στόχο την αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, την εξάλειψη των απροσδόκητων κερδών και την πρόσβαση των καταναλωτών σε φθηνές ΑΠΕ η «πρόταση Κάπρου» προβλέπει τον διαχωρισμός της αγοράς σε ομάδες τεχνολογιών ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους διαφορετική τιμολόγηση και χωριστή ρύθμιση τους.
Όμως η συγκεκριμένη πρόταση δεν είναι η μόνη και δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν, ότι με την υιοθέτηση αυτού του είδους των λύσεων κινδυνεύει να σταματήσει η διαδικασία ολοκλήρωσης της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να εισαχθούν νέα εμπόδια στο διασυνοριακό εμπόριο. Κάτι τέτοιο λένε οι πολέμιοι της συγκεκριμένης πρότασης θα ήταν ατυχές αφού τα οφέλη από την ολοκλήρωση της αγοράς αυξάνονται με τη συνεχιζόμενη μετάβαση στις ΑΠΕ.
Οι τέσσερεις πυλώνες
Ενδεικτική της άποψης αυτής είναι άρθρο που δημοσιεύεται στο Energy Post του καθηγητή Leonardo Meeus, διευθυντή του Florence School of Regulation και της Έδρας Loyola de Palacio για τον Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Κανονισμό στο Κέντρο Robert Schuman.
Ο κ. Meeus, υποστηρίζει ότι η νέα μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να αφορά την προώθηση της διαδικασίας ολοκλήρωσης και όχι την διακοπή της. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά τα οφέλη από την ολοκλήρωση της αγοράς είναι ήδη σαφή και αυξάνονται καθώς μεταβαίνουμε στις ΑΠΕ. Δεν πρέπει να διακινδυνεύουμε να πάμε πίσω εισάγοντας νέα εμπόδια στο διασυνοριακό εμπόριο.
Ο κ. Meeus με το άρθρο του υποστηρίζει, ότι η λύση για τη μείωση των τιμών είναι η ολοκλήρωση της αγοράς με την υιοθέτηση εργαλείων όπως οι Συμβάσεις επί της Διαφοράς CfD και οι Συμφωνίες Αγοράς Ισχύος PPA, οι Μηχανισμοί Αμοιβής Δυναμικότητας CRM, οι Ενεργειακές Κοινότητες και η Ευελιξία από την πλευρά της ζήτησης. Αναλυτικά για τα προαναφερόμενα εργαλεία ο κ. Meeus αναφέρει τα εξής:
Συμβόλαια για τη διαφορά CfD και συμφωνίες αγοράς ενέργειας PPA
Όσο περισσότερο επενδύουμε στις ΑΠΕ, τόσο περισσότερο αποσυνδέουμε την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας από την τιμή του φυσικού αερίου. Εάν θέλουμε να εγγυηθούμε ότι οι καταναλωτές έχουν πρόσβαση σε φθηνές ΑΠΕ, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να αναπτύξουν περαιτέρω CfD για λογαριασμό τους. Στη συνέχεια, πρέπει να σκεφτούμε πώς τα χρήματα που συγκεντρώνουν αυτές οι συμβάσεις κατά τη διάρκεια μιας κρίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη των καταναλωτών σε περιόδους υψηλών τιμών. Η υποστήριξη θα πρέπει να απευθύνεται σε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και είναι επίσης σημαντικό να διατηρήσουμε το κίνητρο για εξοικονόμηση ενέργειας κατά τη διάρκεια μιας κρίσης.
Μια άλλη επιλογή θα ήταν να υπάρξει μια οντότητα που θα εξουσιοδοτηθεί από τα κράτη μέλη να ενεργεί ως διαμεσολαβητής, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να αγοράζουν αυτά τα συμβόλαια ως ασφάλιση έναντι των υψηλών τιμών. Ορισμένοι μεγάλοι καταναλωτές και προμηθευτές έχουν ήδη συνάψει Συμφωνίες Αγοράς Ενέργειας (PPA) με επενδυτές ΑΠΕ, αλλά αυτές οι συμφωνίες μπορούν να αναπροσαρμοστούν, κάτι που δεν βοηθά σε περιόδους κρίσης (και εκ των υστέρων επίσης δεν ωφελεί τους επενδυτές που αντιμετωπίζουν τώρα μέτρα κατά των απροσδόκητων κερδών τους).
Μηχανισμοί αποζημίωσης χωρητικότητας CRM
Η πολιτική της δέσμης μέτρων της ΕΕ για την καθαρή ενέργεια ήταν να αποφευχθεί η κατάχρηση των μηχανισμών δυναμικότητας. Το πακέτο εξασφάλισε επίσης ότι αυτοί οι μηχανισμοί έχουν σχεδιαστεί με τρόπο που ελαχιστοποιεί τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στα βραχυπρόθεσμα σήματα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Εάν αλλάξουμε το παράδειγμα και θεωρήσουμε αυτούς τους μηχανισμούς μέρος του μοντέλου-στόχου της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, μπορούμε να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα στην εναρμόνιση και την ολοκλήρωσή τους. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω κωδίκων και κατευθυντήριων γραμμών δικτύου, που αφορούν μια διαδικασία που έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία και για άλλες πτυχές των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας.
Ενεργειακές Κοινότητες
Εάν περισσότεροι πολίτες θέλουν να ενταχθούν σε μια κοινότητα και αν θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι έχουν πρόσβαση σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, πρέπει να ενισχύσουμε το ρυθμιστικό πλαίσιο για την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών, την κοινή χρήση και την παροχή ενέργειας.
Ορισμένες χώρες επέτρεψαν τη συμμετοχή των κοινοτήτων σε διαγωνισμούς για μεγάλα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ίσως θα μπορούσαν επίσης να έχουν πρόσβαση σε CfD και να λάβουν ρόλο σε συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.
Οι τοπικές αρχές θα μπορούσαν να δώσουν στις ενεργειακές κοινότητες πρόσβαση σε δημόσια κτίρια για να επενδύσουν σε φωτοβολταϊκά πάνελ και θα μπορούσαν να διασφαλίσουν ότι οι ευάλωτοι καταναλωτές θα ενσωματωθούν σε αυτές τις κοινότητες. Οι ενεργειακές κοινότητες μπορούν να συμμετάσχουν σε έργα κοινωνικής στέγασης και σε πολλές άλλες βέλτιστες πρακτικές που αναδύονται σε όλη την Ευρώπη. Για να αναβαθμιστούν αυτές οι πρωτοβουλίες, θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω τεχνική βοήθεια, ανάπτυξη ικανοτήτων και δραστηριότητες ευαισθητοποίησης για τις κοινότητες και τους πολίτες.
Ευελιξία από την πλευρά της ζήτησης
Το παράδειγμα της δέσμης μέτρων της ΕΕ για την καθαρή ενέργεια ήταν να επικεντρωθεί στην εθελοντική ευελιξία, η οποία παρέχεται μέσω αντανακλαστικών τιμολογίων δικτύου, δυναμικών τιμών λιανικής και προμήθειας υπηρεσιών ευελιξίας βάσει της αγοράς από τους διαχειριστές συστημάτων.
Για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, θα ήταν χρήσιμο να κάνετε ένα βήμα παραπέρα. Θα πρέπει να είμαστε σε θέση να μειώσουμε τους πάντες στη βασική κατανάλωση ενέργειας, η οποία θα ήταν λιγότερο επώδυνη και πιο αποδεκτή από τις περιοδικές διακοπές ρεύματος. Οι χρήστες του δικτύου θα μπορούσαν επίσης να προσφερθούν εθελοντικά να αποκοπούν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης με αντάλλαγμα την αποζημίωση. Θα μπορούσαμε να ζητήσουμε από όλους τους λιανοπωλητές να προσφέρουν συνδρομές με διαφορετικά επίπεδα εγγυημένης προσφοράς.
Η αντιστάθμιση μπορεί τότε να αφορά τόσο τον όγκο όσο και την τιμή. Θα μπορούσαμε να ζητήσουμε από όλους τους ΔΣΜ και τους ΔΣΔ να προσφέρουν συμφωνίες σύνδεσης σταθερών και μη ή διαφορετικά επίπεδα συμφωνιών σύνδεσης με έκπτωση. Θα σήμαινε ότι εξελισσόμαστε από την εθελοντική ευελιξία σε έναν συνδυασμό εθελοντικών και έξυπνων υποχρεωτικών (εφεδρικών) συστημάτων. Αυτό θα είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση (προσωρινών) σημείων συμφόρησης στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και θα μπορούσε επίσης να μας σώσει από χαοτικές κυλιόμενες διακοπές ρεύματος σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
www.worldenergynews.gr
