Από τον περασμένο Μάιο με πλήθος παρεμβάσεων μας σαν ΕΒΙΚΕΝ έχουμε καταγγείλει συγκεκριμένες στρατηγικές στην αγορά προμήθειας, οι οποίες οδηγούν στη μεταφορά του 100% του ρίσκου των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς στα τιμολόγια των τελικών καταναλωτών, γεγονός το οποίο ενδεχομένως να δημιουργεί συνθήκες χειραγώγησης των τιμών στη χονδρεμπορική αγορά, καθώς πλέον οι παραγωγοί καθίστανται αδιάφοροι ως προς τις τιμές, που οι ίδιοι διαμορφώνουν στη χονδρεμπορική αγορά.
Με απλά λόγια, ελλείψει στοιχειώδους ανταγωνισμού μεταξύ των τεσσάρων παικτών, που συνιστούν το ολιγοπώλιο στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και ελλείψει μηχανισμού ελέγχου των τιμών, οι τιμές στη χονδρεμπορική αγορά διαμορφώνονται ανεξέλεγκτα.
Αυτό είδαμε να συμβαίνει τους μήνες Οκτώβριο-Δεκέμβριο του 2021 αλλά κύρια στις τιμές που διαμορφώθηκαν τον περασμένο Μάρτιο 2022 στο επίπεδο των 272.4 ευρώ/Μwh, ενώ η μέση τιμή εισαγωγής φ.α κατά το μήνα Φεβρουάριo ήταν 75.5 ευρώ/MWh, τιμή που παρέπεμπε σε μέγιστη τιμή στην αγορά στα 200 ευρώ/MWh.
Η ελεύθερη διαμόρφωση των τιμών στις χονδρεμπορικές αγορές προβλέπεται από το άρθρο 5 της Οδηγίας και ισχύει σε περιπτώσεις όμως που οι αγορές λειτουργούν κανονικά σε περιβάλλον στοιχειώδους ανταγωνισμού.
Οι αναφορές του κειμένου REPowerEU
Στο κείμενο REPowerEU, που δημοσιοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 8 Μαρτίου 2022 επισημαίνεται ρητά, ότι σε περιπτώσεις που σε κάποιες αγορές συντρέχουν συγκεκριμένες αιτίες/στρεβλώσεις, όπως η ελληνική, τότε επιτρέπεται στα κράτη μέλη να παρεμβαίνουν λαμβάνοντας ρυθμιστικά μέτρα ώστε οι τιμές να μη διαμορφώνονται ανεξέλεγκτα.
Μεταξύ των αναφερόμενων ως αιτίες περιλαμβάνονται η αυτόματη μεταφορά του 100% των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς στα τελικά τιμολόγια και η μη ύπαρξη δυνατότητας αντιστάθμισης του κινδύνου από τη μεταβολή των εν λόγω τιμών, αιτίες/στρεβλώσεις που σαφώς συντρέχουν στην ελληνική αγορά.
Θεωρούμε ότι το κείμενο της Επιτροπής επιβεβαιώνει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τη στρεβλή λειτουργία της ελληνικής αγοράς και την ανάγκη άμεσης λήψης ρυθμιστικών μέτρων, η οποία πρέπει να είναι η κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής.
Αντίθετα με ότι συνέβη στη χώρα μας οι υψηλές τιμές, που καταγράφηκαν στις λοιπές ευρωπαϊκές χονδρεμπορικές αγορές λόγω της εκτόξευσης των χρηματιστηριακών τιμών του φ.α, πέρασαν σε ποσοστό 50% στα τιμολόγια των καταναλωτών μόλις το πρώτο τρίμηνο του 2022, σε αντίθεση με την ελληνική αγορά, όπου είχαν ήδη περάσει 100% από το Σεπτέμβριο.
Από τον περασμένο Ιούλιο, που άρχισε να εφαρμόζεται καθολικά η ρήτρα αναπροσαρμογής, αποτελεί την κινητήρια μηχανή αύξησης εκτός λογικών ορίων των τιμών στην ελληνική χονδρεμπορική αγορά και όχι η διεθνής αύξηση των τιμών του φ.α, όπως προσπαθούν κάποιοι να μας πείσουν.
Θεωρούμε απόλυτα εύλογο το αίτημα για άμεση κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής, καθώς αντιμετωπίζει το πρόβλημα στη ρίζα του.
Είναι επίσης σημαντικό να επισημάνουμε ότι η ελληνική αγορά αποτελεί ίσως τη μοναδική σύγχρονη ευρωπαϊκή αγορά όπου το 100% της παραγόμενης ενέργειας περνάει μέσα από το χρηματιστήριο ενέργειας. Δυστυχώς ακόμη και σήμερα, δύο χρόνια σχεδόν μετά την έναρξη λειτουργίας της νέας αγοράς δεν υφίσταται στην πράξη προθεσμιακή αγορά.
Η στρατηγική όλων των καθετοποιημένων παραγωγών από την έναρξη της λειτουργίας της νέας αγοράς συνίσταται στην άρνηση τους να προσφέρουν διμερή συμβόλαια με φυσική παράδοση στους μικρούς προμηθευτές και στους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές.
Και τούτο διότι έχουν διασφαλισμένη αφενός τη συνεχή λειτουργία των μονάδων τους στην ημερήσια αγορά, αφετέρου δεν υπάρχει ανταγωνισμός στη εξασφάλιση ικανοποιητικής αμοιβής, μετά την πολιτική εγκατάλειψης των λιγνιτικών μονάδων και τη συστηματική καθυστέρηση στην κατασκευή της Πτολεμαΐδας 5.
Το τελευταίο διάστημα η συζήτηση στην αγορά μονοπωλείται από την εξέταση εναλλακτικών σεναρίων ώστε να μειωθούν οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τον τελικό καταναλωτή και τις επιχειρήσεις.
Θεωρούμε όμως, ότι όσες επιδοτήσεις και να δοθούν, εάν δεν ληφθούν ρυθμιστικά μέτρα που να αντιμετωπίζουν τις υφιστάμενες δομικές στρεβλώσεις της αγοράς, όπως η μη σύναψη διμερών συμβολαίων, σε συνδυασμό με την κατάργηση της υποχρεωτικής ρήτρας αναπροσαρμογής στα τιμολόγια των καταναλωτών, η αγορά μας δεν θα θυμίζει σε τίποτα λειτουργία ευνομούμενης ευρωπαϊκής αγοράς.
Ας κάνουμε λοιπόν πρώτα τα αυτονόητα......
*Ο Αντώνης Κοντολέων είναι πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας
www.worldenergynews.gr
