Μπροστά σε μια νέα απειλή βρίσκεται ο ενεργειακός εφοδιασμός της Ευρώπης ο οποίος έχει μπει στο στόχαστρο της Ρωσίας μετά και τις τελευταίες εξελίξεις στον πόλεμο με την Ουκρανία.
Αυτή την φορά το πεδίο μεταφέρεται στην Βόρεια Αφρική και συγκεκριμένα στη Λιβύη όπου θα μπορούσε να αποτελέσει μια σημαντική πηγή για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης καθώς στη χώρα δραστηριοποιούνται ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες.
Παράλληλα το ενδιαφέρον της Λιβύης να ενταχθεί στους BRICS και η αυξανόμενη επιρροή της Μόσχας υπογραμμίζουν πιθανές αλλαγές στις παγκόσμιες συμμαχίες.
Σύμφωνα με το OilPrice η Ρωσία ενισχύει τους δεσμούς της με τον πολέμαρχο της ανατολικής Λιβύης στρατηγό Haftar, με στόχο να διαταράξει τον ευρωπαϊκό ενεργειακό εφοδιασμό και να επεκτείνει τη γεωπολιτική της επιρροή στη Βόρεια Αφρική.
Αξιοποιώντας τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου της Λιβύης και αυξάνοντας τη στρατιωτική της παρουσία σε βασικές βάσεις, η Ρωσία επιδιώκει να εκτοπίσει τις δυτικές εταιρείες πετρελαίου.
Ο κύριος παραγωγός πετρελαίου της Βόρειας Αφρικής, η Λιβύη, πρωταγωνιστεί, κυρίως υπό το φως των συνεχιζόμενων αγώνων στην αγορά του ΟΠΕΚ. Την ίδια στιγμή, οι Ευρωπαίοι βλέπουν το μέλος του ΟΠΕΚ ως πιθανή πηγή για τις βιομηχανίες τους που διψούν για ενέργεια.
Μετά την ενεργειακή κρίση της Ευρώπης, που προκλήθηκε κυρίως από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Νότια Μεσόγειος βρίσκεται ξανά στην ατζέντα των πολιτικών και των επενδυτών.
Ωστόσο, εν μέσω του συνεχιζόμενου εμφυλίου πολέμου, που έχει χωρίσει τη χώρα σε δύο κύριες αντιμαχόμενες φατρίες, οι διεθνείς δυνάμεις έχουν τις δικές τους στρατηγικές. Ενώ οι δυτικές δυνάμεις, με επικεφαλής τις ΗΠΑ και την ΕΕ, υποστηρίζουν την ακόμη νεοσύστατη επίσημη κυβέρνηση της Λιβύης, η Ρωσία και αρκετές κύριες αραβικές δυνάμεις παραμένουν ευθυγραμμισμένες με τον πολέμαρχο της ανατολικής Λιβύης στρατηγό Haftar.
Αύξηση παραγωγής και ρωσικές κινήσεις
Ενώ η Λιβύη εξακολουθεί να παράγει πολύ κάτω από τα προηγούμενα ιστορικά της επίπεδα, γίνονται κινήσεις για την ουσιαστική αύξηση της παραγωγής τα επόμενα χρόνια. Η Μόσχα, επί του παρόντος, διαμορφώνει μια σημαντική νέα στρατηγική στην οποία όχι μόνο ενισχύονται οι δεσμοί Haftar-Μόσχας, αλλά και τίθεται σε κίνδυνο ο ενεργειακός εφοδιασμός της Ευρώπης.
Ορισμένοι ειδικοί έχουν υποδείξει ότι οι τρέχουσες συζητήσεις Ρωσίας-Haftar έχουν μόνο έναν κύριο στόχο: να κρατήσουν την Ευρώπη σε ομηρία. Ενώ οι περισσότερες στρατιωτικές ή πολιτικές αποφάσεις του στρατηγού Haftar αξιολογούνται ως δικές του, φαίνεται τώρα ότι η Μόσχα ηγείται εν μέρει της συζήτησης, επιβάλλοντας μια πιθανή ρωσική επικράτηση στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Βόρειας Αφρικής .
Τις τελευταίες εβδομάδες, το κλείσιμο του πετρελαϊκού κοιτάσματος El Sharara της Λιβύης από τον Haftar, χωρητικότητας 300.000 bpd, έπληξε κυρίως τις προμήθειες σε ευρωπαίους πελάτες, καθώς το 80% της παραγωγής ρέει στην Ευρώπη. Στους κορυφαίους φορείς εκμετάλλευσης του El Sharara περιλαμβάνονται ο νορβηγικός ενεργειακός γίγαντας Equinor, η αυστριακή OMV, η γαλλική TotalEnergies και η ισπανική εταιρεία Repsol.
Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης δεν κατάφεραν να αναγνωρίσουν τη σχέση μεταξύ του τερματισμού λειτουργίας και της απόφασης Ιταλών αξιωματούχων στη Νάπολη να μην επιτρέψουν στον γιο του Haftar, Saddam, να εισέλθει στη χώρα. Αυτή η κίνηση ακολούθησε το ένταλμα σύλληψης της Ισπανίας για τον Saddam Haftar, ο οποίος είναι επίσης ηγετική φυσιογνωμία του Εθνικού Στρατού της Λιβύης (LNA). Η Ισπανία κατηγορεί τον Saddam Haftar ότι προσπαθεί να αποκτήσει φονικά drones. Ο Haftar έκλεισε το El Sharara για να πιέσει τη Μαδρίτη.
Άνοιγμα για τα ρωσικά συμφέροντα
Η εκτίμηση της Μόσχας για την κατάσταση είναι σαφής. Μια πιθανή σύγκρουση μεταξύ των δυνάμεων της Λιβύης που υποστηρίζονται από το LNA και των ευρωπαϊκών φορέων εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου παρουσιάζει ένα άνοιγμα για τα ρωσικά συμφέροντα.
Η Gazprom, ή πιθανώς μια πρόσφατα συγχωνευθείσα ρωσική οντότητα που συνδυάζει τη Gazprom Neft, τη Rosneft και τη Lukoil, θα μπορούσε να παρέμβει. Αν και αυτό μπορεί να φαίνεται απίθανο στους δυτικούς παρατηρητές, η δυναμική ισχύος στην ανατολική Λιβύη ευνοεί τη Μόσχα.
Η επιρροή της Ρωσίας είναι ήδη εμφανής στην Υποσαχάρια Αφρική, όπως στο Μάλι και αλλού. Με περίπου 3.000 μισθοφόρους στη Λιβύη, η Μόσχα θεωρεί τη χώρα ως πιθανό κόμβο για περαιτέρω επέκταση στην Αφρική. Η ενίσχυση των δεσμών με τον Haftar ωφελεί τόσο τον Λίβυο πολέμαρχο -ο οποίος χάνει την υποστήριξη από το Άμπου Ντάμπι και την Αίγυπτο- όσο και το μαχόμενο καθεστώς του Poutin.
Η ίδρυση ενός οχυρού στη Λιβύη ευθυγραμμίζεται με τις πρώην σοβιετικές συμφωνίες συνεργασίας και προωθεί τον στόχο της Μόσχας να στοχεύσει τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης.
Η Λιβύη, που κατέχει τα ένατα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, θα μπορούσε να προμηθεύσει τεράστιες ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη εάν ένα ειρηνευτικό σχέδιο και συμφωνία κατανομής της εξουσίας μεταξύ του Haftar στη Βεγγάζη (ανατολική Λιβύη) και του υποστηριζόμενου από τη Δύση πρωθυπουργού Abdul al-Dbeibeh στην Τρίπολη (δυτική Λιβύη) μπορούσε να επιτευχθεί.
Εάν όχι, η Μόσχα μπορεί να επιχειρήσει να απωθήσει δυτικούς φορείς εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου και να τους αντικαταστήσει με δικούς της.
Εάν πετύχει, η Μόσχα όχι μόνο θα μπορούσε να οπλίσει τους ενεργειακούς πόρους της Λιβύης αλλά και να αποκτήσει πρόσβαση σε πολύτιμα ορυκτά και μέταλλα στη χώρα και την Υποσαχάρια Αφρική.
Η Λιβύη έχει δείξει αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ένταξη των BRICS, παρουσιάζοντας μια οικονομική και πολιτική εναλλακτική στις δυτικές συμμαχίες. Λίβυοι αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν αυτό το ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια του Φόρουμ Εταιρικής Σχέσης Ρωσίας-Αφρικής (9–10 Νοεμβρίου) στο Σότσι της Ρωσίας, αν και δεν έχει γίνει ακόμη επίσημη πρόσκληση.
Ενισχύεται η ρωσική στρατιωτική παρουσία
Τον περασμένο μήνα, η ερευνητική πλατφόρμα Eekad ανέφερε ότι η Μόσχα έχει εντείνει τη στρατιωτική της παρουσία στη Λιβύη. Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν δημιουργήσει πολλές αεροπορικές γέφυρες στη βάση Brak Al Shati από τον Μάρτιο και έχουν αναφερθεί αυξημένες δραστηριότητες σε τέσσερις άλλες στρατηγικές στρατιωτικές βάσεις: Al-Jufra, Al-Gardabiya, Al-Khadim και το λιμάνι του Tobruk. Η Μόσχα σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει τις περιοχές πετρελαίου και φυσικού αερίου της ανατολικής Λιβύης ως πύλη προς την Αφρική.
Όπως αναφέρει η NOC, η παραγωγή αργού πετρελαίου της Λιβύης ανέρχεται επί του παρόντος σε 1,36 εκατομμύρια bpd, με φιλοδοξίες να φτάσει τα 2 εκατομμύρια bpd μέχρι το τέλος του 2025.
