"There s a thine line between love and hate" έλεγαν κάποτε οι Pretenders. Και για την μεταμνημονιακή Ελλάδα με την ελπίδα ότι και ο COVID σιγα σιγά θα εκτονωθεί κατά τους αισιόδοξους ή θα μας ταλαιπωρήσει ακόμα για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, η πραγματικότητα θα έχει πολλές πτυχές.
Τι μας έδειξε ένας ακόμα χρόνος; Ότι πολλες είναι οι απροσδόκητοι παράμετροι που διαμορφώνουν το περιβάλλον. Ποιός περίμενε ότι θα είχαμε τέτοια εποχή πάνω από 40.000 κρούσματα Covid και οι τιμές φυσικού αερίου θα είχαν χτυπήσει 180 ευρώ/MWh; Παρά ταύτα για πολλές πτυχές της δραστηριότητας αυτά αφομοιώνονται προς το παρόν, σε κάποιες περιπτώσεις κρύβονται κάτω από το χαλί και η ζωή συνεχίζεται.
Όμως πάντοτε έρχεται η ώρα της αλήθειας, που για την Ελλάδα κατά κανόνα είναι η ώρα της λυπητερής. Αυτή την φορά έχουν υπάρξει ελπίδες, ότι δεν θα εξελιχθούν τα πράγματα έτσι. Και ότι η χώρα θα κατορθώσει να βγει στο ξέφωτο, κερδίζοντας χαμένο έδαφος και επαναφέροντας χαμένες ισορροπίες. Πριν από δυο χρόνια αυτό ίσως φάνταζε πιο εύκολο, γιατί ακριβώς δεν είχε υπάρξει ακόμη το σοκ του COVID. Παρά ταύτα και με τα όποια λάθη και αν έγιναν, η χώρα αντέδρασε και έδειξε την χρονιά που έκλεισε, ότι τουλάχιστον στην οικονομία ανέκτησε το χαμένο έδαφος του 2020.
Ενέργεια: Ο μεγάλος καταλύτης με τις πολλές ιδιαιτερότητες
Είναι άδικο να επιχειρήσει κάποιος να αγνοήσει, να ακυρώσει ή να μειώσει πολλές σημαντικές μεταρρυθμίσεις είτε ακόμα νέες προσπάθειες που έχουν ξεκιήνσει σε παραγωγική κατεύθυνση. Ειδικά στον ενεργειακό τομέα έχουν γίνει πολλές τομές, που απαιτούν πολιτικές αποφάσεις και τεχνοκρατική προετοιμασία. Τέτοιες ήσαν η εδραίωση του χρηματιστηρίου ενέργειας με όλα τα συν και τα πλην που έχει το ξεκίνημα κάθε τέτοιας νέας αγοράς, αλλά στην φάση της κρίσης απεδείχθη ιδιαίτερα ανταγωνιστικό απέναντι στις διεθνείς αγορές.
O ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση για παράδειγμα δεν το έπραξε ποτέ αυτό. Ηταν βέβαια μια μεταρρύθμιση με πολιτικό κόστος.
Στον τομέα των Ανενώσιμων επίσης έγιναν πολλά βήματα, όπως το νέο πλαίσιο για τους διαγωνισμούς ΑΠΕ που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, βάσει των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις ύψους 2,27 δισεκατομμυρίων ευρώ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας
Το μέτρο θα βοηθήσει την Ελλάδα να επιτύχει τους στόχους της για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χωρίς αδικαιολόγητη στρέβλωση του ανταγωνισμού, και θα συμβάλλει στον νέο ευρωπαϊκό στόχο για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας, έως το 2050.
Η πράσινη στροφή της ΔΕΗ σε συνδυσαμό με την αύξηση κεφαλαίου - μαμούθ 1,3 δισ ευρώ αποτελεί επίσης ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο πρόγραμμα, που θα πρέπει στην πορεία να επιβεβαιώσει με την υλοποίησή του τις πολύ υψηλές προσδοκέις που έχουν διαμoρφωθεί.
Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στην 24η θέση της κατάταξης των ΑΠΕ, από την 26η θέση το προηγούμενο εξάμηνο, σημειώνοντας την καλύτερή της επίδοση διαχρονικά, σύμφωνα με την EY. Κομβικής σημασίας ο διαγωνισμός για τις ΑΠΕ, που έλαβε χώρα τον Μάϊο του 2021 και είχε ως αποτέλεσμα την ανάθεση συμβάσεων συνολικής ισχύος 350MW για ηλιακά φωτοβολταϊκά έργα έως 20MW, με μέση χρέωση 37,6 €/MWh. Τα τιμολόγια στη διαδικασία κυμαίνονταν από 32,97 έως 51,2 €/MWh. Σημειώνεται ότι δεν απονεμήθηκε καμία σύμβαση για έργα αιολικής ενέργειας.
Σύμφωνα με την έκθεση, στην επιτυχημένη αυτή δημοπρασία συμμετείχαν 126 έργα ΑΠΕ, συνολικής ισχύος σχεδόν 1,1GW, και ο έντονος ανταγωνισμός για τις συμβάσεις ήταν μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη μετά την περιορισμένη συμμετοχή κατά το παρελθόν. Με βάση το προηγούμενο καθεστώς, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡAE) ήταν υποχρεωμένη να επεξεργάζεται τις άδειες παραγωγής όλων των έργων, με αποτέλεσμα να συσσωρευθούν αιτήσεις που ξεπερνούσαν τα 6GW. Αυτό οδήγησε σε ένα εξαιρετικά χαμηλό αριθμό αδειοδοτήσεων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν λίγες προσφορές στις δημοπρασίες και να μην επιτυγχάνεται ο εκάστοτε στόχος συνολικής ισχύος προς διάθεση. Η μεταρρύθμιση του καθεστώτος αδειοδότησης και η καθιέρωση μιας ταχείας ψηφιοποιημένης διαδικασίας, οδήγησαν σε σημαντική βελτίωση των προοπτικών της αγοράς.
Στον διαγωγνισμό αυτό αναδείχθηκε η σημαντική προοπτική της ανάπτυξης για τον κλάδο της Μytilineos στον τομέα των φωτοβολταϊκών, η οποία μετά την εξαγορά του χαρτοφυλακίου της Εγνατίας καθίσται πρωταγωνιστής και στις ΑΠΕ.
Η κατάθεση στην ΕΕ του πλαίσιου των PPA s με τον εγγυοδοτικό μηχανισμό που θα στηρίζεται από το κράτος είναι ένα ακόμη σημαντικό βήμα για την απορρόφηση του κόστους εξομάλυνσης. Ωστόσο, όπως αναφέρουν εκπρόσωποι της βιομηχανίας τα όποια μέτρα προωθούνται από τους αρμοδίους για να ενισχύσουν τα πράσινα PPA με τη μεγάλη βιομηχανία σε ανταγωνιστικές τιμές ενέργειας, αυτοαναιρούνται στην πράξη τόσο από την διατήρηση έως το 2025 των δημοπρασιών για σταθερές τιμές αποζημίωσης των παραγωγών ΑΠΕ εγγυημένες από το ελληνικό δημόσιο για 20 έτη, όσο και από τη λειτουργία ξέχωρης πλατφόρμας διαπραγμάτευσης πράσινων ενέργειας πέραν της χονδρεμπορικής αγοράς.
Ένα ακόμη βήμα έχει να κάνει με την προετοιμασία των επενδύσεων για τα Υπεράκτια Αιολικά, όπου ολοκληρώθηκε ο πρώτος έλεγχος στα προεπιλεγέντα θαλασσοτεμάχια προκειμένου να μην υπάρξουν γεωπολιτικές ή περιβαλλοντικές εμπλοκές, ή προβλήματα που έχουν να κάνουν με τη ναυσιπλοΐα, την αλιεία, τις ενάλιες αρχαιότητες, τον τουρισμό
Επίσης έχει σχεδόν ολοκληρωθεί από τον μελετητή και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για όλες τις αξιοποιήσιμες περιοχές, αν και ακόμη η μελέτη δεν έχει εγκριθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΝ πριν τα «οικόπεδα» παραχωρηθούν, με διαφανείς και ανταγωνιστικούς όρους, για τον πλήρη χρονικό ορίζοντα εκμετάλλευσής, στους επενδυτές.
Προβλήματα απροσδόκητα και μη
Παράλληλα στην χρονιά που πέρασε ανεδείχθη και μια πλειάδα νέων προβλημάτων. Η ενεργειακή κρίση που έχει κοστίσει ήδη 1,35 δισ και προβλέπεται αν δεν υπάρξει μια γρήγορη εκτόνωση, να ξεπεράσει τα 3-3,5 δισ το 2022. Πολλές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ασφυκτική αύξηση του κόστους και ιδαίτερα η μέση τάση, για την οποία η κρίση έχει μετατραπεί σε τεστ επιβίωσης.
Η εκτόνωση της κρίσης εξαρτάται από τις νέες ισορροπίες Ρωσίας - ΗΠΑ στην Ανατολική Ευρώπη, όπου μια θετική προσδοκία για τις μεταξύ τους διαπραγματεύσεις έχει ρίξει τις τελευταίες ημέρες τις τιμές του TTF( φυσικού αερίου), αλλά και την στάση των Γερμανών, οι οποίοι έχουν και κέρδη από την κρίση αυτή.
Η κρίση άλλαξε πολλά πράγματα και επανέφερε στο προσκήνιο τις επενδύσεις στο φυσικό αέριο από πλευράς επιλεξιμότητας, ενώ κατέδειξε και την αναποτελεσματικότητα της Ευρώπης στην έγκαιρη αντιμετώπιση μιας διαφαινόμενης χιονοστιβάδας προβλημάτων.
Για την ελληνική ενεργειακή αγορά κατέδειξε επίσης ότι πρέπει να υπάρξει σαφέστερη εικόνα της ενεργειακής επάρκειας για τις περιόδους αιχμής, ενώ ο ρυθμός της απολιγνιτοποίησης στην πράξη θα εξαρτηθεί από τις ανακύπτουσες ανάγκες της αγοράς, χωρίς να σημάνει ότι αλλάζει η μεγάλη του εικόνα.
Αναμένεται επίσης τι θα κάνουν οι Βρυξέλλες με την στρατηγική εφεδρεία.
Ολοκληρώνοντας την σύντομη ανασκόπηση ερχόμαστε στο δεύτερο συνθετικό του ψαλμού: Οι δε εκζητούντες τον Κύριο, ουκ ελλατωθήσονται παντός αγαθού.
Με την ευρεία έννοια του όρου, αυτοί που ζητούν τον Κύριο είναι εκείνοι, που δεν θα είναι υπερφύαλοι, αλλά νουνεχείς, μετρημένοι και θα ακολουθούν τους ενάρετους κανόνες ενός τομέα, που δεν είναι για όλους. Αλλά μόνον τα "μεγάλα" παιδιά θα μπορέσουν να επιβιώσουν και δεν θα χάσουν τα αγαθά τους.
Οι πτωχεύσεις ήδη εξάλλου συντελούνται λόγω της κρίσης σε διεθνές επίπεδο.
www.worldenergynews.gr
