Ο Οδικός Χάρτης για τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο χαμηλού περιβαλλοντικού αποτυπώματος
Πώς μπορούμε να μετατρέψουμε σήμερα τις σοβαρές παγκόσμιες περιβαλλοντικές και κλιματικές προκλήσεις σε ευκαιρία για την Ελλάδα; Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: Μέσα από μια στρατηγική στροφή προς την πράσινη ενέργεια και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, με ισχυρό κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό αντίκτυπο.
Στην πορεία μας προς την πράσινη ανάκαμψη της χώρας μας, με το 38% των πόρων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0 να αφιερώνεται σε αυτόν τον κεντρικό πυλώνα, ο τομέας της ενέργειας καταλαμβάνει αδιαμφισβήτητα έναν ρόλο κομβικό. Οι ενεργειακοί και κλιματικοί στόχοι που έχουμε θέσει, και έχουν αποτυπωθεί καταρχήν στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), είναι φιλόδοξοι και ταυτόχρονα ρεαλιστικά επιτεύξιμοι. Και προχωρούμε, με ένα συνεκτικό και ολοκληρωμένο πλέγμα στοχευμένων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, στην απαραίτητη ενεργειακή μετάβαση, με τις φιλικές προς το περιβάλλον Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες (ΑΠΕ) να καταλαμβάνουν πρωταγωνιστική θέση στο ενεργειακό μείγμα της χώρας μας. Στόχος μας είναι η μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή με ποσοστό άνω του 60%, έως το 2030.
Σε αυτήν την κατεύθυνση, έχουμε ήδη προχωρήσει στην απλοποίηση της πρώτης φάσης της αδειοδοτικής διαδικασίας, ενώ θα ακολουθήσει και η δεύτερη φάση, με τη κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου στη Βουλή μέσα στους επόμενους μήνες. Επίσης, έως τον Ιούνιο θα κοινοποιήσουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το αίτημά μας για την προώθηση των πράσινων διμερών συμβολαίων (PPAs), για τη μείωση του ενεργειακού κόστους στις ενεργοβόρες βιομηχανίες. Επιπλέον, επενδύουμε στις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, οι οποίες θα αποτελέσουν την επόμενη μεγάλη επανάσταση στον τομέα της ενέργειας από ΑΠΕ. Για τη χρηματοδότηση των έργων αυτών, όπως είναι οι μπαταρίες και τα συστήματα αντλησιοταμίευσης, έχουν δεσμευτεί πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 450 εκατ. ευρώ. Ήδη, σε παγκόσμιο επίπεδο εκτιμάται ότι το κόστος των μπαταριών θα μειωθεί με αντίστοιχο ρυθμό με εκείνο των φωτοβολταϊκών πάνελ. Παράλληλα, έως τον Ιούνιο, θα έχουμε ολοκληρώσει και την εκπόνηση του θεσμικού πλαισίου για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, για τα οποία καταγράφεται ήδη έντονο διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον και ιδίως για τα επιπλέοντα αιολικά πάρκα που είναι φιλικά προς το περιβάλλον καθότι αφενός δεν επηρεάζουν τον βυθό της θάλασσας και αφετέρου δεν προκαλούν οπτική όχληση.
Πολύ ψηλά στην πράσινη ατζέντα μας βρίσκεται, βεβαίως, η επιτάχυνση της ενεργειακής αναβάθμισης δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων. Το πολύ πετυχημένο πρόγραμμα «Εξοικονομώ - Αυτονομώ», με πολλαπλασιαστικά οφέλη για τα νοικοκυριά, την απασχόληση και την πραγματική οικονομία, θα συνεχιστεί, αλλά και θα ενδυναμωθεί με περισσότερους πόρους. Μαζί με τον νέο κύκλο για τις κατοικίες, με πιο στοχευμένα κριτήρια και ειδική μέριμνα για τους οικονομικά ευάλωτους συμπολίτες μας, έως το καλοκαίρι θα ανακοινώσουμε και ένα πρόγραμμα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, από το οποίο θα μπορέσει να επωφεληθεί και ο κλάδος του τουρισμού που έχει υποστεί σημαντικές επιπτώσεις λόγω της υγειονομικής κρίσης. Έως το 2030, στοχεύουμε στην ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, με χρηματοδότηση από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, του ΕΣΠΑ, καθώς και ιδιωτικών κεφαλαίων.
Στον δρόμο μας προς μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη έως το 2050 και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030, η προώθηση της ηλεκτροκίνησης συνιστά μία από τις βασικές ενεργειακές προτεραιότητές του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του ίδιου του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. Επιδίωξή μας είναι, ένα στα τρία οχήματα να είναι ηλεκτρικό έως το 2030. Και πρόκειται για έναν στόχο απολύτως εφικτό, χάρη στον εξαιρετικά θετικό αντίκτυπο που βλέπουμε ότι έχει η τεχνολογία της ηλεκτροκίνησης στην κοινωνία.
Επίσης, στο πλαίσιο του ολιστικού πλέγματος άμεσων και έμμεσων κινήτρων που έχουμε θεσπίσει, τα οποία προσφέρουν όφελος σε ποσοστό έως και 30% στη μείωση της τιμής του ηλεκτρικού οχήματος, ανήκει βεβαίως και το πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά». Επόμενο σημαντικό βήμα είναι η ανάπτυξη ενός εθνικού δικτύου φόρτισης, με τη χωροθέτηση από τους μεγάλους δήμους της χώρας 10.000 δημόσιων σταθμών φόρτισης να έχει ήδη δρομολογηθεί. Για την υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου, καθώς και για την αντικατάσταση μέρος του στόλου των αστικών συγκοινωνιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη με ηλεκτρικά λεωφορεία και των παλαιών ρυπογόνων ταξί με ηλεκτρικά, θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης επενδύσεις άνω των 220 εκατ. ευρώ.
Και, βεβαίως, η Ελλάδα πρωτοστατεί στον ενεργειακό μετασχηματισμό στην Ευρώπη με την πλήρη απεξάρτηση της χώρας από τον λιγνίτη έως το 2028, βάσει του εθνικού Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης. Για κάθε ώρα που λειτουργούν οι λιγνιτικές μονάδες, η χώρα μας ζημιώνεται. Επισπεύδουμε, επομένως, την απεξάρτηση του ενεργειακού μας μείγματος από τον λιγνίτη, διότι αυτό είναι προς όφελος συνολικά της χώρας, της οικονομίας και του φυσικού περιβάλλοντος, ενώ για την αντιστάθμιση των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών επιπτώσεων, στο πλαίσιο του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, θα υλοποιηθούν επενδύσεις ύψους 5 δισ. ευρώ τα επόμενα έτη.
Από τον πολυσχιδή στρατηγικό σχεδιασμό μας για την πράσινη ανάπτυξη δεν θα μπορούσε να λείπει και η απανθρακοποίηση των νησιών. Διότι θέλουμε τα ελληνικά νησιά να χαρακτηριστούν ως πράσινες εστίες καινοτομίας και παραδείγματα προς μίμηση στην Ευρώπη.
Η στιγμή, επιστρέφοντας στο αρχικό ερώτημα, για να αδράξουμε αυτήν τη μοναδική ευκαιρία είναι τώρα. Για να χαράξουμε έναν νέο δρόμο που θα σημάνει την ουσιαστική προστασία του πλανήτη, εξασφαλίζοντας έναν ποιοτικότερο τρόπο ζωής των πολιτών και μια αειφόρο, κοινωνικά δίκαιη και ανθεκτική οικονομική ανάπτυξη.
(*) Ο Κώστας Σκρέκας, είναι Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας
