Σε ευθεία αμφισβήτηση του υφιστάμενου πλαισίου λειτουργίας της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας προχώρησε η Ελλάδα με την πρωθυπουργική παρέμβαση στην πρόεδρο της ΕΕ κ. Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν. Χτίζοντας πάνω στο οικοδόμημα της Εκθεσης Ντράγκι και της Εκθεσης Λέττα, που συνδέουν άμεσα το υψηλό ενεργειακό κόστος με το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης, η Ελλάδα παρεμβαίνει διά του πρωθυπουργού αναδεικνύοντας το ζήτημα του ενεργειακού κόστους σε προτεραιότητα για την πενταετή θητεία της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι υψηλές τιμές ρεύματος- αυξημένες κατά 78% το 2024 έναντι του 2019 και του φυσικού αερίου που παραμένουν πολύ πάνω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο, παρουσιάζονται από τον πρωθυπουργό ως αδιάσειστο στοιχείο αποτυχίας της υφιστάμενης ενεργειακής πολιτικής της Ευρώπης.
Η προβληματικότητα αυτού του πλαισίου, συμπληρώνεται από τον κατακερματισμό κατά τα άλλα ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς σε ζώνες με μεγάλες αποκλίσεις τιμών, με διασυνοριακές ροές που δεν υπακούουν στο ζητούμενο της ενοποίησης και ελλιπείς διασυνδέσεις που μεταφέρουν ευημερία σε κάποιες χώρες και επιβάρυνση σε άλλες. Αναποτελεσματική κρίνεται και η πολιτική προσέγγιση στον τομέα του φυσικού αερίου, με τον πρωθυπουργό να χαρακτηρίζει επισφαλή από άποψη εφοδιασμού την ευρωπαϊκή αγορά και να προτείνει μια νέα προσέγγιση, αναγνωρίζοντας ότι θα βασιζόμαστε στο φυσικό αέριο τουλάχιστον για δύο δεκαετίες.
«Δεν μπορούμε να επιτύχουμε στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου με το ένα χέρι δεμένο πίσω από την πλάτη μας» αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός στην επιστολή του, θέτοντας άμεσα ζήτημα επαναπροσδιορισμού της ευρωπαϊκής πολιτικής στη βάση του σημαντικού ρόλου που διαδραματίζει το φυσικό αέριο.
Η άποψη που επικρατεί στο επιτελείο του πρωθυπουργού είναι ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να αγνοεί τη στενότητα της αγοράς φυσικού αερίου, να αρνείται επενδύσεις και να αφήνει την αγορά να κινείται μόνη της. Πρέπει να διαθέσει εργαλεία, να βοηθήσει τις εταιρίες να κάνουν μακροχρόνια συμβόλαια και να στηρίξει νέες υποδομές, αλλά και να ελέγξει τις χρηματιστηριακές τιμές επιβάλλοντας πρόστιμα.
Ηλεκτρική Ενέργεια με ενιαίο επενδυτικό σχεδιασμό
Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, προτείνονται παρεμβάσεις στο διασυνοριακό εμπόριο, αλλά και στο σχεδιασμό της ανάπτυξης των δικτύων. Η πρόταση στηρίζεται σε στοιχεία του ACER και του ENTZO E που δείχνουν για παράδειγμα ότι η Αυστρία πρέπει να κάνει κάποιες επενδύσεις στα σύνορα με την Ουγγαρία, αλλά δεν της κάνει.
Το κεντρικό όργανο που προτείνει ο πρωθυπουργός θα αναλάβει να καταγράψει κάθε προβληματικό σημείο στις διασυνοριακές διασυνδέσεις και να προτείνει λύσεις, επιβάλλοντας την εφαρμογή τους. Μακροπρόθεσμα προτείνεται να περάσουμε από ένα αποσπασματικό σχεδιασμό ανάπτυξης δικτύων σήμερα που στηρίζεται στα σχέδια 27 διαφορετικών διαχειριστών σε έναν σχεδιασμό που θα λαμβάνει υπόψη του την παραγωγή της κάθε χώρας (πυρηνικά, αιολικά, νερά κλπ) και το πως θα μοιράζεται το όφελος σε όλες τις χώρες.
Με άλλα λόγια αντί να έχεις το 10ετές του κάθε Διαχειριστή να έχεις ένα ενιαίο επενδυτικό πλάνο στο οποίο θα συμμετέχουν οι 27 Διαχειριστές.
H αναδιάρθρωση για τους στόχους των ρύπων
Η Τρίτη παρέμβαση του πρωθυπουργού θίγει τον βασικό κορμό της υφιστάμενης ενεργειακής πολιτικής που έχει συνδέσει τον στόχο της κλιματικής αλλαγής για περιορισμό των εκπομπών ρύπων με δεκάδες υποστόχους τους οποίους καλείται να υλοποιήσει κάθε χώρα με υψηλό κόστος. Η πρόταση του πρωθυπουργού για ένα κεντρικό στόχο μείωσης των ρύπων τον οποίο η κάθε χώρα θα επιλέξει τα εργαλεία για να τον πετύχει, ουσιαστικά θέτει στο τραπέζι τις βάσεις για μια ευέλικτη πολιτική σε σχέση με τις τεχνολογίες αλλά και τους τομείς απανθρακοποίησης.
Η πρόταση δεν αμφισβητεί το στόχο αλλά τη διαδικασία, η οποία θα πρέπει να οδηγεί σε μείωση των τιμών, κάτι που η Ευρώπη δεν έχει καταφέρει με το υφιστάμενο μοντέλο. Δεν χρειάζεται για να πετύχεις το στόχο μείωσης των εκπομπών ρύπων κατά 55% να θέσεις συγκεκριμένους στόχους, για ΑΠΕ, υδρογόνο, αποθήκευση κλπ για κάθε χώρα. Να αφήσεις τα κράτη- μέλη να επιλέξουν εκείνες με βάση το χαμηλότερο κόστος, είναι η λογική της πρότασης του «ενός κανόνα» του πρωθυπουργού.
«Τις εκπομπές δεν τις «ενδιαφέρει» από ποια χώρα ή τομέα προέρχονται. Ούτε εμάς θα έπρεπε να μας απασχολεί αυτό. Θα πρέπει να «αγκαλιάσουμε» τη συμπληρωματικότητα και όχι την ομοιομορφία σε όλη την Ευρώπη και να καθοδηγούμαστε από τις αρχές της άτεγκτης ουδετερότητας ως προς τις διαφορετικές τεχνολογίες και της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να επιτύχουμε μια μετάβαση το κόστος της οποίας θα μπορούν να αποδεχθούν οι πολίτες μας και οι επιχειρήσεις μας να αντέξουν οικονομικά» αναφέρει χαρακτηριστικά.
www.worldenergynews.gr
