Ρεαλιστικοί είναι οι στόχοι που έχουν τεθεί για το βιομεθάνιο στο ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα) δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων της αγοράς και των δυσκολιών με την πρώτη ύλη.
Το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, προβλέπει παραγωγή 2,1 TWh βιομεθανίου έως το 2030 και είναι το πρώτο από τα εναλλακτικά καύσιμα το οποίο θα αναπτυχθεί, γιατί είναι οικονομικό αλλά και ώριμο τεχνολογικά .
Το επικείμενο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ για το βιομεθάνιο, που έρχεται σύντομα σε δημόσια διαβούλευση, αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της πρώτης ύλης και δίνει προτεραιότητα στην μετατροπή υπαρχουσών μονάδων βιοαερίου σε βιομεθάνιο, καθώς είναι πιο γρήγορες και οικονομικές επενδύσεις. Επιπλέον, λαμβάνει υπόψη το κρίσιμο θέμα βιοαποδομήσιμων αποβλήτων ως πρώτης ύλης για το βιομεθάνιο.
Η αγορά πάντως και οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές, επισημαίνουν την ανάγκη παραπέρα βελτιώσεων στο ρυθμιστικό πλαίσιο, ανάμεσα στις οποίες: Η μη εισαγωγή ανταγωνιστικών διαδικασιών σε πρώτο τουλάχιστον στάδιο, γιατί θα επιβαρύνουν την βιωσιμότητα των μονάδων βιομεθανίου, αλλά και οι υψηλότερες τιμές στις εγγυήσεις προέλευσης, καθώς οι μονάδες βιομεθανίου, επιτυγχάνουν πολύ μεγαλύτερη μείωση εκπομπών CO2.
Η μετατροπή υπαρχουσών μονάδων βιοαερίου σε βιομεθάνιο είναι η πιο γρήγορη και οικονομική επένδυση
Τα παραπάνω, αφορούν συνοπτικά συμπεράσματα από το 2ο Φόρουμ «Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων, Βιομάζα, Βιομεθάνιο» και ειδικότερα από την ενότητα με θέμα «Εξελίξεις στον τομέα του Βιομεθανίου ενόψει ΕΣΕΚ-νέου Θεσμικού Πλαισίου- Συμβολή Βιομεθανίου στους στόχους για τα Βιοαπόβλητα- Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη υγιών επενδύσεων – Προοπτική bio-Lng, bio Cng»
Το επιχειρηματικό-επιστημονικό φόρουμ, διοργανώθηκε πρόσφατα στην Αθήνα από την Α Energy, με τη συνεργασία του ΥΠΕΝ – Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον επιστημονικό συντονισμό της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ), του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), τη συμμετοχή πέντε περιβαλλοντικών-επιχειρηματικών φορέων και των ενδιαφερόμενων επιχειρήσεων και επενδυτών.
Ενόψει της διαβούλευσης για το νομοσχέδιο ΥΠΕΝ
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν αναλυτικά οι κατευθύνσεις του ΥΠΕΝ αναφορικά με το νομοσχέδιο για το βιομεθάνιο, το οποίο βρίσκεται αυτήν την περίοδο σε φάση τελικής επεξεργασίας. Έγινε επίσης παρουσίαση του Μανιφέστου για την Βιοενέργεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Υπήρξε τέλος και αναλυτική ενότητα για τις τρέχουσες εξελίξεις στον τομέα ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων και τις έξι μονάδες που προγραμματίζονται, τα συμπεράσματα της οποίας παρατίθενται ξεχωριστά.
Τι είπαν οι Ομιλητές για το Βιομεθάνιο
Οι διακεκριμένοι συμμετέχοντες που έλαβαν μέρος στην Δεύτερη θεματική ενότητα για το Βιομεθάνιο, επεσήμαναν συνοπτικά τα εξής:
Ο κ. Δημήτρης Καρδοματέας, Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του ΚΑΠΕ, αναφέρθηκε αναλυτικά στην τελική αγορά βιομεθανίου στο ΕΣΕΚ και στο σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ για το βιομεθάνιο, που έρχεται σύντομα σε δημόσια διαβούλευση αλλά και στις προϋποθέσεις επιτυχίας των επικείμενων επενδύσεων. Εξήγησε τους άμεσους και μακροπρόθεσμους στόχους του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναφορικά με το βιομεθάνιο και εξήγησε γιατί θα δοθεί βάρος στην μετατροπή υφιστάμενων μονάδων βιοαερίου σε βιομεθάνιο,
Πώς θα αξιοποιηθούν τα βιοαπόβλητα ως πρώτη ύλη για το βιομεθάνιο, προκειμένου να πετύχουν οι στόχοι του ΕΣΕΚ, εξήγησε ο κ. Χρήστος Ζαφείρης, Υπεύθυνος Έργων Βιοαερίου και Βιομεθανίου Τμήμα Βιομάζας, του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ)
Την ανάγκη γεφύρωσης του χάσματος που παρουσιάζεται ανάμεσα στη θεωρητική και στη δυνητική παραγωγή βιομεθανίου στην Ελλάδα, επεσήμανε ο κ. Αναστάσιος Τόσιος, Διευθυντής Στρατηγικής και Ανανεώσιμων Αερίων Enaon.
Το έργο βιομεθανίου της ΔΕΠΑ Εμπορίας που αναμένεται να λειτουργήσει στο τέλος του 2024, παρουσίασε η κ. Σέβη Σαξιώνη, Deputy Project Manager της ΔΕΠΑ Εμπορίας για να προσθέσει ότι, η ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι «ένα βήμα μπροστά», αναμένοντας πλέον την ολοκλήρωση της αδειοδότησης, την εγκατάσταση και την έναρξη λειτουργίας του πιλοτικού έργου, το οποίο αναπτύσσεται από κοινού με την εταιρεία «ΦΑΡΜΑ ΧΗΤΑΣ».
Τον καταλυτικό ρόλο του ΔΕΣΦΑ στην ανάπτυξη της αγοράς βιομεθανίου στην Ελλάδα, επεσήμανε η κα Εύα Τσουκαλίδου, διευθύντρια του Πιλοτικού Έργου Βιομεθανίου του Διαχειριστή. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε “Η ώρα είναι κατάλληλη για να εναρμονιστούμε με την ευρωπαϊκή πρακτική”, για να υπενθυμίσει ότι το βιομεθάνιο είναι βασικός πυλώνας του RePowerEU, και αναπτύσσεται ευρέως σε Ιταλία, Γερμανία, Δανία και άλλες χώρες ως πρότυπο κυκλικής οικονομίας και βιωσιμότητας.
Ενιαία αγορά βιομεθανίου
Τις προτάσεις του ΕΣΠΑΒ (Ελληνικός Σύνδεσμος Παραγωγών Βιοαερίου), για το επικείμενο πλαίσιο στήριξης του βιομεθανίου στην Ελλάδα, παρουσίασε ο κ. Αλέξανδρος Υφαντής, Πρόεδρος ΕΣΠΑΒ. Ανάμεσα σε αυτές, προτείνεται να υπάρχει μια ενιαία αγορά βιομεθανίου μέσα από τα δίκτυα φυσικού αέριου σε πλήρη αντιστοιχία με την ηλεκτροπαραγωγή και να γίνεται παραγωγή βιομεθανίου μέσω αναβάθμισης βιοαερίου, από αναερόβια χώνευση οργανικών αποβλήτων.
Την εκτίμηση ότι δεν είναι σκόπιμη η εφαρμογή συστήματος ανταγωνιστικής διαδικασίας στο βιομεθάνιο, σε αρχικό τουλάχιστον στάδιο, διατύπωσε ο κ. κ. Γεώργιος Πανούσης, Υπεύθυνος Λειτουργιών Ενεργειακών Έργων της ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε., για να προσθέσει, ότι δεν έχουν ακόμα καλυφθεί ούτε οι στόχοι ηλεκτροπαραγωγής από βιοαέριο, που είχαν τεθεί στα 300 MWe.
Βιώσιμες χαρακτήρισε τις επενδύσεις στο βιομεθάνιο, ο κ. Οδυσσέας Ρηγόπουλος, Διευθυντής Ανατολικής Ευρώπης, Heygaz Biomethane S.L. Παρουσιάζοντας εξάλλου, το επενδυτικό πρόγραμμα της εταιρείας στην Ελλάδα, επεσήμανε ότι, ενόψει του θεσμικού πλαισίου για το βιομεθάνιο, είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη από τους αρμοδίους τα ευρωπαϊκά δεδομένα και εξελίξεις.
Στους λόγους για τους οποίους η έλευση του BioLNG και του βιομεθανίου εξυπηρετεί εμπορικά και περιβαλλοντικά, τόσο τις οδικές όσο και τις θαλάσσιες μεταφορές, αναφέρθηκε αναλυτικά ο κ. Αλέξανδρος Λαγάκος, Διευθύνων Σύμβουλος της Blue Grid και επικεφαλής της Molgas για Ελλάδα και Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Την ενότητα για το βιομεθάνιο, συντόνισε ο κ. Κωνσταντίνος Ελευθεριάδης, Partner, Financial Advisory Services, Energy Industry Leader, Deloitte Greece.
Οι επισημάνσεις για Βιονέργεια – Πράσινες Τεχνολογίες
Στο Μανιφέστο Βιοενέργειας της Ευρωβουλής για το 2024 και στη σημασία της Βιοενέργειας για την Ελλάδα αναφέρθηκε ο κ. Μανώλης Καραμπίνης, Διευθυντής Επιχειρηματικής ανάπτυξης, Bioenergy Europe . Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, η βιοενέργεια αποτελεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση την πιο σημαντική ΑΠΕ καθώς η ενέργεια από βιομάζα ανήλθε στην ΕΕ το έτος 2021 στο 55,7% όλων των ΑΠΕ όσον αφορά στην πρωτογενή παραγωγή ενέργειας.
Αποκαλυπτικά στοιχεία για το πώς συμβάλλει η βιομάζα στην δέσμευση CO2 μέσω των τεχνολογιών Βιοενέργειας – BECCs και Βιοάνθρακα – BCR, παρουσίασε ο κ. Νίκος Δαμάτης, Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Εταιρείας Ανάπτυξης Βιομάζας (ΕΛΕΑΒΙΟΜ / HellaBiom).
Την ανάγκη μεγαλύτερης υποστήριξης των «πράσινων» τεχνολογιών στους τομείς βιοαερίου, στερεών και υγρών βιοκαυσίμων, επεσήμαναν ανάμεσα σε άλλα, ο κ. Παναγιώτης Γραμμέλης, Διευθυντής Ερευνών ΕΚΕΤΑ (Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης) – ΙΔΕΠ (Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων) και η κα. Ελένη Μπαϊράμη, Διευθύνουσα Σύμβουλος της ECO HELLAS.
Ο συντονιστής του πάνελ κ. Σπύρος Παπαευθυμίου, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ενεργειακής Οικονομίας (HAEE), επεσήμανε την ανάγκη να προχωρήσουν περισσότερες πιλοτικές μονάδες μικρής κλίμακας, οι οποίες θα δώσουν την απαραίτητη τεχνογνωσία προκειμένου να κατασκευαστούν στη συνέχεια και μεγάλες μονάδες.
Συμπεράσματα για βιομεθάνιο: Οι επενδύσεις με προτεραιότητα
Με βάση τις παρουσιάσεις, τοποθετήσεις, αλλά και τον διάλογο που έγινε τα συνοπτικά συμπεράσματα της B΄ Ενότητας «Εξελίξεις στον τομέα του Βιομεθανίου ενόψει ΕΣΕΚ- νέου Θεσμικού Πλαισίου- Συμβολή Βιομεθανίου στους στόχους για τα Βιοαπόβλητα- Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη υγιών επενδύσεων – Προοπτική bio-Lng, bio Cng», έχουν ως εξής:
- Το βιομεθάνιο, σύμφωνα με τις προτεραιότητες του ΕΣΕΚ , είναι το πρώτο από τα εναλλακτικά καύσιμα το οποίο θα αναπτυχθεί, γιατί είναι οικονομικό και ώριμο τεχνολογικά, σε αντίθεση με άλλα εναλλακτικά καύσιμα, τα οποία μένουν για αργότερα , καθώς χρειάζονται επιπλέον χρόνο ωρίμανσης
- Είναι επίσης σημαντικό, γιατί αποτελεί μια μορφή επεξεργασίας αποβλήτων η οποία συνδέεται άμεσα και με την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής, αγροτικής και κτηνοτροφικής
- Το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ προβλέπει παραγωγή 2,1 TWh βιομεθανίου έως το 2030. Η τελική αγορά βιομεθανίου θα αγγίζει πάντως τις 4,5 τεραβατώρες.
- Στο πλαίσιο του νέου ΕΣΕΚ, προβλέπεται η ανάπτυξη του βιομεθανίου με δύο τρόπους: Είτε με την μετατροπή υπαρχουσών μονάδων βιοαερίου σε βιομεθάνιο είτε με ανάπτυξη νέων μονάδων. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του αρμόδιου τμήματος Βιομάζας του ΚΑΠΕ από τις 2,1 τεραβατώρες (TWh), που είναι ο στόχος παραγωγής βιομεθανίου για το 2030, οι 1,1 τεραβατώρες (TWh), θα προέλθουν από μετατροπή υφιστάμενων μονάδων και το υπόλοιπο από νέες μονάδες.
- Το ΚΑΠΕ έχει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην κατάρτιση του επικαιροποιημένου ΕΣΕΚ και είναι αρμόδιο για το νέο θεσμικό πλαίσιο για το βιομεθάνιο το οποίο βγαίνει σύντομα σε δημόσια διαβούλευση, ενώ είναι επίσης αρμόδιο για το νέο θεσμικό πλαίσιο για το βιομεθάνιο.
Ενισχύσεις – Το μέγεθος της αγοράς
- Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, αντιμετωπίζει και τους τέσσερεις τομείς που απαιτούνται για να αναπτυχθεί η βιομηχανία του βιομεθανίου, ξεκινώντας από την πρώτη ύλη και τη συλλογή της. Στη συνέχεια, ασχολείται με τον δεύτερο τομέα, που είναι η Έγχυση στα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου και στα δίκτυα διανομής. Ο τρίτος τομέας είναι οι πιστοποιήσεις του βιομεθανίου ως ανανεώσιμο αέριο, που είναι επίσης σημαντικός για την οικονομική βιωσιμότητα των μονάδων και ο τελευταίος τομέας είναι οι ενισχύσεις που θα δοθούν και οι οποίες δεν θα κινηθούν σε ιδιαίτερα υψηλά μεγέθη.
- Το μέγεθος της αγοράς, εκτιμάται σε περίπου 38 υπάρχουσες μονάδες (περίπου. 0,9 TWh/έτος) με συνολικό κόστος αναβάθμισης 69 εκατ. € και συνολικό κόστος σύνδεσης 24, 3 εκατ. καθώς και σε 60 νέες εγκαταστάσεις (περ. 1,2 ΤWh/έτος) με συνολικό κόστος 253 εκατ. €.
- Οι εταιρείες μεταφοράς (ΔΕΣΦΑ) και Διανομής Φυσικού Αερίου (ΕΝΑΟΝ, ΔΕΠΑ Εμπορίας) έχουν ήδη εξετάσει εφαρμογές αξιοποίησης βιομεθανίου και τις δυνατότητες έγχυσής του στα δίκτυα τους για δύο λόγους: Αφενός λόγω της ανάγκης για ανθρακοποίηση της μεταφοράς/διανομής (greening the pipeline) και αφετέρου για λόγους ενεργειακής ασφάλειας σε περίπτωση νέας απότομης αύξησης της τιμής του Φ.Α.
- Για αυτά τα θέματα, το ΚΑΠΕ βρίσκεται σε επαφή με όλους τους εμπλεκόμενους, τους παραγωγούς βιοαερίου και βιομάζας, τους Διαχειριστές των Δικτύων Μεταφοράς και Διανομής Φυσικού Αερίου, την Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων και τον ΔΑΠΕΕΠ, ο οποίος θα αναλάβει τη διαχείριση κατά πάσα πιθανότητα των πιστοποιήσεων και τα επιμέρους θέματα.
- Από εκπροσώπους της αγοράς, επισημαίνονται βελτιώσεις στο αναμενόμενο ρυθμιστικό πλαίσιο. Δεδομένου ότι η αγορά βιοαερίου είναι ήδη προβληματική (προβλήματα πρώτων υλών, τεχνική επάρκεια μονάδων), αλλά και μικρή σε σύγκριση με τις άλλες ΑΠΕ (κυρίως αιολικά και Φ/Β), προτείνεται να μην να εισαχθούν, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, ανταγωνιστικές διαδικασίες, οι οποίες θα επιβαρύνουν την ευαίσθητη οικονομικότητα των μονάδων βιομεθανίου.
Μονάδες βάσης
- Οι μονάδες βιομεθανίου θα θεωρηθούν μονάδες βάσης, θα λειτουργούν συνεχώς και μάλιστα θα υπάρξει ειδικά πρόνοια, σε περίπτωση που το δίκτυο δεν μπορεί να απορροφήσει τις ποσότητες αυτές (πχ καλοκαίρι) ώστε να περνούν στο δίκτυο μεταφοράς.
- Δεδομένου ότι οι μονάδες βιομεθανίου ως μονάδες βάσης δεν επιδέχονται (για τεχνικούς και οικονομικούς λόγους) διαδικασίες διακοψιμότητας, προτείνεται ανάμεσα σε άλλα, να απολαμβάνουν υψηλότερες τιμές στις εγγυήσεις
προέλευσης, καθώς επιτυγχάνουν πολύ μεγαλύτερη μείωση εκπομπών CO
- Σειρά εξειδικευμένων κινήτρων προτείνεται και στην παραγωγή βιομεθανίου από βιοαέριο παραγόμενο σε ΧΥΤΑ, λόγω τεχνικών ιδιαιτεροτήτων αλλά και του μικρού μεγέθους της αγοράς βιοαερίου. Συγκεκριμένα δεν έχουν ακόμα καλυφθεί ούτε οι στόχοι ηλεκτροπαραγωγής από βιοαέριο, που είχαν τεθεί στα 300 MWe.
- Υπάρχει σημαντικό δυναμικό στα χωριστά συλλεγόμενα βιοαπόβλητα από το ρεύμα των ΑΣΑ, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί για παραγωγή βιομεθανίου σε εγκαταστάσεις αναερόβιας χώνευσης βιοαποβλήτων .
Συμπεράσματα για την αξιοποίηση της βιομάζας
- Αναγνωρίζεται η σημασία της αξιοποίησης της βιομάζας ως ενός πολύ σημαντικού στοιχείου για την μακροπρόθεσμη δέσμευση του CO2, ιδιαίτερα σε εφαρμογές τεχνολογιών Βιονέργειας – BECCs (BioEnergy Carbon Capture & Storage) και Βιοάνθρακα – BCR (BioChar Carbon Removal), οι οποίες παρουσιάζουν πολύ υψηλό δυναμικό δέσμευσης CO2 και συμβάλλουν αποφασιστικά στη δημιουργία «αρνητικών» εκπομπών.
- Για την ξυλώδη βιομάζα προτείνονται κίνητρα για τη δημιουργία κατάλληλων εφοδιαστικών αλυσίδων (ιδιαίτερα για τη συλλογή των αστικών κλαδοδεμάτων και των δασικών υπολειμμάτων) καθώς και ανάπτυξη και κεφαλαιουχική ενίσχυση εφαρμογών τύπου BECCS και BCR.
- Αναγκαία είναι τέλος, η υποστήριξη των «πράσινων» τεχνολογιών στους τομείς βιοαερίου, στερεών και υγρών βιοκαυσίμων με περισσότερες πιλοτικές μονάδες μικρής κλίμακας, οι οποίες θα δώσουν την απαραίτητη τεχνογνωσία προκειμένου να κατασκευαστούν στη συνέχεια και μεγάλες μονάδες.
www.worldenergynews.gr
