Σε δράσεις που θα αφορούν το κλίμα το 25% της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης

Όπως προκύπτει τόσο από τις δηλώσεις της κ. Φον Ντερ Λάιεν αλλά και από τις επεξηγήσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων το νέο Ταμείο που προβλέπει τη χορήγηση 500 δισ. ευρώ με τη μορφή επιχορηγήσεων στα κράτη μέλη και τα υπόλοιπα 250 δισ. ευρώ με τη μορφή δανείων, θα απαιτεί τη διαμόρφωση ενός σχεδίου από τις χώρες-μέλη το οποίο θα πρέπει να εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Μάλιστα στη διαδικασία έγκρισης θα συμπεριληφθούν κριτήρια για να αξιολογείται η «πράσινη διάσταση» και η συμβολή στην ψηφιακή μετάβαση των παρεμβάσεων που θα σχεδιάσουν τα κράτη μέλη.

Πρέπει να σημειωθεί ότι το νέο Ταμείο αποτελεί μέρος του αναθεωρημένου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) της ΕΕ, δηλαδή του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού για την περίοδο 2021 και 2027. Προκειμένου να αυξηθεί ο προϋπολογισμός της ΕΕ κατά 750 δισ. ευρώ, η Επιτροπή θα ζητήσει άδεια από τα κράτη μέλη να δανειστεί από τις αγορές.

Μάλιστα σχεδιάζει να αποπληρώσει το χρέος κατανέμοντας το κόστος για μεγάλο χρονικό διάστημα έως 30 ετών και εισάγοντας νέους φόρους, συμπεριλαμβανομένων «πράσινων» δασμών στις εκπομπές άνθρακα ή στα πλαστικά μιας χρήσης ή και έναν ψηφιακό φόρο.

Στην Ελλάδα από το σύνολο των 750 δισ ευρώ αντιστοιχούν 43,5 δισ. ευρώ. Το καθαρό όφελος για την χώρα με βάση την πρόταση αυτή ανέρχεται σε 33,4 δισ. ευρώ, καθώς η συνεισφορά της για την αποπληρωμή των 750 δισ. ευρώ που θα δανεισθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις αγορές, προβλέπεται στα 10,1 δισ. ευρώ.

Πέραν της επιβολής «πράσινων φόρων» για την αποπληρωμή του προγράμματος, αυτό θα έχει ισχυρή «πράσινη διάσταση» αφού από το σύνολο της χρηματοδότησης το 25% θα προορίζεται για δράσεις που θα αφορούν το κλίμα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν δήλωσε: «Το σχέδιο ανάκαμψης μετατρέπει την τεράστια πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σε μια ευκαιρία, όχι μόνο υποστηρίζοντας την ανάκαμψη αλλά και επενδύοντας στο μέλλον: Την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και την ψηφιοποίηση».

Έτσι τα παλαιότερα σχέδια για την διάθεση του 25% του προϋπολογισμού της ΕΕ σε φιλικές για το κλίμα δαπάνες θα εφαρμοστούν τόσο στον νέο προϋπολογισμό της ΕΕ όσο και στο πρόγραμμα ανάκαμψης από την κρίση COVID-19.

Οι δαπάνες θα διαπνέονται από μια αειφόρο φιλοσοφία που θα στοχεύει στη διοχέτευση ιδιωτικών επενδύσεων σε τεχνολογίες που συμβάλλουν σε τουλάχιστον έναν από τους έξι προκαθορισμένους περιβαλλοντικούς στόχους, όπως ο περιορισμός της κλιματικής αλλαγής.

Παράλληλα από τις δαπάνες θα αποκλείονται τα ορυκτά καύσιμα και η πυρηνική ενέργεια, τα οποία υπονομεύουν άλλους περιβαλλοντικούς στόχους, όπως η πρόληψη και ο έλεγχος της ρύπανσης. Η ίδια αρχή θα ισχύσει και στο Ταμείο Ανάκαμψης από την κρίση της πανδημίας.

Επιπλέον, πράσινα κριτήρια θα ισχύουν και για το λεγόμενο εργαλείο φερεγγυότητας που στοχεύει στη στήριξη εταιρειών που έχουν ανάγκη ρευστότητας.

«Θέλουμε η οικονομία να ανακάμψει σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, η οποία να είναι πράσινη, ψηφιακή και πιο ανθεκτική», αναφέρει Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Με την προσθήκη πράσινων κριτηρίων στο Ταμείο Ανάκαμψης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί επίσης να αποκαταστήσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού μεταξύ πλούσιων και φτωχών κρατών μελών της ΕΕ.

Κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοιού, οι εθνικές κυβερνήσεις ξόδεψαν σχεδόν 2 τρισεκατομμύρια ευρώ σε κρατικές ενισχύσεις για προβληματικές εταιρείες και μικρές επιχειρήσεις, χωρίς να πληρούνται τα πράσινα κριτήρια. Μάλιστα το 52% αυτής της βοήθειας δαπανήθηκε μόνο από τη Γερμανία, αυξάνοντας τους φόβους ότι η κρίση θα εντείνει τις οικονομικές ανισότητες εντός της ΕΕ.

Παράλληλα θα προβλεφθεί στενή πολιτική εποπτεία για το πώς θα δαπανηθούν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης με στόχο την εξασφάλιση ότι τα κονδύλια της ΕΕ δαπανούνται για «επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις» στις περιοχές και τους τομείς που πλήττονται περισσότερο από την κρίση.

Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να υποβάλουν επίσημο αίτημα στο Ταμείο Ανάκαμψης και να υποβάλουν εθνικό σχέδιο για να «εξηγήσουν» πώς θα υποστηρίξει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν σε επίπεδο ΕΕ.

Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα εθνικά προγράμματα σε σχέση με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις, καθώς και τους ευρύτερους στόχους της ΕΕ, όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η ψηφιακή ατζέντα.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συμμετάσχει επίσης πλήρως ως συννομοθέτης για τον προϋπολογισμό της ΕΕ και «επομένως θα έχει λόγο για το σύνολο των δαπανών».

Οι χώρες θα μπορούν να προσφύγουν εάν απορριφθούν τα εθνικά τους προγράμματα. Όμως, όλες οι αποφάσεις θα ληφθούν με πλήρη διαφάνεια, ενώ όλα τα εγκεκριμένα εθνικά σχέδια θα δημοσιευτούν στο Διαδίκτυο και θα περιλαμβάνουν λεπτομέρειες όπως ορόσημα επενδύσεων κλπ.