Το παρόν άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση της έντυπης Καθημερινής στις 28/2/2018
Η ανακάλυψη του δυνητικού κοιτάσματος «Γλαύκος» αποτελεί πολύ σημαντικό σημείο καμπής για την πορεία του κυπριακού ενεργειακού προγράμματος και τη γεωπολιτική δυναμική ισχυροποίησης του κυπριακού ελληνισμού.
Ο «Γλαύκος» αποτελεί εμπορικά αξιοποιήσιμο απόθεμα αερίου μεσαίου μεγέθους, το δεύτερο που εντοπίζεται στην έως σήμερα οριοθετημένη κυπριακή ΑΟΖ μετά το κοίτασμα «Αφροδίτη» που ανακαλύφθηκε τον Σεπτέμβριο του 2011.
Τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν αποτελούν μια αρχική τάξη μεγέθους, η οποία είναι μικρότερη από την αντίστοιχη εκτίμηση για την εμβέλεια του κοιτάσματος που είχε ανακοινωθεί για την «Αφροδίτη».
Τότε μιλούσαμε για μια εμβέλεια αποθέματος από 7 έως 10 ΤΚΠ (τρισ. κυβικών ποδών) με πιθανότητα (50%) να βρίσκαμε 9 ΤΚΠ και πιθανότητα 75% να βρίσκαμε 7.
Στην περίπτωση του «Γλαύκου» μιλούμε για μια τάξη μεγέθους από 5 έως 8 ΤΚΠ, με πιθανότητα 50% το κοίτασμα να έχει 6 ΤΚΠ και πιθανότητα 75% να έχει 5 ΤΚΠ. Οι πιθανότητες επιβεβαίωσης αυξάνονται όσο μικραίνει το μέγεθος του δυνητικού κοιτάσματος.
Η παραπάνω εκτίμηση δεν είναι το τελικό μέγεθος του κοιτάσματος και γι’ αυτό ακριβώς θα χρειαστεί επιβεβαιωτική γεώτρηση ώστε να σχηματιστεί μια ακριβέστερη εικόνα για το πραγματικό μέγεθος του δυνητικού αποθέματος και αυτό μπορεί να πάρει χρόνο.
Η επιβεβαιωτική γεώτρηση στην «Αφροδίτη» έγινε με καθυστέρηση 2 ετών! Η επιβεβαιωτική γεώτρηση συνήθως μειώνει την αρχική εμβέλεια της αρχικής εξερευνητικής.
Στην περίπτωση της «Αφροδίτης» το αποτέλεσμα της επιβεβαιωτικής γεώτρησης (Σεπτέμβριος 2013) έδειξε ένα κοίτασμα 5 έως 8 ΤΚΠ με πιθανότερη μέση τιμή τα 6 ΤΚΠ. Τελικά τον Αύγουστο του 2018 η κυβέρνηση παραδέχθηκε ότι το κοίτασμα εμπεριέχει μόνο 4 ΤΚΠ φυσικού αερίου, ενώ οι εταιρείες που έχουν την ευθύνη εκμετάλλευσης του κοιτάσματος ήδη από το 2016 είχαν ανακοινώσει μια μέση τελική τιμή κοιτάσματος στα 4,5 ΤΚΠ.
Μια ανάλογη αλλά ελπίζουμε όχι τόσο χρονοβόρο διαδικασία πιστοποίησης θα ακολουθηθεί και στην περίπτωση του «Γλαύκου». Η χρονική απόσταση που μεσολαβεί από την αρχική ανακάλυψη έως την έναρξη παραγωγής κυμαίνεται κατά μέσον όρο στα 4-7 έτη.
Πρακτικά αέριο από τον «Γλαύκο» πολύ δύσκολα θα δούμε πριν από το 2025-2026. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η έναρξη παραγωγής δεν είναι κάτι άμεσο και γι’ αυτό τον λόγο θα αποτελούσε μεγάλο ατόπημα εάν ακολουθούνταν προτάσεις που θέλουν τη Λευκωσία να μη προχωρεί τη συμφωνία πώλησης αερίου στην Αίγυπτο το 2022, περιμένοντας το 2026 για να δούμε εάν θα έχουμε αρκετές ποσότητες αερίου ώστε να κατασκευαστεί τερματικό υγροποίησης.
Αλλωστε, η ανακάλυψη των κοιτασμάτων από μόνη της δεν εγγυάται ότι θα κατασκευαστεί τερματικό υγροποίησης. Σε κάθε περίπτωση, είναι τέτοια η γεωγραφική απόσταση μεταξύ «Αφροδίτης» και «Γλαύκου» που καθιστά την κοινή τους ανάπτυξη και διασύνδεση ιδιαιτέρως προβληματική ακόμη και εάν αθροιστικά μας δώσουν 10 ΤΚΠ φυσικού αερίου.
Αυτά τα 10 ΤΚΠ αντιπροσωπεύουν το ελάχιστον απαιτητό ποσό αερίου για να δικαιολογηθεί μια επένδυση κατασκευής τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο που μπορεί να ξεπεράσει τα $10 δισ. Τα τερματικά δεν κατασκευάζονται από τη μια μέρα στην άλλη και ο παγκόσμιας μέσος όρος που έχει η διάρκεια κατασκευής κυμαίνεται μεταξύ 3-4 ετών.
Εάν η κοινοπραξία του οικοπέδου 12 (Shell, Delek, Noble) ήθελε τερματικό θα το είχε κάνει ήδη, δεν θα περίμενε κανέναν να της το προτείνει...
Γιατί όμως να κάνουν κάτι τέτοιο αφού δεν τους βγαίνει οικονομικά, ιδίως όταν υπάρχει σε υπολειτουργία ένα τεράστιο τερματικό 400 χλμ. νοτιοδυτικότερα στο Ινκτου της Αιγύπτου; Τερματικό θα μπορούσε να συζητηθεί σοβαρά και ενδεχομένως να προχωρήσει εάν οι Exxon-Qatar Petroleum έβρισκαν στη Δελφίνη τα 15 ΤΚΠ που περίμεναν ότι θα έβρισκαν αλλά δυστυχώς δεν βρήκαν τίποτε. Εφόσον οι ποσότητες αερίου της «Αφροδίτης» πουληθούν στην Αίγυπτο –και δεν υφίσταται άλλη επιλογή– θα απαιτηθούν νέες ανακαλύψεις πέριξ του «Γλαύκου» για να συγκεντρωθεί το ελάχιστο απόθεμα αερίου ώστε να ξεκινήσει η αξιολόγηση της επενδυτικής βιωσιμότητας τερματικού. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός να κλειδώσει η εξαγωγή της «Αφροδίτης» στο Ινκτου, το τερματικό δηλαδή που ήδη υπάρχει, καθώς το εμπορικό παράθυρο ευκαιρίας κλείνει με τη σταδιακή αύξηση της αιγυπτιακής παραγωγής που διοχετεύεται προς υγροποίηση και δεν θα περιμένει τη Λευκωσία για πάντα.
* Ο κ. Θ. Τσακίρης είναι επίκουρος καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας και διευθυντής Ενεργειακού Προγράμματος του ΕΛΙΑΜΕΠ.
www.worldenergynews.gr
Ο «Γλαύκος» αποτελεί εμπορικά αξιοποιήσιμο απόθεμα αερίου μεσαίου μεγέθους, το δεύτερο που εντοπίζεται στην έως σήμερα οριοθετημένη κυπριακή ΑΟΖ μετά το κοίτασμα «Αφροδίτη» που ανακαλύφθηκε τον Σεπτέμβριο του 2011.
Τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν αποτελούν μια αρχική τάξη μεγέθους, η οποία είναι μικρότερη από την αντίστοιχη εκτίμηση για την εμβέλεια του κοιτάσματος που είχε ανακοινωθεί για την «Αφροδίτη».
Τότε μιλούσαμε για μια εμβέλεια αποθέματος από 7 έως 10 ΤΚΠ (τρισ. κυβικών ποδών) με πιθανότητα (50%) να βρίσκαμε 9 ΤΚΠ και πιθανότητα 75% να βρίσκαμε 7.
Στην περίπτωση του «Γλαύκου» μιλούμε για μια τάξη μεγέθους από 5 έως 8 ΤΚΠ, με πιθανότητα 50% το κοίτασμα να έχει 6 ΤΚΠ και πιθανότητα 75% να έχει 5 ΤΚΠ. Οι πιθανότητες επιβεβαίωσης αυξάνονται όσο μικραίνει το μέγεθος του δυνητικού κοιτάσματος.
Η παραπάνω εκτίμηση δεν είναι το τελικό μέγεθος του κοιτάσματος και γι’ αυτό ακριβώς θα χρειαστεί επιβεβαιωτική γεώτρηση ώστε να σχηματιστεί μια ακριβέστερη εικόνα για το πραγματικό μέγεθος του δυνητικού αποθέματος και αυτό μπορεί να πάρει χρόνο.
Η επιβεβαιωτική γεώτρηση στην «Αφροδίτη» έγινε με καθυστέρηση 2 ετών! Η επιβεβαιωτική γεώτρηση συνήθως μειώνει την αρχική εμβέλεια της αρχικής εξερευνητικής.
Στην περίπτωση της «Αφροδίτης» το αποτέλεσμα της επιβεβαιωτικής γεώτρησης (Σεπτέμβριος 2013) έδειξε ένα κοίτασμα 5 έως 8 ΤΚΠ με πιθανότερη μέση τιμή τα 6 ΤΚΠ. Τελικά τον Αύγουστο του 2018 η κυβέρνηση παραδέχθηκε ότι το κοίτασμα εμπεριέχει μόνο 4 ΤΚΠ φυσικού αερίου, ενώ οι εταιρείες που έχουν την ευθύνη εκμετάλλευσης του κοιτάσματος ήδη από το 2016 είχαν ανακοινώσει μια μέση τελική τιμή κοιτάσματος στα 4,5 ΤΚΠ.
Μια ανάλογη αλλά ελπίζουμε όχι τόσο χρονοβόρο διαδικασία πιστοποίησης θα ακολουθηθεί και στην περίπτωση του «Γλαύκου». Η χρονική απόσταση που μεσολαβεί από την αρχική ανακάλυψη έως την έναρξη παραγωγής κυμαίνεται κατά μέσον όρο στα 4-7 έτη.
Πρακτικά αέριο από τον «Γλαύκο» πολύ δύσκολα θα δούμε πριν από το 2025-2026. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η έναρξη παραγωγής δεν είναι κάτι άμεσο και γι’ αυτό τον λόγο θα αποτελούσε μεγάλο ατόπημα εάν ακολουθούνταν προτάσεις που θέλουν τη Λευκωσία να μη προχωρεί τη συμφωνία πώλησης αερίου στην Αίγυπτο το 2022, περιμένοντας το 2026 για να δούμε εάν θα έχουμε αρκετές ποσότητες αερίου ώστε να κατασκευαστεί τερματικό υγροποίησης.
Αλλωστε, η ανακάλυψη των κοιτασμάτων από μόνη της δεν εγγυάται ότι θα κατασκευαστεί τερματικό υγροποίησης. Σε κάθε περίπτωση, είναι τέτοια η γεωγραφική απόσταση μεταξύ «Αφροδίτης» και «Γλαύκου» που καθιστά την κοινή τους ανάπτυξη και διασύνδεση ιδιαιτέρως προβληματική ακόμη και εάν αθροιστικά μας δώσουν 10 ΤΚΠ φυσικού αερίου.
Αυτά τα 10 ΤΚΠ αντιπροσωπεύουν το ελάχιστον απαιτητό ποσό αερίου για να δικαιολογηθεί μια επένδυση κατασκευής τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο που μπορεί να ξεπεράσει τα $10 δισ. Τα τερματικά δεν κατασκευάζονται από τη μια μέρα στην άλλη και ο παγκόσμιας μέσος όρος που έχει η διάρκεια κατασκευής κυμαίνεται μεταξύ 3-4 ετών.
Εάν η κοινοπραξία του οικοπέδου 12 (Shell, Delek, Noble) ήθελε τερματικό θα το είχε κάνει ήδη, δεν θα περίμενε κανέναν να της το προτείνει...
Γιατί όμως να κάνουν κάτι τέτοιο αφού δεν τους βγαίνει οικονομικά, ιδίως όταν υπάρχει σε υπολειτουργία ένα τεράστιο τερματικό 400 χλμ. νοτιοδυτικότερα στο Ινκτου της Αιγύπτου; Τερματικό θα μπορούσε να συζητηθεί σοβαρά και ενδεχομένως να προχωρήσει εάν οι Exxon-Qatar Petroleum έβρισκαν στη Δελφίνη τα 15 ΤΚΠ που περίμεναν ότι θα έβρισκαν αλλά δυστυχώς δεν βρήκαν τίποτε. Εφόσον οι ποσότητες αερίου της «Αφροδίτης» πουληθούν στην Αίγυπτο –και δεν υφίσταται άλλη επιλογή– θα απαιτηθούν νέες ανακαλύψεις πέριξ του «Γλαύκου» για να συγκεντρωθεί το ελάχιστο απόθεμα αερίου ώστε να ξεκινήσει η αξιολόγηση της επενδυτικής βιωσιμότητας τερματικού. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός να κλειδώσει η εξαγωγή της «Αφροδίτης» στο Ινκτου, το τερματικό δηλαδή που ήδη υπάρχει, καθώς το εμπορικό παράθυρο ευκαιρίας κλείνει με τη σταδιακή αύξηση της αιγυπτιακής παραγωγής που διοχετεύεται προς υγροποίηση και δεν θα περιμένει τη Λευκωσία για πάντα.
* Ο κ. Θ. Τσακίρης είναι επίκουρος καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας και διευθυντής Ενεργειακού Προγράμματος του ΕΛΙΑΜΕΠ.
www.worldenergynews.gr
