Είναι πλέον φανερό ότι το πρόβλημα του υψηλού ενεργειακού κόστους δεν είναι προσωρινό, ούτε αποτέλεσμα μια έκτακτης κατάστασης που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού λόγω υψηλών θερμοκρασιών, περιορισμένων βροχοπτώσεων, περιορισμένων διασυνδέσεων και του πολέμου Ρωσίας Ουκρανίας.
Όλοι οι προαναφερόμενοι παράγοντες μπορεί να ισχύουν καθένας ξεχωριστά ή και όλοι μαζί ανά πάσα στιγμή. Έτσι είναι περίπου βέβαιο ότι ο ερχόμενος χειμώνας θα είναι δύσκολος από πλευράς ενεργειακού κόστους και ο παράδεισος που υποσχέθηκαν οι περισσότεροι Έλληνες και Ευρωπαίοι πολιτικοί με την πράσινη ενεργειακή μετάβαση δεν θα έλθει τουλάχιστον σύντομα.
Δουλειά των πολιτικών είναι να παρεμβαίνουν, όταν διαπιστώνουν ένα πρόβλημα και να αναζητούν τρόπους να το επιλύσουν προς όφελος της κοινωνίας, αλλά και της οικονομίας των χωρών τους. Και στην παρούσα φάση η ελληνική οικονομία, η βιομηχανία, το εμπόριο, οι υπηρεσίες, κάθε μικρό κατάστημα, αλλά και κάθε ελληνική οικογένεια έχουν πρόβλημα λόγω του υψηλούς ενεργειακού κόστους.
Δουλειά των πολιτικών λοιπόν δεν είναι να περιγράφουν το πρόβλημα μόνο, αλλά να αναζητούν και να προτείνουν άμεσες λύσεις και όχι μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς για την περίοδο που θα έχουν ενισχυθεί οι διασυνδέσεις μεταξύ των χωρών ή θα έχει υπάρξει ένας ακόμη ευρωπαϊκός υπεροργανισμός που θα ελέγχει την ενιαία εσωτερική αγορά ηλεκτρισμού.
To πρόβλημα οξύνεται
Σε καμία περίπτωση δεν αρκεί η πρόθεση της κυβέρνησης να συνεχίσει τις επιδοτήσεις των τιμολογίων ρεύματος στα νοικοκυριά και τους επόμενους μήνες. Πέραν του ότι οι επιδοτήσεις δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα ούτε καν γι΄ αυτούς οι οποίοι τις λαμβάνουν αφού είναι εξαιρετικά μικρές, υπάρχει ένα ακόμη ζήτημα: Για την εξασφάλιση τους φορολογήθηκε η ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο με αποτέλεσμα να επιβάλλεται ένα επιπλέον κόστος στη χονδρική του ρεύματος που σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς είναι περίπου 20 ευρώ/MWh. Με άλλα λόγια η κυβέρνηση αντί να μειώσει τη χονδρική του ρεύματος την αυξάνει.
Ταυτόχρονα όπως κατ΄επανάληψη έχει πει ο πρωθυπουργός οι επιχειρήσεις δεν χρειάζονται επιδότηση. Όμως το κόστος της ενέργειας για τις εγχώριες επιχειρήσεις κάθε είδους και ειδικά για τις βιομηχανίες οι οποίες δρουν στο διεθνές πλαίσιο του ανταγωνισμού είναι εξαιρετικά υψηλό.
Δεν είναι δυνατόν να περιμένει η κυβέρνηση ότι η εγχώρια βιομηχανία μπορεί να ανταγωνιστεί τους Ευρωπαίους ή τους Κινέζους όταν αγοράζει ρεύμα σε εξωφρενικά υψηλές τιμές.
Οι προτεινόμενες λύσεις
Σαν μια πρώτη λύση είναι η εφαρμογή του Green Pool, που αποτελεί και την καλύτερη λύση για την Ευρώπη. Συνάδει με τις προτάσεις Draghi και απελευθερώνει τις ωφέλειες κόστους της ενεργειακής αγοράς στο σύστημα από τις χαμηλότερες τιμές που δύνανται να προσφέρουν οι Ανανεώσιμες Πηγές.Το ζήτημα ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει σε κορυφαίο ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου η Βεστάγκερ το κρατά δεσμευμένο. Μια τέτοια εξέλιξη θα απελευθέρωνε τα διμερή συμβόλαια (PPA), που επί του παρόντος είναι δυσλειτουργικά και θα απαιτούσε κρατικές επιδοτήσεις, που σημαίνει κόστος για τον προϋπολογισμό, αλλά το ισχυρό πρωτογενές πλεόνασμα μπορεί να καλύψει.
Κατά δεύτερον τονίζεται από πάρα πολλές πλευρές και ίσως ήρθε η ώρα να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που δημιουργείται από την μετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα σε πλήρες χρηματιστηριακό προϊόν.
Με άλλα λόγια απαιτείται κατάργηση του μοντέλου της υποχρεωτικής αγοράς, βάσει του οποίου όλη η ενέργεια περνάει υποχρεωτικά από το Χρηματιστήριο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι καταναλωτές να μην επωφελούνται από τη φθηνή ενέργεια των ΑΠΕ, ενώ οι προμηθευτές και οι μεγάλοι καταναλωτές δεν μπορούν να αντισταθμίζουν τον κίνδυνο από τις μεταβολές των τιμών, ανεξάρτητα από την σποτ αγορά που λειτουργεί με βάση την οριακή τιμή.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η ελληνική χονδρεμπορική αγορά είναι η μόνη ευρωπαϊκή αγορά, όπου όλοι η ενέργεια περνάει μέσα από το Χρηματιστήριο, ακόμα και η ενέργεια των διμερών συμβολαίων της βιομηχανίας, με φυσική παράδοση. Παράλληλα είναι σχεδόν ανύπαρκτη η προθεσμιακή αγορά. Αυτό σημαίνει κατ αρχήν ότι οι βιομηχανίες έντασης ενέργειας που θέλουν να έχουν πράσινα πιστοποιητικά προέλευσης ακόμη και αν έχουν συνάψει πράσινο PPA αγοράζουν από το Χρηματιστήριο μίγμα καυσίμου και εκκαθαρίζουν χρηματοοικονομικά το PPA.
Στη γειτονική Βουλγαρία το ΡΡΑ (pay as produced ή pay as nominated) δεν περνάει μέσα από τη χονδρεμπορική αγορά, απλά δηλώνεται και λαμβάνεται υπόψη στο φορτίο που πρέπει να εξυπηρετηθεί από τον Διαχειριστή του συστήματος. Εξάλλου η μη υποχρεωτική διαπραγμάτευση των ΑΠΕ μέσα από την αγορά του χρηματιστηρίου είναι ένα άμεσο βήμα το οποίο έχει προταθεί από τον σύμβουλο της κυβέρνησης καθηγητή Παντελή Κάπρο και δίνει τη δυνατότητα να πλησιάσει η ελληνική αγορά τις άλλες ευρωπαϊκές.
Κατά τρίτο το επόμενο βήμα σύμφωνα και με την έκθεση Ντράγκι είναι η δημιουργία μιας αγοράς όπου θα διαπραγματεύονται οι ΑΠΕ και τα πυρηνικά, δηλαδή η παραγωγή μηδενικού μεταβλητού κόστους μονάδες.
Σύμφωνα με την πρόταση Ντράγκι μέσω ΡΡΑς και CFDs το χαμηλό κόστος παραγωγής θα περνάει στους καταναλωτές ενώ ταυτόχρονα θα εξασφαλίζεται το CAPEx των μονάδων παραγωγής.
Είναι πλέον βέβαιο ότι απαιτούνται αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς και εάν η Ευρώπη δεν αποφασίζει αλλαγές στο Target Model στη χώρα μας θα πρέπει να μελετηθεί η λειτουργία άλλων αγορών της Ευρώπης και να ακολουθήσουμε τις κατευθύνσεις που ήδη υπάρχουν.
Οι επιδοτήσεις με την παραδοσιακή έννοια δηλαδή πλαφόν στις τιμές, όπως στην περίπτωση Βουλγαρίας στα 90 ευρώ/MWh και κάλυψη της διαφοράς από τον κρατικό προϋπολογισμό είναι επίσης μια τέταρτη λύση.
Όπως επίσης και το πλαφόν στο σύνολο των τεχνολογιών που έχει ήδη προταθεί από την ΕΒΙΚΕΝ για να προκύψουν κρατικά έσοδα για την επιδότηση της βιομηχανίας είναι μια πέμπτη και βιώσιμη οικονομικά λύση που μπορεί να περιλάβει και πλεονάζοντα κέρδη των ΑΠΕ. Οι πολιτικές βέβαια θα πρέπει να βρουν το κατάλληλο μείγμα και να προσανατολιστούν σε μια συγκεκριμένη και αποτελεσματική κατεύθυνση που είναι και το ζητούμενο της αγοράς.
Σε κάθε πρίπτωση η Von der Leyen μπορεί να κωφεύει, αλλά η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να πάρει πρωτοβουλίες γιατί τα προβλήματα της βιομηχανίας συνεπάγονται πολλές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις.
www.worldenergynews.gr
