Τι λέει Έλληνας εμπειρογνώμονας για τις αιτίες και την πρόληψη των πυρκαγιών
Για τους λόγους που έχουν οδηγήσει την Ελλάδα στο να πλήττεται από καταστροφικές πυρκαγιές και τα προληπτικά που πρέπει να ληφθούν σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αποφυγή τέτοιου φαινομένου στο μέλλον, μίλησε στην ιστοσελίδα Euractiv ο Ηλίας Τζιρίτης (Διευθυντής επιχειρήσεων δασικών πυρκαγιών του WWF Ελλάς).
«Εστιάζοντας μόνο στην πυρόσβεση χωρίς μια ολιστική προσέγγιση με επίκεντρο την πρόληψη, θα είναι δύσκολο για τις χώρες της ΕΕ να αντιμετωπίσουν μελλοντικές πυρκαγιές», δήλωσε ο ειδικός από την Ελλάδα, όπου χιλιάδες εκτάρια δάσους κάηκαν ξανά μέσα σε λίγες μέρες.
Η Ελλάδα έχει μακρά ιστορία πυρκαγιών. «Κλήση αφύπνισης» ήταν το 2018 όταν μια πυρκαγιά στην περιοχή της Αττικής σκότωσε 100 ανθρώπους.
Έκτοτε, ο αριθμός των νεκρών δεν έφτασε ποτέ σε αυτό το επίπεδο, αλλά ο οικολογικός αντίκτυπος δεν μειώθηκε: Το 2023 σημειώθηκε η μεγαλύτερη δασική πυρκαγιά στην ιστορία της ΕΕ στη βόρεια Ελλάδα, η οποία έκαψε 770 τετραγωνικά χιλιόμετρα, περίπου όσο η Νέα Υόρκη.
Σχεδόν κάθε καλοκαίρι, οι Έλληνες πολιτικοί τσακώνονται για τη διαχείριση των πυρκαγιών, αλλά σε επίπεδο πολιτικής, υπάρχει ακόμη πρόοδος που πρέπει να σημειωθεί, ανέφερε η Επιτροπή σε έκθεση του 2024.
Αυτό το καλοκαίρι σημειώθηκαν ορισμένες απτές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα αντιμετωπίζει τις πυρκαγιές.
Ελικόπτερα επιτηρούσαν περιοχές υψηλού κινδύνου, πάνω από μισό εκατομμύριο άνθρωποι καθάρισαν τη γη τους από βιομάζα που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καύσιμο και 25 drones αναπτύχθηκαν επιτηρώντας την περιοχή της Αττικής για πυρκαγιές.
Επιπλέον, τον Μάρτιο, η κυβέρνηση αγόρασε άλλα επτά πυροσβεστικά αεροπλάνα έναντι 361 εκατομμυρίων ευρώ – τα οποία συχνά δεν μπορούν να πετάξουν πάνω από τις δασικές πυρκαγιές λόγω των ισχυρών ανέμων και του καπνού.
Το πρόγραμμα πρόληψης πυρκαγιών «AntiNero» ύψους 415 εκατ. ευρώ
Η Ελλάδα ξεκίνησε επίσης ένα πρόγραμμα πρόληψης πυρκαγιών ύψους 415 εκατομμυρίων ευρώ με την ονομασία «AntiNero» το οποίο περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, τον καθαρισμό των πευκοδασών από βελόνες στο έδαφος και τη βελτίωση των δασικών δρόμων που είναι ζωτικής σημασίας για την πρόσβαση στις πληγείσες περιοχές κατά τη διάρκεια μιας κρίσης.
Αλλά τίποτα από αυτά δεν εμπόδισε την πυρκαγιά της περασμένης εβδομάδας να ισοπεδώσει 20 χιλιόμετρα και να φτάσει στα προάστια της Αθήνας. Ένα άτομο πέθανε, περισσότερα από 100 σπίτια καταστράφηκαν και περίπου 10.000 εκτάρια δάσους κάηκαν.
Αιτίες πυρκαγιών στην Ελλάδα
Οι κλιματικές συνθήκες ήταν ιδιαίτερα άθλιες. Η Ελλάδα γνώρισε ζέστη - ρεκόρ τον Ιούνιο και τον Ιούλιο και οι ισχυροί βόρειοι άνεμοι έσπρωξαν τη φωτιά προς την Αθήνα.
Οι εκθέσεις Copernicus και το Ευρωπαϊκό Πληροφοριακό Σύστημα Δασικών Πυρκαγιών δείχνουν ότι η Αττική έχει χάσει το 37% της δασικής της έκτασης τα τελευταία 8 χρόνια.
Φέτος το καλοκαίρι, οι πυρκαγιές στην Ελλάδα έχουν μέχρι στιγμής εντοπιστεί νωρίς, ωστόσο αυτό δεν ήταν αρκετό. Τα γεγονότα έδειξαν ότι από τη στιγμή που ξεκίνησε η φωτιά, ήταν εξαιρετικά δύσκολο να τεθεί υπό έλεγχο.
Για τον κ. Τζιρίτη, αυτό οφείλεται στην έλλειψη εθνικού σχεδίου διαχείρισης και πρόληψης δασικών πυρκαγιών.
Ανάγκη εθνικής διαχείρισης δασικών πυρκαγιών
Ο Τζιρίτης είπε ότι στην Ευρώπη υπάρχει ανάγκη εστίασης στη διαχείριση του τοπίου για την αντιμετώπιση μελλοντικών πυρκαγιών.
«Η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί ότι οι πυρκαγιές είναι θέμα διαχείρισης τοπίου. Έχουμε ένα μεσογειακό μωσαϊκό. Πώς το συντηρούμε?
Έχουμε μείωση της κτηνοτροφίας και της γεωργίας σε μια περιοχή, πρέπει να τη βοηθήσουμε να μειώσει τα καύσιμα», είπε.
Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα, θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή μια ολιστική προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω στην οποία θα συμμετέχουν όλοι οι σχετικοί ενδιαφερόμενοι, από τους αγρότες μέχρι την τοπική κοινότητα.
Ανέφερε πολλά παραδείγματα σε ολόκληρο το μπλοκ όπου ο συντονισμός οδήγησε σε αποτελέσματα.
Η δραστηριοποίηση των κτηνοτρόφων
Αναφερόμενος στην κτηνοτροφία είπε ότι η εξαφάνισή της από μια περιοχή σημαίνει ότι μετά από λίγα χρόνια θα έχουμε μεγαλύτερη ένταση πυρκαγιών.
«Στην Ισπανία, υπάρχουν προγράμματα που χρησιμοποιούν κτηνοτρόφους για να εισέλθουν σε ελεγχόμενες περιοχές για να μειώσουν τα καύσιμα, να βόσκουν εκεί για να διαχειριστούν τη βλάστηση», είπε.
Στην Ελλάδα, οι πυρκαγιές σε βόσκηση είναι συχνό φαινόμενο παρά τα πρόσφατα κυβερνητικά μέτρα που καθιστούν αυστηρότερα τα πρόστιμα όταν πρόκειται για εμπρησμό από αμέλεια.
«Οι Έλληνες θα πρέπει να εξερευνήσουν την περίπτωση της Κορσικής, καθώς τέθηκε σε εφαρμογή ένα σχέδιο βόσκησης με χρήση φωτιάς, που καίγεται εντελώς αλλά με ελεγχόμενο τρόπο».
Ο εμπειρογνώμονας επέμεινε ότι ο διαθέσιμος προϋπολογισμός για τη διαχείριση των πυρκαγιών πρέπει να επαναπροσανατολιστεί στην πρόληψη, όπως έκανε η Πορτογαλία το 2017 όταν αποφασίστηκε ένα εθνικό σχέδιο δασικών πυρκαγιών και αύξησε τη χρηματοδότηση για την πρόληψη στο 40%.
Ο Τζιρίτης εξήγησε ότι η Ελλάδα δεν είχε ποτέ τέτοιο σχέδιο ή ανάλυση των αιτιών ή των οδηγών της πυρκαγιάς. Προειδοποίησε επίσης ότι εάν οι Αρχές δεν δράσουν, πολλά μέρη σε όλη τη χώρα τα οποία έχουν καεί περισσότερες από δύο φορές, θα ερημωθούν.
«Κάποια οικοσυστήματα δεν θα ανακάμψουν ποτέ και θα υπάρξουν συνέπειες στην ποιότητα του νερού και του αέρα καθώς και στον τουρισμό», κατέληξε.
Να δοθεί βάση στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
Σύμφωνα με εκπρόσωπο της ΕΕ, η υποστήριξη της Ελλάδας στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και στη διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα είναι μία από τις σημαντικότερες προτεραιότητες για τα προγράμματα της Πολιτικής Συνοχής 2021-2027, με προϋπολογισμό περίπου 1,56 δισ. ευρώ.
«Από αυτό το ποσό, τα 421 εκατομμύρια ευρώ προορίζονται ειδικά για μέτρα που υποστηρίζουν την ετοιμότητα, την πρόληψη και την καταπολέμηση των πυρκαγιών», είπε ο εκπρόσωπος.
Επιπλέον, τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRP) που συμβάλλουν άμεσα στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των πυρκαγιών ανέρχονται σε περισσότερα από 800 εκατομμύρια ευρώ.
Ωστόσο, δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη πόσα χρήματα έχουν απορροφηθεί και υλοποιηθεί μέχρι στιγμής σε έργα.
www.worldenergynews.gr
