Καθώς οι τιμές της ενέργειας συνεχίζουν να ανεβαίνουν στα ύψη σε όλη την Ευρώπη, με τις τιμές του φυσικού αερίου να έχουν αυξηθεί, η εξαιρετικά αμφιλεγόμενη συζήτηση για το fracking (εξόρρυξη, εκμετάλλευση σχιστολιθικού αερίου) αναδύεται ξανά στην ήπειρο, με επικεφαλής τη νέα πρωθυπουργό της Βρετανίας, που έχει τα ορυκτά καύσιμα στο μυαλό της.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση –χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο– σχεδιάζει να αντικαταστήσει τα δύο τρίτα των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου μέχρι το τέλος του έτους, αν και οι αναλυτές προειδοποιούν ότι στην καλύτερη περίπτωση η ΕΕ στην αντικατάσταση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου θα πέσει αρκετά μακριά από τον στόχο.
Το 2021, η ΕΕ εισήγαγε ~155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Δυστυχώς, οι προτεινόμενες αντικαταστάσεις φυσικού αερίου από το μπλοκ έως το τέλος του 2022 -- οι οποίες περιλαμβάνουν διαφοροποίηση LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο), ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, απόδοση θέρμανσης, διαφοροποίηση αγωγών, βιομεθάνιο, ηλιακές στέγες και αντλίες θερμότητας -- ανέρχονται μόνο σε περίπου 102 bcm ετησίως, σύμφωνα με δεδομένα από το REPowerEU της Επιτροπής της ΕΕ.Οι υποστηρικτές του fracking υποστηρίζουν ότι το δυναμικό σχιστολιθικού φυσικού αερίου της Ευρώπης χρειάζεται τώρα περισσότερο από ποτέ, αν και η Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία, η Σκωτία και η Βουλγαρία έχουν απαγορεύσει στο παρελθόν το fracking.
Η πρωτοβουλία Truss
Τώρα, η συζήτηση αναζωπυρώνεται από τις πρόσφατες κινήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η νέα πρωθυπουργός της Βρετανίας Liz Truss ανακοίνωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο άρει το μορατόριουμ του 2019 για το fracking στο σχιστολιθικό αέριο, καθώς η χώρα προσπαθεί να αυξήσει τους εγχώριους ενεργειακούς πόρους και να βοηθήσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις που αγωνίζονται να πληρώσουν τους ραγδαίους λογαριασμούς ενέργειας.
Η άρση της απαγόρευσης του fracking έρχεται μόλις τρία χρόνια αφότου η κυβέρνηση τερμάτισε την υποστήριξή της στο fracking, αφού η αρχή που εποπτεύει τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου διαπίστωσε ότι «δεν είναι δυνατόν με την τρέχουσα τεχνολογία να προβλεφθεί με ακρίβεια η πιθανότητα δονήσεων που σχετίζονται με το fracking».
Η Βρετανία διαθέτει μόνο δύο πηγάδια σχιστολιθικού αερίου στο Lancashire που διαχειρίζεται η Cuadrilla Resources.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Cuadrilla, Francis Egan, χαιρέτισε την άρση της απαγόρευσης, λέγοντας:
«Αυτή είναι μια απολύτως λογική απόφαση και αναγνωρίζει ότι η μεγιστοποίηση του εγχώριου ενεργειακού εφοδιασμού του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ζωτικής σημασίας εάν πρόκειται να ξεπεράσουμε τη συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση και να μειώσουμε τον κίνδυνο επανεμφάνισής της σε το μέλλον.
Χωρίς τα ισχυρά μέτρα που ορίστηκαν σήμερα, το Ηνωμένο Βασίλειο επρόκειτο να εισάγει πάνω από τα δύο τρίτα του φυσικού αερίου του μέχρι το τέλος της δεκαετίας, εκθέτοντας το βρετανικό κοινό και τις επιχειρήσεις σε περαιτέρω κίνδυνο έλλειψης εφοδιασμού και αυξήσεις τιμών».
Παρά την απελπισία της, η υπόλοιπη Ευρώπη είναι απίθανο να ακολουθήσει – ακόμα κι αν η αναβίωση της συζήτησης έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση για το πόσες δυνατότητες σχιστολιθικής έχει η Ευρώπη και γιατί δεν αξιοποιείται.
Σχιστολιθικό αέριο στην Ευρώπη
Η Ευρώπη έχει περισσότερο ανακτήσιμο σχιστολιθικό αέριο από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με εκτιμήσεις.
Ωστόσο, η μόνη σημαντική δραστηριότητα fracking είναι στην Ουκρανία, η οποία κατάφερε να απογαλακτιστεί από το ρωσικό αέριο πριν από χρόνια.
Το fracking στην Ευρώπη είναι εδώ και πολύ καιρό ένα επίμαχο ζήτημα λόγω της πυκνότητας του πληθυσμού, σε μεγάλο βαθμό.
Εδώ δεν είναι Βόρεια Αμερική.
Το 2016, η Cuadrilla Resources κέρδισε την άδεια να σπάσει έως και τέσσερα πηγάδια στο Ηνωμένο Βασίλειο, δίνοντας τέλος στις μακροχρόνιες μάχες με τις τοπικές αρχές. Πέντε χρόνια νωρίτερα, η εταιρεία είχε αναγκαστεί να σταματήσει τη γεώτρηση αφού η κυβέρνηση έθεσε ένα χρόνο μορατόριουμ στο fracking λόγω δονήσεων που προκλήθηκαν από μια εξερευνητική εξέδρα Cuadrilla στη βορειοδυτική Αγγλία.
Το 2013, η δραστηριότητα γεώτρησης της εταιρείας διακόπηκε ξανά αφού εκατοντάδες διαδηλωτές κατασκήνωσαν σε ένα μικροσκοπικό χωριό νότια του Λονδίνου και την ανάγκασαν να εγκαταλείψει τα πηγάδια της.
Εν τω μεταξύ, το 2012, διαδηλωτές στο Zurawlow, μια πόλη στην ανατολική Πολωνία, απέκλεισαν επιτυχώς μια τοποθεσία fracking ενώ ακτιβιστές της Greenpeace κατέλαβαν μια εξέδρα σχιστολιθικού αερίου στη Δανία.
Η έντονη δημόσια αντίθεση - μαζί με φορολογικές ανησυχίες, ρυθμιστικές καθυστερήσεις και κακή απόδοση από μια χούφτα δοκιμαστικών πηγαδιών - έδιωξαν τους επενδυτές.
Η Exxon Mobil , η Chevron και η TotalEnergies αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν έργα στην Πολωνία αφού η εξερεύνηση αποδείχθηκε απογοητευτική.
Οι κακές ροές φυσικού αερίου σταμάτησαν επίσης την πρόοδο στη Δανία, με την Total να εγκαταλείπει τις γεωτρήσεις σχιστολιθικού αερίου εκεί.
Οι ιδιοκτησίες σε Ευρώπη και ΗΠΑ και τα περιβαλλοντικά προβλήματα
Το μεγάλο πρόβλημα με το fracking στην Ευρώπη είναι ότι ορισμένες από τις συνθήκες που τροφοδότησαν την έκρηξη εκμετάλλευσης σχιστόλιθου των ΗΠΑ δεν υπάρχουν στην Ευρώπη.
Στις περισσότερες χώρες, είναι το κράτος, και όχι οι ιδιώτες γαιοκτήμονες, που κατέχουν τα δικαιώματα ορυκτών στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στο έδαφος.
Σε αντίθεση με αυτό με τις ΗΠΑ, όπου το ποσοστσό του γαιοκτήμονα μπορεί να φτάσει το ένα όγδοο των εσόδων παραγωγής.
Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι το fracking δεν αποφέρει μεγάλες οικονομικές ανταμοιβές για τους Ευρωπαίους ιδιοκτήτες γης.
Για να συγκεντρώσουν περισσότερη δημόσια υποστήριξη για την τεχνολογία, η βρετανική κυβέρνηση και ορισμένες εταιρείες είχαν προηγουμένως προτείνει άμεσες πληρωμές σε άτομα που επηρεάζονται από το fracking.
Ωστόσο, περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν αντιταχθεί σθεναρά στην κίνηση, χαρακτηρίζοντας τέτοιες πληρωμές ως δωροδοκίες.
Η κατάσταση δεν βοηθά το γεγονός ότι η πυκνότητα πληθυσμού στην Ευρώπη είναι μεγαλύτερη από 3 φορές σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τροφοδοτώντας τις διαμαρτυρίες.
Για παράδειγμα, πολλά αγροτικά έργα στο παρελθόν έχουν απορριφθεί επειδή θα έφερναν φορτηγά και εξοπλισμό που χρησιμοποιείται για το fracking σε ιστορικούς δρόμους που χρονολογούνται από τη ρωμαϊκή εποχή.
Πράγματι, η Gazprom έχει δηλώσει προηγουμένως ότι η δυσκολία εύρεσης ακατοίκητης γης στην Ευρώπη και αρκετό νερό για την εκμετάλλευση των γεωτρήσεων σχιστόλιθου θα βοηθήσει το ρωσικό αέριο να παραμείνει ανταγωνιστικό.
Ακόμα καλύτερα για τη Ρωσία: μπορεί να παράγει φυσικό αέριο με το ένα έκτο του κόστους νεκρού σημείου για τον βρετανικό σχιστόλιθο.
Ακόμη και μετά από δεκαετίες fracking στις ΗΠΑ, πολλοί Ευρωπαίοι εξακολουθούν να θεωρούν την τεχνική ως μη δοκιμασμένη.
Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν οι τιμές ρεκόρ της ενέργειας θα πείσουν επιτέλους τους Ευρωπαίους να αλλάξουν γνώμη σχετικά με το σχιστολιθικό αέριο fracking.
Αρκετά ευρωπαϊκά έθνη έχουν ήδη υποχωρήσει και έχουν επιστρέψει στην καύση άνθρακα σε επίπεδα ρεκόρ για να διατηρήσουν ζωντανά τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, παραβιάζοντας έτσι τους στόχους τους για το κλίμα.
Αλλά να γιατί οι περιβαλλοντολόγοι θα παραμείνουν αρνητικοί: μελέτες έχουν δείξει ότι παρόλο που το φυσικό αέριο καίει καθαρότερα από τον άνθρακα και έχει μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η διαδικασία fracking μπορεί να αναιρέσει αυτά τα οφέλη.
Το fracking είναι πιο βρώμικο από την καύση άνθρακα, κυρίως λόγω της άμεσης εκπομπής επιβλαβούς διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου, και τα δύο ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου.
www.worldenergynews.gr
