Α. Η φάση έναρξης: Οι αβεβαιότητες και το υψηλό κόστος αποθαρρύνουν τις ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες περαιτέρω αποθαρρύνονται από την έλλειψη υποδομών. Στόχος της κρατικής ενίσχυσης είναι η υλοποίηση των πρώτων υποδομών και ολοκληρωμένων έργων και εφαρμογών, με τρόπο ώστε να ωθήσουν στη μείωση των αβεβαιοτήτων και του κόστους και στην ωρίμανση των συνθηκών. Αναμένεται ότι στην αμέσως επόμενη φάση, τα έργα και οι εφαρμογές θα μπορούν να είναι ελκυστικές για συμμετοχή ιδιωτικών επενδύσεων.
Β. Η φάση δημιουργίας της αγοράς: μόλις ξεπεραστούν τα θεμελιώδη εμπόδια, θα παραμένει ένα σχετικά υψηλό κόστος το οποίο θα εμποδίζει τις αμιγώς ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Όμως ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια θα προσελκύονται υπό προϋποθέσεις. Στόχος της κρατικής ενίσχυσης σε αυτή τη φάση θα είναι να ωθήσει στη δημιουργία αγοράς σε κλίμακα, δηλαδή με ανάπτυξη ζήτησης και προσφοράς με σχετικά επαρκή ρευστότητα και προβλεψιμότητα, με το Δημόσιο να ενεργεί ως εγγυητής. Ταυτόχρονα, η κρατική ενίσχυση θα διασφαλίζει την ανάπτυξη της υποδομής σε τέτοια κλίμακα που να διευκολύνει χωρίς εμπόδια τη ζήτηση και προσφορά.
Γ. Η φάση της βιομηχανικής ωρίμανσης: η αναπτυσσόμενη αγορά κυρίως από ιδιωτική πρωτοβουλία, με ελάχιστη κρατική στήριξη και μόνο εκεί που πραγματικά χρειάζεται όπως για παράδειγμα στις υποδομές, επιτυγχάνει σταθερά την αναμενόμενη μείωση του κόστους και την εμπορική ωριμότητα. Στη φάση αυτή, η ανάπτυξη υποδομών επιτυγχάνει ευρύτατη κάλυψη ικανή να υποστηρίζει τόσο το τοπικό όσο και το διασυνοριακό εμπόριο.
Τρεις τύποι δημόσιας παρέμβασης:
Ο στόχος της πρώτης φάσης έναρξης είναι να ξεπεραστούν τα θεμελιώδη εμπόδια. Ως εκ τούτου, η πρόταση του Οδικού Χάρτη είναι να εξεταστούν τρεις τύποι δημόσιας παρέμβασης:
α. Διοργάνωση διαγωνισμών, υπό τη μορφή εμπορικής πλατφόρμας σύναψης διμερών συμβάσεων, σε συνδυασμό με την παροχή κρατικών εγγυήσεων για την αύξηση του βαθμού βεβαιότητας των επιχειρηματικών σχεδίων και την επίτευξη φθηνής χρηματοδότησης
β. Διοργάνωση συγκεντρωτικών αγορών προσφοράς και ζήτησης υδρογόνου με διπλές δημοπρασίες για παραγωγή και ζήτηση στους οποίους ο κρατικός φορέας αναλαμβάνει να είναι αθροιστικός αγοραστής και αθροιστικός πωλητής, αλλά και χορηγός εγγυήσεων σε παραγωγούς, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο όγκος της αγοράς αυξάνεται και είναι ορατός
γ. Επιδότηση συμβάσεων υδρογόνου, με βάση τη διαφορά κόστους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ώστε να καταστήσει τη λύση υδρογόνου οικονομικά ισότιμη με ορυκτά καύσιμα για μεμονωμένους μεγάλους καταναλωτές.
Οι τρεις τύποι δημόσιας στήριξης της δημιουργίας προσφοράς και ταυτόχρονα ζήτησης υδρογόνου είναι πιθανόν αναγκαίο να εφαρμοσθούν και οι τρεις παράλληλα μεταξύ τους αλλά σε διαφορετικούς τομείς. Έτσι, η παρέμβαση τύπου (α) ίσως είναι η καταλληλότερη για τον τομέα των μεταφορών, η (β) για την ανάμειξη υδρογόνου και ανανεώσιμων αερίων στην διανομή αερίου μέσω αγωγών και η (γ) είναι η πιο κατάλληλη για εφαρμογές σε μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές.
Μετά τη φάση εκκίνησης η οποία θα περιλαμβάνει κυρίως σημειακές υποδομές, τα σχέδια υποδομών για τη φάση της δημιουργίας της αγοράς πρέπει να περιλαμβάνουν επενδύσεις στην προετοιμασία συστημάτων αγωγών για τη μεταφορά υψηλών ποσοστώσεων ανάμειξης υδρογόνου, αποθήκευση υδρογόνου μεγάλης και μεσαίας κλίμακας, τμήματα δικτύου που είναι αποκλειστικά για υδρογόνο, υποδομή που στηρίζει το διασυνοριακό εμπόριο υδρογόνου και συνθετικών καυσίμων με βάση το υδρογόνο τόσο μέσω χερσαίων όσο και θαλάσσιων διαδρομών.
Η ανάπτυξη των υποδομών συνεχίζεται πέρα από τη φάση δημιουργίας της αγοράς και, ανάλογα με το εύρος της γεωγραφικής κάλυψης, πρέπει να συνδυάζει τη δημόσια στήριξη και με ιδιωτικές επενδύσεις.
Ο οδικός χάρτης υποδομής υδρογόνου και ανανεώσιμων αερίων (δεν περιλαμβάνονται οι εγκαταστάσεις παραγωγής γιατί αυτές υπάγονται στο εμπορικό μέρος της αγοράς) περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα:
· Φάση έναρξης (2022-2027):
Μικρής κλίμακας (χωρίς αγωγούς ευρείας κάλυψης) υποδομή ενσωματωμένη σε τοπικά έργα παραγωγής και κατανάλωσης υδρογόνου, ανανεώσιμων αερίων και συνθετικών καυσίμων με βάση το υδρογόνο.
· Φάσεις μεταξύ έναρξης και δημιουργίας αγοράς (2025-2030):
Σχέδια ανάπτυξης υδρογόνου σε ευρύτερες περιφερειακές ενότητες, όπως για την εξυπηρέτηση κοιλάδων υδρογόνου. Αναβάθμιση και προσαρμογή αγωγών για ανάμειξη υδρογόνου μικρού όγκου σε υφιστάμενα δίκτυα φυσικού αερίου. Σταθμοί βιομεθανίου κει εγκαταστάσεις έγχυσης σε αγωγούς αερίου. Σχεδιασμός αποθήκευσης υδρογόνου σε επιλεγμένες θέσεις για εξυπηρέτηση μεγάλων σημειακών καταναλώσεων και έγχυσης σε δίκτυα αγωγών.
· Φάση δημιουργίας αγοράς (2027-2035):
Περαιτέρω αναβάθμιση και προσαρμογή των δικτύων αερίου ώστε να απορροφούν μεγαλύτερους όγκους υδρογόνου. Πρώτα τμήματα ενός δικτύου αφιερωμένου στο υδρογόνο για τη διευκόλυνση κυρίως των διασυνοριακών συναλλαγών. Ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας αποθήκευσης υδρογόνου. Διαλειτουργικότητα και κοινές υποδομές για κλιματικά ουδέτερα καύσιμα που προέρχονται από πράσινο υδρογόνο, συμπεριλαμβανομένης της πράσινης αμμωνίας και της χρήσης του στη ναυτιλία και τη βιομηχανία, υγροποιημένου πράσινου αερίου, συνθετικής κηροζίνης και άλλων.
· Φάση βιομηχανικής ωρίμανσης (2030-2045):
Ολοκλήρωση πανευρωπαϊκής υποδομής υδρογόνου και συνθετικών καυσίμων, μετατροπή μεγάλων τμημάτων των υφιστάμενων δικτύων φυσικού αερίου σε υδρογόνο, αποθηκευτικά συστήματα, συμπίεση και υγροποίηση σε μεσαία και μεγάλη κλίμακα, καθώς και εναρμονισμένη διαλειτουργικότητα του εθνικού και ευρωπαϊκού συστήματος.
Το προτεινόμενο πρόγραμμα ανάπτυξης υδρογόνου για το 2030 προβλέπει εγχώρια παραγωγή 3.500 GWh υδρογόνου το 2030 από ηλεκτρόλυση, συνολικής ισχύος 750 MW, που θα τροφοδοτείται από ηλεκτροπαραγωγή έργων ΑΠΕ, ισχύος 3 GW. Αυτό, σε ετήσια βάση, αφορά συνολικές επενδύσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού υδρογόνου περίπου 3-4 δισ. ευρώ, 3.000-4.000 θέσεις εργασίας στην αλυσίδα εφοδιασμού υδρογόνου και εγχώρια προστιθέμενη αξία στα 90-110 εκατ. ευρώ.
Κατά τη διάρκεια της φάσης δημιουργίας της αγοράς, η κύρια εμπορική διευκόλυνση του πράσινου υδρογόνου είναι να διασφαλισθεί κατά το δυνατόν ισοτιμία κόστους με ορυκτά καύσιμα σε ορατό μέλλον. Για το σκοπό αυτό, η κρατική πολιτική έχει τρεις επιδιώξεις:
(Α) Η υποδομή και η βιομηχανική παραγωγή σε μεγάλη κλίμακα να πετύχει μείωση του κόστους μέσω της «μάθησης από την πράξη»,
(Β) Τα ορυκτά καύσιμα να επιβαρύνονται με αυξανόμενο τρόπο από κόστος για τις εκπομπές τους,
(Γ) Η παραγωγή υδρογόνου να έχει πρόσβαση στις φθηνότερες δυνατές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με το λιγότερο δυνατό διαλείπον ωριαίο προφίλ, καθώς και χωρίς πρόσθετες επιβαρύνσεις.
Υπό αυτές τις συνθήκες, θα επιτευχθεί βιομηχανική ωριμότητα για την ανάπτυξη της αγοράς υδρογόνου και γρήγορα θα φθάσει το πράσινο υδρογόνο σε ισοτιμία κόστους με τα ορυκτά καύσιμα.
www.worldenergynews.gr
