Μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να αποκατασταθεί το εισόδημα που χάθηκε κατά τη διάρκεια της ύφεσης
Στο οικονομικό σοκ που βιώνει τις τελευταίες εβδομάδες η Ευρώπη, η περίπτωση της Ελλάδας θα μπορούσε να είναι ένα ισχυρό παράδειγμα.
Αυτό αναφέρει σε νέα ανάλυσή του το Bloomberg, με αφορμή την τελευταία εκτίμηση της Credit Suisse ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα συρρικνωθεί κατά τουλάχιστον 10%, μια άνευ προηγουμένου πτώση μετά τον πόλεμο τα περισσότερα έθνη.
Η εμπειρία που η Ελλάδα είχε ίσως να είναι διαφορετική, αλλά συγκρίσιμου μεγέθους - με σοβαρές συνέπειες για τις πολιτικές τάξεις.
Η αναταραχή της ελληνικής κρίσης χρέους της τελευταίας δεκαετίας προκάλεσε ένα βίαιο κτύπημα στην ανάπτυξη, οξυνόμενο από την λιτότητα που έπληξε τους πιο ευάλωτους στην κοινωνία πρώτα, καθώς η ανεργία αυξανόταν.
Η οικονομική καταστροφή τροφοδότησε τον εξτρεμισμό, που επιδεινώθηκε από τους πολιτικούς χειρισμούς.
Αυτό είναι ένα προειδοποιητικό σήμα της ιστορίας για το τι μπορεί να προκύψει από τέτοιες κρίσεις, σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά.
"Είναι αδύνατο να αποφευχθεί η τρομοκρατία", δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα όταν η οικονομία συρρικνωνόταν με ρυθμό ετησίως άνω του 8%.
"Όταν ο φόβος μετατραπεί σε πανικό, τότε η δυσαρέσκεια μετατρέπεται σε οργή και το μίγμα είναι εκρηκτικό".
Δεν είναι ακόμα σαφές πόσο άσχημη θα είναι η παγκόσμια οικονομία από την κρίση του κορωνοϊού, αλλά φαίνεται ότι ο υπόλοιπος κόσμος μπορεί να έχει τουλάχιστον μια γεύση από αυτό που πέρασε η Ελλάδα.
Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας προειδοποιεί ότι 25 εκατομμύρια θέσεις εργασίας ενδέχεται να χαθούν φέτος, ενώ η Goldman Sachs αναμένει ότι η ανεργία των ΗΠΑ θα φτάσει το 15%.
Ορισμένοι οικονομολόγοι κάνουν ακόμη συγκρίσεις με τη Μεγάλη Ύφεση.
Η κρίση της Ελλάδας άφησε σχεδόν το 30% του εργατικού δυναμικού χωρίς δουλειά, ενώ η ανεργία των νέων ξεπέρασε το 50%.
Περισσότερο από το ήμισυ των δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών της κατέρρευσε.
Η οικονομία συρρικνώθηκε περίπου κατά ένα τέταρτο σε μια δεκαετία, ενώ το ποσοστό των ατόμων που κινδυνεύουν από τη φτώχεια έφθασε σε επίπεδα που δεν παρατηρούνται κανονικά εν καιρώ ειρήνης.
Η λιτότητα που επιβλήθηκε από τους πιστωτές της Ελλάδας εξακολουθεί να γίνεται αισθητή σήμερα.
Οι απλοί Έλληνες έχασαν περίπου το ένα πέμπτο του διαθέσιμου εισοδήματός τους και οι μη καταβληθέντες φόροι που οφείλονται στο κράτος τριπλασιάστηκαν μέσα σε εννέα χρόνια στα 104 δισ. ευρώ στο τέλος του 2018.
Λίγα προηγούμενα για τόσο βαθιές καταστροφές υπάρχουν.
Και στην περίπτωση της Ελλάδας, πέντε πρωθυπουργοί απομακρύνθηκαν εν μέσω λαϊκής δυσφορίας σχετικά με την οικονομία.
Μεταξύ αυτών ήταν ο Σαμάρας, ένας από τους παγκόσμιους ηγέτες, που κατόρθωσε να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της βαθιάς ύφεσης.
Στο Μαξίμου από το 2012 έως το 2015, παρακολούθησε το εθνικιστικό κόμμα Χρυσή Αυγή να κεφαλαιοποιεί τις κοινωνικές συνέπειες της ύφεσης, υποστηρίζοντας τη ρατσιστική και νεοναζιστική ρητορική για να γίνει το τρίτο μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα της χώρας.
Όταν ένας από τους υποστηρικτές της δολοφόνησε έναν ραπ καλλιτέχνη το 2013, ο Σαμαράς αναγκάστηκε να ενεργήσει.
Συνελήφθη ολόκληρη την ηγεσία του, την μεγαλύτερη πολιτική καταστολή από τη δικτατορία της δεκαετίας του '70.
Το κόμμα δεν ανέκτησε ποτέ εκείνη τη δυναμική του.
Ο Σαμαράς γύρισε την οικονομία και ενίσχυσσε την εκκολαπτόμενη ανάπτυξη, για να νικήσει μια διαφορετική μορφή λαϊκισμού, όταν ο πρώην κομμουνιστής Αλέξης Τσίπρας κέρδισε την πρωθυπουργία.
Αυτό ήταν ένα άλλο πρόσφατα ανερχόμενο πολιτικό κίνημα, του οποίου η αριστερή πλατφόρμα απαιτούσε μια πιο επιθετική αντιπαράθεση με τους πιστωτές της Ελλάδας.
Αυτό που μπορεί να βοηθήσει τις χώρες να αποφύγουν τις πολιτικές αναταραχές που έχει υποστεί η Ελλάδα είναι ότι ο κορωνοίός δεν είναι κακό, έτσι δεν υπάρχει εύκολος αποδιοπομπαίος τράγος, σύμφωνα με τον Μανόλη Γαλενιανό, καθηγητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.
Επιπλέον, η κάμψη δεν οφείλεται σε διαρθρωτικές ανισορροπίες, όπως τα υψηλά ελλείμματα του χρέους ή του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, επομένως η ανάπτυξη θα μπορούσε θεωρητικά να επανέλθει στην κανονικότητα στη συνέχεια, εφόσον η παραγωγική ικανότητα της οικονομίας δεν έχει υποστεί σοβαρή ζημιά, δήλωσε ο Γαλενιανός.
Καλοκαίρι της δυσαρέσκειας
Η επικείμενη ύφεση «είναι πολύ διαφορετική από την κρίση της ευρωζώνης», δήλωσε ο Πάνος Τσακλόγλου, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και διαπραγματευτής της Ελλάδας με τους ευρωπαίους πιστωτές της.
"Είναι εξωγενής, καθώς δεν οφείλεται σε λάθη πολιτικής.
Είναι συμμετρική, καθώς επηρεάζει όλες τις χώρες και μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές αρνητικές εξωτερικές ταραχές μεταξύ των χωρών».
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, από τη Γερμανία μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν επίσης εφαρμόσει ενισχυμένα και στοχοθετημένα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας για να περιορίσουν την οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της επιδημίας, ένα μαξιλάρι που η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει.
Παρόλα αυτά, η Σωτηρία Θεοδωροπούλου, ανώτερη ερευνήτρια στο European Trade Union Institute, προειδοποιεί ότι η σημερινή κρίση, εάν αντιμετωπιστεί ανεπαρκώς, θα μπορούσε να σπείρει τους σπόρους της της λαϊκιστικής πολιτικής, απειλώντας ένα καλοκαίρι δυσαρέσκειας μεταξύ των φτωχότερων στην κοινωνία.
"Οι άνθρωποι σε μη συλλογικές συμβάσεις και οι εργαζόμενοι με μερική απασχόληση, δεν απολαμβάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας της απασχόλησης ή κοινωνικών παροχών για να ξεπεράσουν τη θύελλα", ανέφερε.
Οικονομικό κλίμα
Μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να αποκατασταθεί το εισόδημα που χάθηκε κατά τη διάρκεια της ύφεσης.
Όπως και με το ελληνικό παράδειγμα, η Θεοδωροπούλου αναφέρει ότι μια αφήγηση που μπορεί να βοηθήσει τα λαϊκιστικά κόμματα είναι η αντίληψη ότι άλλες χώρες δεν δείχνουν αλληλεγγύη.
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης της Ιταλίας, Matteo Salvini, υπογράμμισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι "μια φωλιά φιδιών και τσακάλων" και οι ψηφοφόροι θα πρέπει τελικά να την αφήσουν.
Προς το παρόν, ο Σαμάρας λέει ότι οι κυβερνήσεις μπορούν να μετριάσουν μόνο το πολιτικό φαινόμενο, αν θεωρήσουν ότι διαχειρίζονται αποτελεσματικά την κρίση.
Οι κυβερνήτες πρέπει να κινηθούν ανάμεσα στο να είναι «αποφασισμένοι και συμπονετικοί» και πρέπει να σκεφτούν έξω από το κουτί, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων έκτακτης ανάγκης.
"Εάν οι ευρωπαϊκές οικονομίες αφεθούν να καταρρεύσουν, χωρίς αυτή η κρίση να είναι δική τους υπαιτιότητα, αυτό θα οδηγήσει σε άνοδο του ευρωσκεπτικισμού", προειδοποιεί ο Σαμαράς.
"Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην πλήρη αποσύνθεση της ΕΕ", καταλήγει.
www.bankingnews.gr
www.worldenergynews.gr
Αυτό αναφέρει σε νέα ανάλυσή του το Bloomberg, με αφορμή την τελευταία εκτίμηση της Credit Suisse ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα συρρικνωθεί κατά τουλάχιστον 10%, μια άνευ προηγουμένου πτώση μετά τον πόλεμο τα περισσότερα έθνη.
Η εμπειρία που η Ελλάδα είχε ίσως να είναι διαφορετική, αλλά συγκρίσιμου μεγέθους - με σοβαρές συνέπειες για τις πολιτικές τάξεις.
Η αναταραχή της ελληνικής κρίσης χρέους της τελευταίας δεκαετίας προκάλεσε ένα βίαιο κτύπημα στην ανάπτυξη, οξυνόμενο από την λιτότητα που έπληξε τους πιο ευάλωτους στην κοινωνία πρώτα, καθώς η ανεργία αυξανόταν.
Η οικονομική καταστροφή τροφοδότησε τον εξτρεμισμό, που επιδεινώθηκε από τους πολιτικούς χειρισμούς.
Αυτό είναι ένα προειδοποιητικό σήμα της ιστορίας για το τι μπορεί να προκύψει από τέτοιες κρίσεις, σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά.
"Είναι αδύνατο να αποφευχθεί η τρομοκρατία", δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα όταν η οικονομία συρρικνωνόταν με ρυθμό ετησίως άνω του 8%.
"Όταν ο φόβος μετατραπεί σε πανικό, τότε η δυσαρέσκεια μετατρέπεται σε οργή και το μίγμα είναι εκρηκτικό".
Δεν είναι ακόμα σαφές πόσο άσχημη θα είναι η παγκόσμια οικονομία από την κρίση του κορωνοϊού, αλλά φαίνεται ότι ο υπόλοιπος κόσμος μπορεί να έχει τουλάχιστον μια γεύση από αυτό που πέρασε η Ελλάδα.
Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας προειδοποιεί ότι 25 εκατομμύρια θέσεις εργασίας ενδέχεται να χαθούν φέτος, ενώ η Goldman Sachs αναμένει ότι η ανεργία των ΗΠΑ θα φτάσει το 15%.
Ορισμένοι οικονομολόγοι κάνουν ακόμη συγκρίσεις με τη Μεγάλη Ύφεση.
Η κρίση της Ελλάδας άφησε σχεδόν το 30% του εργατικού δυναμικού χωρίς δουλειά, ενώ η ανεργία των νέων ξεπέρασε το 50%.
Περισσότερο από το ήμισυ των δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών της κατέρρευσε.
Η οικονομία συρρικνώθηκε περίπου κατά ένα τέταρτο σε μια δεκαετία, ενώ το ποσοστό των ατόμων που κινδυνεύουν από τη φτώχεια έφθασε σε επίπεδα που δεν παρατηρούνται κανονικά εν καιρώ ειρήνης.
Η λιτότητα που επιβλήθηκε από τους πιστωτές της Ελλάδας εξακολουθεί να γίνεται αισθητή σήμερα.
Οι απλοί Έλληνες έχασαν περίπου το ένα πέμπτο του διαθέσιμου εισοδήματός τους και οι μη καταβληθέντες φόροι που οφείλονται στο κράτος τριπλασιάστηκαν μέσα σε εννέα χρόνια στα 104 δισ. ευρώ στο τέλος του 2018.
Λίγα προηγούμενα για τόσο βαθιές καταστροφές υπάρχουν.
Και στην περίπτωση της Ελλάδας, πέντε πρωθυπουργοί απομακρύνθηκαν εν μέσω λαϊκής δυσφορίας σχετικά με την οικονομία.
Μεταξύ αυτών ήταν ο Σαμάρας, ένας από τους παγκόσμιους ηγέτες, που κατόρθωσε να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της βαθιάς ύφεσης.
Στο Μαξίμου από το 2012 έως το 2015, παρακολούθησε το εθνικιστικό κόμμα Χρυσή Αυγή να κεφαλαιοποιεί τις κοινωνικές συνέπειες της ύφεσης, υποστηρίζοντας τη ρατσιστική και νεοναζιστική ρητορική για να γίνει το τρίτο μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα της χώρας.
Όταν ένας από τους υποστηρικτές της δολοφόνησε έναν ραπ καλλιτέχνη το 2013, ο Σαμαράς αναγκάστηκε να ενεργήσει.
Συνελήφθη ολόκληρη την ηγεσία του, την μεγαλύτερη πολιτική καταστολή από τη δικτατορία της δεκαετίας του '70.
Το κόμμα δεν ανέκτησε ποτέ εκείνη τη δυναμική του.
Ο Σαμαράς γύρισε την οικονομία και ενίσχυσσε την εκκολαπτόμενη ανάπτυξη, για να νικήσει μια διαφορετική μορφή λαϊκισμού, όταν ο πρώην κομμουνιστής Αλέξης Τσίπρας κέρδισε την πρωθυπουργία.
Αυτό ήταν ένα άλλο πρόσφατα ανερχόμενο πολιτικό κίνημα, του οποίου η αριστερή πλατφόρμα απαιτούσε μια πιο επιθετική αντιπαράθεση με τους πιστωτές της Ελλάδας.
Αυτό που μπορεί να βοηθήσει τις χώρες να αποφύγουν τις πολιτικές αναταραχές που έχει υποστεί η Ελλάδα είναι ότι ο κορωνοίός δεν είναι κακό, έτσι δεν υπάρχει εύκολος αποδιοπομπαίος τράγος, σύμφωνα με τον Μανόλη Γαλενιανό, καθηγητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.
Επιπλέον, η κάμψη δεν οφείλεται σε διαρθρωτικές ανισορροπίες, όπως τα υψηλά ελλείμματα του χρέους ή του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, επομένως η ανάπτυξη θα μπορούσε θεωρητικά να επανέλθει στην κανονικότητα στη συνέχεια, εφόσον η παραγωγική ικανότητα της οικονομίας δεν έχει υποστεί σοβαρή ζημιά, δήλωσε ο Γαλενιανός.
Καλοκαίρι της δυσαρέσκειας
Η επικείμενη ύφεση «είναι πολύ διαφορετική από την κρίση της ευρωζώνης», δήλωσε ο Πάνος Τσακλόγλου, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και διαπραγματευτής της Ελλάδας με τους ευρωπαίους πιστωτές της.
"Είναι εξωγενής, καθώς δεν οφείλεται σε λάθη πολιτικής.
Είναι συμμετρική, καθώς επηρεάζει όλες τις χώρες και μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές αρνητικές εξωτερικές ταραχές μεταξύ των χωρών».
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, από τη Γερμανία μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν επίσης εφαρμόσει ενισχυμένα και στοχοθετημένα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας για να περιορίσουν την οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της επιδημίας, ένα μαξιλάρι που η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει.
Παρόλα αυτά, η Σωτηρία Θεοδωροπούλου, ανώτερη ερευνήτρια στο European Trade Union Institute, προειδοποιεί ότι η σημερινή κρίση, εάν αντιμετωπιστεί ανεπαρκώς, θα μπορούσε να σπείρει τους σπόρους της της λαϊκιστικής πολιτικής, απειλώντας ένα καλοκαίρι δυσαρέσκειας μεταξύ των φτωχότερων στην κοινωνία.
"Οι άνθρωποι σε μη συλλογικές συμβάσεις και οι εργαζόμενοι με μερική απασχόληση, δεν απολαμβάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας της απασχόλησης ή κοινωνικών παροχών για να ξεπεράσουν τη θύελλα", ανέφερε.
Οικονομικό κλίμα
Μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να αποκατασταθεί το εισόδημα που χάθηκε κατά τη διάρκεια της ύφεσης.
Όπως και με το ελληνικό παράδειγμα, η Θεοδωροπούλου αναφέρει ότι μια αφήγηση που μπορεί να βοηθήσει τα λαϊκιστικά κόμματα είναι η αντίληψη ότι άλλες χώρες δεν δείχνουν αλληλεγγύη.
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης της Ιταλίας, Matteo Salvini, υπογράμμισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι "μια φωλιά φιδιών και τσακάλων" και οι ψηφοφόροι θα πρέπει τελικά να την αφήσουν.
Προς το παρόν, ο Σαμάρας λέει ότι οι κυβερνήσεις μπορούν να μετριάσουν μόνο το πολιτικό φαινόμενο, αν θεωρήσουν ότι διαχειρίζονται αποτελεσματικά την κρίση.
Οι κυβερνήτες πρέπει να κινηθούν ανάμεσα στο να είναι «αποφασισμένοι και συμπονετικοί» και πρέπει να σκεφτούν έξω από το κουτί, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων έκτακτης ανάγκης.
"Εάν οι ευρωπαϊκές οικονομίες αφεθούν να καταρρεύσουν, χωρίς αυτή η κρίση να είναι δική τους υπαιτιότητα, αυτό θα οδηγήσει σε άνοδο του ευρωσκεπτικισμού", προειδοποιεί ο Σαμαράς.
"Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην πλήρη αποσύνθεση της ΕΕ", καταλήγει.
www.bankingnews.gr
www.worldenergynews.gr
