Αυτοί άλλωστε είναι και οι λόγοι για τους οποίους η Ελλάδα προωθεί τις υποθαλάσσιες διασυνδέσεις οι οποίες μελλοντικά μπορούν να την αναδείξουν σε κόμβο μεταφοράς πράσινης ενέργειας από τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου στα κέντρα κατανάλωσης της Δυτικής Ευρώπης.
Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις Ελλάδας - Κύπρου – Ισραήλ (GSI), Ελλάδας- Αιγύπτου (GREGY), αλλά και Ελλάδας - Γερμανίας (Green Aegean) είναι τρία εξαιρετικά φιλόδοξα project που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια ωρίμανσης, τα οποία ωστόσο προωθούνται με συστηματικό και δυναμικό τρόπο από την ελληνική κυβέρνηση και τον ιδιωτικό τομέα, έχοντας παράλληλα την υποστήριξη πολιτική και οικονομική, της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για τον GSI
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου (GSI) που μελλοντικά θα φθάσει έως το Ισραήλ, είναι ένα έργο που προωθείται με την ενεργή υποστήριξη τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και επιμέρους μεγάλων χωρών όπως η Γαλλία και η Γερμανία, ενώ διαθέτει τις «ευλογίες» των ΗΠΑ, αφού όχι μόνο θα άρει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, αλλά ανοίγει το δρόμο για τη σύνδεση της Ευρώπης με τη Μέση Ανατολή.
Ο ΑΔΜΗΕ, που είναι ο project promoter του GSI, μετά τις πρόσφατες αναταράξεις σε ότι αφορά την στάση της Κυπριακής πλευράς, πλέον αισθάνεται ασφαλείς ότι οι αβεβαιότητες αντιμετωπίστηκαν και το έργο προχωρά κανονικά έχοντας την υποστήριξη όλων των εμπλεκομένων.
Καθοριστικής σημασίας ήταν η παρέμβαση του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προς τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη, ενώ ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης πήρε επάνω του το σύνολο των συνεννοήσεων, που οδήγησαν στη διακρατική συμφωνία μέσω της οποίας διασφαλίζεται το μέλλον του έργου.
Πρόσφατα μπήκε ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ του ρυθμιστικού πλαισίου για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, καθώς υπεγράφη η κοινή απόφαση ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ για τον επιμερισμό 50% - 50% του κόστους του γεωπολιτικού ρίσκου. Πρόκειται για την κοινή απόφαση που αλλάζει το ισχύον CBCA (διασυνοριακό επιμερισμό ανάκτησης κόστους) σε ότι αφορά την καθυστέρηση, ή τη ματαίωση του έργου εξαιτίας εξωτερικών παραγόντων.
Η ασφάλεια του ρυθμιστικού πλαισίου που εξασφαλίστηκε, άνοιξε το δρόμο για να πάρει η Nexans το full notice to proceed σε ότι αφορά την κατασκευή του καλωδίου (παραγγελία ύψους 1,4 δισ. ευρώ), ενώ ξεκινούν και οι μελέτες βυθού για να προσδιοριστεί με ακρίβεια η όδευση του καλωδίου, το οποίο χρηματοδοτείται με 657 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων εξετάζει το ενδεχόμενο να συμμετάσχει στο χρηματοδοτικό σχήμα, ενώ ο ΑΔΜΗΕ συνεχίζει τις επαφές για την είσοδο νέων μετόχων στο μετοχικό σχήμα του Great Sea Interconnector αλλά και για την υπογραφή της σύμβασης με την Siemens που αφορά τους δυο σταθμούς μετατροπής. Η σύμβαση αυτή αναμένεται να υπογραφεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2025.
Σε ότι αφορά το μετοχικό σχήμα, κατ΄αρχήν αναμένεται η είσοδος της Κυπριακής κυβέρνησης, ενώ ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί από μεγάλα funds όπως το γαλλικό Meridiam που έχει υπογράψει MOU με τον ΑΔΜΗΕ, αλλά και το κρατικό αμερικανικό fund DFC, που μέσω πρόσφατης επιστολής προθέσεων εξέφρασε το ενδιαφέρον του να συμμετάσχει στη διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου – Ισραήλ.
Το μεγαλόπνοο σχέδιο του GREGY
Σε ανάλογη γεωπολιτική αλλά και οικονομική κατεύθυνση κινείται και το μεγαλόπνοο σχέδιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Αιγύπτου, που εμπνεύστηκε και προωθεί ο όμιλος Κοπελούζου. Το project διαθέτει ισχυρή υποστήριξη από τις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Αιγύπτου, αλλά και από την Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία το έχει εντάξει στα έργα PCI/PMI (Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος) και πρόκειται να χρηματοδοτήσει τις μελέτες υλοποίησης του.
Η αιολική ενέργεια που θα μεταφέρει η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου (GREGY), μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ανισορροπίας που διαπιστώνεται στο ελληνικό ηλεκτρικό σύστημα λόγω της μεγάλης ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών που εγχέουν ενέργεια συγκεκριμένες ώρες του 24ώρου με αποτέλεσμα να μηδενίζονται οι τιμές και να αυξάνονται οι περικοπές.
Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος η ελληνική κυβέρνηση επιδεικνύει μεγάλο ενδιαφέρον για την προώθηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Αιγύπτου. Ενδιαφέρον που καταγράφεται ποικιλοτρόπως καθώς το έργο έχει συζητηθεί τόσο σε κορυφαίο επίπεδο από τον Έλληνα Πρωθυπουργό και τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αλ Σίσι, ενώ πρόσφατα ήταν το αντικείμενο της συνάντησης του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρου Σκυλακάκη με τον Αιγύπτιο υπουργό Ενέργειας Dr. Mahmoud Esmat.
Με βάση τον σχεδιασμό του Ομίλου Κοπελούζου, μέσω του project GREGY, προϋπολογισμού 4,2 δις ευρώ, θα μεταφέρονται από την Αίγυπτο στην Ελλάδα 3.000 MW πράσινης ενέργειας, τα οποία θα παράγονται από 9,5 GW Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και συγκεκριμένα αιολικά πάρκα που θα κατασκευάσει και θα λειτουργήσει ο Όμιλος στην Αίγυπτο. Τα 3.000 MW θα αντικαταστήσουν 4,5 bcm φυσικού αερίου ετησίως και θα μειώσουν τις εκπομπές CO2 κατά 10 εκατ. τόνους ετησίως.
Το 1/3 της ενέργειας θα καταναλώνεται στην Ελλάδα, το 1/3, όπως προαναφέρθηκε, θα εξάγεται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το 1/3 θα χρησιμοποιείται για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου, με τη μεγαλύτερη ποσότητα αυτού του υδρογόνου να εξάγεται και αυτό στις γειτονικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Το GREGY αξιολογείται ως ο ακρογωνιαίος λίθος για τη δημιουργία πράσινων ενεργειακών διαδρόμων που θα συνδέουν τον Νότο με τον Βορρά. Ενισχύει την ηλεκτρική ασφάλεια στην Αίγυπτο λόγω της δυνατότητας αμφίδρομης μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ καθιστά την Ελλάδα σημαντικό ενεργειακό κόμβο στην περιοχή.
Η υποστήριξη τόσο της ελληνικής όσο και της αιγυπτιακής κυβέρνησης στο GREGY αποτυπώνεται και στην προοπτική εισόδου στο μετοχικό σχήμα του έργου τόσο του Έλληνα Διαχειριστή ηλεκτρικής ενέργειας, ΑΔΜΗΕ, όσο και του Αιγύπτιου Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς, EETC σε ίσα μερίδια και με την Elica του ομίλου Κοπελούζου που είναι και project promoter.
Το βλέμμα στον Green Aegean Interconnector
Η προώθηση του GREGY θα μπορούσε να επιταχύνει την ωρίμανση και ενός άλλου project που τρέχει παράλληλα, τη διασύνδεση Ελλάδας- Γερμανίας με το καλώδιο Green Aegean Interconnector.
Το έργο έχει ενταχθεί από τον ΑΔΜΗΕ στο Προκαταρκτικό Σχέδιο του Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης 2025-2034 και έχει συμπεριελήφθη στον χάρτη του ENTSO-E με τα νέα έργα μεταφοράς ηλεκτρισμού της επόμενης δεκαετίας. Στόχος του είναι η μεταφορά πράσινης ενέργειας από το Νότο προς το Βορρά της Ευρώπης και ο σχεδιασμός του έργου συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη θαλάσσιων αιολικών πάρκων στο Αιγαίο.
Ο ενδεικτικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 8,1 δισ. ευρώ, ενώ η ολοκλήρωση του τοποθετείται περί τα τέλη του 2035. Στην παρούσα φάση ο ΑΔΜΗΕ εκπονεί μελέτη βιωσιμότητας, κι από το 2025 θα γίνουν εκ νέου συζητήσεις με τους Διαχειριστές των κρατών Αυστρίας, Σλοβενίας και Γερμανίας για να προσδιοριστούν οι επιλογές των διαδρομών και να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις.
Πάντως ήδη ο ΑΔΜΗΕ βρίσκεται σε επαφές με τους διαχειριστές της Γερμανίας και κυρίως με τον TenneT, τον βασικότερο εκ των τεσσάρων διαχειριστών της χώρας.
Η φιλόδοξη αυτή διασύνδεση αναμένεται να λειτουργήσει ως καταλύτης στην υλοποίηση των ελληνικών σχεδίων για μαζικές εξαγωγές πράσινης ενέργειας στην Ευρώπη.
Παράλληλα, η εισαγωγή άφθονης ενέργειας από ΑΠΕ στην Ελλάδα μέσω έργων όπως η διασύνδεση Αίγυπτος – Ελλάδα μπορεί να διαμορφώσει ακόμη πιο άμεσα σε διαμετακομιστικό κόμβο «πράσινης» ενέργειας.
Η αρχική διαδρομή το καλωδίου θα διασχίζει την Αδριατική Θάλασσα, φτάνοντας στη Σλοβενία. Στη συνέχεια, θα μετακινηθεί προς την Αυστρία και από εκεί στη Γερμανία και συγκεκριμένα στο Μόναχο.
www.worldenergynews.gr
ΧΟΡΗΓΟΙ
