Τα ηλεκτρικά δίκτυα αποτελούν την σπονδυλική στήλη του ενεργειακού συστήματος, αλλά και την αχίλλειο πτέρνα του, λόγω της παλαιότητάς τους, γράφει ο Διευθυντής Στρατηγικής & Ανάπτυξης, ΔΕΗ Ανανεώσιμες
Η κλιμακούμενη κλιματική κρίση και οι επιπτώσεις της είναι εμφανείς σε κάθε έκφανση της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η πράσινη μετάβαση, δηλαδή η απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα και η στροφή σε φιλικούς προς το περιβάλλον τρόπους παραγωγής ενέργειας, στοχεύει στη συγκράτηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα (Συμφωνία του Παρισιού, 2015).
Κάθε δεκαδικό ψηφίο αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη οξύνει την ένταση των φαινομένων και μπορεί να οδηγήσει στη διαμόρφωση μη αναστρέψιμων συνθηκών. Η περαιτέρω αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και η επιτάχυνση της διείσδυσής τους στο συνολικό μείγμα ηλεκτροπαραγωγής προϋποθέτει την ενίσχυση των δικτύων, την επέκταση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων και την ανάπτυξη της τεχνολογίας της αποθήκευσης, επέχοντας ρόλο επιταχυντή της εν εξελίξει πράσινης μετάβασης.
Τα ηλεκτρικά δίκτυα αποτελούν την σπονδυλική στήλη του ενεργειακού συστήματος, αλλά και την αχίλλειο πτέρνα του, λόγω της παλαιότητάς τους.
Τις τελευταίες πέντε τουλάχιστον δεκαετίες παρατηρείται διεθνώς η συνεχής επέκταση των δικτύων, της τάξεως περίπου του 1 εκ. χλμ σε ετήσια βάση. Ενδεικτικό της αναγκαιότητας για την επιπλέον ανάπτυξη των δικτύων είναι πως σε επίπεδο Ε.Ε., η ισχύς από αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα αναμένεται να ανέλθει σε 1 TW έως το 2030, σύμφωνα με το «Σχέδιο δράσης της Ε.Ε. για τα δίκτυα» (Νοέμβριος 2023).
Παράλληλα, η κατανάλωση ενέργειας στην Ε.Ε. πρόκειται να αυξηθεί κατά περίπου 60% έως το 2030, επίσης κατά το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης, γεγονός το οποίο αναδεικνύει την σπουδαιότητα της ενίσχυσης των ηλεκτρικών υποδομών. Ωστόσο, αν και η ανάπτυξη των ΑΠΕ είναι ραγδαία, οι παγκόσμιες επενδύσεις σε δίκτυα παραμένουν σχετικά σταθερές σε περίπου 300 δισ. δολάρια ετησίως.
Το 40% των ηλεκτρικών δικτύων της Ε.Ε. χρονολογείται πλέον των 40 ετών. Η Eurelectric (έκθεση Grids for Speed) κρίνει ότι οι απαιτήσεις για μελλοντικές επενδύσεις σε δίκτυα στην Ε.Ε. ανέρχονται σε έως 67 δισ. ευρώ ετησίως στο διάστημα 2025-2050. Βέβαιο είναι ότι οι επενδύσεις θα πρέπει να στοχεύουν και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των δικτύων σε φυσικές καταστροφές.
Από ΑΠΕ το 57% του ενεργειακού μείγματος της χώρας το 2023
Ο εκμοντερνισμός των δικτύων περιλαμβάνει στον πυρήνα του και την ψηφιοποίηση. Η ενεργειακή ασφάλεια και ευρωστία των δικτύων σε συνδυασμό με την αντιμετώπιση κυβερνοεπιθέσεων μπορούν να επιτευχθούν με την δημιουργία «έξυπνων» δικτύων, που δύνανται να παράσχουν αυξημένα επίπεδα αξιοπιστίας και ευελιξίας. Η διαχείριση του κόστους συμφόρησης στα δίκτυα της Ε.Ε. υπερέβη σε κόστος τα 4 δισ. Ευρώ κατά το 2023.
Οι εκτεταμένες διασυνοριακές διασυνδέσεις θα συμβάλουν στην ενίσχυση των εξαγωγών πράσινης ενέργειας και σε πολλαπλά γεωπολιτικά οφέλη. Άλλωστε, εάν η Ε.Ε. πάψει να επενδύει στα δίκτυα, θα υποχρεωθεί σε περικοπές πράσινης ενέργειας, που θα ανέρχονται, ετησίως, σε 35 TWh και 78 TWh κατά την διάρκεια της τρέχουσας και της επόμενης δεκαετίας, αντιστοίχως, όπως αναφέρεται σε έκθεση (Opportunities for a more efficient European power system in 2030 and 2040, Μάιος 2023) του ENTSO-E (European Network of Transmission System Operators for Electricity).
Στα θεμελιώδους σημασίας κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη των διασυνδέσεων περιλαμβάνονται η εξασφάλιση χαμηλότερης επιβάρυνσης στους λογαριασμούς των καταναλωτών και η θέση εκτός λειτουργίας ρυπογόνων μονάδων σε νησιά. Η διοχέτευση της παραγόμενης πράσινης ενέργειας, που δεν θα απορρίπτεται, αλλά θα καταναλώνεται, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα κατά την αξιολόγηση των πλεονεκτημάτων των διασυνδέσεων.
Το 2023 καταγράφηκε ιστορικό υψηλό στην Ελλάδα, καθώς το 57% του ενεργειακού μείγματος στη χώρα μας καλύφθηκε από ΑΠΕ. Το πρώτο εξάμηνο του 2024, οι νέες διασυνδέσεις φωτοβολταϊκών ήταν σχεδόν δεκαπλάσιες από αυτές των αιολικών (97 MW).
Από τα 920 MW φωτοβολταϊκών, που προστέθηκαν στο δίκτυο, τα 580 MW ήταν μεγάλης κλίμακας. Παράλληλα με την διείσδυση των ΑΠΕ, θα πρέπει να αναπτυχθεί και η τεχνολογία της αποθήκευσης, η οποία αποτελεί βασική παράμετρο για την αντιμετώπιση του φαινομένου των περικοπών.
Κίνδυνος για τις επενδύσεις στις ΑΠΕ οι αρνητικές τιμές
Τους πρώτους εννιά μήνες του τρέχοντος έτους απορρίφθηκαν από το ελληνικό σύστημα περί τα 664 GWh ηλεκτρικής ενέργειας παραγόμενης από ΑΠΕ, περίπου τρεις φορές παραπάνω από το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Ο στόχος των 4,3 GW για αποθήκευση ενέργειας με συσσωρευτές (μπαταρίες) έως το 2030, που θέτει το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, κρίνεται φιλόδοξος και εφικτός.
Η υπερβάλλουσα παραγωγή από ΑΠΕ σε ώρες χαμηλής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε συνδυασμό και με την απουσία επαρκών μονάδων αποθήκευσης, οδηγούν σε χαμηλές, μηδενικές ή και αρνητικές τιμές, θέτοντας σε κίνδυνο την βιωσιμότητα των επενδύσεων σε έργα ΑΠΕ.
Κατά την διάρκεια των πρώτων οκτώ μηνών του 2024 οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη έπεσαν σε αρνητικά επίπεδα για 7.841 ώρες.
Οι νέες τεχνολογίες, η βελτίωση της πρόσβασης στην χρηματοδότηση, τα κίνητρα σε επίπεδο ρυθμιστικού πλαισίου, η ταχύτερη αδειοδότηση έργων και η ενδυνάμωση της αλυσίδας αξίας, μπορούν να ωθήσουν την πράσινη μετάβαση και να καταστήσουν την Ε.Ε. ακόμα πιο ανταγωνιστική και ανθεκτική στις προκλήσεις του μέλλοντος.
Κάθε δεκαδικό ψηφίο αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη οξύνει την ένταση των φαινομένων και μπορεί να οδηγήσει στη διαμόρφωση μη αναστρέψιμων συνθηκών. Η περαιτέρω αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και η επιτάχυνση της διείσδυσής τους στο συνολικό μείγμα ηλεκτροπαραγωγής προϋποθέτει την ενίσχυση των δικτύων, την επέκταση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων και την ανάπτυξη της τεχνολογίας της αποθήκευσης, επέχοντας ρόλο επιταχυντή της εν εξελίξει πράσινης μετάβασης.
Τα ηλεκτρικά δίκτυα αποτελούν την σπονδυλική στήλη του ενεργειακού συστήματος, αλλά και την αχίλλειο πτέρνα του, λόγω της παλαιότητάς τους.
Τις τελευταίες πέντε τουλάχιστον δεκαετίες παρατηρείται διεθνώς η συνεχής επέκταση των δικτύων, της τάξεως περίπου του 1 εκ. χλμ σε ετήσια βάση. Ενδεικτικό της αναγκαιότητας για την επιπλέον ανάπτυξη των δικτύων είναι πως σε επίπεδο Ε.Ε., η ισχύς από αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα αναμένεται να ανέλθει σε 1 TW έως το 2030, σύμφωνα με το «Σχέδιο δράσης της Ε.Ε. για τα δίκτυα» (Νοέμβριος 2023).
Παράλληλα, η κατανάλωση ενέργειας στην Ε.Ε. πρόκειται να αυξηθεί κατά περίπου 60% έως το 2030, επίσης κατά το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης, γεγονός το οποίο αναδεικνύει την σπουδαιότητα της ενίσχυσης των ηλεκτρικών υποδομών. Ωστόσο, αν και η ανάπτυξη των ΑΠΕ είναι ραγδαία, οι παγκόσμιες επενδύσεις σε δίκτυα παραμένουν σχετικά σταθερές σε περίπου 300 δισ. δολάρια ετησίως.
Το 40% των ηλεκτρικών δικτύων της Ε.Ε. χρονολογείται πλέον των 40 ετών. Η Eurelectric (έκθεση Grids for Speed) κρίνει ότι οι απαιτήσεις για μελλοντικές επενδύσεις σε δίκτυα στην Ε.Ε. ανέρχονται σε έως 67 δισ. ευρώ ετησίως στο διάστημα 2025-2050. Βέβαιο είναι ότι οι επενδύσεις θα πρέπει να στοχεύουν και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των δικτύων σε φυσικές καταστροφές.
Από ΑΠΕ το 57% του ενεργειακού μείγματος της χώρας το 2023
Ο εκμοντερνισμός των δικτύων περιλαμβάνει στον πυρήνα του και την ψηφιοποίηση. Η ενεργειακή ασφάλεια και ευρωστία των δικτύων σε συνδυασμό με την αντιμετώπιση κυβερνοεπιθέσεων μπορούν να επιτευχθούν με την δημιουργία «έξυπνων» δικτύων, που δύνανται να παράσχουν αυξημένα επίπεδα αξιοπιστίας και ευελιξίας. Η διαχείριση του κόστους συμφόρησης στα δίκτυα της Ε.Ε. υπερέβη σε κόστος τα 4 δισ. Ευρώ κατά το 2023.
Οι εκτεταμένες διασυνοριακές διασυνδέσεις θα συμβάλουν στην ενίσχυση των εξαγωγών πράσινης ενέργειας και σε πολλαπλά γεωπολιτικά οφέλη. Άλλωστε, εάν η Ε.Ε. πάψει να επενδύει στα δίκτυα, θα υποχρεωθεί σε περικοπές πράσινης ενέργειας, που θα ανέρχονται, ετησίως, σε 35 TWh και 78 TWh κατά την διάρκεια της τρέχουσας και της επόμενης δεκαετίας, αντιστοίχως, όπως αναφέρεται σε έκθεση (Opportunities for a more efficient European power system in 2030 and 2040, Μάιος 2023) του ENTSO-E (European Network of Transmission System Operators for Electricity).
Στα θεμελιώδους σημασίας κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη των διασυνδέσεων περιλαμβάνονται η εξασφάλιση χαμηλότερης επιβάρυνσης στους λογαριασμούς των καταναλωτών και η θέση εκτός λειτουργίας ρυπογόνων μονάδων σε νησιά. Η διοχέτευση της παραγόμενης πράσινης ενέργειας, που δεν θα απορρίπτεται, αλλά θα καταναλώνεται, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα κατά την αξιολόγηση των πλεονεκτημάτων των διασυνδέσεων.
Το 2023 καταγράφηκε ιστορικό υψηλό στην Ελλάδα, καθώς το 57% του ενεργειακού μείγματος στη χώρα μας καλύφθηκε από ΑΠΕ. Το πρώτο εξάμηνο του 2024, οι νέες διασυνδέσεις φωτοβολταϊκών ήταν σχεδόν δεκαπλάσιες από αυτές των αιολικών (97 MW).
Από τα 920 MW φωτοβολταϊκών, που προστέθηκαν στο δίκτυο, τα 580 MW ήταν μεγάλης κλίμακας. Παράλληλα με την διείσδυση των ΑΠΕ, θα πρέπει να αναπτυχθεί και η τεχνολογία της αποθήκευσης, η οποία αποτελεί βασική παράμετρο για την αντιμετώπιση του φαινομένου των περικοπών.
Κίνδυνος για τις επενδύσεις στις ΑΠΕ οι αρνητικές τιμές
Τους πρώτους εννιά μήνες του τρέχοντος έτους απορρίφθηκαν από το ελληνικό σύστημα περί τα 664 GWh ηλεκτρικής ενέργειας παραγόμενης από ΑΠΕ, περίπου τρεις φορές παραπάνω από το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Ο στόχος των 4,3 GW για αποθήκευση ενέργειας με συσσωρευτές (μπαταρίες) έως το 2030, που θέτει το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, κρίνεται φιλόδοξος και εφικτός.
Η υπερβάλλουσα παραγωγή από ΑΠΕ σε ώρες χαμηλής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε συνδυασμό και με την απουσία επαρκών μονάδων αποθήκευσης, οδηγούν σε χαμηλές, μηδενικές ή και αρνητικές τιμές, θέτοντας σε κίνδυνο την βιωσιμότητα των επενδύσεων σε έργα ΑΠΕ.
Κατά την διάρκεια των πρώτων οκτώ μηνών του 2024 οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη έπεσαν σε αρνητικά επίπεδα για 7.841 ώρες.
Οι νέες τεχνολογίες, η βελτίωση της πρόσβασης στην χρηματοδότηση, τα κίνητρα σε επίπεδο ρυθμιστικού πλαισίου, η ταχύτερη αδειοδότηση έργων και η ενδυνάμωση της αλυσίδας αξίας, μπορούν να ωθήσουν την πράσινη μετάβαση και να καταστήσουν την Ε.Ε. ακόμα πιο ανταγωνιστική και ανθεκτική στις προκλήσεις του μέλλοντος.
www.worldenergynews.gr
ΧΟΡΗΓΟΙ
