Την αποκρυπτογράφηση της μεγάλης διαφοράς της χονδρικής τιμής ρεύματος στην ελληνική αγορά σε σχέση με τις ευρωπαϊκές επιχειρεί ο αναπληρωτής καθηγητής του Πολυτεχνείου κ. Χάρης Δούκας με 4 ερωτησεις - απαντήσεις, με στόχο την προσέγγιση των ιδιομορφιών της ελληνικής ενεργειακής αγοράς.
- 1. Τί συμβαίνει με το ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας;
Είναι γνωστό ότι το ελληνικό χρηματιστήριο διαμορφώνει μία από τις 3 ακριβότερες τιμές χονδρικής σε όλη την Ευρώπη. Αυτό συνέβαινε σε όλη την περίοδο της ενεργειακής κρίσης, από τον Αύγουστο του 2021. Έχουν συζητηθεί πολλές φορές οι παθογένειες του χρηματιστηρίου (όπως ο ρηχός ανταγωνισμός) και οι στρεβλώσεις του (όπως η απουσία προθεσμιακών σταθερών συμβολαίων μεγάλης διάρκειας).
Όμως, η κατάσταση τις τελευταίες εβδομάδες ξέφυγε τελείως. H απόκλιση τιμών μεταξύ της ελληνικής χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού και των αντίστοιχων αγορών στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη έφτασε να είναι ακόμα και πάνω από 250 Ευρώ ανά MWh.
Χαρακτηριστικά, το Σάββατο 31 Δεκεμβρίου η τιμή ήταν 283 Ευρώ ανά MWh στην Ελλάδα, ενώ ήταν μικρότερη από 10 Ευρώ ανά MWh από την Πορτογαλία μέχρι τη Σουηδία, και αρνητική στην Γερμανία.
- 2. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ποιες παράμετροι οδήγησαν σε αυτές τις ακραίες διαφορές;
Υπήρξαν αρκετές παράμετροι που διόγκωσαν τα γνωστά προβλήματα του χρηματιστηρίου τις τελευταίες 3 εβδομάδες. Η πρώτη παράμετρος είναι πως δεν είχε αέρα στην Ελλάδα τον τελευταίο μήνα με αποτέλεσμα τα αιολικά να είναι στην πραγματικότητα εκτός ενεργειακού μίγματος στο μεγαλύτερο ποσοστό τους. Το ίδιο συνέβη και με τα μεγάλα υδροηλεκτρικά. Και οι 2 αυτές μονάδες παραγωγής ενέργειας είναι πολύ φτηνές και ρίχνουν σημαντικά το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.
Γεγονός είναι επίσης πως ο διακηρυγμένος στόχος της Κυβέρνησης για το διπλασιασμό του λιγνίτη στο ενεργειακό μίγμα δεν προχώρησε στην πράξη, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να καλύψει ο τελευταίος, μέρος της ενέργειας που καλύπτει το πολύ ακριβό φυσικό αέριο. Είναι επίσης αλήθεια πως οι τιμές του φυσικού αερίου στο ελληνικό χρηματιστήριο έχουν υστέρηση ενός μήνα. Δεν έχει φανεί δηλαδή σε εμάς η μείωση στις τιμές αερίου που απολαμβάνει η Ευρώπη την τελευταία περίοδο. Έχει ενδιαφέρον να δούμε αν το επόμενο διάστημα θα φανεί η μείωση.
- 3. Υπάρχουν και προβλήματα στον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας, που λειτουργούν σωρευτικά στο πρόβλημα;
Βεβαίως. Δύο καθοριστικοί παράγοντες είναι οι εξής:
- Στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη υπήρχε πολύ μεγάλη παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας όμως έχει αποτύχει στον στόχο για εγκατάσταση νέων ανανεώσιμων πηγών το 2022. Για παράδειγμα, εγκατασταθήκαν στην Ελλάδα 1.4 GW νέων φωτοβολταϊκών, όταν στην Πορτογαλία εγκαταστάθηκαν 2.6 GW και στην Ολλανδία – δίχως ήλιο και ελεύθερες εκτάσεις – 4 GW. Οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης τρέχουν την ενεργειακή μετάβαση με ρυθμούς που η Ελλάδα δεν μπορεί να ακολουθήσει.
- Η κυβέρνηση έχει μείνει πολύ πίσω στην κατασκευή των νέων διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων. Για παράδειγμα, η νέα διασύνδεση Ελλάδας – Βουλγαρίας προβλεπόταν να λειτουργήσει στα μέσα του 2022. Τώρα ο στόχος έχει πάει για τα μέσα του 2023, και αν. Έτσι, η Ελλάδα δεν έχει τώρα την πρόσθετη μεταφορική ικανότητα σε αυτή τη συγκυρία για να εισαγάγει περισσότερη φθηνή ενέργεια και να ρίξει σημαντικά τις τιμές.
Ναι. Αν είχε υλοποιηθεί η ηλεκτρική διασύνδεση της Βουλγαρίας και είχε επιτευχθεί ο στόχος των 2 GW φωτοβολταϊκών για το 2022, η τιμή χονδρεμπορικής ρεύματος στην Ελλάδα θα ήταν χαμηλότερη κατά περίπου 100 ευρώ ανά MWh.
Ο κ. Χάρης Δούκας είναι τομεάρχης ενέργειας του ΠΑΣΟΚ - Κινήματος Αλλαγής
www.worldenergynews.gr
