Η σύναψη διμερών συμβολαίων αναδεικνύεται από το σύνολο της αγοράς ως η λύση για τον περιορισμό των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας που σημειώνονται στις spot αγορές όλης της Ευρώπης και βεβαίως στην ελληνική, ως αποτέλεσμα της ενεργειακής κρίσης που επιδεινώνεται καθημερινά λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η ΡΑΕ αναζητεί τρόπους στήριξης των διμερών συμβολαίων στην ελληνική αγορά και σύμφωνα με τον πρόεδρο της Θανάση Δαγούμα, έχει ζητήσει σχετική μελέτη από το Χρηματιστήριο Ενέργειας η οποία θα πρέπει να παραδοθεί έως το τέλος Απριλίου.
Με δεδομένο ότι οι υψηλότατες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο αλλά ευρωπαϊκό και οι αγορές είναι επίσης ευρωπαϊκές όπως σημειώνει ο πρόεδρος του ΕΣΑΗ Ντίνος Μπενρουμπή, ο προβληματισμός που αναπτύσσεται πλέον είναι εάν το υφιστάμενο μοντέλο των χρηματιστηρίων ενέργειας μέσω των οποίων εξασφαλίζεται ο ανταγωνισμός έχει δείξει τα όρια του.
Ειδικά δε στην ελληνική αγορά όπου το σύνολο της ενέργειας περνάει μέσα από την Προημερήσια Αγορά με αποτέλεσμα η χρηματιστηριακές διακύμανσης και οι εξαιρετικά υψηλές τιμές των τελευταίων μηνών να μετακυλιόνται στο σύνολο τους στους τελικούς καταναλωτές.
Η Προημερήσια δεν θα υφίσταται για πάντα
Όμως το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό. Και στην υπόλοιπη Ευρώπη τα διμερή συμβόλαια υποχώρησαν τα τελευταία χρόνια, αφού η υπερεπάρκεια ενέργειας για μεγάλο διάστημα είχε οδηγήσει σε χαμηλά επίπεδα τις τιμές στα χρηματιστήρια ενέργειας, με αποτέλεσμα ακόμη και βιομηχανίες να σπάνε διμερή συμβόλαια και να στρέφονται στις χρηματιστηριακές αγορές.
Είναι χαρακτηριστική η σχετική αναφορά του καθηγητή του ΕΜΠ Παντελή Κάπρου, στο συνέδριο του Energypress ότι κάποιοι ξέχασαν πως η μακροχρόνια σταθερή βάση του ανταγωνισμού είναι τα διμερή συμβόλαια και ότι η Προημερήσια χονδρική αγορά δεν ήταν υποχρεωτικό να υπάρχει.
Στην Ελλάδα δημιουργήθηκε για να προσελκυσθούν επενδύσεις σε μονάδες φυσικού αερίου και να δημιουργηθεί ανταγωνισμός με συμβιβαστικό τρόπο. Όπως λέει όμως ο κ. Κάπρος αυτή η εποχή πέρασε και τίποτα δεν λέει ότι υποχρεωτικά και επ’ άπειρο το ρεύμα πρέπει να περνάει από την προημερήσια αγορά και να ασχολούμαστε με τη ρευστότητα της.
Με ΑΠΕ θα είναι ο κύριος όγκος των συμβάσεων
Μάλιστα όταν σε λίγα χρόνια οι ΑΠΕ θα αντιπροσωπεύουν το 70% της ηλεκτροπαραγωγής, δεν είναι δυνατόν να παραμένουν υπό κρατική προστασία. Θα πρέπει να υπάρχουν ιδιωτικές διμερείς συμβάσεις ΑΠΕ και αποθήκευσης και αυτό θα δημιουργήσει το υπόβαθρο ανάπτυξης του κλάδου. Άλλωστε το περίφημο Green Pool, δηλαδή η δεξαμενή πράσινης ενέργειας μέσω της οποία μπορούν να υπογράφονται διμερή συμβόλαια προμήθειας εξασφαλίζοντας χρηματοδότηση για τις επενδύσεις ΑΠΕ και σταθερές τιμές για τους καταναλωτές, έχει ενταχθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο Market Reform Plan που όπως λέει ο υπουργός Κώστας Σκρέκας πολύ σύντομα θα κατατεθεί προς έγκριση στην Κομισιόν.
Γιατί δεν αναπτύχθηκε η αγορά μέχρι τώρα
Πλέον όλοι συμφωνούν ότι θα πρέπει τα διμερή συμβόλαια με φυσική παράδοση να αποτελέσουν τη βάση του ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι στην ελληνική αγορά που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν διμερή συμβόλαια, πέραν αυτών που έχει συνάψει η ΔΕΗ με επιχειρήσεις της Υψηλής Τάσης, αυτό έγινε λόγω της ρηχής δομής του ανταγωνισμού, αφού πέραν της ΔΕΗ, οι υπόλοιπες ενεργειακές εταιρίες δεν είχαν το χαρτοφυλάκιο και τους πόρους για να διαμορφώσουν βάση διμερών συμβολαίων προς τους καταναλωτές.
Παράλληλα ο φόβος της δεσπόζουσας θέσης της ΔΕΗ τόσο στην παραγωγή όσο και στην προμήθεια ενέργειας, η οποία ακριβώς λόγω αυτής της θέσης της θα μπορούσε να περιορίσει τον ανταγωνισμό, ήταν και η αιτία που θεσμοθετήθηκαν μέτρα όπως το πλαφόν στα διμερή συμβόλαια προκειμένου να υπάρξει ρευστότητα στην προημερήσια αγορά.
Η άρση αυτού ακριβώς του πλαφόν είναι που καλείται να μελετήσει το Χρηματιστήριο Ενέργειας και να εισηγηθεί στη ΡΑΕ τις επόμενες ρυθμιστικές παρεμβάσεις της.
www.worldenergynews.gr
