Άρθρο του Τάσου Χρυσοχόου, στελέχους Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υποψήφιου Διδάκτορα Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία προτείνοντας έναν οδικό χάρτη με πολιτικές που διατρέχουν όλη την οικονομία, υλοποιεί το όραμα για μια Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050 . Η ενεργειακή αγορά μετασχηματίζεται με άξονες την αποκλιμάκωση του κόστους τεχνολογιών ΑΠΕ, την ψηφιοποίηση των δικτύων, τις μπαταρίες, τις αντλίες θερμότητας, την ηλεκτροκίνηση καθώς και τα ανανεώσιμα αέρια.
Όλα αυτά συμβάλλουν στην ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος, η οποία με την σειρά της ενθαρρύνει την προσέλκυση επενδύσεων. Η δε ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος εδράζεται σε τρείς πυλώνες που αφορούν:
-στην ενεργειακή αποδοτικότητα,
-στον περαιτέρω εξηλεκτρισμό των τομέων της τελικής κατανάλωσης
-και στα ανανεώσιμα και χαμηλού άνθρακα αέρια
Η γενική εκτίμηση είναι ότι, στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής το φυσικό αέριο παραμένει καύσιμο υποστήριξης της παραγωγής από ΑΠΕ αλλά στον τομέα της θέρμανσης, η αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας περιορίζει την χρήση του. Αντιθέτως, στις μεταφορές αναμένεται μια ευρύτερη χρήση του καυσίμου, τόσο στην ναυτιλία ως LNG όσο και στα βαριά οχήματα, ενώ στη βιομηχανία η χρήση αερίου παραμένει σταθερή μόνο στα σενάρια υψηλής ζήτησης. Παράλληλα, οι μελλοντικές εξελίξεις δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστο και το ρυθμιστικό πλαίσιο της αγοράς αερίου. Η σύζευξη των μικρών αγορών σε μεγαλύτερες περιφερειακές, ο πιο ευέλικτος τρόπος προσδιορισμού του κόστους μεταφοράς (ώστε να ανταποκρίνεται στους ολοένα και μικρότερους βαθμούς χρησιμοποίησης των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής) και η ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά λιανικής να είναι μερικές από τις ρυθμιστικές προκλήσεις που ήδη συζητούνται.
Πέραν των παραπάνω και υπό το πρίσμα των στόχων περιορισμού των εκπομπών άνθρακα, η χρηματοδότηση των έργων φυσικού αερίου θα αρχίσει να εξετάζεται υπό προϋποθέσεις. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) έχει αναθεωρήσει την πολιτική της για την δανειοδότηση του ενεργειακού τομέα και δεν θα εξετάζει πλέον τη χρηματοδότηση ενεργειακών έργων που σχετίζονται με τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου, από το τέλος του 2021 και μετά. Επιπλέον, η Τράπεζα έθεσε ένα νέο πρότυπο εκπομπών στα 250 gr CO2 ανά παραγόμενη κιλοβατώρα (kWh) αντικαθιστώντας το ισχύον πρότυπο 550gr CO2/kWh, προκειμένου ένα έργο να καθίσταται επιλέξιμο για χρηματοδότηση.
Είναι σκόπιμο το μέλλον του φυσικού αερίου να εξεταστεί υπό το πρίσμα των δυνητικών συνεργειών με τα ανανεώσιμα αέρια στα οποία περιλαμβάνεται το βιοαέριο και το βιομεθάνιο, το πράσινο υδρογόνο καθώς και το συνθετικό αέριο. Από τα παραπάνω, το υδρογόνο είναι αυτό που βρέθηκε πρόσφατα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, καθώς το εν λόγω καύσιμο θεωρείται από πολλούς μια από τις κορυφαίες επιλογές για την αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ. Το κόστος παραγωγής υδρογόνου με ηλεκτρισμό προερχόμενο από ΑΠΕ θα μπορούσε να συμπιεστεί κατά 30 % μέχρι το 2030 και να διαμορφωθεί σύμφωνα με μελέτη (Navigant) στα επίπεδα των 44-61 Ευρώ/ MWh για το «πράσινο υδρογόνο» (παραγόμενο από ΑΠΕ) όταν το κόστος την τρέχουσα περίοδο έχει διαμορφωθεί στα 90-210 Ευρώ/ MWh. Οι εξελίξεις τρέχουν, με την γαλλική κυβέρνηση να έχει θέσει ως στόχο την χρήση 10% «πράσινου» υδρογόνου στην βιομηχανία μέχρι το 2022 και 20-40% μέχρι το 2027.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι συνέργειες που μπορεί να έχει το υδρογόνο με τις υποδομές φυσικού αερίου, γεγονός που έχει κινητοποιήσει τους Διαχειριστές των δικτύων μεταφοράς και αποθήκευσης αερίου. Εκτιμάται ότι το κόστος μεταφοράς υδρογόνου μέσω αγωγού είναι 10-20 φορές οικονομικότερο από την μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας μέσω καλωδίου, με την δυναμικότητα του καλωδίου να κυμαίνεται στα 1-2 GW την στιγμή που ένας αγωγός υδρογόνου μπορεί να έχει δυναμικότητα μεταξύ 15 και 30 GW. Επιπλέον, το κόστος αποθήκευσης υδρογόνου σε σπήλαια άλατος θεωρείται 100 φορές φθηνότερη επιλογή από την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας σε μπαταρίες. Την αναπτυξιακή διάσταση για την Ευρώπη προσεγγίζει η Hydrogen Europe, η οποία εκτιμά τις επενδύσεις σε εγκαταστάσεις ηλεκτρόλυσης μέχρι το 2030 μεταξύ 25 και 30 δις ευρώ. Αυτές με την σειρά τους «μεταφράζονται» σε 140.000-170.000 θέσεις εργασίας. Για να συμβεί αυτό βέβαια θα πρέπει να υπάρξει χρηματοδοτική υποστήριξη τόσο της έρευνας που απαιτείται όσο και των ίδιων των έργων.
Απαντώντας στο ερώτημα τι σημαίνουν όλα τα παραπάνω για την χώρα μας, θα λέγαμε ότι αυτή την φορά το στοίχημα δεν πρέπει να χαθεί για την Ελλάδα. Στις δύο υπό απολιγνιτοποίηση περιοχές (Δυτική Μακεδονία-Μεγαλόπολη) αναμένεται να εγκατασταθούν 3 από τα 9 GW έργων ΑΠΕ που προγραμματίζονται για την επόμενη δεκαετία. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια μπορεί -στο βαθμό που υπερβαίνει την τρέχουσα ζήτηση- να μετατρέπεται μέσω ηλεκτρόλυσης σε υδρογόνο και να διοχετεύεται αρχικά σε μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο ή στο σύστημα μεταφοράς αερίου.
Κλείνοντας, σημειώνεται ότι χρόνια τώρα αφήνουμε εντελώς ανεκμετάλλευτο ένα ενεργειακό πόρο που σχετίζεται με μια βασική οικονομική δραστηριότητα της Ελληνικής περιφέρειας. Τα απόβλητα της γεωργίας, πτηνοτροφίας και κτηνοτροφίας παρότι άριστη πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοαερίου, κατέληγαν μέχρι τώρα να αποτελούν πηγή ρύπανσης του περιβάλλοντος. Το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Απόβλητα σε συνδυασμό με την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου μπορούν να καταστήσουν και το βιοαέριο μέρος του ενεργειακού μας μείγματος. Στη Γερμανία ήδη προωθείται η χρήση του βιοαερίου σε μονάδες παραγωγής ενέργειας ενώ και στη Γαλλία υποστηρίζεται μέσω κατάλληλων μηχανισμών η μετατροπή του σε βιομεθάνιο.
Τέλος, η «πράσινη ναυτιλία» δεν μπορεί παρά να είναι μέρος της ενεργειακής μας στρατηγικής αρχικά μέσω της προώθησης του LNG ως ναυτιλιακού καυσίμου τόσο στην ακτοπλοΐα όσο και στα πλοία κρουαζιέρας. Συνεπακόλουθα, καθώς το φυσικό αέριο θα αναμιγνύεται σταδιακά με ανανεώσιμα αέρια, η ναυτιλία θα μετέχει όλο και σε μεγαλύτερο βαθμό στο όραμα για μια οικονομία απαλλαγμένη από τον άνθρακα. Η Ελλάδα, μια νησιωτική χώρα με ισχυρό ναυτιλιακό κλάδο, έχει εδώ την ευκαιρία της να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε διεθνές επίπεδο.
www.worldenergynews.gr
