Ο κ. Δημήτρης Καιρίδης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και βουλευτής Ν.Δ.
Η Τουρκία του Ερντογάν τελεί σε κρίση υπερέκτασης, τόσο στο εσωτερικό, όπως για παράδειγμα στην οικονομία, με τον υπερβολικό δανεισμό και την κατρακύλα της τουρκικής λίρας, όσο και στο εξωτερικό.
Στο εξωτερικό, η υπερέκταση αφορά τη «Γαλάζια Πατρίδα» και τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου εις βάρος των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Ομως, περιλαμβάνει και μια ευρύτερη επιδίωξη: τον έλεγχο μιας κεντρικής αρτηρίας του παγκόσμιου εμπορίου, που συνδέει τον Ινδικό Ωκεανό με τη Μεσόγειο, δηλαδή την Ασία με την Ευρώπη, μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, του Σουέζ και της Βόρειας Αφρικής. Η παρουσία της Τουρκίας στη Λιβύη και η μεγάλη στρατιωτική βάση της στη Σομαλία και αλλού αυτή τη φιλοδοξία εξυπηρετεί. Η Τουρκία επιδιώκει να ελέγξει όχι μόνο τις νότιες διόδους της Ευρώπης, αλλά και τις πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό της, μέσω τόσο των Τούρκων μεταναστών, σε χώρες όπως η Γερμανία, όσο και της εργαλειοποίησης των προσφύγων και της απειλής πρόκλησης μιας νέας προσφυγικής κρίσης.
Ταυτόχρονα, με τις συνεχείς επεμβάσεις της σε αραβικές χώρες η Τουρκία επιχειρεί να ηγεμονεύσει στη Μέση Ανατολή. Μετά το Ιράκ ακολούθησε η Συρία, σήμερα η Λιβύη και αύριο, ενδεχομένως, ο Λίβανος. Παράλληλα, στο ιδεολογικό μέτωπο, προβάλλει, χάρη στην πλουσιοπάροχη χρηματοδότηση του Κατάρ, την εναλλακτική ενός ανελεύθερου «ισλαμιστικού λαϊκισμού», με την επίφαση εκλογών, που επιχειρεί να φέρει σε δύσκολη θέση τόσο τις μοναρχίες όσο και τις στρατιωτικές δικτατορίες της Μέσης Ανατολής.
Ολα αυτά αποδεικνύουν ένα μεγαλοϊδεατισμό πρωτόγνωρο για την Τουρκική Δημοκρατία. Το βέβαιον είναι ότι η τουρκική ισχύς δεν μπορεί να αντεπεξέλθει σε αυτές τις φιλοδοξίες. Η τουρκική οικονομία έχει μέγεθος μικρότερο της ολλανδικής. Η τουρκική λίρα έχει χάσει το 20% της αξίας της από την αρχή του έτους. Η αντιμεταρρύθμιση του Ερντογάν, μετά το 2013, εγγυάται την καθήλωση της Τουρκίας σε ένα διεφθαρμένο παρακράτος των «κολλητών». Πολλά από τα καλύτερα μυαλά της χώρας έχουν μεταναστεύσει στη Δύση για να γλιτώσουν από την καταπίεση των ισλαμιστών.
Το σπουδαιότερο είναι ότι η πολιτική του Ερντογάν έχει προκαλέσει έναν ευρύ αντιτουρκικό συνασπισμό (στον αραβικό κόσμο, στο Ισραήλ, στη Γαλλία και σε μεγάλο μέρος της αμερικανικής πολιτικής), στον οποίο εμείς έχουμε κάθε συμφέρον να εμβαθύνουμε και να τον διευρύνουμε. Η αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής χρειάζεται αποφασιστικότητα με ψυχραιμία, μυαλό και όχι συναίσθημα, στρατηγική και όχι παρόρμηση. Απαιτεί συμμαχίες και ένα νέο αφήγημα για το πρόβλημα «Τουρκία» διεθνώς. Η Τουρκία του Ερντογάν είναι δύναμη αντιευρωπαϊκή και αντιδυτική. Με όρους κατανοητούς στην Ουάσιγκτον, στην καλύτερη περίπτωση συμπεριφέρεται όπως το Πακιστάν και στη χειρότερη όπως το Ιράν. Η αλήθεια είναι ότι οι ακρότητες του Ερντογάν βοηθούν την ελληνική προσπάθεια.
Πριν από περίπου 70 χρόνια, ο Τζορτζ Κέναν θεμελίωνε την αμερικανική στρατηγική της ανάσχεσης της σοβιετικής απειλής βασίζοντάς τη στην αποφασιστική, ψύχραιμη, έξυπνη και στοχευμένη αντιμετώπιση της Σοβιετικής Ενωσης, χωρίς τις υπερβολές των αντικομμουνιστών σταυροφόρων της αμερικανικής πολιτικής. Η στρατηγική του, αν και οι ΗΠΑ δεν την ακολούθησαν πάντοτε, εντέλει δικαιώθηκε.
Η Τουρκία είναι ένα πρόβλημα για τον μακρύ χρόνο. Η διαχείρισή του και, ακόμα περισσότερο, η επίλυσή του θα χρειαστεί υπομονή, επιμονή και μια διαρκή εφευρετικότητα από μέρους μας. Οπως συνήθιζε να λέει ο δάσκαλος και αργότερα φίλος και συνάδελφος Θόδωρος Κουλουμπής, στον οποίο οι μελετητές των διεθνών σχέσεων στην Ελλάδα οφείλουν πολλά, χρειάζεται ο Αχιλλέας αλλά και ο Οδυσσέας. Αλλωστε, την Τροία την κατέκτησε ο Οδυσσέας με την πονηριά του.
Αναδημοσίευση του άρθρου από την Καθημερινή
www.worldenergynews.gr
Στο εξωτερικό, η υπερέκταση αφορά τη «Γαλάζια Πατρίδα» και τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου εις βάρος των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Ομως, περιλαμβάνει και μια ευρύτερη επιδίωξη: τον έλεγχο μιας κεντρικής αρτηρίας του παγκόσμιου εμπορίου, που συνδέει τον Ινδικό Ωκεανό με τη Μεσόγειο, δηλαδή την Ασία με την Ευρώπη, μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, του Σουέζ και της Βόρειας Αφρικής. Η παρουσία της Τουρκίας στη Λιβύη και η μεγάλη στρατιωτική βάση της στη Σομαλία και αλλού αυτή τη φιλοδοξία εξυπηρετεί. Η Τουρκία επιδιώκει να ελέγξει όχι μόνο τις νότιες διόδους της Ευρώπης, αλλά και τις πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό της, μέσω τόσο των Τούρκων μεταναστών, σε χώρες όπως η Γερμανία, όσο και της εργαλειοποίησης των προσφύγων και της απειλής πρόκλησης μιας νέας προσφυγικής κρίσης.
Ταυτόχρονα, με τις συνεχείς επεμβάσεις της σε αραβικές χώρες η Τουρκία επιχειρεί να ηγεμονεύσει στη Μέση Ανατολή. Μετά το Ιράκ ακολούθησε η Συρία, σήμερα η Λιβύη και αύριο, ενδεχομένως, ο Λίβανος. Παράλληλα, στο ιδεολογικό μέτωπο, προβάλλει, χάρη στην πλουσιοπάροχη χρηματοδότηση του Κατάρ, την εναλλακτική ενός ανελεύθερου «ισλαμιστικού λαϊκισμού», με την επίφαση εκλογών, που επιχειρεί να φέρει σε δύσκολη θέση τόσο τις μοναρχίες όσο και τις στρατιωτικές δικτατορίες της Μέσης Ανατολής.
Ολα αυτά αποδεικνύουν ένα μεγαλοϊδεατισμό πρωτόγνωρο για την Τουρκική Δημοκρατία. Το βέβαιον είναι ότι η τουρκική ισχύς δεν μπορεί να αντεπεξέλθει σε αυτές τις φιλοδοξίες. Η τουρκική οικονομία έχει μέγεθος μικρότερο της ολλανδικής. Η τουρκική λίρα έχει χάσει το 20% της αξίας της από την αρχή του έτους. Η αντιμεταρρύθμιση του Ερντογάν, μετά το 2013, εγγυάται την καθήλωση της Τουρκίας σε ένα διεφθαρμένο παρακράτος των «κολλητών». Πολλά από τα καλύτερα μυαλά της χώρας έχουν μεταναστεύσει στη Δύση για να γλιτώσουν από την καταπίεση των ισλαμιστών.
Το σπουδαιότερο είναι ότι η πολιτική του Ερντογάν έχει προκαλέσει έναν ευρύ αντιτουρκικό συνασπισμό (στον αραβικό κόσμο, στο Ισραήλ, στη Γαλλία και σε μεγάλο μέρος της αμερικανικής πολιτικής), στον οποίο εμείς έχουμε κάθε συμφέρον να εμβαθύνουμε και να τον διευρύνουμε. Η αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής χρειάζεται αποφασιστικότητα με ψυχραιμία, μυαλό και όχι συναίσθημα, στρατηγική και όχι παρόρμηση. Απαιτεί συμμαχίες και ένα νέο αφήγημα για το πρόβλημα «Τουρκία» διεθνώς. Η Τουρκία του Ερντογάν είναι δύναμη αντιευρωπαϊκή και αντιδυτική. Με όρους κατανοητούς στην Ουάσιγκτον, στην καλύτερη περίπτωση συμπεριφέρεται όπως το Πακιστάν και στη χειρότερη όπως το Ιράν. Η αλήθεια είναι ότι οι ακρότητες του Ερντογάν βοηθούν την ελληνική προσπάθεια.
Πριν από περίπου 70 χρόνια, ο Τζορτζ Κέναν θεμελίωνε την αμερικανική στρατηγική της ανάσχεσης της σοβιετικής απειλής βασίζοντάς τη στην αποφασιστική, ψύχραιμη, έξυπνη και στοχευμένη αντιμετώπιση της Σοβιετικής Ενωσης, χωρίς τις υπερβολές των αντικομμουνιστών σταυροφόρων της αμερικανικής πολιτικής. Η στρατηγική του, αν και οι ΗΠΑ δεν την ακολούθησαν πάντοτε, εντέλει δικαιώθηκε.
Η Τουρκία είναι ένα πρόβλημα για τον μακρύ χρόνο. Η διαχείρισή του και, ακόμα περισσότερο, η επίλυσή του θα χρειαστεί υπομονή, επιμονή και μια διαρκή εφευρετικότητα από μέρους μας. Οπως συνήθιζε να λέει ο δάσκαλος και αργότερα φίλος και συνάδελφος Θόδωρος Κουλουμπής, στον οποίο οι μελετητές των διεθνών σχέσεων στην Ελλάδα οφείλουν πολλά, χρειάζεται ο Αχιλλέας αλλά και ο Οδυσσέας. Αλλωστε, την Τροία την κατέκτησε ο Οδυσσέας με την πονηριά του.
Αναδημοσίευση του άρθρου από την Καθημερινή
www.worldenergynews.gr
