Αναλυτικά οι θέσεις των δύο οργανισμών
Τις δικές του τοποθετήσεις ξεδιπλώνουν η ΔΕΥΑ Κοζάνης και η ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ πάνω στο νέο προτεινόμενο ΕΣΕΚ.
ΔΕΥΑ Κοζάνης
Σας γνωρίζουμε ότι η Τηλεθέρμανση Κοζάνης λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1993 έως και σήμερα παρέχοντας υπηρεσίες θέρμανσης εσωτερικών χώρων και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης σε περισσότερα από 5600 συνδεδεμένα κτίρια στην πόλη της Κοζάνης και τους οικισμούς ΖΕΠ και Νέα Χαραυγής του Δήμου Κοζάνης.
Στα εξυπηρετούμενα κτίρια συμπεριλαμβάνονται οι υποδομές υγείας (νοσοκομείο, κέντρα υγείας κλπ), εκπαίδευσης (σχολεία κάθε βαθμίδας) και λοιπές κοινωφελείς υποδομές όπως Δικαστικό μέγαρο, Περιφέρεια και άλλα δημόσια κτίρια. Η τηλεθέρμανση Κοζάνης παρείχε και εξακολουθεί να παρέχει σημαντικά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη στους πολίτες του Δήμου Κοζάνης, μία περιοχή με ιδιαίτερα ψυχρές κλιματολογικές συνθήκες.
Ενδεικτικά επισημαίνεται ότι από την έναρξη λειτουργίας έχουν εξοικονομηθεί περισσότεροι από 518.000 τόνοι εισαγόμενου πετρελαίου θέρμανσης. Παράλληλα οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά την διάρκεια των τελευταίων 25 ετών περιορίσθηκαν κατά ~ 2.971.645 tCO2, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην επίτευξη των εθνικών στόχων για την κλιματική αλλαγή. Αντίστοιχα, λόγω της υποκατάστασης του πετρελαίου θέρμανσης περιορίσθηκαν για την ίδια χρονική περίοδο και οι εκπομπές οξειδίων του αζώτου (NOx), διοξειδίου του θείου (SO2) και αιωρούμενων σωματιδίων (PM2.5) κατά 2.116 , 7.378 και 288 τόνους αντίστοιχα.
Τέλος συμβάλλει ουσιαστικά στην έμμεση οικονομική ενίσχυση της περιοχής, παρέχοντας στους κατοίκους της ανταγωνιστική θέρμανση, το κόστος της οποίας είναι σήμερα κατά ~ 60 % φθηνότερο του πετρελαίου. Κατά μέσο όρο το ετήσιο οικονομικό όφελος των καταναλωτών εκτιμάται σε ~ 15.772.000 € ποσό που παραμένει διαθέσιμο για την ενίσχυση της τοπικής αγοράς.
Η ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ ανανέωσε από τις 18.02.2019 την σύμβαση για την συνέχιση λήψης θερμικής ενέργειας από την ΔΕΗ Α.Ε. συνολικής ονομαστικής θερμικής ισχύος 137 MWth από τις μονάδες ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης.
Με βάση τον αρχικό προγραμματισμό και το μέχρι σήμερα επιχειρησιακό πρόγραμμα της ΔΕΗ Α.Ε., προβλεπόταν η απόσυρση των μονάδων ΙΙΙ και IV του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγ. Δημητρίου Κοζάνης το 2031 & 2032 αντίστοιχα, και της μονάδας IV το 2040, χρόνοι συμβατοί και με το αρχικό Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι η ΔΕΗ Α.Ε. είναι σήμερα ο μοναδικός πάροχος θερμικής ενέργειας για την εγκατάσταση τηλεθέρμανσης.
Βάσει του προτεινόμενου νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα που βρίσκεται σήμερα στο στάδιο της διαβούλευσης από το Νοέμβριο του 2019, προβλέπεται – όπως προκύπτει και από τον Πίνακα 32 του βασικού κειμένου – η διακοπή λειτουργίας για το σύνολο των προαναφερόμενων μονάδων του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης έως και τις 31/12/2022.
Παράλληλα είναι γνωστό ότι στον υφιστάμενο οδικό χάρτη ανάπτυξης Δικτύων Φυσικού αερίου όπως σήμερα είναι εγκεκριμένος έως και το 2022 (ΦΕΚ Β’ 59/2018) ότι δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για την έλευση του αερίου στην Δ. Μακεδονία και επομένως και στην πόλη της Κοζάνης. Μόλις πρόσφατα εξετάζεται η αναθεώρηση του με βάση προτάσεις του ΔΕΣΦΑ από το Νοέμβριο του 2019.
Στο σημείο αυτό διευκρινίζεται ότι το φυσικό αέριο – λόγω του μεγέθους απαιτούμενης ισχύος της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης – αποτελεί την μοναδική εναλλακτική κύρια πηγή ενέργειας για την συνέχιση της λειτουργίας της.
Κατά την άποψη μας, ο σχεδιασμός τόσο του νέου ΕΣΕΚ όσο και του νέου ευρισκόμενου στο στάδιο του σχεδιασμού οδικού χάρτη ανάπτυξης δικτύων φυσικού αερίου για την επόμενη δεκαετία θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις λειτουργικές ανάγκες της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης (όσο και των άλλων εγκαταστάσεων τηλεθέρμανσης της ευρύτερης περιοχής) δοθέντος ότι όπως αναγνωρίζεται συμβάλλουν καθοριστικά στους στόχους της ενεργειακής απόδοσης.
Παράλληλα η εφαρμογή και διεύρυνση χρήσης της τεχνολογίας τηλεθέρμανσης & τηλεψύξης (District Heating & Cooling Networks) θα πρέπει να τύχουν ενίσχυσης στην χώρα, δοθέντος ότι το ποσοστό συμμετοχής τους στην τελική ενεργειακή κατανάλωση στην χώρα είναι περιορισμένο σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Η συνέχιση λειτουργίας της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης, προϋποθέτει απαραίτητα:
(α) τον σχεδιασμό, ανάπτυξη και υλοποίηση υποδομών εκ μέρους των αρμοδίων φορέων (ΔΕΣΦΑ / ΔΕΔΔΑ & ΔΕΠΑ) – πριν την διακοπή λειτουργίας των μονάδων ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης – προκειμένου να καταστεί εφικτή η τροφοδοσία λεβητοστασίου της ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ με φυσικό αέριο,
(β) την προετοιμασία / σχεδιασμό, ανάπτυξη και υλοποίηση των απαραίτητων υποδομών της ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ για την θέση σε λειτουργία της τηλεθέρμανσης Κοζάνης με φυσικό αέριο πριν την διακοπή λειτουργίας των μονάδων ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης.
Θα πρέπει να δοθεί επαρκής χρόνος προετοιμασίας στην ΔΕΥΑ Κοζάνης για την ανάπτυξη υποδομών στην τηλεθέρμανση Κοζάνης, ώστε να είναι σε θέση να αξιοποιήσει το φυσικό αέριο ως καύσιμο.
Ακόμη και στην περίπτωση που οι μονάδες του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης διακόψουν την παροχή θερμικής ενέργειας στην τηλεθέρμανση Κοζάνης μετά την εφαρμογή των παραπάνω αναγκαίων εύλογων προϋποθέσεων και του χρόνο προσαρμογής, είναι προφανές ότι οι πολίτες του Δήμου Κοζάνης θα κληθούν να επωμισθούν – σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση – σημαντική επιβάρυνση του κόστους θέρμανσης. Το μέγεθος της επιβάρυνσης συναρτάται άμεσα με την δυνατότητα επιχορήγησης των αναγκαίων υποδομών κατά την επερχόμενη προγραμματική περίοδο.
Επιπρόσθετα, οι συγχρηματοδοτούμενες μέσω του τρέχοντος ΕΣΠΑ 2014-2020 επενδύσεις – ως αποτυπώνονται στο Παράτημα του Βασικού κειμένου και ειδικότερα στα Οριζόντια μέτρα πολιτικής βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης – μέρος των οποίων φορέας υλοποίησης είναι η ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ δεν θα προλάβουν να υλοποιηθούν και αποσβεσθούν. Τα αναφερόμενα στην ίδια ενότητα μέτρα – για τα οποία είναι ακόμη ανοικτές προσκλήσεις για την υποβολή προς ένταξη νέων πράξεων – σε καμία περίπτωση δεν θα καταφέρουν να πετύχουν τους τεχνικό οικονομικούς και οικονομικούς στόχους.
Τα προαναφερόμενα αποτελούν στοιχειώδεις όρους συνέχισης της λειτουργίας της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης. Σήμερα η ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ διαθέτει ώριμες μελέτες για την επέκταση της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης, η υποβολή των οποίων ωστόσο προϋποθέτει την προσαρμογή του προτεινόμενου ΕΣΕΚ κατά τα παραπάνω.
Με βάση όλα τα παραπάνω, η συνέχιση λειτουργίας της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης προϋποθέτει την έγκαιρη πραγματοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων σε δίκτυα και υποδομές φυσικού αερίου από τους αρμόδιους φορείς και την ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ πριν την διακοπή λειτουργίας των μονάδων ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης.
ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ
Τα προβλεπόμενα στο ΕΣΕΚ οικονομικά κίνητρα για την ηλεκτροκίνηση είναι μια πάρα πολύ καλή πρώτη βάση, που στοχεύουν κυρίως στην αντιμετώπιση του προβλήματος του υψηλού αρχικού κόστους των ηλεκτρικών οχημάτων για να διευρυνθεί η αγοραστική βάση και να αυξηθεί το μερίδιο ηλεκτρικών οχημάτων στον στόλο. Όμως, όπως το ΕΣΕΚ ορθά αναγνωρίζει, η ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτροκίνησης και η ανάπτυξη των απαιτούμενων υποδομών αποτελεί μια εξίσου σημαντική παράμετρο και πρόκληση για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης. Δεδομένου ότι το θέμα είναι σύνθετο, θα πρέπει για την ισόρροπη προώθηση όλων των συμβαλλόμενων συνιστωσών και κατ’ αναλογία, να θεσπιστούν συγκεκριμένα κίνητρα αλλά και ποσοτικοί στόχοι και για την ανάπτυξη της υποδομής δημοσίων σταθμών φόρτισης.
Τα κίνητρα για την τοποθέτηση και λειτουργία δημόσιων σταθμών φόρτισης θα πρέπει να απευθύνονται σε όλες τις επιχειρήσεις που μπορούν να τοποθετήσουν τέτοιους σταθμούς, είτε για την εξυπηρέτηση των εργαζομένων τους είτε για τους πελάτες τους, και να περιλαμβάνουν επιχειρήσεις και φορείς του δημοσίου τομέα με χώρους στάθμευσης, καθεαυτό χώρους στάθμευσης αλλά και πρατήρια καυσίμων. Ακόμη θα μπορούσε να συζητηθεί η υποχρέωση τοποθέτησης και λειτουργίας σταθμού φόρτισης ανάλογα με το μέγεθος του χώρου στάθμευσης, αρχικά τουλάχιστον για φορείς του δημοσίου τομέα.
Ένα άλλο θέμα που αποτρέπει τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων είναι τα πιθανά προβλήματα λόγω μη ύπαρξης ικανοποιητικού δικτύου σταθμών φόρτισης ειδικά για ταξίδια εκτός πόλεων, για παράδειγμα κατά μήκος αυτοκινητοδρόμων. Θα πρέπει να θεσπιστούν ειδικά κίνητρα και συγκεκριμένοι στόχοι κάλυψης του εθνικού δικτύου, ώστε να εγκατασταθούν σταθμοί ταχείας φόρτισης σε πρατήρια καυσίμων ή σε σταθμούς εξυπηρέτησης κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων αλλά και στο λοιπό εθνικό και επαρχιακό δίκτυο. Επίσης θα πρέπει να συζητηθεί και η πιθανή υποχρέωση εγκατάστασης σταθμού φόρτισης, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης και την απόσταση από το αστικό περιβάλλον. Ήδη το ΕΣΕΚ αναφέρει ότι σχεδιάζεται η ενίσχυση των πρατηρίων ώστε να εκσυγχρονιστούν και να προμηθεύουν στους καταναλωτές το σύνολο των εναλλακτικών καυσίμων, αλλά θα πρέπει να θεσπιστούν συγκεκριμένοι ποσοτικοί στόχοι για την χωροταξική κάλυψη της χώρας με σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
Ταυτόχρονα με το δημόσιο δίκτυο θα πρέπει να προβλεφθούν κίνητρα και να τεθεί σε ισχύ το απαιτούμενο ρυθμιστικό πλαίσιο για την εγκατάσταση σταθμών φόρτισης σε συγκροτήματα κατοικιών ώστε να εξυπηρετούνται οι κάτοικοί τους. Το πλαίσιο θα πρέπει να ρυθμίζει θέματα αδειοδότησης, δικαιώματος χρήσης, χρεώσεων και ίσως να επιβάλλει επίσης υποχρέωση εγκατάστασης ανάλογα με το μέγεθος του συγκροτήματος και το ενδιαφέρον των κατοίκων.
Είναι δεδομένο βέβαια ότι θα απαιτηθεί πολύ χρόνος ώστε να αναπτυχθεί ένα ικανοποιητικό δίκτυο δημόσιων σταθμών φόρτισης. Το πιο πιθανό είναι πως η ανάπτυξη του δικτύου δεν θα ακολουθήσει το πρώτο διάστημα τουλάχιστον την αύξηση των αναγκών τόσο λόγω της αναμενόμενης αύξησης χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων από τους κατοίκους της Ελλάδας όσο και λόγω της ολοένα και αυξανόμενης ζήτησης που θα προκύψει από τις ανάγκες τουριστών αλλά και μεταφορικών εταιρειών που θα χρησιμοποιούν τη χώρα μας ως ενδιάμεσο σταθμό. Τη μεταβατική αυτή περίοδο θα πρέπει να σκεφτούμε καινοτόμες ιδέες όπως την δυνατότητα χρήσης ιδιωτικών οικιακών σταθμών φόρτισης μέσω ενός μοντέλου ανάλογου με αυτό που χρησιμοποιούμε σήμερα για τις μεταφορικές ανάγκες μας (πχ UBER, BEAT και άλλες ανάλογες εφαρμογές). Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε φυσικά και ανάλογο ρυθμιστικό πλαίσιο.
Ένα άλλο μείζον θέμα είναι η πρόβλεψη των ενεργειακών αναγκών φόρτισης μεγάλου αριθμού ηλεκτρικών οχημάτων και οι απαιτήσεις από το δίκτυο ενέργειας. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ήδη από τη φάση του σχεδιασμού της υποδομής φόρτισης για να αποφευχθούν προβλήματα στο υφιστάμενο δίκτυο. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει με την χρήση τοπικών συστημάτων αποθήκευσης που θα εξυπηρετούν όλους τους σταθμούς φόρτισης μιας επιχείρησης ή κάποιου χώρου στάθμευσης, τα οποία θα αποθηκεύουν ενέργεια όταν είναι διαθέσιμη, ιδανικά από ΑΠΕ, και θα τη χρησιμοποιούν για φόρτιση των οχημάτων. Θα πρέπει να δοθούν επίσης κίνητρα και να είναι απαιτούμενη η μελέτη και εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων αποθήκευσης και συστημάτων έξυπνης φόρτισης, όταν θα προγραμματίζεται η εγκατάσταση πολλαπλών σταθμών φόρτισης στην ίδια θέση.
Παράλληλα με τα παραπάνω θέματα υπάρχουν και άλλες υποδομές που είναι απαραίτητες για την ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης αλλά και της βελτίωσης των μεταφορών γενικότερα. Ζούμε στην εποχή των δεδομένων, τα οποία και θεωρούνται πλέον το νέο πετρέλαιο της οικονομίας. Ειδικά για την ηλεκτροκίνηση η συγκέντρωση, ελεύθερη χρήση και σωστή διαχείριση των μεταφορικών δεδομένων θα παίξει κρίσιμο ρόλο στην πιο αποτελεσματική και αποδοτική χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η χρήση δεδομένων πλοήγησης σε συνδυασμό με τα διαθέσιμα σημεία φόρτισης. Η διαθεσιμότητα και η ελεύθερη χρήση δεδομένων, πάντα τηρώντας τους κανόνες ιδιωτικότητας και ασφάλειας, θα επιτρέψει την ακόμη πιο βέλτιστη και οικονομική χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων και μέσω της δημιουργίας έξυπνων εφαρμογών. Η ύπαρξη για παράδειγμα μιας πλατφόρμας, μέσω της οποίας οι χρήστες θα ενημερώνονται για το πού βρίσκονται διαθέσιμοι σταθμοί φόρτισης, θα βοηθούσε ιδιαίτερα τους χρήστες/οδηγούς ηλεκτρικών οχημάτων ειδικά την περίοδο που το δίκτυο φόρτισης δεν θα είναι ακόμη τόσο εκτεταμένο.
Τέλος, μελέτες έχουν δείξει ότι το περιβαλλοντικό όφελος από τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων αντί οχημάτων που κινούνται με ορυκτά καύσιμα, εξαρτάται κατά μεγάλο ποσοστό από τη μέθοδο παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας αλλά επίσης και από τον τρόπο ανακύκλωσης της μπαταρίας. Για να υπάρχει σημαντικό όφελος θα πρέπει η χρησιμοποιούμενη ηλεκτρική ενέργεια αλλά και η μπαταρία να παράγεται κατά μεγάλο ποσοστό από ανανεώσιμες πηγές και η μπαταρία να ανακυκλώνεται κατάλληλα. Κατά τη γνώμη μου τα παραπάνω θα αποτελέσουν καταλυτικούς παράγοντες για την τελική μαζική χρήση και κατ’ επέκταση επιτυχία της ηλεκτροκίνησης, όχι απλά στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως.
*O Δρ. Άγγελος Αμδίτης είναι Διευθυντής Έρευνας ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ, Πρόεδρος ERTICO-ITS Europe και Μέλος ΔΣ της Eυρωπαϊκής Πλατφόρμας Εφοδιαστικής Αλυσίδας ALICE.
www.worldenergynews.gr
ΔΕΥΑ Κοζάνης
Σας γνωρίζουμε ότι η Τηλεθέρμανση Κοζάνης λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1993 έως και σήμερα παρέχοντας υπηρεσίες θέρμανσης εσωτερικών χώρων και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης σε περισσότερα από 5600 συνδεδεμένα κτίρια στην πόλη της Κοζάνης και τους οικισμούς ΖΕΠ και Νέα Χαραυγής του Δήμου Κοζάνης.
Στα εξυπηρετούμενα κτίρια συμπεριλαμβάνονται οι υποδομές υγείας (νοσοκομείο, κέντρα υγείας κλπ), εκπαίδευσης (σχολεία κάθε βαθμίδας) και λοιπές κοινωφελείς υποδομές όπως Δικαστικό μέγαρο, Περιφέρεια και άλλα δημόσια κτίρια. Η τηλεθέρμανση Κοζάνης παρείχε και εξακολουθεί να παρέχει σημαντικά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη στους πολίτες του Δήμου Κοζάνης, μία περιοχή με ιδιαίτερα ψυχρές κλιματολογικές συνθήκες.
Ενδεικτικά επισημαίνεται ότι από την έναρξη λειτουργίας έχουν εξοικονομηθεί περισσότεροι από 518.000 τόνοι εισαγόμενου πετρελαίου θέρμανσης. Παράλληλα οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά την διάρκεια των τελευταίων 25 ετών περιορίσθηκαν κατά ~ 2.971.645 tCO2, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην επίτευξη των εθνικών στόχων για την κλιματική αλλαγή. Αντίστοιχα, λόγω της υποκατάστασης του πετρελαίου θέρμανσης περιορίσθηκαν για την ίδια χρονική περίοδο και οι εκπομπές οξειδίων του αζώτου (NOx), διοξειδίου του θείου (SO2) και αιωρούμενων σωματιδίων (PM2.5) κατά 2.116 , 7.378 και 288 τόνους αντίστοιχα.
Τέλος συμβάλλει ουσιαστικά στην έμμεση οικονομική ενίσχυση της περιοχής, παρέχοντας στους κατοίκους της ανταγωνιστική θέρμανση, το κόστος της οποίας είναι σήμερα κατά ~ 60 % φθηνότερο του πετρελαίου. Κατά μέσο όρο το ετήσιο οικονομικό όφελος των καταναλωτών εκτιμάται σε ~ 15.772.000 € ποσό που παραμένει διαθέσιμο για την ενίσχυση της τοπικής αγοράς.
Η ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ ανανέωσε από τις 18.02.2019 την σύμβαση για την συνέχιση λήψης θερμικής ενέργειας από την ΔΕΗ Α.Ε. συνολικής ονομαστικής θερμικής ισχύος 137 MWth από τις μονάδες ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης.
Με βάση τον αρχικό προγραμματισμό και το μέχρι σήμερα επιχειρησιακό πρόγραμμα της ΔΕΗ Α.Ε., προβλεπόταν η απόσυρση των μονάδων ΙΙΙ και IV του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγ. Δημητρίου Κοζάνης το 2031 & 2032 αντίστοιχα, και της μονάδας IV το 2040, χρόνοι συμβατοί και με το αρχικό Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι η ΔΕΗ Α.Ε. είναι σήμερα ο μοναδικός πάροχος θερμικής ενέργειας για την εγκατάσταση τηλεθέρμανσης.
Βάσει του προτεινόμενου νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα που βρίσκεται σήμερα στο στάδιο της διαβούλευσης από το Νοέμβριο του 2019, προβλέπεται – όπως προκύπτει και από τον Πίνακα 32 του βασικού κειμένου – η διακοπή λειτουργίας για το σύνολο των προαναφερόμενων μονάδων του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης έως και τις 31/12/2022.
Παράλληλα είναι γνωστό ότι στον υφιστάμενο οδικό χάρτη ανάπτυξης Δικτύων Φυσικού αερίου όπως σήμερα είναι εγκεκριμένος έως και το 2022 (ΦΕΚ Β’ 59/2018) ότι δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για την έλευση του αερίου στην Δ. Μακεδονία και επομένως και στην πόλη της Κοζάνης. Μόλις πρόσφατα εξετάζεται η αναθεώρηση του με βάση προτάσεις του ΔΕΣΦΑ από το Νοέμβριο του 2019.
Στο σημείο αυτό διευκρινίζεται ότι το φυσικό αέριο – λόγω του μεγέθους απαιτούμενης ισχύος της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης – αποτελεί την μοναδική εναλλακτική κύρια πηγή ενέργειας για την συνέχιση της λειτουργίας της.
Κατά την άποψη μας, ο σχεδιασμός τόσο του νέου ΕΣΕΚ όσο και του νέου ευρισκόμενου στο στάδιο του σχεδιασμού οδικού χάρτη ανάπτυξης δικτύων φυσικού αερίου για την επόμενη δεκαετία θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις λειτουργικές ανάγκες της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης (όσο και των άλλων εγκαταστάσεων τηλεθέρμανσης της ευρύτερης περιοχής) δοθέντος ότι όπως αναγνωρίζεται συμβάλλουν καθοριστικά στους στόχους της ενεργειακής απόδοσης.
Παράλληλα η εφαρμογή και διεύρυνση χρήσης της τεχνολογίας τηλεθέρμανσης & τηλεψύξης (District Heating & Cooling Networks) θα πρέπει να τύχουν ενίσχυσης στην χώρα, δοθέντος ότι το ποσοστό συμμετοχής τους στην τελική ενεργειακή κατανάλωση στην χώρα είναι περιορισμένο σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Η συνέχιση λειτουργίας της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης, προϋποθέτει απαραίτητα:
(α) τον σχεδιασμό, ανάπτυξη και υλοποίηση υποδομών εκ μέρους των αρμοδίων φορέων (ΔΕΣΦΑ / ΔΕΔΔΑ & ΔΕΠΑ) – πριν την διακοπή λειτουργίας των μονάδων ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης – προκειμένου να καταστεί εφικτή η τροφοδοσία λεβητοστασίου της ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ με φυσικό αέριο,
(β) την προετοιμασία / σχεδιασμό, ανάπτυξη και υλοποίηση των απαραίτητων υποδομών της ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ για την θέση σε λειτουργία της τηλεθέρμανσης Κοζάνης με φυσικό αέριο πριν την διακοπή λειτουργίας των μονάδων ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης.
Θα πρέπει να δοθεί επαρκής χρόνος προετοιμασίας στην ΔΕΥΑ Κοζάνης για την ανάπτυξη υποδομών στην τηλεθέρμανση Κοζάνης, ώστε να είναι σε θέση να αξιοποιήσει το φυσικό αέριο ως καύσιμο.
Ακόμη και στην περίπτωση που οι μονάδες του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης διακόψουν την παροχή θερμικής ενέργειας στην τηλεθέρμανση Κοζάνης μετά την εφαρμογή των παραπάνω αναγκαίων εύλογων προϋποθέσεων και του χρόνο προσαρμογής, είναι προφανές ότι οι πολίτες του Δήμου Κοζάνης θα κληθούν να επωμισθούν – σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση – σημαντική επιβάρυνση του κόστους θέρμανσης. Το μέγεθος της επιβάρυνσης συναρτάται άμεσα με την δυνατότητα επιχορήγησης των αναγκαίων υποδομών κατά την επερχόμενη προγραμματική περίοδο.
Επιπρόσθετα, οι συγχρηματοδοτούμενες μέσω του τρέχοντος ΕΣΠΑ 2014-2020 επενδύσεις – ως αποτυπώνονται στο Παράτημα του Βασικού κειμένου και ειδικότερα στα Οριζόντια μέτρα πολιτικής βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης – μέρος των οποίων φορέας υλοποίησης είναι η ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ δεν θα προλάβουν να υλοποιηθούν και αποσβεσθούν. Τα αναφερόμενα στην ίδια ενότητα μέτρα – για τα οποία είναι ακόμη ανοικτές προσκλήσεις για την υποβολή προς ένταξη νέων πράξεων – σε καμία περίπτωση δεν θα καταφέρουν να πετύχουν τους τεχνικό οικονομικούς και οικονομικούς στόχους.
Τα προαναφερόμενα αποτελούν στοιχειώδεις όρους συνέχισης της λειτουργίας της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης. Σήμερα η ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ διαθέτει ώριμες μελέτες για την επέκταση της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης, η υποβολή των οποίων ωστόσο προϋποθέτει την προσαρμογή του προτεινόμενου ΕΣΕΚ κατά τα παραπάνω.
Με βάση όλα τα παραπάνω, η συνέχιση λειτουργίας της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης προϋποθέτει την έγκαιρη πραγματοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων σε δίκτυα και υποδομές φυσικού αερίου από τους αρμόδιους φορείς και την ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ πριν την διακοπή λειτουργίας των μονάδων ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης.
ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ
Τα προβλεπόμενα στο ΕΣΕΚ οικονομικά κίνητρα για την ηλεκτροκίνηση είναι μια πάρα πολύ καλή πρώτη βάση, που στοχεύουν κυρίως στην αντιμετώπιση του προβλήματος του υψηλού αρχικού κόστους των ηλεκτρικών οχημάτων για να διευρυνθεί η αγοραστική βάση και να αυξηθεί το μερίδιο ηλεκτρικών οχημάτων στον στόλο. Όμως, όπως το ΕΣΕΚ ορθά αναγνωρίζει, η ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτροκίνησης και η ανάπτυξη των απαιτούμενων υποδομών αποτελεί μια εξίσου σημαντική παράμετρο και πρόκληση για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης. Δεδομένου ότι το θέμα είναι σύνθετο, θα πρέπει για την ισόρροπη προώθηση όλων των συμβαλλόμενων συνιστωσών και κατ’ αναλογία, να θεσπιστούν συγκεκριμένα κίνητρα αλλά και ποσοτικοί στόχοι και για την ανάπτυξη της υποδομής δημοσίων σταθμών φόρτισης.
Τα κίνητρα για την τοποθέτηση και λειτουργία δημόσιων σταθμών φόρτισης θα πρέπει να απευθύνονται σε όλες τις επιχειρήσεις που μπορούν να τοποθετήσουν τέτοιους σταθμούς, είτε για την εξυπηρέτηση των εργαζομένων τους είτε για τους πελάτες τους, και να περιλαμβάνουν επιχειρήσεις και φορείς του δημοσίου τομέα με χώρους στάθμευσης, καθεαυτό χώρους στάθμευσης αλλά και πρατήρια καυσίμων. Ακόμη θα μπορούσε να συζητηθεί η υποχρέωση τοποθέτησης και λειτουργίας σταθμού φόρτισης ανάλογα με το μέγεθος του χώρου στάθμευσης, αρχικά τουλάχιστον για φορείς του δημοσίου τομέα.
Ένα άλλο θέμα που αποτρέπει τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων είναι τα πιθανά προβλήματα λόγω μη ύπαρξης ικανοποιητικού δικτύου σταθμών φόρτισης ειδικά για ταξίδια εκτός πόλεων, για παράδειγμα κατά μήκος αυτοκινητοδρόμων. Θα πρέπει να θεσπιστούν ειδικά κίνητρα και συγκεκριμένοι στόχοι κάλυψης του εθνικού δικτύου, ώστε να εγκατασταθούν σταθμοί ταχείας φόρτισης σε πρατήρια καυσίμων ή σε σταθμούς εξυπηρέτησης κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων αλλά και στο λοιπό εθνικό και επαρχιακό δίκτυο. Επίσης θα πρέπει να συζητηθεί και η πιθανή υποχρέωση εγκατάστασης σταθμού φόρτισης, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης και την απόσταση από το αστικό περιβάλλον. Ήδη το ΕΣΕΚ αναφέρει ότι σχεδιάζεται η ενίσχυση των πρατηρίων ώστε να εκσυγχρονιστούν και να προμηθεύουν στους καταναλωτές το σύνολο των εναλλακτικών καυσίμων, αλλά θα πρέπει να θεσπιστούν συγκεκριμένοι ποσοτικοί στόχοι για την χωροταξική κάλυψη της χώρας με σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
Ταυτόχρονα με το δημόσιο δίκτυο θα πρέπει να προβλεφθούν κίνητρα και να τεθεί σε ισχύ το απαιτούμενο ρυθμιστικό πλαίσιο για την εγκατάσταση σταθμών φόρτισης σε συγκροτήματα κατοικιών ώστε να εξυπηρετούνται οι κάτοικοί τους. Το πλαίσιο θα πρέπει να ρυθμίζει θέματα αδειοδότησης, δικαιώματος χρήσης, χρεώσεων και ίσως να επιβάλλει επίσης υποχρέωση εγκατάστασης ανάλογα με το μέγεθος του συγκροτήματος και το ενδιαφέρον των κατοίκων.
Είναι δεδομένο βέβαια ότι θα απαιτηθεί πολύ χρόνος ώστε να αναπτυχθεί ένα ικανοποιητικό δίκτυο δημόσιων σταθμών φόρτισης. Το πιο πιθανό είναι πως η ανάπτυξη του δικτύου δεν θα ακολουθήσει το πρώτο διάστημα τουλάχιστον την αύξηση των αναγκών τόσο λόγω της αναμενόμενης αύξησης χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων από τους κατοίκους της Ελλάδας όσο και λόγω της ολοένα και αυξανόμενης ζήτησης που θα προκύψει από τις ανάγκες τουριστών αλλά και μεταφορικών εταιρειών που θα χρησιμοποιούν τη χώρα μας ως ενδιάμεσο σταθμό. Τη μεταβατική αυτή περίοδο θα πρέπει να σκεφτούμε καινοτόμες ιδέες όπως την δυνατότητα χρήσης ιδιωτικών οικιακών σταθμών φόρτισης μέσω ενός μοντέλου ανάλογου με αυτό που χρησιμοποιούμε σήμερα για τις μεταφορικές ανάγκες μας (πχ UBER, BEAT και άλλες ανάλογες εφαρμογές). Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε φυσικά και ανάλογο ρυθμιστικό πλαίσιο.
Ένα άλλο μείζον θέμα είναι η πρόβλεψη των ενεργειακών αναγκών φόρτισης μεγάλου αριθμού ηλεκτρικών οχημάτων και οι απαιτήσεις από το δίκτυο ενέργειας. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ήδη από τη φάση του σχεδιασμού της υποδομής φόρτισης για να αποφευχθούν προβλήματα στο υφιστάμενο δίκτυο. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει με την χρήση τοπικών συστημάτων αποθήκευσης που θα εξυπηρετούν όλους τους σταθμούς φόρτισης μιας επιχείρησης ή κάποιου χώρου στάθμευσης, τα οποία θα αποθηκεύουν ενέργεια όταν είναι διαθέσιμη, ιδανικά από ΑΠΕ, και θα τη χρησιμοποιούν για φόρτιση των οχημάτων. Θα πρέπει να δοθούν επίσης κίνητρα και να είναι απαιτούμενη η μελέτη και εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων αποθήκευσης και συστημάτων έξυπνης φόρτισης, όταν θα προγραμματίζεται η εγκατάσταση πολλαπλών σταθμών φόρτισης στην ίδια θέση.
Παράλληλα με τα παραπάνω θέματα υπάρχουν και άλλες υποδομές που είναι απαραίτητες για την ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης αλλά και της βελτίωσης των μεταφορών γενικότερα. Ζούμε στην εποχή των δεδομένων, τα οποία και θεωρούνται πλέον το νέο πετρέλαιο της οικονομίας. Ειδικά για την ηλεκτροκίνηση η συγκέντρωση, ελεύθερη χρήση και σωστή διαχείριση των μεταφορικών δεδομένων θα παίξει κρίσιμο ρόλο στην πιο αποτελεσματική και αποδοτική χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η χρήση δεδομένων πλοήγησης σε συνδυασμό με τα διαθέσιμα σημεία φόρτισης. Η διαθεσιμότητα και η ελεύθερη χρήση δεδομένων, πάντα τηρώντας τους κανόνες ιδιωτικότητας και ασφάλειας, θα επιτρέψει την ακόμη πιο βέλτιστη και οικονομική χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων και μέσω της δημιουργίας έξυπνων εφαρμογών. Η ύπαρξη για παράδειγμα μιας πλατφόρμας, μέσω της οποίας οι χρήστες θα ενημερώνονται για το πού βρίσκονται διαθέσιμοι σταθμοί φόρτισης, θα βοηθούσε ιδιαίτερα τους χρήστες/οδηγούς ηλεκτρικών οχημάτων ειδικά την περίοδο που το δίκτυο φόρτισης δεν θα είναι ακόμη τόσο εκτεταμένο.
Τέλος, μελέτες έχουν δείξει ότι το περιβαλλοντικό όφελος από τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων αντί οχημάτων που κινούνται με ορυκτά καύσιμα, εξαρτάται κατά μεγάλο ποσοστό από τη μέθοδο παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας αλλά επίσης και από τον τρόπο ανακύκλωσης της μπαταρίας. Για να υπάρχει σημαντικό όφελος θα πρέπει η χρησιμοποιούμενη ηλεκτρική ενέργεια αλλά και η μπαταρία να παράγεται κατά μεγάλο ποσοστό από ανανεώσιμες πηγές και η μπαταρία να ανακυκλώνεται κατάλληλα. Κατά τη γνώμη μου τα παραπάνω θα αποτελέσουν καταλυτικούς παράγοντες για την τελική μαζική χρήση και κατ’ επέκταση επιτυχία της ηλεκτροκίνησης, όχι απλά στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως.
*O Δρ. Άγγελος Αμδίτης είναι Διευθυντής Έρευνας ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ, Πρόεδρος ERTICO-ITS Europe και Μέλος ΔΣ της Eυρωπαϊκής Πλατφόρμας Εφοδιαστικής Αλυσίδας ALICE.
www.worldenergynews.gr
