Ο Εθνικός Ορκος του Κεμάλ και το ζήτημα της Δυτικής Θράκης
Η Αθήνα θα προβεί σε ένα στρατηγικό λάθος κολοσσιαίων διαστάσεων με δυνητικές τραγικές εθνικές συνέπειες εάν θεωρήσει –όπως φαίνεται από τις επίσημες τοποθετήσεις του ίδιου του πρωθυπουργού και των άλλων αρμοδίων- πως ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χρησιμοποιεί ρητορικά επιθετικά σχήματα μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει εσωτερικούς σχεδιασμούς και ιδεολογικές προκαταλήψεις εναντίον του κοσμικού κεμαλικού στρατοπέδου.
Η αλήθεια είναι πως η Τουρκία διά του ανώτατου άρχοντα θεωρεί πως αυτή τη στιγμή ήρθε η ώρα για να υλοποιήσει τους όρους –εάν όχι όλους, τουλάχιστον τους περισσότερους- του περίφημου «Εθνικού Όρκου» (misak-I millî στα τουρκικά) τον οποίο επέβαλε μεν ο Μουσταφά Κεμάλ αλλά στην ουσία με την Συνθήκη της Λωζάνης δεν υλοποίησε τουλάχιστον στο ακέραιο.
Τι είναι όμως ο «Εθνικός Όρκος» και πως επηρεάζει τη χώρα μας;
Την περίοδο που ο Μουσταφά Κεμάλ προσπαθούσε να οργανώσει την αντίσταση εναντίον κυρίως των Ελλήνων στην Μικρά Ασία, και κατά τη διάρκεια των δύο Συνεδρίων που συγκάλεσε το ένα στο Ερζερούμ – (ετυμολογικά Ό τόπος των Ρωμιών – Θεοδοσιούπολη) {Ιούλιος-Αύγουστος 1919] και το άλλο στην Σεβάστεια [Σεπτέμβριος 1919] τέθηκαν οι βάσεις ενός κειμένου σύμφωνα με το οποίο η Όθωμανική –τότε- Αυτοκρατορία θα υπέγραφε συνθήκη ειρήνης μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Στις 28 Ιανουαρίου 1920 το Όθωμανικό κοινοβούλιο, οδηγούμενο από τους υποστηριχτές του Μουσταφά Κεμάλ υιοθετεί το κείμενο για το οποίο ο ίδιο ο τούρκος ηγέτης αναφέρει πως «Αποτελεί την σιδερένια γροθιά του έθνους η οποία γράφει τον Εθνικό Όρκο ο οποίος αποτελεί την κύρια αρχή η οποία διέπει την ανεξαρτησία μας μέσα στις δελτούς της ιστορίας».
Όι έξι όροι που θέτει το κείμενο είναι ξεκάθαροι και πέραν πάσης παρερμηνείας μέχρι και σήμερα.
1. Το μέλλον των περιοχών με αραβική πλειοψηφία τις οποίες κατέλαβαν οι δυνάμεις της Αντάντ (Αγγλία-Γαλλία κυρίως) με την ανακωχή του Μούδρου (συμφωνία που έθετε την Όθωμανική Αυτοκρατορία εκτός πολέμου το 1918) θα αποφασιστεί με δημοψήφισμα.
Όι περιοχές οι οποίες δεν βρίσκονταν υπό την κατοχή των συμμάχων την περίοδο της υπογραφής της εκεχειρίας και είχαν τουρκική-μουσουλμανική πλειοψηφία αποτελούν την πατρίδα του τουρκικού έθνους.
2. Το μέλλον των περιοχών του Καρς, Αρνταχάν και Βατούμ θα καθοριστεί με δημοψήφισμα.
3. Το καθεστώς της περιοχής της Δυτικής Θράκης θα καθοριστεί με την ψήφο του λαού.
4. Θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ασφάλεια της Κωνσταντινουπόλεως, και της θάλασσας του Μαρμαρά.
Το καθεστώς ελεύθερης διακίνησης προϊόντων καθώς οι μεταφορές μέσω των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων θα καθοριστεί μεταξύ της Τουρκίας και των άλλων ενδιαφερομένων κρατών.
5. Τα δικαιώματα των μειονοτήτων θα εξασφαλιστούν με βάση την αμοιβαιότητα των δικαιωμάτων των μουσουλμανικών μειονοτήτων στις γειτονικές χώρες.
6. Με στόχο την ανάπτυξη της χώρας σε κάθε επίπεδο θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ελευθερία και η ανεξαρτησία της, κάτι που θα επιτευχθεί με την άρση κάθε εμποδίου στο οικονομικό, πολιτικό και δικαϊκό πεδίο.
Η τουρκική αποστολή στη Λωζάνη βάσισε την διαπραγματευτική της θέση στον «Εθνικό Όρκο» και κατάφερε να εξασφαλίσει κάποια από τα παραπάνω σημεία, ενώ πολλά και σημαντικά έμειναν «ανοιχτά» -κατά την άποψή της- για το μέλλον, όταν οι «ισορροπίες» θα την ευνοούσαν περισσότερο.
Με λίγα λόγια και ξεκινώντας από το τέλος, το σημείο έξι (6) στην ουσία επιτεύχθηκε το σημείο πέντε (5) με βάση την μετέπειτα ιστορία έχει οδηγήσει στην εξαφάνιση διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων από την Τουρκία και στην «άνθιση» μουσουλμανικών (Ελλάδα) και τουρκικών (Βουλγαρία) μειονοτήτων σε άλλες χώρες.
Το σημείο τέσσερα (4) μέσω μετέπειτα συμφωνιών (Μοντρέ) έχει οδηγήσει στην αύξηση του ελέγχου των Στενών από την Τουρκία,ενώ η «ασφάλεια» της Κωνσταντινουπόλεως στην πραγματικότητα εξασφαλίστηκε από την «εθελοντική» εκχώρηση της Ανατολικής Θράκης από την Ελλάδα στην Τουρκία με την Συνθήκη της Λωζάνης.
Αναφορικά με το σημείο δύο (2), οι δύο πρώτες περιοχές βρίσκονται σήμερα στην Τουρκία ενώ το Βατούμ αποτελεί μέρος της Γεωργίας – τότε της Σοβιετικής Ενωσης.
Περνάμε τώρα στα σημεία τρία (3) και ένα (1) τα οποία είναι και τα πλέον «ενδιαφέροντα» για τα τεκταινόμενα την περίοδο αυτή.
Η αναφορά για την Δυτική Θράκη δεν αφήνει καμία αμφιβολία πως η Τουρκία επιδιώκει τη μεταφορά της χερσαίας οριογραμμής με την Ελλάδα από τον ποταμό Εβρο στον ποταμό Νέστο.
Κάθε περαιτέρω σχολιασμός είναι περιττός.
Το σημείο όμως ένα (1) αποτελεί μία πολύπλοκη εξίσωση.
Με βάση την συγκεκριμένη πρόβλεψη η Τουρκία:
- Δεν ξεκαθαρίζει ποιες περιοχές με αραβική πλειονότητα δέχεται να αποκοπούν από τον κρατικό κορμό της, θεωρητικά χώρες όπως το Ιράκ και η Συρία θα μπορούσαν να
υπαχθούν ξανά υπό τον έλεγχό της.
- Θεωρεί την ημέρα της ανακωχής του Μούδρου (31 Όκτωβρίου 1918) ως ημέρα κατά την οποία ορίζονται de facto τα σύνορα της – τα οποία έχουν να κάνουν με τη γραμμή αντιπαράθεσης μεταξύ των δυνάμεών αυτής και των συμμάχων- ειδικά εκείνα στην
ανατολή (Ιράκ) και τον νότο (Συρία).
Εχοντας υπόψη τα παραπάνω εξηγείται απολύτως η τοποθέτηση του Τούρκου προέδρου αφού η Τουρκία φαίνεται να «παρέδωσε» περιοχές στους συμμάχους μετά την ανακωχή κάτι το οποίο δεν θεωρεί πως έχασε με πόλεμο άρα θα πρέπει να ανακτήσει, αφού την ώρα της ανακωχής βρίσκονταν υπό Όθωμανικό έλεγχο.
Για παράδειγμα, οι περιοχές στην Συρία της Κιλικίας (Αλεξανδρέττα, την οποία η Γάλλοι παρέδωσαν στου Τούρκους την δεκαετία του 1930) αλλά και πόλεις όπως η γνωστή πλέον Τζαραμπλούς ή η… Ράκκα βρίσκονταν υπό Όθωμανικό
έλεγχο.
Επίσης η Μοσούλη και η ευρύτερη περιοχή κατελήφθη από τους Αγγλους μετά την ανακωχή.
Στους χάρτες δε που συνοδεύουν τις διεκδικήσεις τους οι Τούρκοι πέραν των περιοχών αυτών συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων και όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, την Κύπρο, το Χαλέπι, την Αντιόχεια, το Κιρκούκ και η Σουλεϊμανίγια.
Υπάρχει πλέον κανείς που δεν αντιλαμβάνεται πως η κατάληψη της Τζαραμπλούς και η δημιουργία «ζώνης ασφαλείας» στην Συρία από την Τουρκία, καθώς και η εκπεφρασμένη απόφαση η Τουρκία να «συμβάλλει» στην απελευθέρωση της Μοσούλης και της Ράκκα από το Νταές αποτελεί κατά γράμμα υλοποίηση των βασικότερων όρων του «Εθνικού Όρκου»;
Είναι δυνατόν να μην βλέπουμε πως ο επόμενος στόχος της Αγκυρας είναι η Κύπρος, το Ανατολικό Αιγαίο και η Δυτική Θράκη;
Πόσο συνετό είναι για εμάς και τα παιδία μας να δείχνουμε πως «κατανοούμε» το εσωτερικό παιχνίδι της Τουρκίας, ενώ στην πραγματικότητα το σχέδιο για την υλοποίηση των προβλέψεων του «Εθνικού Όρκου» του Ατατούρκ βρίσκεται από τους Πανισλαμιστές Νεωθωμανούς σε πλήρη εξέλιξη;
Για την Τουρκία, είτε αυτή είναι νεοθωμανική είτε νεοτουρκική η Συνθήκη της Λωζάνης έχει πεθαίνει –στη πραγματικότητα από την επομένη της υπογραφής της- εμείς γιατί αρνούμαστε να το δούμε και να πράξουμε τα δέοντα;
Γ.Φίλης- διδιάκτωρ γεωπολιτικής (Durham University,UK)
Η αλήθεια είναι πως η Τουρκία διά του ανώτατου άρχοντα θεωρεί πως αυτή τη στιγμή ήρθε η ώρα για να υλοποιήσει τους όρους –εάν όχι όλους, τουλάχιστον τους περισσότερους- του περίφημου «Εθνικού Όρκου» (misak-I millî στα τουρκικά) τον οποίο επέβαλε μεν ο Μουσταφά Κεμάλ αλλά στην ουσία με την Συνθήκη της Λωζάνης δεν υλοποίησε τουλάχιστον στο ακέραιο.
Τι είναι όμως ο «Εθνικός Όρκος» και πως επηρεάζει τη χώρα μας;
Την περίοδο που ο Μουσταφά Κεμάλ προσπαθούσε να οργανώσει την αντίσταση εναντίον κυρίως των Ελλήνων στην Μικρά Ασία, και κατά τη διάρκεια των δύο Συνεδρίων που συγκάλεσε το ένα στο Ερζερούμ – (ετυμολογικά Ό τόπος των Ρωμιών – Θεοδοσιούπολη) {Ιούλιος-Αύγουστος 1919] και το άλλο στην Σεβάστεια [Σεπτέμβριος 1919] τέθηκαν οι βάσεις ενός κειμένου σύμφωνα με το οποίο η Όθωμανική –τότε- Αυτοκρατορία θα υπέγραφε συνθήκη ειρήνης μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Στις 28 Ιανουαρίου 1920 το Όθωμανικό κοινοβούλιο, οδηγούμενο από τους υποστηριχτές του Μουσταφά Κεμάλ υιοθετεί το κείμενο για το οποίο ο ίδιο ο τούρκος ηγέτης αναφέρει πως «Αποτελεί την σιδερένια γροθιά του έθνους η οποία γράφει τον Εθνικό Όρκο ο οποίος αποτελεί την κύρια αρχή η οποία διέπει την ανεξαρτησία μας μέσα στις δελτούς της ιστορίας».
Όι έξι όροι που θέτει το κείμενο είναι ξεκάθαροι και πέραν πάσης παρερμηνείας μέχρι και σήμερα.
1. Το μέλλον των περιοχών με αραβική πλειοψηφία τις οποίες κατέλαβαν οι δυνάμεις της Αντάντ (Αγγλία-Γαλλία κυρίως) με την ανακωχή του Μούδρου (συμφωνία που έθετε την Όθωμανική Αυτοκρατορία εκτός πολέμου το 1918) θα αποφασιστεί με δημοψήφισμα.
Όι περιοχές οι οποίες δεν βρίσκονταν υπό την κατοχή των συμμάχων την περίοδο της υπογραφής της εκεχειρίας και είχαν τουρκική-μουσουλμανική πλειοψηφία αποτελούν την πατρίδα του τουρκικού έθνους.
2. Το μέλλον των περιοχών του Καρς, Αρνταχάν και Βατούμ θα καθοριστεί με δημοψήφισμα.
3. Το καθεστώς της περιοχής της Δυτικής Θράκης θα καθοριστεί με την ψήφο του λαού.
4. Θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ασφάλεια της Κωνσταντινουπόλεως, και της θάλασσας του Μαρμαρά.
Το καθεστώς ελεύθερης διακίνησης προϊόντων καθώς οι μεταφορές μέσω των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων θα καθοριστεί μεταξύ της Τουρκίας και των άλλων ενδιαφερομένων κρατών.
5. Τα δικαιώματα των μειονοτήτων θα εξασφαλιστούν με βάση την αμοιβαιότητα των δικαιωμάτων των μουσουλμανικών μειονοτήτων στις γειτονικές χώρες.
6. Με στόχο την ανάπτυξη της χώρας σε κάθε επίπεδο θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ελευθερία και η ανεξαρτησία της, κάτι που θα επιτευχθεί με την άρση κάθε εμποδίου στο οικονομικό, πολιτικό και δικαϊκό πεδίο.
Η τουρκική αποστολή στη Λωζάνη βάσισε την διαπραγματευτική της θέση στον «Εθνικό Όρκο» και κατάφερε να εξασφαλίσει κάποια από τα παραπάνω σημεία, ενώ πολλά και σημαντικά έμειναν «ανοιχτά» -κατά την άποψή της- για το μέλλον, όταν οι «ισορροπίες» θα την ευνοούσαν περισσότερο.
Με λίγα λόγια και ξεκινώντας από το τέλος, το σημείο έξι (6) στην ουσία επιτεύχθηκε το σημείο πέντε (5) με βάση την μετέπειτα ιστορία έχει οδηγήσει στην εξαφάνιση διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων από την Τουρκία και στην «άνθιση» μουσουλμανικών (Ελλάδα) και τουρκικών (Βουλγαρία) μειονοτήτων σε άλλες χώρες.
Το σημείο τέσσερα (4) μέσω μετέπειτα συμφωνιών (Μοντρέ) έχει οδηγήσει στην αύξηση του ελέγχου των Στενών από την Τουρκία,ενώ η «ασφάλεια» της Κωνσταντινουπόλεως στην πραγματικότητα εξασφαλίστηκε από την «εθελοντική» εκχώρηση της Ανατολικής Θράκης από την Ελλάδα στην Τουρκία με την Συνθήκη της Λωζάνης.
Αναφορικά με το σημείο δύο (2), οι δύο πρώτες περιοχές βρίσκονται σήμερα στην Τουρκία ενώ το Βατούμ αποτελεί μέρος της Γεωργίας – τότε της Σοβιετικής Ενωσης.
Περνάμε τώρα στα σημεία τρία (3) και ένα (1) τα οποία είναι και τα πλέον «ενδιαφέροντα» για τα τεκταινόμενα την περίοδο αυτή.
Η αναφορά για την Δυτική Θράκη δεν αφήνει καμία αμφιβολία πως η Τουρκία επιδιώκει τη μεταφορά της χερσαίας οριογραμμής με την Ελλάδα από τον ποταμό Εβρο στον ποταμό Νέστο.
Κάθε περαιτέρω σχολιασμός είναι περιττός.
Το σημείο όμως ένα (1) αποτελεί μία πολύπλοκη εξίσωση.
Με βάση την συγκεκριμένη πρόβλεψη η Τουρκία:
- Δεν ξεκαθαρίζει ποιες περιοχές με αραβική πλειονότητα δέχεται να αποκοπούν από τον κρατικό κορμό της, θεωρητικά χώρες όπως το Ιράκ και η Συρία θα μπορούσαν να
υπαχθούν ξανά υπό τον έλεγχό της.
- Θεωρεί την ημέρα της ανακωχής του Μούδρου (31 Όκτωβρίου 1918) ως ημέρα κατά την οποία ορίζονται de facto τα σύνορα της – τα οποία έχουν να κάνουν με τη γραμμή αντιπαράθεσης μεταξύ των δυνάμεών αυτής και των συμμάχων- ειδικά εκείνα στην
ανατολή (Ιράκ) και τον νότο (Συρία).
Εχοντας υπόψη τα παραπάνω εξηγείται απολύτως η τοποθέτηση του Τούρκου προέδρου αφού η Τουρκία φαίνεται να «παρέδωσε» περιοχές στους συμμάχους μετά την ανακωχή κάτι το οποίο δεν θεωρεί πως έχασε με πόλεμο άρα θα πρέπει να ανακτήσει, αφού την ώρα της ανακωχής βρίσκονταν υπό Όθωμανικό έλεγχο.
Για παράδειγμα, οι περιοχές στην Συρία της Κιλικίας (Αλεξανδρέττα, την οποία η Γάλλοι παρέδωσαν στου Τούρκους την δεκαετία του 1930) αλλά και πόλεις όπως η γνωστή πλέον Τζαραμπλούς ή η… Ράκκα βρίσκονταν υπό Όθωμανικό
έλεγχο.
Επίσης η Μοσούλη και η ευρύτερη περιοχή κατελήφθη από τους Αγγλους μετά την ανακωχή.
Στους χάρτες δε που συνοδεύουν τις διεκδικήσεις τους οι Τούρκοι πέραν των περιοχών αυτών συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων και όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, την Κύπρο, το Χαλέπι, την Αντιόχεια, το Κιρκούκ και η Σουλεϊμανίγια.
Υπάρχει πλέον κανείς που δεν αντιλαμβάνεται πως η κατάληψη της Τζαραμπλούς και η δημιουργία «ζώνης ασφαλείας» στην Συρία από την Τουρκία, καθώς και η εκπεφρασμένη απόφαση η Τουρκία να «συμβάλλει» στην απελευθέρωση της Μοσούλης και της Ράκκα από το Νταές αποτελεί κατά γράμμα υλοποίηση των βασικότερων όρων του «Εθνικού Όρκου»;
Είναι δυνατόν να μην βλέπουμε πως ο επόμενος στόχος της Αγκυρας είναι η Κύπρος, το Ανατολικό Αιγαίο και η Δυτική Θράκη;
Πόσο συνετό είναι για εμάς και τα παιδία μας να δείχνουμε πως «κατανοούμε» το εσωτερικό παιχνίδι της Τουρκίας, ενώ στην πραγματικότητα το σχέδιο για την υλοποίηση των προβλέψεων του «Εθνικού Όρκου» του Ατατούρκ βρίσκεται από τους Πανισλαμιστές Νεωθωμανούς σε πλήρη εξέλιξη;
Για την Τουρκία, είτε αυτή είναι νεοθωμανική είτε νεοτουρκική η Συνθήκη της Λωζάνης έχει πεθαίνει –στη πραγματικότητα από την επομένη της υπογραφής της- εμείς γιατί αρνούμαστε να το δούμε και να πράξουμε τα δέοντα;
Γ.Φίλης- διδιάκτωρ γεωπολιτικής (Durham University,UK)
