Η αποκρυπτογράφηση των νέων δομών στην ανασυγκρότηση της οικονομίας
Στην εκδήλωση του ΣΒΑΠ με θέμα « Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση ως ευκαιρία για την επαναβιομηχάνιση της Ελλάδας» μίλησε ο αναπληρωτής υπουργός ανάπτυξης Αλ. Χαρίτσης.
Συγκεκριμένα στην ομιλία του ανέφερε τα εξής:
1. Τι είναι η 4η βιομηχανική επανάσταση;
Ο όρος έχει τις ρίζες του στο πρόγραμμα (Industry 4.0) που υιοθέτησε η γερμανική κυβέρνηση το 2013 για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της γερμανικής βιομηχανίας και να εδραιώσει τον ηγεμονικό της ρόλο τις επόμενες δεκαετίες.
Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση αναφέρεται στην οργάνωση των διαδικασιών παραγωγής με βάση την τεχνολογία και συσκευές που επικοινωνούν αυτόνομα μεταξύ τους σε όλο το μήκος της αλυσίδας αξίας.
Ουσιαστικά, πρόκειται για μετάβαση από κατακερματισμένα συστήματα εποπτείας και ελέγχου σε μια νέα εποχή όπου όλα τα επιμέρους συστήματα στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις και τις γραμμές παραγωγής δια-συνδέονται και επικοινωνούν μεταξύ τους, με κεντρικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία να καταλαμβάνει το στοιχείο της διαλειτουργικότητας.
Βασικά της στοιχεία είναι:
• Οριζόντια ολοκλήρωση μέσω των δικτύων: τα δίκτυα μπορούν να αυτό-διαχειρίζονται σε πραγματικό χρόνο
• Ολοκληρωμένη ψηφιακή ενσωμάτωση της μηχανολογικής παραγωγής σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας
• Κάθετη ολοκλήρωση και δικτυωμένα συστήματα παραγωγής, όπου τα συστήματα πληροφορικής, οι διαδικασίες παραγωγής και ο αυτοματισμός θα σχεδιαστούν και θα λειτουργούν εικονικά σε μια ολοκληρωμένη διαδικασία μέσω της συνεργασίας παραγωγών και προμηθευτών.
2. Ποιους αφορά
Καταρχάς το παραγωγικό σύστημα.
Δεν πρόκειται για μια συνήθη διαδικασία τεχνολογικής αναβάθμισης.
Η οργάνωση της παραγωγής αλλάζει ριζικά με την ψηφιοποίηση και την αυτοματοποίηση να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Αλλάζει επίσης η σχέση μεταξύ των επιχειρήσεων – παραγωγών. Οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν την εγκαθίδρυση μίας όλο και περισσότερο διαδραστικής και αμφίδρομης σχέσης σε πραγματικό χρόνο. Οι επιχειρήσεις πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, να αναβαθμιστούν τεχνολογικά και ψηφιακά, να προσαρμόσουν τις μορφές οργάνωσης και διοίκησής τους.
Η Πολιτεία οφείλει να παρέμβει στρατηγικά διαμορφώνοντας τις προϋποθέσεις για το πέρασμα στο νέο παραγωγικό υπόδειγμα και να παρέχει τις κατάλληλες υποδομές.
Την εκπαίδευση.
Πρέπει να εφοδιάσει τους εργαζόμενους με τα skills που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και του νέου τρόπου παραγωγής.
Έμφαση στις ψηφιακές επικοινωνιακές και οργανωτικές ικανότητες. Κρίσιμης σημασίας επίσης είναι η διαμόρφωση δομών δια βίου μάθησης και συνεχούς επανακατάρτισης καθώς η τεχνολογική εξέλιξη και οι συνακόλουθες αλλαγές στην παραγωγή και την αγορά εργασίας επιταχύνονται διαρκώς.
Την κοινωνία ευρύτερα.
Το κατά πόσο μία χώρα, μία περιφέρεια, μία πόλη θα προσαρμοστεί γρήγορα και επιτυχώς στις προκλήσεις που θέτει η 4η Βιομηχανική Επανάσταση θα καθορίσει εν πολλοίς και τη θέση της στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας και το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών της. Επιπλέον, ο μετασχηματισμός της παραγωγικής διαδικασίας επιφέρει αλλαγές και σε μία σειρά άλλα πεδία κοινωνικής οργάνωσης που έχουν να κάνουν με τη σχέση παραγωγών – καταναλωτών, επιχειρήσεων – κράτους – πολιτών κλπ.
Οι αλλαγές αυτές πρέπει να συζητηθούν πλατιά και δημοκρατικά ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη κοινωνική συναίνεση και να ωφεληθούν όλες οι κοινωνικές ομάδες.
Αυτή είναι η λογική και η μεθοδολογία της Αναπτυξιακής μας Στρατηγικής την οποία δεν αντιμετωπίζουμε απλώς ως ένα κείμενο αλλά πολύ περισσότερο ως μια συνεχή διαδικασία προσαρμογής στα νέα δεδομένα.
3. Αναπόδραστη τεχνολογική εξέλιξη με:
Ευκαιρίες:
Μεγαλύτερος εκδημοκρατισμός στην παραγωγή – αποκεντρωμένη εργασία, μεγαλύτερη ελευθερία στη λήψη αποφάσεων, στη συμμετοχή και τη ρύθμιση του φόρτου εργασίας από περισσότερο αυτόνομους εργαζομένους.
Νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες - πιο εύκολη είσοδος στην παραγωγική διαδικασία για όλους, καθώς σε μία σειρά τομείς (πχ internet appilications) απαιτείται πολύ μικρό κεφάλαιο – startups.
Νέα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας (ψηφιακές τεχνολογίες - εφαρμογή σε αγροδιατροφή/μεταποίηση, τουρισμό, Logistics κλπ.).
Νέες αγορές – οι ψηφιακές τεχνολογίες επιτρέπουν την εύκολη και με χαμηλό κόστος διασφάλιση νέων αγορών σε όλον τον κόσμο για τις υπάρχουσες εταιρίες.
Κινδύνους:
Αύξηση της ανεργίας – σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, η ρομποτοποίηση και η αυτοματοποίηση της παραγωγής θα οδηγήσει στην απώλεια έως και 800 εκατ. θέσεων εργασίας διεθνώς μέχρι το 2030. Γι αυτό και επιχειρηματίες όπως ο Έλον Μασκ προτείνουν την εισαγωγή ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αποκλεισμός από την αγορά εργασίας των «τεχνολογικά αναλφάβητων» (πχ μεγαλύτερες ηλικίες).
Αποκλεισμός των ΜμΕ (παραδοσιακών) που δεν έχουν ούτε τα κεφάλαια, ούτε τις γνώσεις για να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα της παραγωγής.
Αποκλεισμός περιφερειών ή και χωρών που δεν διαθέτουν τους πόρους και το θεσμικό πλαίσιο για να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις.
Ασφάλεια – η αυξανόμενη διασύνδεση και η χρήση του διαδικτύου στην παραγωγή αυξάνει τον κίνδυνο και το κόστος από κυβερνοεπιθέσεις.
Πνευματική ιδιοκτησία - Απαιτείται νέο πλαίσιο - προστασία χωρίς να εμποδίζεται η διάχυση της τεχνολογίας και της καινοτομίας σε όλη την οικονομία.
4. Τι συμβαίνει στην Ευρώπη
Συζήτηση στο COMPET για την ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βιομηχανία το επόμενο διάστημα.
Έντονος προβληματισμός για:
Παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας – πώς θα στηριχθούν χρηματοδοτικά και θεσμικά προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις που θέτουν οι τεχνολογικές αλλαγές.
Ενίσχυση των ΜμΕ προκειμένου να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, να αναβαθμιστούν τεχνολογικά και ψηφιακά και να ενταχθούν στις διεθνείς αλυσίδες αξίας.
Συνολικά για την Ευρώπη – πώς θα αντιμετωπίσει τον αυξημένο ανταγωνισμό από τις ΗΠΑ και την Κίνα και τις αναδυόμενες οικονομίες (επένδυση στους ανθρώπους και τις νέες τεχνολογίες).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2016 πήρε πρωτοβουλία για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής βιομηχανίας με άξονες την: ενιαία ψηφιακή αγορά/ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών/ανάπτυξη ψηφιακών βιομηχανικών πλατφορμών/ανάπτυξη ανοικτών προτύπων/ενίσχυη ΜμΕ/ ανάπτυξη δεξιοτήτων σε ΤΠΕ
Συζήτηση για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο – προτάσεις για:
Αύξηση των επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία πχ HORIZON/ πρόταση για τη δημιουργία προγράμματος για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης (Digital Europe) με π/υ 9,2 δισ. ευρώ.
Μείωση των κονδυλίων της Πολιτικής Συνοχής. Είμαστε αντίθετοι – η στήριξη της ψηφιοποίησης, της έρευνας και της καινοτομίας δεν πρέπει να γίνουν σε βάρος των πολιτικών για συνοχή, τη μείωση των περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων.
5. Ελλάδα: ποια ήταν η κατάσταση – τι κάνουμε
Ξεκινάμε από πολύ χαμηλά:
Πολύ λίγες επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία – όχι μόνο από το δημόσιο αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα ακόμη και πριν την κρίση.
Τεχνολογική και ψηφιακή υστέρηση των ελληνικών επιχειρήσεων, ιδίως των ΜμΕ.
Απουσία πολιτικής βούλησης και επενδύσεων για την τεχνολογική και ψηφιακή αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης και της εκπαίδευσης.
Κακή χρήση των δημόσιων επενδυτικών εργαλείων – πχ το 95% των περίπου 32 δις. ευρώ που διατέθηκαν την περίοδο 2000-2015 από τους προηγούμενους αναπτυξιακούς νόμους (αναπτυξιακοί νόμοι ’98, ’04, ’11) κατευθύνθηκε σε επενδυτικά σχέδια χαμηλής τεχνολογίας (κυρίως φωτοβολταϊκά και τουρισμό).
Αλλάζουμε το τοπίο παρεμβαίνοντας σε 4 επίπεδα:
Α. Εκπαίδευση
- Επαναπροσδιορισμός του χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης – ενοποίηση σχολών/τμημάτων, κατάργηση τμημάτων άνευ ουσίας.
- Θέσπιση διετών μεταλυκειακών προγραμμάτων που ανταποκρίνονται στις παραγωγικές ανάγκες μίας περιοχής και οδηγούν στην απόκτηση πιστοποίησης από το οικείο Πανεπιστήμιο (πχ Γαλακτοκομική Ιωαννίνων).
- Περιφερειακά Συμβούλια – σύνδεση των ΑΕΙ, ΤΕΙ και Ερευνητικών Ιδρυμάτων με τις τοπικές οικονομίες.
- Μεταπτυχιακά προγράμματα προσανατολισμένα στις ανάγκες της οικονομίας.
- ΕΛΙΔΕΚ – ενίσχυση μεταπτυχιακών, διδακτορικών και μεταδιδακτορικών φοιτητών.
- Επέκταση και αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και του θεσμού της μαθητείας για on the job training.
B. Χρηματοδότηση
Για πρώτη φορά και παρά την κρίση οι δαπάνες για την έρευνα και την καινοτομία ξεπέρασαν το 2017 το 1% του ΑΕΠ.
ΕΣΠΑ:
• Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ (410 εκατ. ευρώ) για την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας και τη σύνδεσή της με την παραγωγή και τις επιχειρήσεις. Οικονομική αξιοποίηση ώριμων ερευνητικών αποτελεσμάτων μέσα από τη συνεργασία και τις συμπράξεις ερευνητικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων.
• Δύο νέα προγράμματα – Ψηφιακό Βήμα και Ψηφιακό Άλμα (100 εκατ. ευρώ) για την ψηφιακή αναβάθμιση των ΜμΕ. Προκήρυξη 25 Μαϊου.
Επιπλέον:
• EquiFund (300 εκατ. ευρώ) για την ενίσχυση δυναμικών ΜμΕ και νεοφυών επιχειρήσεων σε κάθε στάδιο ανάπτυξής τους και σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Μεγαλύτερο αντίστοιχο ταμείο αυτή την περίοδο στην Ευρώπη. Καθοριστική η συμβολή του στην ανάπτυξη του οικοσυστήματος των startups στη χώρα. Βάζει την Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη της καινοτομίας.
• Άλλες παρεμβάσεις στήριξης της καινοτομίας αλλά και παραδοσιακών κλάδων της οικονομίας πχ προγράμματα κατάρτισης εργαζομένων σε νέες δεξιότητες.
• Αναπτυξιακός Νόμος – προσανατολισμένος στη βιομηχανία και τη μεταποίηση, έμφαση στις ΜΜΕ, προτεραιότητα οι ΤΠΕ. Μέσα στο επόμενο δεκαπενθήμερο προκηρύσσεται νέο καθεστώς (100 εκατ. ευρώ) για την προώθηση της καινοτομίας των επιχειρήσεων – χωρίς όριο μεγέθους επιχείρησης (συν νέο καθεστώς για την προώθηση των συνεργειών και των δικτυώσεων – 100 εκατ. ευρώ).
Γ. Ψηφιακή Πολιτική
Υποδομές στην ευρυζωνικότητα – οπτικές ίνες.
• Την επόμενη πενταετία θα υλοποιηθούν δράσεις άνω των 700 εκατ. ευρώ (με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και εθνικούς πόρους για την προώθηση της ευρυζωνικότητας σε όλη τη χώρα, μέσω έργων ανάπτυξης υποδομών και υπηρεσιών υπερ-υψηλής ταχύτητας. Συμπληρωματικά στις σχεδιαζόμενες ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες αναμένεται να υπερβούν το 1,2 δισ. ευρώ.
• Ξεκινά η ανάπτυξη δικτύων 5ης γενιάς (5G) στη χώρα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκού Οδικού Χάρτη 5G. To πρόγραμμα θα ξεκινήσει πιλοτικά στις πόλεις των Τρικάλων και της Πάτρας.
Στρατηγική για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανίας
• τόνωση της καινοτομίας και των επενδύσεων στη βιομηχανία
• προσέγγισης της ακαδημαϊκής κοινότητας με τη βιομηχανία
• διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για επιχειρήσεις-ΜμΕ
• ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων
• αναθεώρηση του κανονιστικού πλαισίου.
Ενδεικτικές δράσεις:
Εθνική Δράση για την Ανταγωνιστικότητα της Βιομηχανίας προωθεί τον τριπλό ευρωπαϊκό ενεργειακό στόχο – μείωση 20% εκπομπών αερίων του θερμοκηπίων, αύξηση 20% ποσοστού ενέργειας από ΑΠΕ, 20% αποτελεσματικότερη χρήση ενέργειας.
Προσαρμογή 50 κρίσιμων ελληνικών βιομηχανιών σε έξυπνα εργοστάσια industry 4.0 (5 εκατ. ευρώ).
Κέντρα ψηφιακής Καινοτομίας - υπάρχουν ήδη 11 στην Ελλάδα με στόχους την πληροφόρηση, επίδειξη καλών πρακτικών, εκπαίδευση, σχεδιασμό.
Δημιουργία Εθνικής Ψηφιακής Πλατφόρμας INDUSTRY 4 για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής βιομηχανίας (στόχος η ενημέρωση κυρίως των ΜμΕ για τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο).
Ψηφιοποίηση Δημόσιας Διοίκησης
(ενδεικτικές δράσεις)
• Ηλεκτρονική υπογραφή – κατάργηση του χαρτιού, μείωση της γραφειοκρατίας, διαφάνεια, εξοικονόμηση έως και 400 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
• Ψηφιακό Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ηλεκτρονική κατάθεση δικαιολογητικών με ψηφιακή υπογραφή).
• Υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης σε δικαστήρια και σωφρονιστικά καταστήματα.
Δ. Θεσμικές παρεμβάσεις
• Απλοποίηση σύστασης και αδειοδότησης επιχειρήσεων – one stop shops.
• Νέο πλαίσιο για τους ελέγχους και την εποπτεία της αγοράς – Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα μέσα από το οποίο θα γίνεται η αδειοδότηση αλλά και ο έλεγχος των επιχειρήσεων. Θα διατηρείται πλήρες ηλεκτρονικό ιστορικό για κάθε επιχείρηση.
www.worldenergynews.gr
Συγκεκριμένα στην ομιλία του ανέφερε τα εξής:
1. Τι είναι η 4η βιομηχανική επανάσταση;
Ο όρος έχει τις ρίζες του στο πρόγραμμα (Industry 4.0) που υιοθέτησε η γερμανική κυβέρνηση το 2013 για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της γερμανικής βιομηχανίας και να εδραιώσει τον ηγεμονικό της ρόλο τις επόμενες δεκαετίες.
Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση αναφέρεται στην οργάνωση των διαδικασιών παραγωγής με βάση την τεχνολογία και συσκευές που επικοινωνούν αυτόνομα μεταξύ τους σε όλο το μήκος της αλυσίδας αξίας.
Ουσιαστικά, πρόκειται για μετάβαση από κατακερματισμένα συστήματα εποπτείας και ελέγχου σε μια νέα εποχή όπου όλα τα επιμέρους συστήματα στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις και τις γραμμές παραγωγής δια-συνδέονται και επικοινωνούν μεταξύ τους, με κεντρικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία να καταλαμβάνει το στοιχείο της διαλειτουργικότητας.
Βασικά της στοιχεία είναι:
• Οριζόντια ολοκλήρωση μέσω των δικτύων: τα δίκτυα μπορούν να αυτό-διαχειρίζονται σε πραγματικό χρόνο
• Ολοκληρωμένη ψηφιακή ενσωμάτωση της μηχανολογικής παραγωγής σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας
• Κάθετη ολοκλήρωση και δικτυωμένα συστήματα παραγωγής, όπου τα συστήματα πληροφορικής, οι διαδικασίες παραγωγής και ο αυτοματισμός θα σχεδιαστούν και θα λειτουργούν εικονικά σε μια ολοκληρωμένη διαδικασία μέσω της συνεργασίας παραγωγών και προμηθευτών.
2. Ποιους αφορά
Καταρχάς το παραγωγικό σύστημα.
Δεν πρόκειται για μια συνήθη διαδικασία τεχνολογικής αναβάθμισης.
Η οργάνωση της παραγωγής αλλάζει ριζικά με την ψηφιοποίηση και την αυτοματοποίηση να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Αλλάζει επίσης η σχέση μεταξύ των επιχειρήσεων – παραγωγών. Οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν την εγκαθίδρυση μίας όλο και περισσότερο διαδραστικής και αμφίδρομης σχέσης σε πραγματικό χρόνο. Οι επιχειρήσεις πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, να αναβαθμιστούν τεχνολογικά και ψηφιακά, να προσαρμόσουν τις μορφές οργάνωσης και διοίκησής τους.
Η Πολιτεία οφείλει να παρέμβει στρατηγικά διαμορφώνοντας τις προϋποθέσεις για το πέρασμα στο νέο παραγωγικό υπόδειγμα και να παρέχει τις κατάλληλες υποδομές.
Την εκπαίδευση.
Πρέπει να εφοδιάσει τους εργαζόμενους με τα skills που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και του νέου τρόπου παραγωγής.
Έμφαση στις ψηφιακές επικοινωνιακές και οργανωτικές ικανότητες. Κρίσιμης σημασίας επίσης είναι η διαμόρφωση δομών δια βίου μάθησης και συνεχούς επανακατάρτισης καθώς η τεχνολογική εξέλιξη και οι συνακόλουθες αλλαγές στην παραγωγή και την αγορά εργασίας επιταχύνονται διαρκώς.
Την κοινωνία ευρύτερα.
Το κατά πόσο μία χώρα, μία περιφέρεια, μία πόλη θα προσαρμοστεί γρήγορα και επιτυχώς στις προκλήσεις που θέτει η 4η Βιομηχανική Επανάσταση θα καθορίσει εν πολλοίς και τη θέση της στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας και το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών της. Επιπλέον, ο μετασχηματισμός της παραγωγικής διαδικασίας επιφέρει αλλαγές και σε μία σειρά άλλα πεδία κοινωνικής οργάνωσης που έχουν να κάνουν με τη σχέση παραγωγών – καταναλωτών, επιχειρήσεων – κράτους – πολιτών κλπ.
Οι αλλαγές αυτές πρέπει να συζητηθούν πλατιά και δημοκρατικά ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη κοινωνική συναίνεση και να ωφεληθούν όλες οι κοινωνικές ομάδες.
Αυτή είναι η λογική και η μεθοδολογία της Αναπτυξιακής μας Στρατηγικής την οποία δεν αντιμετωπίζουμε απλώς ως ένα κείμενο αλλά πολύ περισσότερο ως μια συνεχή διαδικασία προσαρμογής στα νέα δεδομένα.
3. Αναπόδραστη τεχνολογική εξέλιξη με:
Ευκαιρίες:
Μεγαλύτερος εκδημοκρατισμός στην παραγωγή – αποκεντρωμένη εργασία, μεγαλύτερη ελευθερία στη λήψη αποφάσεων, στη συμμετοχή και τη ρύθμιση του φόρτου εργασίας από περισσότερο αυτόνομους εργαζομένους.
Νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες - πιο εύκολη είσοδος στην παραγωγική διαδικασία για όλους, καθώς σε μία σειρά τομείς (πχ internet appilications) απαιτείται πολύ μικρό κεφάλαιο – startups.
Νέα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας (ψηφιακές τεχνολογίες - εφαρμογή σε αγροδιατροφή/μεταποίηση, τουρισμό, Logistics κλπ.).
Νέες αγορές – οι ψηφιακές τεχνολογίες επιτρέπουν την εύκολη και με χαμηλό κόστος διασφάλιση νέων αγορών σε όλον τον κόσμο για τις υπάρχουσες εταιρίες.
Κινδύνους:
Αύξηση της ανεργίας – σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, η ρομποτοποίηση και η αυτοματοποίηση της παραγωγής θα οδηγήσει στην απώλεια έως και 800 εκατ. θέσεων εργασίας διεθνώς μέχρι το 2030. Γι αυτό και επιχειρηματίες όπως ο Έλον Μασκ προτείνουν την εισαγωγή ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αποκλεισμός από την αγορά εργασίας των «τεχνολογικά αναλφάβητων» (πχ μεγαλύτερες ηλικίες).
Αποκλεισμός των ΜμΕ (παραδοσιακών) που δεν έχουν ούτε τα κεφάλαια, ούτε τις γνώσεις για να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα της παραγωγής.
Αποκλεισμός περιφερειών ή και χωρών που δεν διαθέτουν τους πόρους και το θεσμικό πλαίσιο για να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις.
Ασφάλεια – η αυξανόμενη διασύνδεση και η χρήση του διαδικτύου στην παραγωγή αυξάνει τον κίνδυνο και το κόστος από κυβερνοεπιθέσεις.
Πνευματική ιδιοκτησία - Απαιτείται νέο πλαίσιο - προστασία χωρίς να εμποδίζεται η διάχυση της τεχνολογίας και της καινοτομίας σε όλη την οικονομία.
4. Τι συμβαίνει στην Ευρώπη
Συζήτηση στο COMPET για την ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βιομηχανία το επόμενο διάστημα.
Έντονος προβληματισμός για:
Παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας – πώς θα στηριχθούν χρηματοδοτικά και θεσμικά προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις που θέτουν οι τεχνολογικές αλλαγές.
Ενίσχυση των ΜμΕ προκειμένου να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, να αναβαθμιστούν τεχνολογικά και ψηφιακά και να ενταχθούν στις διεθνείς αλυσίδες αξίας.
Συνολικά για την Ευρώπη – πώς θα αντιμετωπίσει τον αυξημένο ανταγωνισμό από τις ΗΠΑ και την Κίνα και τις αναδυόμενες οικονομίες (επένδυση στους ανθρώπους και τις νέες τεχνολογίες).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2016 πήρε πρωτοβουλία για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής βιομηχανίας με άξονες την: ενιαία ψηφιακή αγορά/ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών/ανάπτυξη ψηφιακών βιομηχανικών πλατφορμών/ανάπτυξη ανοικτών προτύπων/ενίσχυη ΜμΕ/ ανάπτυξη δεξιοτήτων σε ΤΠΕ
Συζήτηση για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο – προτάσεις για:
Αύξηση των επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία πχ HORIZON/ πρόταση για τη δημιουργία προγράμματος για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης (Digital Europe) με π/υ 9,2 δισ. ευρώ.
Μείωση των κονδυλίων της Πολιτικής Συνοχής. Είμαστε αντίθετοι – η στήριξη της ψηφιοποίησης, της έρευνας και της καινοτομίας δεν πρέπει να γίνουν σε βάρος των πολιτικών για συνοχή, τη μείωση των περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων.
5. Ελλάδα: ποια ήταν η κατάσταση – τι κάνουμε
Ξεκινάμε από πολύ χαμηλά:
Πολύ λίγες επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία – όχι μόνο από το δημόσιο αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα ακόμη και πριν την κρίση.
Τεχνολογική και ψηφιακή υστέρηση των ελληνικών επιχειρήσεων, ιδίως των ΜμΕ.
Απουσία πολιτικής βούλησης και επενδύσεων για την τεχνολογική και ψηφιακή αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης και της εκπαίδευσης.
Κακή χρήση των δημόσιων επενδυτικών εργαλείων – πχ το 95% των περίπου 32 δις. ευρώ που διατέθηκαν την περίοδο 2000-2015 από τους προηγούμενους αναπτυξιακούς νόμους (αναπτυξιακοί νόμοι ’98, ’04, ’11) κατευθύνθηκε σε επενδυτικά σχέδια χαμηλής τεχνολογίας (κυρίως φωτοβολταϊκά και τουρισμό).
Αλλάζουμε το τοπίο παρεμβαίνοντας σε 4 επίπεδα:
Α. Εκπαίδευση
- Επαναπροσδιορισμός του χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης – ενοποίηση σχολών/τμημάτων, κατάργηση τμημάτων άνευ ουσίας.
- Θέσπιση διετών μεταλυκειακών προγραμμάτων που ανταποκρίνονται στις παραγωγικές ανάγκες μίας περιοχής και οδηγούν στην απόκτηση πιστοποίησης από το οικείο Πανεπιστήμιο (πχ Γαλακτοκομική Ιωαννίνων).
- Περιφερειακά Συμβούλια – σύνδεση των ΑΕΙ, ΤΕΙ και Ερευνητικών Ιδρυμάτων με τις τοπικές οικονομίες.
- Μεταπτυχιακά προγράμματα προσανατολισμένα στις ανάγκες της οικονομίας.
- ΕΛΙΔΕΚ – ενίσχυση μεταπτυχιακών, διδακτορικών και μεταδιδακτορικών φοιτητών.
- Επέκταση και αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και του θεσμού της μαθητείας για on the job training.
B. Χρηματοδότηση
Για πρώτη φορά και παρά την κρίση οι δαπάνες για την έρευνα και την καινοτομία ξεπέρασαν το 2017 το 1% του ΑΕΠ.
ΕΣΠΑ:
• Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ (410 εκατ. ευρώ) για την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας και τη σύνδεσή της με την παραγωγή και τις επιχειρήσεις. Οικονομική αξιοποίηση ώριμων ερευνητικών αποτελεσμάτων μέσα από τη συνεργασία και τις συμπράξεις ερευνητικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων.
• Δύο νέα προγράμματα – Ψηφιακό Βήμα και Ψηφιακό Άλμα (100 εκατ. ευρώ) για την ψηφιακή αναβάθμιση των ΜμΕ. Προκήρυξη 25 Μαϊου.
Επιπλέον:
• EquiFund (300 εκατ. ευρώ) για την ενίσχυση δυναμικών ΜμΕ και νεοφυών επιχειρήσεων σε κάθε στάδιο ανάπτυξής τους και σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Μεγαλύτερο αντίστοιχο ταμείο αυτή την περίοδο στην Ευρώπη. Καθοριστική η συμβολή του στην ανάπτυξη του οικοσυστήματος των startups στη χώρα. Βάζει την Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη της καινοτομίας.
• Άλλες παρεμβάσεις στήριξης της καινοτομίας αλλά και παραδοσιακών κλάδων της οικονομίας πχ προγράμματα κατάρτισης εργαζομένων σε νέες δεξιότητες.
• Αναπτυξιακός Νόμος – προσανατολισμένος στη βιομηχανία και τη μεταποίηση, έμφαση στις ΜΜΕ, προτεραιότητα οι ΤΠΕ. Μέσα στο επόμενο δεκαπενθήμερο προκηρύσσεται νέο καθεστώς (100 εκατ. ευρώ) για την προώθηση της καινοτομίας των επιχειρήσεων – χωρίς όριο μεγέθους επιχείρησης (συν νέο καθεστώς για την προώθηση των συνεργειών και των δικτυώσεων – 100 εκατ. ευρώ).
Γ. Ψηφιακή Πολιτική
Υποδομές στην ευρυζωνικότητα – οπτικές ίνες.
• Την επόμενη πενταετία θα υλοποιηθούν δράσεις άνω των 700 εκατ. ευρώ (με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και εθνικούς πόρους για την προώθηση της ευρυζωνικότητας σε όλη τη χώρα, μέσω έργων ανάπτυξης υποδομών και υπηρεσιών υπερ-υψηλής ταχύτητας. Συμπληρωματικά στις σχεδιαζόμενες ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες αναμένεται να υπερβούν το 1,2 δισ. ευρώ.
• Ξεκινά η ανάπτυξη δικτύων 5ης γενιάς (5G) στη χώρα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκού Οδικού Χάρτη 5G. To πρόγραμμα θα ξεκινήσει πιλοτικά στις πόλεις των Τρικάλων και της Πάτρας.
Στρατηγική για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανίας
• τόνωση της καινοτομίας και των επενδύσεων στη βιομηχανία
• προσέγγισης της ακαδημαϊκής κοινότητας με τη βιομηχανία
• διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για επιχειρήσεις-ΜμΕ
• ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων
• αναθεώρηση του κανονιστικού πλαισίου.
Ενδεικτικές δράσεις:
Εθνική Δράση για την Ανταγωνιστικότητα της Βιομηχανίας προωθεί τον τριπλό ευρωπαϊκό ενεργειακό στόχο – μείωση 20% εκπομπών αερίων του θερμοκηπίων, αύξηση 20% ποσοστού ενέργειας από ΑΠΕ, 20% αποτελεσματικότερη χρήση ενέργειας.
Προσαρμογή 50 κρίσιμων ελληνικών βιομηχανιών σε έξυπνα εργοστάσια industry 4.0 (5 εκατ. ευρώ).
Κέντρα ψηφιακής Καινοτομίας - υπάρχουν ήδη 11 στην Ελλάδα με στόχους την πληροφόρηση, επίδειξη καλών πρακτικών, εκπαίδευση, σχεδιασμό.
Δημιουργία Εθνικής Ψηφιακής Πλατφόρμας INDUSTRY 4 για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής βιομηχανίας (στόχος η ενημέρωση κυρίως των ΜμΕ για τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο).
Ψηφιοποίηση Δημόσιας Διοίκησης
(ενδεικτικές δράσεις)
• Ηλεκτρονική υπογραφή – κατάργηση του χαρτιού, μείωση της γραφειοκρατίας, διαφάνεια, εξοικονόμηση έως και 400 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
• Ψηφιακό Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ηλεκτρονική κατάθεση δικαιολογητικών με ψηφιακή υπογραφή).
• Υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης σε δικαστήρια και σωφρονιστικά καταστήματα.
Δ. Θεσμικές παρεμβάσεις
• Απλοποίηση σύστασης και αδειοδότησης επιχειρήσεων – one stop shops.
• Νέο πλαίσιο για τους ελέγχους και την εποπτεία της αγοράς – Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα μέσα από το οποίο θα γίνεται η αδειοδότηση αλλά και ο έλεγχος των επιχειρήσεων. Θα διατηρείται πλήρες ηλεκτρονικό ιστορικό για κάθε επιχείρηση.
www.worldenergynews.gr
