Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν πως η λύση στην οικονομική κρίση που μας μαστίζει εδώ και 6 χρόνια είναι η επάνοδος στη δραχμή, και πολλοί περισσότεροι είναι αυτοί που αγνοούν το τεράστιο κόστος της μη επίτευξης μιάς συνολικής και τελικής "Συμφωνίας Δίασωσης" της Χώρας μας με τους Εταίρους μας!
Πολλοί θεωρούν επίσης οτι φταίει το ευρώ για την δημοσιονομική κακοδιαχείριση και επιπολαιότητα, τις σπατάλες, τον υπεδανεισμό μας, την αναξιοκρατία, το δυσλειτουργικό κράτος, την γραφειοκρατία, τη ρουσφετοκρατία, την τάση καταναλωτισμό, γιά το ότι κατασπαταλήσαμε πάνω από €230 δισεκ. που μας δώθηκαν ως Κοινοτικές ενισχύσεις, ότι δεν αξιοποιήσαμε τα χαμηλά Πανευρωπαικά επιτόκια γιά να εκσυγχρονίσουμε τη Βιομηχανία μας, ότι δεν αξιοποιήσαμε την τεράστια ανοικτή και ενιαία Πανευρωπαική αγορά γιά τα Ελληνικά προιόντα!
Θεωρούν ότι τυπώνοντας δισεκατομμύρια δραχμούλες θα μπορούμε να πληρώνουμε μιά χαρά μισθούς και συντάξεις, να επενδύουμε σε δημόσια έργα, κ.ο.κ., δηλ., να επιτύχουμε εύκολα και χωρίς μόχθο τη παλινόρθωση των εισοδημάτων μας!
Ίσως γιατί όπως δίδασκε ο μέγας Ηράκλειτος, ενώ η πραγματικότητα είναι μία, ο καθένας την αντιλαμβάνεται σύμφωνα με τα δικά του μυαλά (ή τη δική του ασχετοσύνη). Ο καθένας, "ώς ίδιαν έχων φρόνησιν"!
Φταίει το ευρώ γιά τα δισεκατομμύρια που χάθηκαν από την κακή αξιοποιπηση δεκάδων δισεκατομμυρίων που εισέπρευσαν στη Χώρα μας από τα διάφορα Κοινοτικά Προγράμματα;
Φταίει το ευρω γιά τα διςεκατομμύρια που χάθηκαν από την απαξίωση (της αξίας) των ακινήτων, των μετοχών των τραπεζών και των επιχειρήσεων, των πάσης φύσεως χρεογράφων και ομολόγων = το ισοδύναμο πολλών 'μνημονίων';
Και αν φταίει, γιατί δεν φταίει και γιά τους Ολλανδούς, ή τους Ιρλανδούς, η τους αδελφούς μας Κυπρίους;
Φταίει το ευρώ γιά τα δισεκατομμύρια που συνεχίζουν να χάνονται από την κακή ψυχολογία και ανυπαρξία 'οράματος', όρεξης και κινήτρων γιά επενδύσεις και γιά επιχειρηματικές πρωτοβουλίες;
Το 1997/98, ο Μιλτιάδης Έβερτ έγραφε πως, «η πιό μεγάλη πρόκληση δεν αφορά το πως θα ενταχθούμε στο Ευρώ, αλλά το τι θα συμβεί στο παραγωγικό και κατ' επέκταση στο εργατικό δυναμικό της χώρας την επομένη της ένταξής μας στην ΟΝΕ. Εάν δεν γίνει σωστή προετοιμασία, η ανεργία μπορεί να φθάσει στο 20% καί να υπάρξει κοινωνική έκρηξη.» [«Ειρηνική Επανάσταση για τη νέα Εποχή», Σιδέρης 1998]
Αλλά ας δουμε τα πράγματα από την αρχή:
ΤΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΠΑΝΟΔΟΥ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ
Το να έχεις δικό σου έθνικό' νόμισμα έχει τρία αβαντάζ:
α. Μπορείς να τυπώνεις δικό σου χρήμα για να χρηματοδοτείς τα ελλείμματα (=γιά να μοιράζεις λεφτά στους 'ημετέρους'), και γιά να εξυπηρετείς και να αποπληρώνεις τυχόν δάνεια που έχεις στο δικό σου νόμισμα (= από τον εγχώριο δανεισμό)
Αυτό σήμερα φαίνεται πως πράγματι διευκολύνει τις σοβαρές χώρες που έχουν δικό τους νόμισμα, όπως η Αμερική, η Βρετανία, η Ιαπωνία και η Ελβετία!
Για παράδειγμα, όσοι επενδύουν σε ομόλογα του Αμερικανικού Δημοσίου, ποντάρουν και στο ότι το Federal Reserve θα μπορούσε να 'τυπώσει' δολάρια και να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του Αμερικανικού δημοσίου έστω και αν αυτό θα προκαλούσε μικρές ή μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις!
β. Μπορεί το Κράτος να ασκεί τη νομισματική πολιτική (και πολιτική επιτοκίων) που θεωρεί πιό πρόσφορη (αν και πολύ γρήγορα χάνεται ο έλεγχος και στις τιμές και στα επιτόκια και στην συναλλαγματική αξία του νομίσματος γιατί «η πραγματικότητα εκδικείται»!)
γ. Μπορείς να υποτιμάς το δικό σου νόμισμα για να βελτιώνεις την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων σου και του τουρισμού, αλλά και των μετοχών των επιχειρήσεων, των ακινήτων, κ.α., χωρίς να φαίνεται ότι μειώνονται οι 'ονομαστικοί' μισθοί και οι συντάξεις.
Απλά όμως, με το ίδιο νόμισμα (τη νέα Δραχμή), θα μπορείς να αγοράσεις πολύ λιγότερα πράγματα. Δηλαδή γίνεται μιά άμεση υποτίμηση της αγοραστικής αξίας μισθών και συντάξεων.
Δηλαδή περίπου (όχι ακριβώς) σαν κάποιο "μνημόνιο" να σου είχε περικόψει το μισθό ή τη σύνταξη!
ΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΟΔΟΥ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ
Μακάρι όμως να ήταν τα πράγματα τόσο απλά!
1. Για να μπορούσε να βοηθήσει την οικονομική δραστηριότητα και την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών, η 'Νέα Δραχμή', αναγκαστικά θα έπρεπε να ήταν εξαιρετικά υποτιμημένη.
Δηλαδή η αγοραστική αξία των μισθών, των συντάξεων και των εισοδημάτων μας γενικότερα, σε ευρώ θα κατέρρεε (σε ευθυγράμμιση με την υποτίμηση του νέου εθνικού νομίσματος), και μάλιστα πολύ περισσότερο από τα σημερινά μνημονιακά επίπεδα! Σαν να επιβάλλαμε εμείς στον εαυτό μας 3 νέα μνημόνια από την πίσω πόρτα!
2. Η εκτύπωση δραχμών γιά να πληρώνονται μισθοί και συντάξεις, χωρίς φυσικά καμιά αύξηση της παραγωγής, θα γινόταν μέσα σε ένα οικονομικό αλαλούμ και θα οδηγούσε σε άμεση αύξηση όλων των τιμών και σε καταστάσεις υψηλού πληθωρισμού!
{*Οι περισσότεροι 'οικονομολόγοι' αγνοούν μιά βασικότατη επίπτωση του υψηλού πληθωρισμού: Οδηγεί σε υψηλότερα πραγματικά επιτόκια (ως αντιστάθμισμα του μεγαλύτερου ρίσκου που επικρατεί σε καθεστώτα υψηλού πληθωρισμού και αναστάτωσης)! Επιτόκια που βολεύουν όσους έχουν διαθέσιμα κεφάλαια, αλλά που θα είναι όλο και πιό δύσκολο να εξυπηρετήσει οποιοσδήποτε ιδιώτης και επιχείρηση χρειάζεται αναπτυξιακά κεφάλαια.
Εδώ δεν μπορεί να εξυπηρετηθούν δάνεια με χαμηλά πραγματικά επιτόκια, θα εξυπηρετηθούν αυτά με υψηλά;}
3. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα πληθωρισμού, υποτιμήσεων και μεγάλης αύξησης των επιτοκίων, θα υποχωρούσαν ακόμα περισσότερο οι αξίες (τιμές) των ακινήτων, των μετοχών στο χρηματιστήριο, των ομολόγων οι περισσότερες κινητές αξίες, αλλά και η συναλλαγματική αξία του νομίσματος, όπως είδαμε παραπάνω!
Τέτοιες υποτιμήσεις, σχεδόν ποτέ δεν είχαν ουσιαστικά μεσο-πρόθεσμα αποτελέσματα.
Οδηγούσαν σε φαύλο κύκλο πληθωρισμού, πολύ υψηλών επιτοκίων (ονομαστικών και πραγματικών), φόβο για νέα υποτίμηση, έξοδο κεφαλαίων και τελικά σε νέα υποτίμηση.
[Αξίζει, επίσης, να σημειώσουμε ότι πολλοί δεν αντιλαμβάνονται όπως όταν μιλάμε για 'επίθεση' των αγορών, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Οι αγορές, κυριολεκτικά, όχι μόνο δεν επιτίθενται, αλλά το βάζουν στα πόδια. Ξεπουλάνε με ζημία όσο-όσο για να μην εγκλωβιστούν με ακόμα μεγαλύτερες ζημιές.
Πουλώντας όσο-όσο ρίχνουν τις τιμές και έτσι αυξάνεται η απόδοση των ομολόγων, δηλαδή η απόδοση που απαιτούν οι επενδυτές γιά να δανείσουν.
Για να μπορεί να δανειστεί ένα κράτος πρέπει να πληρώσει επιτόκιο μεγαλύτερο από την απόδοση των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, γιατί η ήδη υψηλή απόδοση αφορά αυτά τα ομόλογα που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά. Αν θες να εκδόσεις και άλλα, πρέπει να πληρώσεις ακόμα παραπάνω!]
4. Μιά τέτοια κατάσταση μεγάλης αβεβαιότητας, πληθωρισμού, φυγής κεφαλαίων και αναμενόμενων υποτιμήσεων, προφανώς θα απωθούσε τους επενδυτές οι οποίοι δεν θα επένδυαν τα ευρώ τους σήμερα για να εισπράξουν δραχμές αύριο, εκτός αν μπορούσαν να αγοράσουν ακίνητα, μετοχές, κλπ., τόσο φθηνά που δεν θα είχαν να χάσουν τίποτα!
5. Μέχρι να ισορροπούσαν κάπως τα πράγματα, θα εξαφανιζόταν η εμπορική πίστη. Οι συναλλαγές και οι εισαγωγές βασικών προιόντων θα γινόντουσαν, κατά το μεγαλύτερο μέρος, με ρευστό, αλλά με το καθεστώς των capital controls άντε να βρείς μετρητά! Με όλα αυτά, άντε να χρηματοδοτηθεί η οικονομική δραστηριότητα και η ανάπτυξη.
6. Οι Ελληνικές τράπεζες παραμένουν πολύ στριμωγμένες από πλευράς κεφαλαιακής επάρκειας. Τα δάνεια δεν αποπληρώνονται, ενώ τα μισά τους κεφάλαια είναι "θεωρητικά" αφού προέρχονται από τους δήθεν μελλοντικούς φόρους που δεν θα πληρώσουν στα δήθεν μελλοντικά κέρδη.
Και ενώ σήμερα οι τράπεζες έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση και στήριξη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε περίπτωση αποχώρησης από το ευρώ, ποιός θα τις στήριζε; Η Τράπεζα της Ελλάδος τυπώνοντας πληθωριστικές δραχμούλες;
7. Οι πολίτες που είχαν καταθέσεις και επενδύσεις στη χώρα μας θα κοίταζαν να αποφύγουν τις ζημιές από την επάνοδο στη Δραχμή και θα προσπαθούσαν να βγάλουν έγκαιρα (και δικαιολογημένα) τα κεφάλαιά τους στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα την άμεση κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και της οικονομικής δραστηριότητας! Ήδη έχουν αρχίσει να το κάνουν. {Δηλαδή ήδη ισχύει ο 'Νόμος του Γκρέσαμ' (που όμως πρώτος τον είχε συλλάβει ο Αριστοφάνης στους Βατράχους στ.718-737), όπου όλοι θα προσπαθήσουν να 'ξεφορτωθούν' τις δραχμές και να 'αποθηκεύσουν' τα ευρώ - και το αντίστροφο: κανείς δεν θα ήθελε να πληρωθεί με υποτιμούμενο και απαξιωμένο νόμισμα!}
8. Ας λάβουμε επίσης υπόψη ότι δεν φαίνεται να υπάρχει το απαιτούμενης στάθμης, γνώσης και εμπειρίας, πολιτικό, τραπεζικό και διοικητικό προσωπικό γιά ένα τέτοιο εγχείρημα. Μέσα στη γενικευμένη αναξιοκρατία και τη κακοδιοίκηση, άντε να περάσεις από το ευρώ στη δραχμή. Μόνο με το άκουσμα τέτοιων προθέσεων, η οικονομική καταστροφή θα είναι μη διαχειρίσημη.
Το Κράτος θα βρισκόταν σε μια κατάσταση ημιδιάλυσης, σε μιά κατάσταση του τύπου "ό σώζων εαυτόν σωθήτω". Έτσι και τα δημόσια έσοδα θα ήταν πενιχρά, αναγκάζοντας τη Κυβέρνηση να περικόψει τις δαπάνες ακόμα πιό άγαρμπα.
Δηλαδή η επάνοδος στη Δραχμή θα αναλογούσε με άλλα τρία μνημόνια από τη πίσω πόρτα!
9. Όσον δε αφορά τα τεράστια χρέη μας σε ευρώ (και του Δημοσίου=327 δισεκ. περίπου, αλλά και των Ελληνικών τραπεζών= σχεδόν €100 δισεκ., αλλά και των επιχειρήσεων και των ιδιωτών), αυτά θα πρέπει να αποπληρωθούν με υποτιμημένες δραχμές, οδηγώντας σε νέα αφαίμαξη, αλλά και καταρρευση του τραπεζικού συστήματος. {Σαν συνέπεια το Δημόσιο χρέος μας μπορεί να ανέβαινε στο 250% του ΑΕΠ!}
10. Αν λοιπόν αποχωρήσουμε από το ευρώ, θα χάσουμε και τα πλεονεκτήματα του ευρώ: χαμηλά επιτόκια, διευκόλυνση των συναλλαγών με το ενιαίο νόμισμα, απλοποίηση της χρηματο-οικονομικής διαχείρισης, πιό εύκολη πρόσβαση σε μιά τεράστια αγορά, ελαχιστοποίηση των συναλλαγματικών κινδύνων, κλπ.
11. Και ας μην ξεχνάμε επίσης την πορεία της οικονομίας μας πριν αρχίσει η προσπάθεια ένταξης στο ευρώ; Δραχμικά επιτόκια και κόστος δανεισμού για το Δημόσιο πάνω από 20% και για τις επιχειρήσεις πάνω από 30%;
-Πραγματικά επιτόκια πάνω από 9%.
-Ξεχνάμε τον πληθωρισμό, τις κρίσεις και τις υποτιμήσεις, τη συνεχή γκρίνια για την αδύναμη δραχμή;
ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΣΤΑΣΗ ΠΛΗΡΩΜΩΝ;
Μερικοί ακόμα πρεσβεύουν ότι θα μπορούσαμε να "ρίξουμε μονομερώς κανόνι" στους δανειστές μας και να κάνουμε μιά "φρέσκια αρχήν".
Αλλά γιά όλα μας πλέον τα δάνεια ισχύει το Αγγλικό δίκαιο και κάτι τέτοιο θα ήταν πράξη απίστευτης επιπολαιότητας!
Δεν θα βλέπαμε άσπρη μέρα (φράση που προέρχεται από το Αθηναϊκό εκστρατευτικό σώμα στη Σάμο και τη κλήρωση με άσπρα κουκιά γιά το ποιοί θα ήταν ήταν υπόχρεοι για βάρδια και αγγαρείες), δεδομένων των δικαιωμάτων των δανειστών μας στη δημόσια περιουσία της Χώρας μας και τη κάκιστη φήμη που θα έχουμε αποκτήσει.
Εκτός αν φθάναμε σε τέτοια επίπεδα κατάντιας (δηλ. αξιοπρέπειας!!) που οι Ευρωπαίοι απηυδισμένοι μαζί μας, θα μας χάριζαν μέρος του χρέους μας γιά να απαλλαγούνε από μας!
Τι μεγαλύτερο δώρο θα μπορούσαμε κάναμε στους Τούρκους; Θα πέρναγε το μήνυμα σε Τούρκους και Σκοπιανούς, πως η Ελλάδα είναι μια ασήμαντη δύναμη στο περιθώριο της Ευρώπης...
Με τέτοια ρεζιλίκια, με την Ελλάδα ακόμα πιό απένταρη και στο περιθώριο της Ευρώπης, με ποιά ισχύ θα προωθούσαμε τα 'εθνικά μας θέματα'; Βούτυρο στο ψωμί τους.
Είναι τυχαίο πως η Τουρκία αναδεικνύει νέα ζητήματα γιά τις νησίδες και τις βραχονησίδες μας;
Εξέδωσε ειδοποίηση / Notam ότι δεσμεύει γιά δέκα μήνες το μισό Αιγαίο για στρατιωτικές της ασκήσεις {Να σας παραπέμψω στο περίφημο διάλογο Αθηναίων - Μηλίων που μας μετέφερε ο μέγας Θουκυδίδης, όπως και το άγνωστο στους περισσότερους Έλληνες "Επεισόδιο της Κέρκυρας" του Αυγούστου 1923 και την ταπείνωση που υποστήκαμε από την Ιταλία.}
ΤΙ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ
1. Εμείς οι ίδιοι να ετοιμάσουμε ριζοσπαστικό πρόγραμμα μεταρυθμήσεων. Εμείς οι ίδιοι πρέπει να αντιληφθούμε ότι είμαστε ουραγοί και πρέπει να αλλάξουμε!
2. Μόλις παρουσιάσουμε ουσιαστικό έργο και υλοποιήσουμε ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, και αποκαταστήσουμε κάποια εικόνα αξιοπιστίας κι σοβαρότητας, να συζητήσουμε νέο ουσιατικό κούρεμα του official sector debt, ώστε να μειωθούν και ο όγκος του χρέους και οι δαπάνες γιά τόκους.
3. Όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί πρέπει να εξηγήσουν στους απλούς πολίτες ότι τα εισοδήματα όλων μας θα αυξηθούν μόνον όταν αυξηθεί και η συνολική αξία όλων των αγαθών που παράγουμε! Δεν μπορεί να παράγουμε προιόντα αξίας €1000 και να ζούμε με την ψευδαίσθηση ότι δικαιούμαστε να πληρωνόμαστε €2000!
Τα εισοδήματα δεν θα αυξηθούν με Προεδρικά Διατάγματα, με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, με ψηφίσματα, και με το να τυπώνουμε και μοιράζουμε δραχμούλες! (Το αντίθετο θα συνέβαινε σε μιά τέτοια περίπτωση!)
Θα αυξηθούνε μόνον όταν παράγουμε πολλά περισσότερα προιόντα, πολύ μεγαλύτερης συνολικής αξίας! Μόνο τότε! Και γιά να γίνει αυτό πρέπει να αλλάξει και να γίνει ασύγκριτα πιό ελκυστικό όλο το επενδυτικό κλίμα και περιβάλλον! Όλο!
4. Πρέπει να τελειώνουμε με αυτά τα πέρα-δώθε με τις μεταρρυθμίσεις και τις αποκρατικοποίησεις. Να εκσυχρονισθεί άμεσα η πρωτόγονη και υπερ συντηρητική δημόσια διοίκηση και εργατική νομοθεσία.
Αντί το μόνο που να μας νοιάζει να είναι το πως θα καταφέρουμε να τσιμπήσουμε κάποια παράταση γιά τη διασωληνωμένη οικονομία μας, θάπρεπε όλοι να βοηθήσουμε να γίνει η Ελλάδα τούρμπο, πρωτοπόρος. Πιό αυτάρκης. Μόνο τότε θα ανακτήσει την αξιοπρέπειά της. Όσο ζητάμε (συμπόνοια, κατανόηση, χρήματα), δεν μπορεί να μιλάμε για αξιοπρέπεια.
5. Ο κ. Πρωθυπουργός πρέπει να βρει τρόπο να απεγλωβιστεί από εκείνο το αριστερίστικο ρεύμα του Κόμματός του που ελέγχει το 35-40% της Κεντρικής του Επιτροπής, αλλά έχει πολύ περιορισμένη απήχηση στο εκλογικό σώμα (5-7%;;), και να ζητήσει επίσημα τη στήριξη της Νέας Δημοκρατίας, του Ποταμιού και του ΠΑΣΟΚ γιά τις μεταρρυθμίσεις που επιβάλλονται γιά να ορθοποδήσει και να μεγαλουργήσει η Χώρα μας!
Kαι να περάσει τις αναγκαίες εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται, όχι απλά γιά να σωθεί, αλλά γιά να μεγαλουργήσει η Πατρίδα μας!
6. Οι Πολιτικοί Αρχηγοί να βρίσκονται και να 'τα λένε' μια φορά την εβδομάδα, έστω και αν υπάρχουν προσωπικές αντιπάθειες. Σε μιά μισοβουλιαγμένη Χώρα, με όλους τους πολίτες της καταταλαιπωρημένους, δεν μπορεί οι ηγετικές προσωπικότητες να μην μπορούν να συνεννοηθούν με πιό αποτελεσματικό τρόπο.
7. Να ζητήσουμε από την κα. Μέρκελ την δημιουργία ενός Σχεδίου Μέρκελ (τύπου Μάρσαλ), ύψους €2 δισεκ. με σκοπό τις επενδύσεις στην Ελλάδα με σκοπό το κέρδος.
Επενδύσεις σε μετοχές σε εισηγμένες και μη εισηγμένες, σε ομόλογα και χρεόγραφα Ελληνικών επιχειρήσεων, σε μικρές καινοτόμες πρωτοβουλίες, σε συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα, και όπου αλλού κρίνουν. Το ποσό που θα συγκεντρωθεί, να δωθεί για τη διαχείρισή του σε 5-6 αναγνωρισμένου κύρους διεθνείς fund managers.
Διάρκεια ενός τέτοιου Greek Renaissance Fund τα 6 χρόνια με ρευστοποίησή του στο τέλος της εξαετίας!
Η συμβολή ενός τέτοιου FUND όχι μόνο στη ανάταξη της Χώρας μας, αλλά και στην Πανευρωπαική ψυχολογία και ανάταξη θα ήταν ανεκτίμητη!
8. Πρώτα απ' όλα όμως πρέπει να ανακτήσουμε τη χαμένη μας αυτοπεποίθηση! Έχουμε αρχίσει να πιστεύουμε ότι δεν είμαστε ικανοί και ότι η μόνη σωτηρία μας είναι οι παροχές από την Ευρώπη.
Αν δεν πιστέψουμε πρώτα εμείς στους εαυτούς μας, δεν θα πιστέψει κανείς σε εμάς.
Αξίζουμε κάτι πολύ καλύτερο και Μπορούμε!
ΠΕΤΡΟΣ Γ. ΔΟΥΚΑΣ
•Chairman, Capital Partners SA - Investment Banking Advisors
•Member of the Board, Kustom Kolor Paint Research Laboratories SA
•fm. Member of Parliament - Attica Region
•fm. Deputy Minister of Finance
•fm. Deputy Minister of Foreign Affairs
•fm. Chairman of the Board: PEPSICO Greece, ERICSSON Greece, AGET-HERACLES CEMENT, NOVA PAY-TV GROUP
www.petrosdoukas.gr
twitter @PetrosDoukas1
www.worldenergynews.gr
Πολλοί θεωρούν επίσης οτι φταίει το ευρώ για την δημοσιονομική κακοδιαχείριση και επιπολαιότητα, τις σπατάλες, τον υπεδανεισμό μας, την αναξιοκρατία, το δυσλειτουργικό κράτος, την γραφειοκρατία, τη ρουσφετοκρατία, την τάση καταναλωτισμό, γιά το ότι κατασπαταλήσαμε πάνω από €230 δισεκ. που μας δώθηκαν ως Κοινοτικές ενισχύσεις, ότι δεν αξιοποιήσαμε τα χαμηλά Πανευρωπαικά επιτόκια γιά να εκσυγχρονίσουμε τη Βιομηχανία μας, ότι δεν αξιοποιήσαμε την τεράστια ανοικτή και ενιαία Πανευρωπαική αγορά γιά τα Ελληνικά προιόντα!
Θεωρούν ότι τυπώνοντας δισεκατομμύρια δραχμούλες θα μπορούμε να πληρώνουμε μιά χαρά μισθούς και συντάξεις, να επενδύουμε σε δημόσια έργα, κ.ο.κ., δηλ., να επιτύχουμε εύκολα και χωρίς μόχθο τη παλινόρθωση των εισοδημάτων μας!
Ίσως γιατί όπως δίδασκε ο μέγας Ηράκλειτος, ενώ η πραγματικότητα είναι μία, ο καθένας την αντιλαμβάνεται σύμφωνα με τα δικά του μυαλά (ή τη δική του ασχετοσύνη). Ο καθένας, "ώς ίδιαν έχων φρόνησιν"!
Φταίει το ευρώ γιά τα δισεκατομμύρια που χάθηκαν από την κακή αξιοποιπηση δεκάδων δισεκατομμυρίων που εισέπρευσαν στη Χώρα μας από τα διάφορα Κοινοτικά Προγράμματα;
Φταίει το ευρω γιά τα διςεκατομμύρια που χάθηκαν από την απαξίωση (της αξίας) των ακινήτων, των μετοχών των τραπεζών και των επιχειρήσεων, των πάσης φύσεως χρεογράφων και ομολόγων = το ισοδύναμο πολλών 'μνημονίων';
Και αν φταίει, γιατί δεν φταίει και γιά τους Ολλανδούς, ή τους Ιρλανδούς, η τους αδελφούς μας Κυπρίους;
Φταίει το ευρώ γιά τα δισεκατομμύρια που συνεχίζουν να χάνονται από την κακή ψυχολογία και ανυπαρξία 'οράματος', όρεξης και κινήτρων γιά επενδύσεις και γιά επιχειρηματικές πρωτοβουλίες;
Το 1997/98, ο Μιλτιάδης Έβερτ έγραφε πως, «η πιό μεγάλη πρόκληση δεν αφορά το πως θα ενταχθούμε στο Ευρώ, αλλά το τι θα συμβεί στο παραγωγικό και κατ' επέκταση στο εργατικό δυναμικό της χώρας την επομένη της ένταξής μας στην ΟΝΕ. Εάν δεν γίνει σωστή προετοιμασία, η ανεργία μπορεί να φθάσει στο 20% καί να υπάρξει κοινωνική έκρηξη.» [«Ειρηνική Επανάσταση για τη νέα Εποχή», Σιδέρης 1998]
Αλλά ας δουμε τα πράγματα από την αρχή:
ΤΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΠΑΝΟΔΟΥ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ
Το να έχεις δικό σου έθνικό' νόμισμα έχει τρία αβαντάζ:
α. Μπορείς να τυπώνεις δικό σου χρήμα για να χρηματοδοτείς τα ελλείμματα (=γιά να μοιράζεις λεφτά στους 'ημετέρους'), και γιά να εξυπηρετείς και να αποπληρώνεις τυχόν δάνεια που έχεις στο δικό σου νόμισμα (= από τον εγχώριο δανεισμό)
Αυτό σήμερα φαίνεται πως πράγματι διευκολύνει τις σοβαρές χώρες που έχουν δικό τους νόμισμα, όπως η Αμερική, η Βρετανία, η Ιαπωνία και η Ελβετία!
Για παράδειγμα, όσοι επενδύουν σε ομόλογα του Αμερικανικού Δημοσίου, ποντάρουν και στο ότι το Federal Reserve θα μπορούσε να 'τυπώσει' δολάρια και να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του Αμερικανικού δημοσίου έστω και αν αυτό θα προκαλούσε μικρές ή μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις!
β. Μπορεί το Κράτος να ασκεί τη νομισματική πολιτική (και πολιτική επιτοκίων) που θεωρεί πιό πρόσφορη (αν και πολύ γρήγορα χάνεται ο έλεγχος και στις τιμές και στα επιτόκια και στην συναλλαγματική αξία του νομίσματος γιατί «η πραγματικότητα εκδικείται»!)
γ. Μπορείς να υποτιμάς το δικό σου νόμισμα για να βελτιώνεις την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων σου και του τουρισμού, αλλά και των μετοχών των επιχειρήσεων, των ακινήτων, κ.α., χωρίς να φαίνεται ότι μειώνονται οι 'ονομαστικοί' μισθοί και οι συντάξεις.
Απλά όμως, με το ίδιο νόμισμα (τη νέα Δραχμή), θα μπορείς να αγοράσεις πολύ λιγότερα πράγματα. Δηλαδή γίνεται μιά άμεση υποτίμηση της αγοραστικής αξίας μισθών και συντάξεων.
Δηλαδή περίπου (όχι ακριβώς) σαν κάποιο "μνημόνιο" να σου είχε περικόψει το μισθό ή τη σύνταξη!
ΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΟΔΟΥ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ
Μακάρι όμως να ήταν τα πράγματα τόσο απλά!
1. Για να μπορούσε να βοηθήσει την οικονομική δραστηριότητα και την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών, η 'Νέα Δραχμή', αναγκαστικά θα έπρεπε να ήταν εξαιρετικά υποτιμημένη.
Δηλαδή η αγοραστική αξία των μισθών, των συντάξεων και των εισοδημάτων μας γενικότερα, σε ευρώ θα κατέρρεε (σε ευθυγράμμιση με την υποτίμηση του νέου εθνικού νομίσματος), και μάλιστα πολύ περισσότερο από τα σημερινά μνημονιακά επίπεδα! Σαν να επιβάλλαμε εμείς στον εαυτό μας 3 νέα μνημόνια από την πίσω πόρτα!
2. Η εκτύπωση δραχμών γιά να πληρώνονται μισθοί και συντάξεις, χωρίς φυσικά καμιά αύξηση της παραγωγής, θα γινόταν μέσα σε ένα οικονομικό αλαλούμ και θα οδηγούσε σε άμεση αύξηση όλων των τιμών και σε καταστάσεις υψηλού πληθωρισμού!
{*Οι περισσότεροι 'οικονομολόγοι' αγνοούν μιά βασικότατη επίπτωση του υψηλού πληθωρισμού: Οδηγεί σε υψηλότερα πραγματικά επιτόκια (ως αντιστάθμισμα του μεγαλύτερου ρίσκου που επικρατεί σε καθεστώτα υψηλού πληθωρισμού και αναστάτωσης)! Επιτόκια που βολεύουν όσους έχουν διαθέσιμα κεφάλαια, αλλά που θα είναι όλο και πιό δύσκολο να εξυπηρετήσει οποιοσδήποτε ιδιώτης και επιχείρηση χρειάζεται αναπτυξιακά κεφάλαια.
Εδώ δεν μπορεί να εξυπηρετηθούν δάνεια με χαμηλά πραγματικά επιτόκια, θα εξυπηρετηθούν αυτά με υψηλά;}
3. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα πληθωρισμού, υποτιμήσεων και μεγάλης αύξησης των επιτοκίων, θα υποχωρούσαν ακόμα περισσότερο οι αξίες (τιμές) των ακινήτων, των μετοχών στο χρηματιστήριο, των ομολόγων οι περισσότερες κινητές αξίες, αλλά και η συναλλαγματική αξία του νομίσματος, όπως είδαμε παραπάνω!
Τέτοιες υποτιμήσεις, σχεδόν ποτέ δεν είχαν ουσιαστικά μεσο-πρόθεσμα αποτελέσματα.
Οδηγούσαν σε φαύλο κύκλο πληθωρισμού, πολύ υψηλών επιτοκίων (ονομαστικών και πραγματικών), φόβο για νέα υποτίμηση, έξοδο κεφαλαίων και τελικά σε νέα υποτίμηση.
[Αξίζει, επίσης, να σημειώσουμε ότι πολλοί δεν αντιλαμβάνονται όπως όταν μιλάμε για 'επίθεση' των αγορών, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Οι αγορές, κυριολεκτικά, όχι μόνο δεν επιτίθενται, αλλά το βάζουν στα πόδια. Ξεπουλάνε με ζημία όσο-όσο για να μην εγκλωβιστούν με ακόμα μεγαλύτερες ζημιές.
Πουλώντας όσο-όσο ρίχνουν τις τιμές και έτσι αυξάνεται η απόδοση των ομολόγων, δηλαδή η απόδοση που απαιτούν οι επενδυτές γιά να δανείσουν.
Για να μπορεί να δανειστεί ένα κράτος πρέπει να πληρώσει επιτόκιο μεγαλύτερο από την απόδοση των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, γιατί η ήδη υψηλή απόδοση αφορά αυτά τα ομόλογα που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά. Αν θες να εκδόσεις και άλλα, πρέπει να πληρώσεις ακόμα παραπάνω!]
4. Μιά τέτοια κατάσταση μεγάλης αβεβαιότητας, πληθωρισμού, φυγής κεφαλαίων και αναμενόμενων υποτιμήσεων, προφανώς θα απωθούσε τους επενδυτές οι οποίοι δεν θα επένδυαν τα ευρώ τους σήμερα για να εισπράξουν δραχμές αύριο, εκτός αν μπορούσαν να αγοράσουν ακίνητα, μετοχές, κλπ., τόσο φθηνά που δεν θα είχαν να χάσουν τίποτα!
5. Μέχρι να ισορροπούσαν κάπως τα πράγματα, θα εξαφανιζόταν η εμπορική πίστη. Οι συναλλαγές και οι εισαγωγές βασικών προιόντων θα γινόντουσαν, κατά το μεγαλύτερο μέρος, με ρευστό, αλλά με το καθεστώς των capital controls άντε να βρείς μετρητά! Με όλα αυτά, άντε να χρηματοδοτηθεί η οικονομική δραστηριότητα και η ανάπτυξη.
6. Οι Ελληνικές τράπεζες παραμένουν πολύ στριμωγμένες από πλευράς κεφαλαιακής επάρκειας. Τα δάνεια δεν αποπληρώνονται, ενώ τα μισά τους κεφάλαια είναι "θεωρητικά" αφού προέρχονται από τους δήθεν μελλοντικούς φόρους που δεν θα πληρώσουν στα δήθεν μελλοντικά κέρδη.
Και ενώ σήμερα οι τράπεζες έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση και στήριξη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε περίπτωση αποχώρησης από το ευρώ, ποιός θα τις στήριζε; Η Τράπεζα της Ελλάδος τυπώνοντας πληθωριστικές δραχμούλες;
7. Οι πολίτες που είχαν καταθέσεις και επενδύσεις στη χώρα μας θα κοίταζαν να αποφύγουν τις ζημιές από την επάνοδο στη Δραχμή και θα προσπαθούσαν να βγάλουν έγκαιρα (και δικαιολογημένα) τα κεφάλαιά τους στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα την άμεση κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και της οικονομικής δραστηριότητας! Ήδη έχουν αρχίσει να το κάνουν. {Δηλαδή ήδη ισχύει ο 'Νόμος του Γκρέσαμ' (που όμως πρώτος τον είχε συλλάβει ο Αριστοφάνης στους Βατράχους στ.718-737), όπου όλοι θα προσπαθήσουν να 'ξεφορτωθούν' τις δραχμές και να 'αποθηκεύσουν' τα ευρώ - και το αντίστροφο: κανείς δεν θα ήθελε να πληρωθεί με υποτιμούμενο και απαξιωμένο νόμισμα!}
8. Ας λάβουμε επίσης υπόψη ότι δεν φαίνεται να υπάρχει το απαιτούμενης στάθμης, γνώσης και εμπειρίας, πολιτικό, τραπεζικό και διοικητικό προσωπικό γιά ένα τέτοιο εγχείρημα. Μέσα στη γενικευμένη αναξιοκρατία και τη κακοδιοίκηση, άντε να περάσεις από το ευρώ στη δραχμή. Μόνο με το άκουσμα τέτοιων προθέσεων, η οικονομική καταστροφή θα είναι μη διαχειρίσημη.
Το Κράτος θα βρισκόταν σε μια κατάσταση ημιδιάλυσης, σε μιά κατάσταση του τύπου "ό σώζων εαυτόν σωθήτω". Έτσι και τα δημόσια έσοδα θα ήταν πενιχρά, αναγκάζοντας τη Κυβέρνηση να περικόψει τις δαπάνες ακόμα πιό άγαρμπα.
Δηλαδή η επάνοδος στη Δραχμή θα αναλογούσε με άλλα τρία μνημόνια από τη πίσω πόρτα!
9. Όσον δε αφορά τα τεράστια χρέη μας σε ευρώ (και του Δημοσίου=327 δισεκ. περίπου, αλλά και των Ελληνικών τραπεζών= σχεδόν €100 δισεκ., αλλά και των επιχειρήσεων και των ιδιωτών), αυτά θα πρέπει να αποπληρωθούν με υποτιμημένες δραχμές, οδηγώντας σε νέα αφαίμαξη, αλλά και καταρρευση του τραπεζικού συστήματος. {Σαν συνέπεια το Δημόσιο χρέος μας μπορεί να ανέβαινε στο 250% του ΑΕΠ!}
10. Αν λοιπόν αποχωρήσουμε από το ευρώ, θα χάσουμε και τα πλεονεκτήματα του ευρώ: χαμηλά επιτόκια, διευκόλυνση των συναλλαγών με το ενιαίο νόμισμα, απλοποίηση της χρηματο-οικονομικής διαχείρισης, πιό εύκολη πρόσβαση σε μιά τεράστια αγορά, ελαχιστοποίηση των συναλλαγματικών κινδύνων, κλπ.
11. Και ας μην ξεχνάμε επίσης την πορεία της οικονομίας μας πριν αρχίσει η προσπάθεια ένταξης στο ευρώ; Δραχμικά επιτόκια και κόστος δανεισμού για το Δημόσιο πάνω από 20% και για τις επιχειρήσεις πάνω από 30%;
-Πραγματικά επιτόκια πάνω από 9%.
-Ξεχνάμε τον πληθωρισμό, τις κρίσεις και τις υποτιμήσεις, τη συνεχή γκρίνια για την αδύναμη δραχμή;
ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΣΤΑΣΗ ΠΛΗΡΩΜΩΝ;
Μερικοί ακόμα πρεσβεύουν ότι θα μπορούσαμε να "ρίξουμε μονομερώς κανόνι" στους δανειστές μας και να κάνουμε μιά "φρέσκια αρχήν".
Αλλά γιά όλα μας πλέον τα δάνεια ισχύει το Αγγλικό δίκαιο και κάτι τέτοιο θα ήταν πράξη απίστευτης επιπολαιότητας!
Δεν θα βλέπαμε άσπρη μέρα (φράση που προέρχεται από το Αθηναϊκό εκστρατευτικό σώμα στη Σάμο και τη κλήρωση με άσπρα κουκιά γιά το ποιοί θα ήταν ήταν υπόχρεοι για βάρδια και αγγαρείες), δεδομένων των δικαιωμάτων των δανειστών μας στη δημόσια περιουσία της Χώρας μας και τη κάκιστη φήμη που θα έχουμε αποκτήσει.
Εκτός αν φθάναμε σε τέτοια επίπεδα κατάντιας (δηλ. αξιοπρέπειας!!) που οι Ευρωπαίοι απηυδισμένοι μαζί μας, θα μας χάριζαν μέρος του χρέους μας γιά να απαλλαγούνε από μας!
Τι μεγαλύτερο δώρο θα μπορούσαμε κάναμε στους Τούρκους; Θα πέρναγε το μήνυμα σε Τούρκους και Σκοπιανούς, πως η Ελλάδα είναι μια ασήμαντη δύναμη στο περιθώριο της Ευρώπης...
Με τέτοια ρεζιλίκια, με την Ελλάδα ακόμα πιό απένταρη και στο περιθώριο της Ευρώπης, με ποιά ισχύ θα προωθούσαμε τα 'εθνικά μας θέματα'; Βούτυρο στο ψωμί τους.
Είναι τυχαίο πως η Τουρκία αναδεικνύει νέα ζητήματα γιά τις νησίδες και τις βραχονησίδες μας;
Εξέδωσε ειδοποίηση / Notam ότι δεσμεύει γιά δέκα μήνες το μισό Αιγαίο για στρατιωτικές της ασκήσεις {Να σας παραπέμψω στο περίφημο διάλογο Αθηναίων - Μηλίων που μας μετέφερε ο μέγας Θουκυδίδης, όπως και το άγνωστο στους περισσότερους Έλληνες "Επεισόδιο της Κέρκυρας" του Αυγούστου 1923 και την ταπείνωση που υποστήκαμε από την Ιταλία.}
ΤΙ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ
1. Εμείς οι ίδιοι να ετοιμάσουμε ριζοσπαστικό πρόγραμμα μεταρυθμήσεων. Εμείς οι ίδιοι πρέπει να αντιληφθούμε ότι είμαστε ουραγοί και πρέπει να αλλάξουμε!
2. Μόλις παρουσιάσουμε ουσιαστικό έργο και υλοποιήσουμε ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, και αποκαταστήσουμε κάποια εικόνα αξιοπιστίας κι σοβαρότητας, να συζητήσουμε νέο ουσιατικό κούρεμα του official sector debt, ώστε να μειωθούν και ο όγκος του χρέους και οι δαπάνες γιά τόκους.
3. Όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί πρέπει να εξηγήσουν στους απλούς πολίτες ότι τα εισοδήματα όλων μας θα αυξηθούν μόνον όταν αυξηθεί και η συνολική αξία όλων των αγαθών που παράγουμε! Δεν μπορεί να παράγουμε προιόντα αξίας €1000 και να ζούμε με την ψευδαίσθηση ότι δικαιούμαστε να πληρωνόμαστε €2000!
Τα εισοδήματα δεν θα αυξηθούν με Προεδρικά Διατάγματα, με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, με ψηφίσματα, και με το να τυπώνουμε και μοιράζουμε δραχμούλες! (Το αντίθετο θα συνέβαινε σε μιά τέτοια περίπτωση!)
Θα αυξηθούνε μόνον όταν παράγουμε πολλά περισσότερα προιόντα, πολύ μεγαλύτερης συνολικής αξίας! Μόνο τότε! Και γιά να γίνει αυτό πρέπει να αλλάξει και να γίνει ασύγκριτα πιό ελκυστικό όλο το επενδυτικό κλίμα και περιβάλλον! Όλο!
4. Πρέπει να τελειώνουμε με αυτά τα πέρα-δώθε με τις μεταρρυθμίσεις και τις αποκρατικοποίησεις. Να εκσυχρονισθεί άμεσα η πρωτόγονη και υπερ συντηρητική δημόσια διοίκηση και εργατική νομοθεσία.
Αντί το μόνο που να μας νοιάζει να είναι το πως θα καταφέρουμε να τσιμπήσουμε κάποια παράταση γιά τη διασωληνωμένη οικονομία μας, θάπρεπε όλοι να βοηθήσουμε να γίνει η Ελλάδα τούρμπο, πρωτοπόρος. Πιό αυτάρκης. Μόνο τότε θα ανακτήσει την αξιοπρέπειά της. Όσο ζητάμε (συμπόνοια, κατανόηση, χρήματα), δεν μπορεί να μιλάμε για αξιοπρέπεια.
5. Ο κ. Πρωθυπουργός πρέπει να βρει τρόπο να απεγλωβιστεί από εκείνο το αριστερίστικο ρεύμα του Κόμματός του που ελέγχει το 35-40% της Κεντρικής του Επιτροπής, αλλά έχει πολύ περιορισμένη απήχηση στο εκλογικό σώμα (5-7%;;), και να ζητήσει επίσημα τη στήριξη της Νέας Δημοκρατίας, του Ποταμιού και του ΠΑΣΟΚ γιά τις μεταρρυθμίσεις που επιβάλλονται γιά να ορθοποδήσει και να μεγαλουργήσει η Χώρα μας!
Kαι να περάσει τις αναγκαίες εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται, όχι απλά γιά να σωθεί, αλλά γιά να μεγαλουργήσει η Πατρίδα μας!
6. Οι Πολιτικοί Αρχηγοί να βρίσκονται και να 'τα λένε' μια φορά την εβδομάδα, έστω και αν υπάρχουν προσωπικές αντιπάθειες. Σε μιά μισοβουλιαγμένη Χώρα, με όλους τους πολίτες της καταταλαιπωρημένους, δεν μπορεί οι ηγετικές προσωπικότητες να μην μπορούν να συνεννοηθούν με πιό αποτελεσματικό τρόπο.
7. Να ζητήσουμε από την κα. Μέρκελ την δημιουργία ενός Σχεδίου Μέρκελ (τύπου Μάρσαλ), ύψους €2 δισεκ. με σκοπό τις επενδύσεις στην Ελλάδα με σκοπό το κέρδος.
Επενδύσεις σε μετοχές σε εισηγμένες και μη εισηγμένες, σε ομόλογα και χρεόγραφα Ελληνικών επιχειρήσεων, σε μικρές καινοτόμες πρωτοβουλίες, σε συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα, και όπου αλλού κρίνουν. Το ποσό που θα συγκεντρωθεί, να δωθεί για τη διαχείρισή του σε 5-6 αναγνωρισμένου κύρους διεθνείς fund managers.
Διάρκεια ενός τέτοιου Greek Renaissance Fund τα 6 χρόνια με ρευστοποίησή του στο τέλος της εξαετίας!
Η συμβολή ενός τέτοιου FUND όχι μόνο στη ανάταξη της Χώρας μας, αλλά και στην Πανευρωπαική ψυχολογία και ανάταξη θα ήταν ανεκτίμητη!
8. Πρώτα απ' όλα όμως πρέπει να ανακτήσουμε τη χαμένη μας αυτοπεποίθηση! Έχουμε αρχίσει να πιστεύουμε ότι δεν είμαστε ικανοί και ότι η μόνη σωτηρία μας είναι οι παροχές από την Ευρώπη.
Αν δεν πιστέψουμε πρώτα εμείς στους εαυτούς μας, δεν θα πιστέψει κανείς σε εμάς.
Αξίζουμε κάτι πολύ καλύτερο και Μπορούμε!
ΠΕΤΡΟΣ Γ. ΔΟΥΚΑΣ
•Chairman, Capital Partners SA - Investment Banking Advisors
•Member of the Board, Kustom Kolor Paint Research Laboratories SA
•fm. Member of Parliament - Attica Region
•fm. Deputy Minister of Finance
•fm. Deputy Minister of Foreign Affairs
•fm. Chairman of the Board: PEPSICO Greece, ERICSSON Greece, AGET-HERACLES CEMENT, NOVA PAY-TV GROUP
www.petrosdoukas.gr
twitter @PetrosDoukas1
www.worldenergynews.gr
