Η Κίνα αποτελεί παγκοσμίως τον βασικότερο αποδέκτη των πλαστικών αποβλήτων που προορίζονται για ανακύκλωση, ενώ οι βασικότεροι εξαγωγείς είναι οι Η.Π.Α. και η Ευρώπη
Η δραστική μείωση της πλαστικής ρύπανσης απαιτεί πρωτίστως γενναίες πολιτικές αποφάσεις για τη μείωση της παραγωγής και της κατανάλωσης πλαστικού μίας χρήσης και δευτερευόντως για την ανακύκλωσή του. Αν δεν υπάρξει αυτή η ριζική αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αξιοποιούμε και διαχειριζόμαστε το πλαστικό, και ιδιαίτερα το πλαστικό μίας χρήσης, η ποσότητα που θα παραχθεί μέχρι το 2050 θα είναι 4 φορές μεγαλύτερη από τη συνολική ποσότητα πλαστικού που είχε παραχθεί από τη δεκαετία του ΄50 έως το 2015.
Από αυτές τις ποσότητες, κάθε χρόνο καταλήγουν στη θάλασσα 4,8 - 12,7 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού[2], ενώ σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι 150.000 - 500.000 τόνοι καταλήγουν στη θάλασσα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης[3], ποσότητα που αντιστοιχεί στο φορτίο 66.000 απορριμματοφόρων.
Η εξάρτηση από το πλαστικό μίας χρήσης έχει πλέον αναγνωριστεί ως παγκόσμιο πρόβλημα και γίνονται βήματα για την αντιμετώπισή του. Την ώρα που στην Ελλάδα προσαρμοζόμαστε στη νέα νομοθεσία για τον περιορισμό της πλαστικής σακούλας, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωράει το όραμα της για μία Κυκλική Οικονομία επικαιροποιώντας τρεις Οδηγίες για τη διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων και δημοσιεύει τη Στρατηγική της για τα Πλαστικά[4].
“Οι εξελίξεις αυτές σαφώς βελτιώνουν την υπάρχουσα κατάσταση, καθώς θέτουν πιο φιλόδοξους στόχους για την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση του πλαστικού, ενώ δίνουν τη δυνατότητα στα Κράτη Μέλη να προχωρήσουν σε απαγορεύσεις συγκεκριμένων προϊόντων από πλαστικό μίας χρήσης”, σχολίασε ο Άλκης Καφετζής, υπεύθυνος της εκστρατείας ενάντια στο πλαστικό μίας χρήσης στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace. “Ωστόσο, μπορούν να χαρακτηριστούν ως μία χαμένη ευκαιρία επειδή δίνουν έμφαση στην ανακύκλωση, αγνοώντας την τεράστια ανάγκη για τη θεσμοθέτηση μέτρων που θα μειώνουν ριζικά την παραγωγή πλαστικού μίας χρήσης στην πηγή”, συμπλήρωσε.
H μονοδιάστατη προσέγγιση του ζητήματος είναι ιδιαίτερα προβληματική, τη στιγμή μάλιστα που έχει ενεργοποιηθεί η απόφαση της Κίνας να απαγορεύσει την εισαγωγή ανακυκλώσιμων πλαστικών αποβλήτων οικιακής προέλευσης[5]. Η Κίνα αποτελεί παγκοσμίως τον βασικότερο αποδέκτη των πλαστικών αποβλήτων που προορίζονται για ανακύκλωση, ενώ οι βασικότεροι εξαγωγείς είναι οι Η.Π.Α. και η Ευρώπη[6], οι οποίες πέρα από τα πλαστικά τους σκουπίδια εξάγουν και τα προβλήματα που συνεπάγονται οι διαδικασίες ανάκτησης, ανακύκλωσης και διάθεσής τους[7].
Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση, καθώς κάθε χρόνο εξάγει 30-50.000 τόνους πλαστικών αποβλήτων, με τη συντριπτική πλειονότητα αυτής της ποσότητας να πηγαίνει στην Κίνα[8]. Αν αναλογιστούμε ότι κάθε χρόνο στη χώρα μας η ετήσια κατανάλωση πλαστικών συσκευασιών είναι κοντά στις 300.000 τόνους, εκ των οποίων καταλήγουν στην ανακύκλωση 50.000 τόνοι[9],[10], νούμερο στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και οι ποσότητες που εξάγονται, εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι το υπάρχον σύστημα διαχείρισης του πλαστικού σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής του δεν είναι βιώσιμο.
“Για να μην μετατραπούν οι θάλασσες του πλανήτη σε μία τεράστια χωματερή πρέπει να καταλάβουμε ότι η ανακύκλωση από μόνη της δεν είναι η διέξοδος. Όπως κατέγραψε η Greenpeace κατά το ερευνητικό ταξίδι που πραγματοποίησε το καλοκαίρι του 2017 στο Ιόνιο και το Αιγαίο Πέλαγος, το πλαστικό βρίσκεται παντού, από τον βυθό και την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι τις πιο απόμακρες ακτές.[11]”, συμπλήρωσε ο Άλκης Καφετζής, τονίζοντας ότι “χρειαζόμαστε ριζοσπαστικές πολιτικές και πρωτοβουλίες που θα μειώσουν τη σπατάλη του πλαστικού μίας χρήσης στην πηγή του, επανεξετάζοντας συνολικά τον τρόπο με τον οποίο αυτό το υλικό αξιοποιείται κατά την παραγωγή και κατανάλωση προϊόντων.”
[1] Σύμφωνα με τη μελέτη “Production, use and fate of all plastics ever made” που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science Advances τον Ιούλιο του 2017, μέχρι το 2015 παρήχθησαν παγκοσμίως 8300 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού, εκ των οποίων μόλις το 9% ανακυκλώθηκε και το υπόλοιπο κατέληξε στην πλειονότητα του σε χωματερές και στο φυσικό περιβάλλον. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη και υπό την προϋπόθεση ότι οι συνθήκες δεν θα αλλάξουν ριζικά, η ποσότητα που θα παραχθεί μέχρι το 2050 εκτιμάται στους 32.000 εκατομμύρια τόνους.
[2] Plastic waste inputs from land into the ocean. 2015. Science magazine.
[3] A European Strategy for Plastics in a Circular Economy. 2018.
[4] Τον Δεκέμβριο του 2017 ολοκληρώθηκε η διαδικασία επικαιροποίησης των ευρωπαϊκών Οδηγιών για τα απορρίμματα (για τα απόβλητα, τα απορρίμματα συσκευασίας και την υγειονομική ταφή απορριμμάτων). Στις 16 Ιανουαρίου δημοσιεύτηκε η Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Πλαστικά (εδώ)
[5] China’s ban on imports of 24 types of waste is a wake up call to the world. Δεκέμβριος 2017. Greenpeace (εδώ)
[6] UN Comtrade Database, https://comtrade.un.org/
[7] Κατά την επικοινωνία της με τον Διεθνές Οργανισμό Εμπορίου, η κινεζική κυβέρνηση επισήμανε ότι οι λόγοι που την οδήγησαν σε αυτήν την απόφαση είναι η προστασία του περιβάλλοντος της χώρας και της υγείας των Κινέζων πολιτών: China’s plastic scrap ban threatens ‘crisis’ for UK recycling industry. 2017. Unearthed (εδώ); China says it won’t take any more foreign garbage. 2017. Reuters (εδώ)
[8] Στοιχεία από βάση δεδομένων του ΟΗΕ. Σύμφωνα με αυτήν οι βασικότερες χώρες προορισμού των πλαστικών αποβλήτων της Ελλάδας για την περίοδο 2010-2016 είναι: Κίνα (35,1%), Βουλγαρία (24,5%), Χονκ Κονγκ (16,6%), Τουρκία (3,1%), Ινδονησία (2,9%), Βιετνάμ (1,7%).
[9] ΕΟΑΝ, Έκθεση για την Ανακύκλωση στην Ελλάδα, Νοέμβριος 2014, Αθήνα & Κλαδική Ανάλυση: πλαστική συσκευασία. 2011. ICAP
[10] Το σύνολο της ζήτησης πλαστικού στην Ελλάδα υπολογίζεται στους 500.000 τόνους. Πηγή: Plastics the facts 2014/2015: An analysis of European plastics production, demand and waste data.
[11] Πλαστική ρύπανση στη θάλασσα: μέχρι εκεί που δεν φτάνει άνθρωπος. Greenpeace. 2017
www.worldenergynews.gr
Από αυτές τις ποσότητες, κάθε χρόνο καταλήγουν στη θάλασσα 4,8 - 12,7 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού[2], ενώ σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι 150.000 - 500.000 τόνοι καταλήγουν στη θάλασσα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης[3], ποσότητα που αντιστοιχεί στο φορτίο 66.000 απορριμματοφόρων.
Η εξάρτηση από το πλαστικό μίας χρήσης έχει πλέον αναγνωριστεί ως παγκόσμιο πρόβλημα και γίνονται βήματα για την αντιμετώπισή του. Την ώρα που στην Ελλάδα προσαρμοζόμαστε στη νέα νομοθεσία για τον περιορισμό της πλαστικής σακούλας, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωράει το όραμα της για μία Κυκλική Οικονομία επικαιροποιώντας τρεις Οδηγίες για τη διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων και δημοσιεύει τη Στρατηγική της για τα Πλαστικά[4].
“Οι εξελίξεις αυτές σαφώς βελτιώνουν την υπάρχουσα κατάσταση, καθώς θέτουν πιο φιλόδοξους στόχους για την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση του πλαστικού, ενώ δίνουν τη δυνατότητα στα Κράτη Μέλη να προχωρήσουν σε απαγορεύσεις συγκεκριμένων προϊόντων από πλαστικό μίας χρήσης”, σχολίασε ο Άλκης Καφετζής, υπεύθυνος της εκστρατείας ενάντια στο πλαστικό μίας χρήσης στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace. “Ωστόσο, μπορούν να χαρακτηριστούν ως μία χαμένη ευκαιρία επειδή δίνουν έμφαση στην ανακύκλωση, αγνοώντας την τεράστια ανάγκη για τη θεσμοθέτηση μέτρων που θα μειώνουν ριζικά την παραγωγή πλαστικού μίας χρήσης στην πηγή”, συμπλήρωσε.
H μονοδιάστατη προσέγγιση του ζητήματος είναι ιδιαίτερα προβληματική, τη στιγμή μάλιστα που έχει ενεργοποιηθεί η απόφαση της Κίνας να απαγορεύσει την εισαγωγή ανακυκλώσιμων πλαστικών αποβλήτων οικιακής προέλευσης[5]. Η Κίνα αποτελεί παγκοσμίως τον βασικότερο αποδέκτη των πλαστικών αποβλήτων που προορίζονται για ανακύκλωση, ενώ οι βασικότεροι εξαγωγείς είναι οι Η.Π.Α. και η Ευρώπη[6], οι οποίες πέρα από τα πλαστικά τους σκουπίδια εξάγουν και τα προβλήματα που συνεπάγονται οι διαδικασίες ανάκτησης, ανακύκλωσης και διάθεσής τους[7].
Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση, καθώς κάθε χρόνο εξάγει 30-50.000 τόνους πλαστικών αποβλήτων, με τη συντριπτική πλειονότητα αυτής της ποσότητας να πηγαίνει στην Κίνα[8]. Αν αναλογιστούμε ότι κάθε χρόνο στη χώρα μας η ετήσια κατανάλωση πλαστικών συσκευασιών είναι κοντά στις 300.000 τόνους, εκ των οποίων καταλήγουν στην ανακύκλωση 50.000 τόνοι[9],[10], νούμερο στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και οι ποσότητες που εξάγονται, εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι το υπάρχον σύστημα διαχείρισης του πλαστικού σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής του δεν είναι βιώσιμο.
“Για να μην μετατραπούν οι θάλασσες του πλανήτη σε μία τεράστια χωματερή πρέπει να καταλάβουμε ότι η ανακύκλωση από μόνη της δεν είναι η διέξοδος. Όπως κατέγραψε η Greenpeace κατά το ερευνητικό ταξίδι που πραγματοποίησε το καλοκαίρι του 2017 στο Ιόνιο και το Αιγαίο Πέλαγος, το πλαστικό βρίσκεται παντού, από τον βυθό και την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι τις πιο απόμακρες ακτές.[11]”, συμπλήρωσε ο Άλκης Καφετζής, τονίζοντας ότι “χρειαζόμαστε ριζοσπαστικές πολιτικές και πρωτοβουλίες που θα μειώσουν τη σπατάλη του πλαστικού μίας χρήσης στην πηγή του, επανεξετάζοντας συνολικά τον τρόπο με τον οποίο αυτό το υλικό αξιοποιείται κατά την παραγωγή και κατανάλωση προϊόντων.”
[1] Σύμφωνα με τη μελέτη “Production, use and fate of all plastics ever made” που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science Advances τον Ιούλιο του 2017, μέχρι το 2015 παρήχθησαν παγκοσμίως 8300 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού, εκ των οποίων μόλις το 9% ανακυκλώθηκε και το υπόλοιπο κατέληξε στην πλειονότητα του σε χωματερές και στο φυσικό περιβάλλον. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη και υπό την προϋπόθεση ότι οι συνθήκες δεν θα αλλάξουν ριζικά, η ποσότητα που θα παραχθεί μέχρι το 2050 εκτιμάται στους 32.000 εκατομμύρια τόνους.
[2] Plastic waste inputs from land into the ocean. 2015. Science magazine.
[3] A European Strategy for Plastics in a Circular Economy. 2018.
[4] Τον Δεκέμβριο του 2017 ολοκληρώθηκε η διαδικασία επικαιροποίησης των ευρωπαϊκών Οδηγιών για τα απορρίμματα (για τα απόβλητα, τα απορρίμματα συσκευασίας και την υγειονομική ταφή απορριμμάτων). Στις 16 Ιανουαρίου δημοσιεύτηκε η Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Πλαστικά (εδώ)
[5] China’s ban on imports of 24 types of waste is a wake up call to the world. Δεκέμβριος 2017. Greenpeace (εδώ)
[6] UN Comtrade Database, https://comtrade.un.org/
[7] Κατά την επικοινωνία της με τον Διεθνές Οργανισμό Εμπορίου, η κινεζική κυβέρνηση επισήμανε ότι οι λόγοι που την οδήγησαν σε αυτήν την απόφαση είναι η προστασία του περιβάλλοντος της χώρας και της υγείας των Κινέζων πολιτών: China’s plastic scrap ban threatens ‘crisis’ for UK recycling industry. 2017. Unearthed (εδώ); China says it won’t take any more foreign garbage. 2017. Reuters (εδώ)
[8] Στοιχεία από βάση δεδομένων του ΟΗΕ. Σύμφωνα με αυτήν οι βασικότερες χώρες προορισμού των πλαστικών αποβλήτων της Ελλάδας για την περίοδο 2010-2016 είναι: Κίνα (35,1%), Βουλγαρία (24,5%), Χονκ Κονγκ (16,6%), Τουρκία (3,1%), Ινδονησία (2,9%), Βιετνάμ (1,7%).
[9] ΕΟΑΝ, Έκθεση για την Ανακύκλωση στην Ελλάδα, Νοέμβριος 2014, Αθήνα & Κλαδική Ανάλυση: πλαστική συσκευασία. 2011. ICAP
[10] Το σύνολο της ζήτησης πλαστικού στην Ελλάδα υπολογίζεται στους 500.000 τόνους. Πηγή: Plastics the facts 2014/2015: An analysis of European plastics production, demand and waste data.
[11] Πλαστική ρύπανση στη θάλασσα: μέχρι εκεί που δεν φτάνει άνθρωπος. Greenpeace. 2017
www.worldenergynews.gr
