Ο φετινός χειμώνας φτάνει σταδιακά στο τέλος του με το αισιόδοξο σενάριο να επιβεβαιώνεται μέχρι στιγμής σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της ενεργειακής κρίσης και τις επιπτώσεις της -σε επίπεδο επάρκειας- για την Ευρώπη και τη χώρα μας. Οι ήπιες καιρικές συνθήκες και οι συντονισμένες προσπάθειες των κρατών της Ε.Ε. για ενεργειακή εξοικονόμηση και γρήγορη απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, συνέβαλαν ώστε να διατηρηθούν έως σήμερα σε υψηλά επίπεδα οι δεξαμενές του καυσίμου στο οποίο βασίστηκε το 1/5 της ηλεκτροπαραγωγής πανευρωπαϊκά για το 2022.
Είναι αξιοσημείωτο ότι τη χρονιά που πέρασε, η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώθηκε κατά 55 δισ. κ.μ. (-13%), καταγράφοντας την πιο απότομη -διαχρονικά- υποχώρηση σε απόλυτους αριθμούς. Οι ήπιες θερμοκρασίες που επικράτησαν για περισσότερες ημέρες σε σχέση με το 2021, περιόρισαν σημαντικά τις ανάγκες θέρμανσης των νοικοκυριών, επέτρεψαν την εξοικονόμηση 18 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου καθώς και τη διατήρηση των αποθεμάτων καυσίμου σε επίπεδα υψηλότερα κατά 20% (ή 14 δισ. κ.μ.) σε σχέση με το μέσο όρο των πέντε τελευταίων ετών. Παράλληλα, το υψηλό ενεργειακό κόστος, λόγω των μειωμένων ροών ρωσικού αερίου, είχε ως αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση της κατανάλωσης κατά 25% και για τη βιομηχανία.
Ωστόσο η διεθνής γεωπολιτική ρευστότητα συνεχίζεται και θέτει προκλήσεις για την ομαλή ενεργειακή στροφή της Ευρώπης, που δεν μας επιτρέπουν να εφησυχάζουμε.
Η ανάπτυξη των ηλεκτρικών δικτύων καταλύτης για την άνθηση της πράσινης ενέργειας
Η μακροπρόθεσμη ενεργειακή θωράκιση της Ευρώπης και της Ελλάδας προϋποθέτει την ταχύτερη δυνατή μετάβαση προς τις ΑΠΕ. Για να το πετύχουμε αυτό, θα πρέπει όχι μόνο να διατηρήσουμε αλλά και να ενισχύσουμε την υψηλή επενδυτική δυναμική που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια για νέες μονάδες καθαρής ενέργειας.
Στον πυρήνα αυτής της προσπάθειας βρίσκεται η ανάπτυξη των ηλεκτρικών δικτύων. Με ορίζοντα το 2030, ο ΑΔΜΗΕ θα ολοκληρώσει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα έργων ύψους 5 δισ. ευρώ που υλοποιεί ήδη την τελευταία πενταετία για την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Μέσα από το πρόγραμμα αυτό, ο ηλεκτρικός χώρος για την ενσωμάτωση ΑΠΕ θα αυξηθεί από 17 GW σήμερα σε περίπου 28 GW στο τέλος της δεκαετίας, καλύπτοντας πλήρως τους στόχους του νέου, ακόμη πιο «πράσινου» Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Η επέκταση των δικτύων είναι καταλυτική τόσο για την αναθεώρηση του ΕΣΕΚ σε πιο φιλόδοξη βάση όσο και για την κατάρριψη νέων ρεκόρ καθαρής ενέργειας στη χώρα μας, όπως η άνοδος του μεριδίου των ΑΠΕ στο εγχώριο ενεργειακό μείγμα και ο συνεχώς αυξανόμενος ρυθμός σύνδεσης μονάδων ανανεώσιμης ηλεκτροπαραγωγής στο σύστημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2022 οι ΑΠΕ συμμετείχαν στο ενεργειακό μείγμα σε ποσοστό σχεδόν 39%, έναντι 33% το 2021, ενώ αντίστοιχα οι ηλεκτρίσεις νέων έργων από τον ΑΔΜΗΕ άγγιξαν τα 583 MW, σημειώνοντας άλμα 60% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Είναι, λοιπόν, κρίσιμο σε αυτή τη φάση να αξιοποιήσουμε τα υφιστάμενα ηλεκτρικά δίκτυα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αλλά και να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για την ακόμη ταχύτερη ανάπτυξη του συστήματος μεταφοράς. Δύο βασικές παράμετροι για να το πετύχουμε είναι αφενός η αποδέσμευση του ηλεκτρικού χώρου από λιμνάζουσες επενδύσεις ΑΠΕ και αφετέρου η απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών ώστε να ωριμάζουν και να προχωρούν πιο γρήγορα οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις του ΑΔΜΗΕ στη νησιωτική και ηπειρωτική χώρα.
Ενεργειακή μετάβαση με όρους επάρκειας
Η αλματώδης ανάπτυξη της πράσινης ενέργειας τα τελευταία χρόνια, ενώ είναι απολύτως επιθυμητή, θέτει νέες προκλήσεις για τη διατήρηση της ευστάθειας του συστήματος, λόγω της στοχαστικής και απρόβλεπτης παραγωγής των ΑΠΕ.
Ο Διαχειριστής, όπως επιτάσσει ο θεσμικός του ρόλος, μεριμνά ώστε η ενεργειακή μετάβαση να προχωρήσει με όρους μέγιστης ασφάλειας και επάρκειας. Στην πορεία του ενεργειακού μετασχηματισμού και προκειμένου να θωρακιστεί η ηλεκτροδότηση των καταναλωτών, στον ΑΔΜΗΕ αναβαθμίζουμε συνεχώς τα αντανακλαστικά μας με στόχο την πιο άμεση και πιο αποτελεσματική διαχείριση των φορτίων της ανανεώσιμης ηλεκτροπαραγωγής.
Επισημαίνουμε το “mind the gap” και τον ρόλο-κλειδί του φυσικού αερίου ως «γέφυρας» προς ένα καθαρότερο ενεργειακό μείγμα. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι τα επόμενα χρόνια θα έχουμε στη διάθεσή μας αρκετό καύσιμο αλλά και ικανή ισχύ από τις ευέλικτες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που χρειαζόμαστε.
Σε αυτό το επίπεδο, εξίσου κομβικές θα είναι και οι τεχνολογίες αποθήκευσης που θα δώσουν νέα ώθηση στις ΑΠΕ, αλλά και τα έργα των διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων που θα συμβάλουν σημαντικά στις ανταλλαγές πράσινης ενέργειας σε διασυνοριακό και διηπειρωτικό επίπεδο.
Ο ΑΔΜΗΕ πυκνώνει το δίκτυο των διεθνών διασυνδέσεων με τα γειτονικά κράτη προς κάθε πλευρά των συνόρων (Ιταλία, Βουλγαρία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία και Τουρκία) ενώ συνδράμει έργα στρατηγικού χαρακτήρα για τη μεταφορά πράσινης ενέργειας μεταξύ της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής (διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ) και της βόρειας Αφρικής (διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου), με βασικό κόμβο την Ελλάδα.
Τα έργα και οι τεχνολογίες αυτές θα μεγιστοποιήσουν την αξία των πράσινων ενεργειακών πόρων που διαθέτουμε σε αφθονία στην Ελλάδα, όπως είναι ο αέρας και ο ήλιος, φέρνοντας πιο κοντά την εποχή της καθαρής και φθηνής ενέργειας, προς όφελος τόσο του περιβάλλοντος, όσο και της κοινωνίας και της οικονομίας.
*Ο Μάνος Μανουσάκης είναι ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ
www.worldenergynews.gr
