Τα μέτρα που ελήφθησαν για τον περιορισμό των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης έχουν προκαλέσει ένα οριζόντιο πάγωμα στην λειτουργία του ανταγωνισμού με αποτέλεσμα η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού να είναι σήμερα πλήρως ρυθμιζόμενη.
Αυτό τονίζει ο γενικός διευθυντής της NRG μέλους του ομίλου Motor Oil Τάσος Λωσταράκος, μιλώντας για μια παράδοξη κατάσταση «υποχρεωτικής παύσης» λειτουργίας των μηχανισμών των αγορών η οποία διαβρώνει την επιχειρηματική πρωτοβουλία, ακυρώνει τα σήματα για την ανάληψη επενδυτικών αποφάσεων και υποβαθμίζει την δυνατότητα των τελικών καταναλωτών να απολαμβάνουν καλύτερες τιμές και διαφοροποιημένα, καινοτόμα ενεργειακά προϊόντα.
Σε ότι αφορά γενικότερα το ενεργειακό περιβάλλον θεωρεί ότι παραμένει επισφαλές αν και η περίοδος της μεγάλης όξυνσης της ενεργειακής κρίσης φαίνεται να έχει παρέλθει και προσθέτει ότι εφόσον πάντως η Ευρώπη καταφέρει να εδραιώσει την στροφή της στο LNG μέσω της ανάπτυξης επιπλέον υποδομών και ταυτόχρονα διασφαλίσει τρόπους να παραμένει ανταγωνιστική ως προς την προσέλκυση προμηθειών LNG, τότε πιθανόν η πλέον σοβαρή περίοδος της «ενεργειακής κρίσης» είναι πλέον στο παρελθόν.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του κ. Λωσταράκου στο World Energy News.
Σε ποιους λόγους οφείλεται η ενεργειακή κρίση; Θεωρείτε ότι έχει τελειώσει;
Η Ευρώπη, εκκινώντας την οικονομική της δραστηριότητα σε post-covid περιβάλλον και αντιμέτωπη με την έναρξη της σύρραξης στην Ουκρανία, δεν αντιμετώπισε στην πραγματικότητα προβλήματα ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού που να δικαιολογούν τις τιμές ενέργειας που διαμορφώθηκαν.
Ο εκτροχιασμός του κόστους παραγωγής και προμήθειας ενέργειας – απόρροια του τρόπου λειτουργίας των χρηματιστηριακών αγορών ενέργειας στην Ευρώπη – είναι η συνθήκη που επέφερε την «ενεργειακή κρίση», ασκώντας υπερβολικές πληθωριστικές πιέσεις σε όλες τις αλυσίδες αξιών εμπορευμάτων και υπηρεσιών.
Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς το τέλος της τρέχουσας «ενεργειακής κρίσης», καθώς οι υποκείμενες αξίες οι οποίες διαμορφώνουν τις χρηματιστηριακές αγορές ενέργειας συνεχίζουν να υπόκεινται απολύτως στους κανόνες τις προσφοράς και της ζήτησης.
Εφόσον, πάντως, η Ευρώπη καταφέρει να εδραιώσει την στροφή της στο LNG μέσω της ανάπτυξης επιπλέον υποδομών και ταυτόχρονα διασφαλίσει τρόπους να παραμένει ανταγωνιστική ως προς την προσέλκυση προμηθειών LNG από τις χώρες παραγωγούς, τότε πιθανόν η πλέον σοβαρή περίοδος της «ενεργειακής κρίσης» είναι πλέον παρελθόν.
Η Ευρώπη οφείλει να προσαρμόσει και να εξελίξει την ενεργειακή της αγορά με τρόπο ο οποίος θα προκρίνει την διαφοροποίηση και συμπερίληψη νέων ενεργειακών πόρων και επιπλέον, γνωρίζει ότι το «κόστος ενέργειας» αποτελεί ένα τεράστιο διακύβευμα για τους πολίτες της Ε.Ε.
Πότε εκτιμάτε ότι θα επανέλθει η αγορά του φυσικού αερίου και συνακόλουθα του ηλεκτρισμού, σε ισορροπία;
Μέσα σε ένα επισφαλές περιβάλλον, αν τολμούσα να κάνω μια εκτίμηση, θα ήταν κυρίως ότι η περίοδος της ιδιαίτερα μεγάλης όξυνσης έχει ήδη παρέλθει. Αλλά δεν είναι καθόλου σαφές πότε μπορεί να έρθει η αγορά του φυσικού αερίου και του ηλεκτρισμού σε ισορροπία. Υπάρχει μια μεγάλη σχετικότητα καθώς οι χαμηλές τιμές του TTF οι οποίες υπήρξαν στο παρελθόν, πιθανότατα να μην υπάρξουν ξανά.
Λόγω της ενεργειακής κρίσης υιοθετήθηκε μια σειρά «έκτακτων μέτρων». Πιστεύτε ότι κάποια από αυτά πρέπει να διατηρηθούν ή έχει έλθει η ώρα να αρθούν;
Τα μέτρα τα οποία προώθησε κεντρικά η Ε.Ε. αλλά υιοθέτησαν ταυτόχρονα με τον δικό τους τρόπο τα κράτη μέλη, επέβαλαν ουσιαστικά ένα οριζόντιο «πάγωμα» στην λειτουργία του ανταγωνισμού. Αν κοιτάξουμε την ελληνική αγορά που μας αφορά και την οποία γνωρίζουμε καλύτερα, θα δούμε ότι ουσιαστικά η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, είναι πλέον πλήρως ρυθμιζόμενη.
Στην ηλεκτροπαραγωγή όλοι οι συμμετέχοντες αμείβονται με ρυθμιστικά ανώτατα όρια, ενώ στην προμήθεια οι προμηθευτές πουλάνε σε σχεδόν πανομοιότυπα, «ρυθμιζόμενα» κι εδώ τιμολόγια. Όλο αυτό το οικοδόμημα έχει χτιστεί με έναν βασικό στόχο – τα όποια «υπερβάλλοντα» έσοδα να περνάνε μέσω της λειτουργίας της αγοράς στον τελικό καταναλωτή. Κι ενώ το μοντέλο – δια μέσω των γενναίων επιδοτήσεων που έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση – δείχνει να λειτουργεί στο επίπεδο του τελικού καταναλωτή, δεν λειτουργεί καθόλου σε επίπεδο ανταγωνισμού.
Αν μάλιστα το συγκεκριμένο πλαίσιο το δούμε ευρύτερα και με τα συμπληρώματα των έκτακτων εισφορών οι οποίες επεβλήθησαν στους ηλεκτροπαραγωγούς και θα επιβληθούν και στους προμηθευτές, μπορούμε να μιλήσουμε ξεκάθαρα για πλήρως ρυθμιζόμενη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς το έσοδο του συμμετέχοντα τελικά αποφασίζεται από τους χαράσσοντες την ενεργειακή πολιτική και σίγουρα δεν προκύπτει από τον ανταγωνισμό.
Είναι μια παράδοξη κατάσταση «υποχρεωτικής παύσης» λειτουργίας των μηχανισμών των αγορών η οποία επιβάλλεται με έντεχνο τρόπο ενώ στην πραγματικότητα παρακωλύει την επιχειρηματική πρωτοβουλία, μειώνει τα σήματα για την ανάληψη επενδυτικών αποφάσεων και τελικώς υποβαθμίζει την δυνατότητα των τελικών καταναλωτών – όλων μας δηλαδή – να απολαμβάνουν καλύτερες τιμές και διαφοροποιημένα, καινοτόμα ενεργειακά προϊόντα.
Ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν για να αποκατασταθεί η ανταγωνιστική λειτουργία σε επίπεδο προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος;
Για να επανέλθει η ανταγωνιστική λειτουργία σε επίπεδο προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, θα πρέπει ουσιαστικά να εξέλθουμε από το ειδικό νομικό καθεστώς λειτουργίας το οποίο έχει επιβληθεί μέσω του Ν. 4951/2022. Οι εταιρείες θα πρέπει να αφεθούν ξανά ελεύθερες να διαμορφώσουν και να προσφέρουν σε όλο το εύρος των καταναλωτών τους, τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας τα οποία επιθυμούν, με την μορφή και την ταξινόμηση που επιθυμούν.
Οι ανταγωνιστικές δυνάμεις που υπάρχουν στην αγορά, αν και πολλές φορές δεν είναι ευδιάκριτες, είναι πάντα παρούσες, ιδίως στον χώρο της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και αν αφεθούν να λειτουργήσουν, είμαι απολύτως βέβαιος ότι σε ελάχιστο χρόνο θα φέρουν νέα προϊόντα, καλύτερες και πιο κατανοητές επιλογές τιμολόγησης και τελικώς θα βοηθήσουν την αγορά να εξελιχθεί και να προχωρήσει στην επόμενη ημέρα.
Ποιες είναι οι νέες τάσεις που διαμορφώνονται και ποιες παρεμβάσεις χρειάζονται για την αποφυγή αντίστοιχων καταστάσεων στο μέλλον;
Οι νέες τάσεις πατάνε πάνω στην εμπειρία του παρελθόντος πάντα και ενσωματώνουν τις τεχνολογικές εξελίξεις που φέρνει η νέα εποχή. Ως νέα τάση στην τιμολόγηση των πελατών ηλεκτρικής ενέργειας μπορούμε σίγουρα να θεωρήσουμε την τάση για προσφορά πλήρως κυμαινόμενων τιμολογίων, τα οποία δεν διαθέτουν ρήτρες αναπροσαρμογής παρά μόνον ακολουθούν τις διακυμάνσεις της αγοράς με μια μικρή πρόσθετη χρέωση προμήθειας, η οποία ενσωματώνει τα έξοδα λειτουργίας και το περιθώριο κέρδους του προμηθευτή.
Αντίστοιχα, νέες τάσεις έρχονται από τον μετασχηματισμό της αγοράς και τις τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο της ενέργειας. Ταυτόχρονα παρατηρούμε ότι το καλάθι των παροχών ενός προμηθευτή που είναι «ολοκληρωμένος πάροχος ενέργειας», εμπλουτίζεται με παροχές υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης, ενεργειακής εξοικονόμησης, λύσεις «smart-home» και γενικότερα υπηρεσίες οι οποίες είναι συνοδευτικές της κύριας δραστηριότητας της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας
Αν η Ελλάδα δεν ήταν τόσο πίσω στο θέμα των έξυπνων μετρητών, θα μπορούσαμε να μιλάμε για δεκάδες επιπλέον υπηρεσίες και προϊόντα, δυστυχώς όμως απέχουμε αρκετά από την εξέλιξη των αλλαγών στα δίκτυα, προτού μπορούμε κι εμείς να εμπλακούμε ως φορείς καινοτομίας.
Όσον αφορά στην αποφυγή στο μέλλον των καταστάσεων που βιώσαμε στο παρελθόν, είναι δεδομένο πως θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε μεγάλες επενδύσεις σε σύστημα και δίκτυα, προκειμένου οι ΑΠΕ να διεισδύσουν περαιτέρω και πλαισιωμένες από συστήματα αποθήκευσης και ανταγωνιστικές ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες, που θα φέρουν μεσοπρόθεσμα ένα καλύτερο σημείο ισορροπίας σε σχέση με την ασφάλεια εφοδιασμού, τις τιμές της αγοράς και το ενεργειακό μίγμα της χώρας.
Τι σχεδιάζει ο όμιλος για να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις;
Ο Όμιλος ΜΟΗ προ 3 μηνών παρουσίασε το νέο της στρατηγικό πλάνο επενδύσεων, αξίας 4 δισ ευρώ, το οποίο καλύπτει μια χρονική περίοδο από σήμερα έως και το 2030. Στον χώρο αμιγώς της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου, ο Όμιλος ΜΟΗ εστιάζει τους 2 από τους 4 συνολικά πυλώνες επενδύσεων, με τις επενδύσεις στις ΑΠΕ, τη συμμετοχή στο νέο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στην Κομοτηνή, το FSRU στους Αγίους Θεοδώρους και την διεύρυνση του δικτύου ηλεκτροκίνησης «incharge» να αποτελούν τις βασικές επενδυτικές προτεραιότητες.
Μιλήσατε νωρίτερα για καινοτομία στην παροχή υπηρεσιών αλλά και για ηλεκτροκίνηση. Ποιες πρωτοβουλίες έχει αναλάβει η NRG σε αυτή την κατεύθυνση;
Η NRG πρωτοστατεί και πρωταγωνιστεί στον τομέα της ηλεκτροκίνησης και της μικροκινητικότητας, ως ο βραχίονας του Ομίλου MOH ο οποίος έχει αναλάβει τον δεύτερο πυλώνα του στρατηγικού επενδυτικού πλάνου έως το 2030, που είναι φυσικά η επέκταση του δικτύου φόρτισης «incharge» και η εδραίωση της εταιρείας στην κορυφή των παρόχων υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης.
Ήδη το δίκτυο «incharge» έχει παρουσία σε όλη την επικράτεια, με 900 θέσεις φόρτισης σε δημοσίως προσβάσιμους και ιδιωτικούς χώρους, ενώ είναι ήδη στην κορυφή της αγοράς σε εγκατεστημένους ταχυφορτιστές.
Ταυτόχρονα, με την εξαγορά από την NRG της «Automotive Solutions» το 2022, η εταιρεία προχώρησε στην στρατηγική τοποθέτησή της και στον τομέα της μικροκινητικότητας, όπου πλέον διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά για την ανάπτυξη και εδραίωσή της.
Επιμέλεια: Πηνελόπη Μητρούλια
www.worldenergynews.gr
