Σημαντική κάμψη ενδέχεται να παρουσιάσουν την ερχόμενη περίοδο οι εξαγωγές φυσικού αερίου από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία αν η γειτονική χώρα ενεργοποιήσει τη συμφωνία προμήθειας αερίου που είχε υπογράψει με την Τουρκία τον περασμένο Ιανουάριο.
Πάντως το όλο ζήτημα έχει σοβαρές πολιτικές προεκτάσεις καθώς η συμφωνία μεταξύ της Bulgargas και της τουρκικής Botas είχε υπογραφεί από την προηγούμενη βουλγαρική κυβέρνηση και η σημερινή που φαίνεται ότι δεν συμφωνεί έχει ξεκινήσει έρευνα για το πώς υπογράφηκε η σύμβαση.
Πρόκειται για μία συμφωνία, που σε ποσότητα αντισταθμίζει και με το παραπάνω το αέριο που εισήγαγε η Βουλγαρία μέσω του ελληνικού συστήματος, με φορτία υγροποιημένου αερίου (LNG) από τη Ρεβυθούσα και η οποία έχει προκαλέσει ανησυχίες στην ΕΕ, δεδομένου ότι το αέριο που θα φθάνει στη γειτονική χώρα ενδέχεται να είναι ρωσικής προέλευσης.
Tι προβλέπει η συμφωνία Bulgargaz-Botas
Η συμφωνία Bulgargaz-Botas αφορά στην προμήθεια 1,85 δις. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως, που θα φθάνουν στη Βουλγαρία μέσω του σημείου διασύνδεσης Strandzha (Βουλγαρία) -Malkoclar (Τουρκία)
Η εν λόγω ποσότητα αντιστοιχεί περίπου στο 60 % της ετήσιας ζήτησης της Βουλγαρίας. Ας σημειωθεί ότι η Βουλγαρία έχει επίσης σύμβαση προμήθειας με την αζέρικη Socar για 1 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως, αέριο το οποίο προμηθεύεται μέσω του αγωγού ΤΑΡ και του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού (IGB).
Η συμφωνία με την τουρκική Botas προβλέπει ότι η Bulgargaz θα πρέπει να καταβάλει τέλος υπηρεσιών 2 δισεκατομμυρίων ευρώ στην τουρκική εταιρεία για μια περίοδο 13 ετών, ανεξάρτητα από το αν κάνει χρήση αυτής της δυναμικότητας. Επίσης, η Botas αποκτά πρόσβαση σε βουλγαρικούς αγωγούς για την διάθεση φυσικού αερίου στην τοπική αγορά, αλλά και σε γειτονικές χώρες όπως η Ρουμανία, πληρώνοντας στην Bulgargaz περίπου 138 εκατομμύρια ευρώ ως τέλη διαμετακόμισης.
Πρόκειται για μία συμφωνία που κατ’ αρχήν δεν παραβιάζει το δίκαιο της ΕΕ, δημιουργεί όμως πολλά ερωτήματα για την προέλευση του αερίου, δεδομένου ότι η Τουρκία εισάγει αέριο από τη Ρωσία μέσω δύο απ’ ευθείας αγωγών, του TurkStream και του BlueStream, καθώς και από τρίτες χώρες, το Αζερμπαϊτζάν (αγωγός ΤΑΝΑΡ) και το Ιράν, ενώ διαθέτει και εγκαταστάσεις για LNG.
Η ανησυχία των Βρυξελλών
O ευρωπαϊκός κανονισμός προβλέπει μεν ότι τα δικαιώματα μεταφοράς σε υποδομές φυσικού αερίου θα πρέπει να υπόκεινται σε ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών εάν περάσουν τα σύνορα της ΕΕ, αλλά δεν ισχύει για συμφωνίες με τρίτες χώρες όπως η Τουρκία. Από την άλλη πλευρά όμως δημιουργεί ανησυχίες ότι ευνοεί τις βουλγαρικές και τουρκικές εταιρείες σε βάρος των ανταγωνιστών, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάζει αν η συμφωνία παραβιάζει τους Κανόνες Ανταγωνισμού, διαμηνύοντας ότι δεν θα διστάσει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα σε περίπτωση ενδείξεων μη συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένης πιθανής παραβίασης των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ
Η μεγαλύτερη ανησυχία των Βρυξελλών είναι αν τελικά η Ρωσία, μέσω της συμφωνίας αυτής, βρήκε ένα τρόπο να διοχετεύσει αέριο στην Ευρώπη, την περίοδο ακριβώς που η Ευρώπη προσπαθεί να περιορίσει - ως την οριστική εξάλειψη- τις εισαγωγές ρωσικού αερίου.
Το όλο ζήτημα τείνει να δημιουργήσει και πολιτικό πρόβλημα στη Βουλγαρία, όπως αναφέρει το POLITICO, δεδομένου ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν φαίνεται να συμφωνεί και έχει ξεκινήσει έρευνα για το πώς υπογράφηκε η σύμβαση Bulgargaz-Botas. Προς το παρόν πάντως η συμφωνία παραμένει σε ισχύ.
Ας σημειωθεί ότι τον Μάιο του 2022 η Ρωσία διέκοψε πλήρως τις εξαγωγές αερίου προς τη Βουλγαρία, η οποία αντικατέστησε μεγάλο μέρος της ποσότητας αυτής με εισαγωγές μέσω του ελληνικού συστήματος.
www.worldenergynews.gr
