Ανάλυση του Foreign Affairs για τις αλλαγές που έρχονται στο παγκόσμιο ενεργειακό τοπίο
Οι χώρες επανεξετάζουν σχεδόν κάθε πτυχή της εξωτερικής τους πολιτικής, συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου, των αμυντικών δαπανών του στρατού και τις συμμαχίες. Αυτές οι δραματικές αλλαγές έχουν επισκιάσει τον μετασχηματισμό στο παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα. Η επείγουσα ανάγκη μείωσης των εκπομπών άνθρακα έχει αναδιαμορφώσει σταδιακά την παγκόσμια ενεργειακή τάξη. Τώρα, ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία, η ενεργειακή ασφάλεια έχει επανέλθει στο προσκήνιο, αναδεικνύοντας επίσης την κλιματική αλλαγή ως κύριο μέλημα των χωρών.
Αυτές οι διπλές προτεραιότητες είναι έτοιμες να αναδιαμορφώσουν τον εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό, τις ροές ενεργειακού εμπορίου και την ευρύτερη παγκόσμιαοικονομία. Οι χώρες θα στρέφονται όλο και περισσότερο στα δικά τους, δίνοντας προτεραιότητα στην εσωτερικής παραγωγή ενέργειας και την περιφερειακή συνεργασία, ακόμη και αν επιδιώκουν μετάβαση σε καθαρές μηδενικές εκπομπές άνθρακα.
Εάν οι χώρες υποχωρήσουν σε στρατηγικές ενεργειακών μπλοκ, αναφέρει το Foreign Affeirs, μια τάση πολλών δεκαετιών που τείνει προς περισσότερη ενεργειακή διασύνδεση κινδυνεύουν να δώσουν τη θέση της σε μια εποχή κατακερματισμού της ενέργειας.
Η ενεργειακή τάξη θα καθοριστεί από την κρατική παρέμβαση στον ενεργειακό τομέα σε κλίμακα που δεν έχει ξαναγίνει.
Μετά από τέσσερις δεκαετίες κατά τις οποίες γενικά προσπάθησαν να περιορίσουν τη δραστηριότητά τους στις ενεργειακές αγορές, οι δυτικές κυβερνήσεις αναγνωρίζουν πλέον την ανάγκη να παίξουν έναν πιο επεκτατικό ρόλο σε όλα από την κατασκευή (και την απόσυρση) υποδομών ορυκτών καυσίμων έως την παρέμβαση σε ιδιωτικές εταιρείες με στόχο να αγοράζουν και να πωλούν ενέργεια. Ο περιορισμός των εκπομπών μέσω τιμολόγησης άνθρακα και οι επιδοτήσεις στις προτεραιότητες.
Υπερβολική παρέμβαση
Αυτή η αλλαγή είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει συγκρίσεις με τη δεκαετία του 1970, όταν η υπερβολική κρατική παρέμβαση στις ενεργειακές αγορές επιδείνωσε τις καταστάσεις οδηγώντας σε επαναλαμβανόμενες ενεργειακές κρίσεις.
Η εποχή της κυβερνητικής παρέμβασης δεν θα είναι κακή, εάν η διαχείριση γίνεται σωστά επισημαίνει το Foreign Affairs. Κατάλληλα περιορισμένη και προσαρμοσμένη να αντιμετωπίζει συγκεκριμένες αστοχίες της αγοράς, μπορεί να αποτρέψει τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, να μετριάσει πολλούς κινδύνους ενεργειακής ασφάλειας και να βοηθήσει στη διαχείριση των μεγαλύτερων γεωπολιτικών προκλήσεων της επερχόμενης ενεργειακής μετάβασης.
Η τρέχουσα ενεργειακή κρίση έχει επικεντρώσει εκ νέου την προσοχή του κόσμου στους γεωπολιτικούς ενεργειακούς κινδύνους, αναγκάζοντας τον να προχωρήσει σε συγκερασμό μεταξύ των αυριανών φιλοδοξιών για το κλίμα και των σημερινών ενεργειακών αναγκών κάνοντας μια "προεπισκόπηση" της ταραχώδους εποχής που ακολουθεί. Ο τρόπος με τον οποίο οι κυβερνήσεις θα ανταποκριθούν σε αυτές τις προκλήσεις, που προκάλεσε η εισβολή στην Ουκρανία, θα διαμορφώσει τη νέα ενεργειακή τάξη για τις επόμενες δεκαετίες.
Αναταραχή
Η τρέχουσα ενεργειακή κρίση υπερβαίνει κατά πολύ το πετρέλαιο και θα μπορούσε επομένως να επηρεάσει ένα ευρύτερο τμήμα της οικονομίας. Οι πηγές ενέργειας κάθε είδους πρόκειται να διαταραχθούν από την σύγκρουση. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου και διυλισμένων προϊόντων πετρελαίου, αλλά και ο κυρίαρχος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη και ένας σημαντικός εξαγωγέας άνθρακα και ουρανίου χαμηλού εμπλουτισμού που χρησιμοποιείται για την τροφοδοσία πυρηνικών σταθμών καθώς και πολλών commodities.
Με τις τιμές του άνθρακα, της βενζίνης, του ντίζελ, του φυσικού αερίου και άλλων εμπορευμάτων να πλησιάζουν σε υψηλά ρεκόρ, η περαιτέρω διακοπή του ρωσικού ενεργειακού εφοδιασμού, είτε με πρωτοβουλία της Ρωσίας είτε της Ευρώπης, θα επιτάχυνε τον πληθωρισμό, θα προκαλούσε ύφεση, θα απαιτούσε περιορισμό της ενέργειας και θα οδηγούσε στη διακοπή λειτουργίας επιχειρήσεων.
Διακοπτόμενη παραγωγή
Το παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα ήταν υπό πίεση ακόμη και πριν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αποφασίσει να εισβάλει στην Ουκρανία. Η Ευρώπη και άλλα μέρη του κόσμου αντιμετώπιζαν προκλήσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς όλο και περισσότερο η ηλεκτρική τους ενέργεια προερχόταν από διακοπτόμενες πηγές όπως η ηλιακή και ο άνεμος.
Ταυτόχρονα, χρόνια κακών αποδόσεων και αυξημένων κλιματικών πιέσεων μείωσαν τις επενδύσεις σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, με αποτέλεσμα περιορισμένες προμήθειες. Τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας που σχετίζονται με τον COVID 19 επιδείνωσαν την κατάσταση και ενίσχυσαν τις πιέσεις στις τιμές. Το 2021 και στις αρχές του 2022, οι αυξανόμενες τιμές του φυσικού αερίου οδήγησαν ορισμένες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κοινής ωφελείας σε χρεοκοπία και ανάγκασαν τις κυβερνήσεις να επιδοτούν τους λογαριασμούς ενέργειας.
Τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν ακόμη χειρότερα, αλλά ο θερμότερος από το αναμενόμενο καιρός στην Ευρώπη και την Ασία προς το παρόν μείωσε εν μέρει τη ζήτηση για ενέργεια.
Οι αγορές ενέργειας
Από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, οι αγορές ενέργειας ήταν ακόμη πιο ασταθείς. Οι πιστωτικές αγορές έχουν σφίξει, αφήνοντας λίγη ρευστότητα για να υποστηρίξουν τις αγορές και τις πωλήσεις πετρελαίου, και τόσο η προσφορά όσο και η ζήτηση έχουν υποστεί μεγάλες κρίσεις. Πολλοί αγοραστές έχουν απομακρυνθεί από το ρωσικό πετρέλαιο, ανησυχώντας για τις δυτικές τραπεζικές και οικονομικές κυρώσεις καθώς και για το πιθανό στίγμα της συναλλακτικής δραστηριότητας με τη Ρωσία.
Ήδη, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας εκτιμά ότι η Ρωσία παράγει περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια λιγότερα ημερησίως, αριθμός που θα μπορούσε να μειωθεί περαιτερώ εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολουθήσει το σχέδιό της να απαγορεύσει κάθε ρωσικό αργό πετρέλαιο, βενζίνη και ντίζελ μέχρι το τέλος του έτους. Οι εικασίες ότι περισσότερες κυρώσεις θα μπορούσαν να είναι στον ορίζοντα, σε συνδυασμό με την απροθυμία του ΟΠΕΚ να συμπληρώσει τη χαμένη ρωσική προσφορά πετρελαίου, έχει ωθήσει τις τιμές ακόμα υψηλότερα.
Κλιματική αλλαγή
Η δεύτερη αποτυχία της αγοράς που απαιτεί κρατική παρέμβαση στις ενεργειακές αγορές πηγάζει από το σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα που έχει ο κόσμος για να επιτύχει τους κλιματικούς στόχους του.
Τα νέα assets πετρελαίου και φυσικού αερίου που απαιτούνται για τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας κατά τη διάρκεια της μετάβασης ενδέχεται να χρειαστεί να αποσυρθούν προτού οι εταιρείες μπορέσουν να αποπληρώσουν τους επενδυτές τους.
Τελικά, ποια εταιρεία θα διακινδύνευε κεφάλαια για να κρατήσει τα φώτα και τη θερμότητα αναμμένα βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, ενώ οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αναλαμβάνουν όλο και πιο φιλόδοξες δεσμεύσεις να καταστήσουν την απαραίτητη υποδομή απαρχαιωμένη;
Στο βαθμό που οποιεσδήποτε εταιρείες είναι πρόθυμες να κάνουν αυτές τις επενδύσεις, δεν θα πρέπει να στοιχηματίζουν ενάντια στην ικανότητα του κόσμου να επιτύχει τους κλιματικούς στόχους του. Επιπλέον, τέτοιες επενδύσεις δεν θα πρέπει να δημιουργούν εμπόδια στη δράση για το κλίμα ενισχύοντας τις οικονομικές δυνάμεις που αντιτίθενται στην ταχύτερη πρόοδο επειδή έχουν κατοχυρώσει χρηματοοικονομικά ενδιαφέροντα για το σημερινό ενεργειακό σύστημα.
Η δημιουργική χάραξη πολιτικής μπορεί να βοηθήσει στην κάλυψη των σημερινών ενεργειακών αναγκών χωρίς να υπονομεύεται η ενεργειακή μετάβαση του αύριο. Οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να ορίσουν ορισμένους τύπους εγκαταστάσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου ως«μεταβατικά στοιχεία ενεργητικού» και να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο βοηθώντας τις ιδιωτικές εταιρείες να τα κατασκευάσουν.
Assets όπως τερματικοί σταθμοί επαναεριοποίησης και αγωγοί που χρειάζονται σήμερα, κινδυνεύουν από τον στόχο του καθαρού μηδέν. Οι εκπομπές που θα επιτευχθούν έως το 2050 μπορεί επίσης να χρειαστεί να είναι «έτοιμες για τη μετάβαση» —δηλαδή να κατασκευαστεί τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα ή για καύσιμα χαμηλών εκπομπών άνθρακα όπως το υδρογόνο και η αμμωνία— και οι κυβερνήσεις ενδέχεται να επωμιστούν μέρος του πρόσθετου κόστους τα πρώτα χρόνια .
Εναλλακτικά, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να αναπτύξουν καινοτόμα εργαλεία . Για παράδειγμα, μπορεί να ευνοούν την άδεια για επενδύσεις υποδομής υδρογονανθράκων με μικρότερες περιόδους απόσβεσης, προϋπόθεση ότι επιτρέπεται η κατοχή του δικαιώματος πληρωμής για την εκκαθάριση του περιουσιακού στοιχείου μετά από καθορισμένο χρονικό διάστημα ή η συντόμευση της περιόδου αποπληρωμής μειώνοντας το κόστος κεφαλαίου για ιδιωτικές εταιρείες με αντάλλαγμα το δικαίωμα απόσυρσης του περιουσιακού στοιχείου αφού η επένδυση αποφέρει μια ορισμένη απόδοση.
www.worldenergynews.gr
