Βρισκόμαστε εν μέσω μιας περιόδου που οι περισσότερες χώρες της Μέσης Ανατολής διανύουν περιόδους κρίσης. Ανάμεσα σε αυτές και ο Λίβανος που κατάφερε τελικά να διορίσει νέο Πρόεδρο στις 9 Ιανουαρίου 2024.
Ο νέος Πρόεδρος
Ο Τζόζεφ Αούν, που ήταν ο αρχηγός των Λιβανικών Ενόπλων Δυνάμεων (LAF), εξελέγη πρόεδρος μετά από δύο γύρους, εξασφαλίζοντας την απόλυτη πλειοψηφία ψήφων. Αυτές οι εκλογές τερματίζουν το παρατεταμένο κενό εξουσίας που έχει παραλύσει το πολιτικό τοπίο του Λιβάνου από τη λήξη της θητείας του πρώην προέδρου Μισέλ Αούν στα τέλη Οκτωβρίου 2022.
Τα πολιτικά κόμματα αγωνίστηκαν για να καταλήξουν σε συναίνεση για τον διάδοχό του, ο οποίος με βάση το σύστημα του Λιβάνου, πρέπει να είναι Μαρωνίτης Χριστιανός. Οι συζητήσεις τους, τους οδήγησαν στην αποτυχία 13 κοινοβουλευτικών συνόδων για την εκλογή προέδρου.
Η αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ, που ήταν ένας από τους κύριους αντιπάλους του διορισμού του Αούν λόγω του πολέμου με το Ισραήλ, σε συνδυασμό με την πτώση του Μπασάρ Αλ Άσαντ στη Συρία, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για έναν συμβιβασμό, επιτρέποντας στον Αούν να εκλεγεί. Ο Αούν, αν και δεν υποστηρίχθηκε ποτέ από ένα συγκεκριμένο κόμμα απολάμβανει καλής εσωτερικής και διεθνούς υποστήριξης.
Η διάλυση αυτού του πολιτικού αδιεξόδου ανοίγει την πόρτα σε άλλα εγχώρια και διεθνή ερωτήματα. Ο νέος Πρόεδρος θα πρέπει να περιηγηθεί στο περίπλοκο πολιτικό σύστημα του Λιβάνου για να διορίσει μια νέα κυβέρνηση, ένα έργο που θα είναι κρίσιμο, και θα πρέπει να διασφαλίσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα του Λιβάνου από περιφερειακές απειλές – μια προσπάθεια που θα αποδειχθεί αποθαρρυντική με την κατάπαυση του πυρός με το Ισραήλ να λήγει στα τέλη Ιανουαρίου.
Οι απόψεις των εμπειρογνώμονων
Ο Luigi Toninelli υποστηρίζει ότι ο Αούν ήταν ο κορυφαίος υποψήφιος για την θέση, καθώς χαίρει σεβασμού σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο. Οι περίπλοκες πολιτικές διαδικασίες του Λιβάνου ορίζουν ότι ένας υποψήφιος πρέπει να πλοηγηθεί σε τρία επίπεδα διαπραγμάτευσης. Πρώτον, είναι απαραίτητη μια ενδοχριστιανική διαπραγμάτευση. Καθώς η προεδρία παραδοσιακά προορίζεται για έναν Μαρωνίτη Χριστιανό, είναι αδιανόητο να εκλεγεί πρόεδρος χωρίς την υποστήριξη ενός από τα μεγάλα χριστιανικά κόμματα, τα οποία θεωρούν την προεδρία ως την υψηλότερη πολιτική τους εκπροσώπηση. Δεύτερον, απαιτείται μια ευρύτερη ενδολιβανική συναίνεση, με τη συμμετοχή όλων των μεγάλων πολιτικών και θρησκευτικών παρατάξεων για τη διασφάλιση της ομολογιακής ισορροπίας. Τρίτον, η διεθνής ευθυγράμμιση είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η προεδρία του Λιβάνου υπόκειται στην έγκριση περιφερειακών και παγκόσμιων παραγόντων με συμφέροντα στη χώρα. Για αυτόν τον λόγο, απαιτείται μια ευρεία συναίνεση, η οποία διευκολύνθηκε όχι μόνο από την αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ αλλά και από την πτώση του Άσαντ.
Ο Mohanad Hage Ali που είναι αναπληρωτής Διευθυντής Έρευνας στο Malcolm H. Kerr Carnegie Middle East Center προβλέπει ότι ο νέος Πρόεδρος θα έχει να αντιμετωπίσει τέσσερις βασικές προκλήσεις: την εφαρμογή της απόφασης 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, την αντιμετώπιση των όπλων της Χεζμπολάχ, την προώθηση της οικονομικής ανάκαμψης και τη διαχείριση των σχέσεων με το αναδυόμενο καθεστώς στη Συρία.
Σχετικά με το ψήφισμα 1701, ο Πρόεδρος πρέπει να διασφαλίσει την ομαλή εφαρμογή των διατάξεών του από τον Λίβανο, ιδιαίτερα υπό την επίβλεψη των ΗΠΑ και εν μέσω της επίμονης απειλής ανανέωσης της σύγκρουσης. Το οπλοστάσιο της Χεζμπολάχ, αν και δεν αποτελεί άμεση κρίση, θα παραμείνει ένα πιεστικό ζήτημα, με τον Πρόεδρο να επαναλάβει τις προσπάθειες του πρώην προέδρου Michel Sleiman να χαράξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική εθνικής άμυνας, με στόχο να αποκαταστήσει το κρατικό μονοπώλιο στη χρήση βίας και να περιορίσει το Ιράν για δεκαετίες. Τέλος, η άνοδος ενός νέου ισλαμικού καθεστώτος στη Συρία αποτελείμια σημαντική γεωπολιτική πρόκληση. Ο Πρόεδρος θα πρέπει να πλοηγηθεί προσεκτικά σε αυτήν την εξελισσόμενη δυναμική για να προστατεύσει την ασφάλεια και τα εθνικά συμφέροντα του Λιβάνου».
Από την πλευρά του ο David Wood, αναλυτής του International Crisis Group υποστηρίζει ότι η κατάπαυση του πυρός Ισραήλ-Χεζμπολάχ έχει αναζωπυρώσει το διεθνές ενδιαφέρον για τον τερματισμό του προεδρικού κενού. Ο Λίβανος χρειαζόταν έναν νέο πρόεδρο για να επιβλέπει την εφαρμογή της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση.
Η Aurélie Daher, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Dauphine Université Paris δίνει έμφαση στην στάση της Χεζμπολάχ, της οποίας ο ρόλος στους θεσμούς του Λιβάνου παραμένει να σφυρηλατήσει συμμαχίες με άλλα πολιτικά κόμματα για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της «Ισλαμικής Αντίστασης στον Λίβανο» (IRL, της ένοπλης οργάνωσης στην οποία συνδέεται η Χεζμπολάχ) και είναι σημαντικό ο Πρόεδρος να μην είναι ριζοσπαστικά εχθρικός με αυτή την υπόθεση. Η Χεζμπολάχ χρειάζεται, επίσης, διαθρησκευτική σταθερότητα και κατευνασμό.
Ο Adam Chamseddine, αναλυτής στο Ινστιτούτο Εναλλακτικής Πολιτικής υποστηρίζει ότι από την ανεξαρτησία του Λιβάνου, οι προεδρικές εκλογές της χώρας δεν ήταν ποτέ μόνο ένας εγχώριος διαγωνισμός, αλλά και ένας περιφερειακός και διεθνής. Οι προεδρικές εκλογές του Λιβάνου αντικατοπτρίζουν συχνά την επικρατούσα περιφερειακή και παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων.
Τέλος, ο Nadim Houry, Εκτελεστικός Διευθυντής του Arab Reform Initiative τονίζει ότι μεσοπρόθεσμα τα στρατηγικά συμφέροντα του Λιβάνου βρίσκονται ανατολικά στις σχέσεις της χώρας με τη Συρία. Θέματα όπως η οικονομική συμπληρωματικότητα και η ενεργειακή συνεργασία των δύο χωρών μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο σταθερή και ευημερούσα περιοχή.
www.worldenergynews.gr
