Πριν λίγες ημέρες, το ευρωκοινοβούλιο ψήφισε υπέρ του επιμερισμού στα κράτη μέλη των προσπαθειών για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις μεταφορές, τα κτίρια και τη γεωργία έως το 2030. Έτσι έδωσε το «πράσινο φως» για την αναθεώρηση του σχετικού κανονισμού, θέτοντας νέους στόχους μείωσης των εκπομπών κατά 40% (έναντι του 30% που προβλέπεται) σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005. Για πρώτη φορά όλες οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και οι στόχοι μείωσης για καθεμία από αυτές θα κυμαίνονται μεταξύ 10% και 50%.
Πώς θα επιτευχθεί ο νέος στόχος; Το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στη διείσδυση των ΑΠΕ και στους τρεις τομείς. Η νέα εγκατεστημένη ισχύς αιολικών στην ΕΕ έφτασε πέρυσι τα 16 GW, μεγαλύτερη κατά 40% συγκριτικά με το 2021, ωστόσο απέχει σημαντικά από τους στόχους που έχουν τεθεί για το 2030.
Ωστόσο, σύμφωνα με τη «φωνή» της αιολικής βιομηχανίας στην ΕΕ, τη WindEurope, οι επενδύσεις σε νέα αιολικά πάρκα, όπως και οι παραγγελίες για νέες ανεμογεννήτριες περιορίστηκαν λόγω δυσχερειών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και εξαιτίας του πληθωρισμού. Γι΄ αυτό η WindEurope προειδοποιεί ότι πρέπει η Ευρώπη και τα κράτη μέλη να δράσουν προληπτικά και να στηρίξουν την ευρωπαϊκή αλυσίδα εφοδιασμού αιολικής ενέργειας και να της επιτρέψουν να αναπτυχθεί.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι θέσεις του κλάδου των φωτοβολταϊκών. Οι Βρυξέλλες αναζητούν λύσεις. Μάλιστα, όπως επισημαίνεται σε προσχέδιο των Βρυξελλών, στο οποίο αναφέρεται δημοσίευμα του PV-Magazine, η ΕΕ σκοπεύει να αυξήσει σημαντικά το ποσοστό του εξοπλισμού ΑΠΕ που παράγεται στα κράτη μέλη ως το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας. Σύμφωνα με το έγκριτο έντυπο, στόχος είναι να παράγεται στη Γηραιά Ήπειρο το 40% των φωτοβολταϊκών, το 85% των αιολικών, το 60% των αντλιών θερμότητας, το 85% των μπαταριών και το 50% των ηλεκτρολυτών για παραγωγή υδρογόνου.
Η προοπτική θεωρείται κρίσιμης σημασίας με δεδομένο ότι η Ευρώπη έχει θέσει φιλόδοξο στόχο για προσθήκη 600 GW φωτοβολταϊκών εντός της δεκαετίας ενώ η αιολική ενέργεια σχεδιάζεται να παρέχει έως και το 50% του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται στην ΕΕ έως το 2050. 
Οι επενδύσεις ΑΠΕ στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο επενδύσεις ύψους 30 δισ. ευρώ ετησίως σε έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), εξοικονόμησης ενέργειας και αναβαθμίσεις δικτύων για το διάστημα 2026 – 2030. Ειδικότερα, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ δίνει έμφαση σε επενδύσεις μονάδων παραγωγής «πράσινης» ενέργειας και στην ενεργειακή αποδοτικότητα στον οικιακό τομέα, στη βιομηχανία, στον τομέα των υπηρεσιών και στον πρωτογενή τομέα, στον τομέα των μεταφορών, στην ηλεκτροπαραγωγή, στα δίκτυα και σε άλλους τομείς προσφοράς ενέργειας.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην πρόταση του νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για τους στόχους έως το 2030 περιλαμβάνει την αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας στο 45%, καθώς και στην ηλεκτροπαραγωγή στο 80%. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Εργαστηρίου Τεχνικοοικονομικής Ενεργειακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιά που παρουσιάστηκε σε εκδήλωση της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), στο πλαίσιο της 5ους Διεθνούς Έκθεσης Verde.Tec την Κυριακή 19 Μαρτίου, ο καθηγητής κ. Αλέξανδρος Φλάμος ανέφερε ότι ο συνδυασμός των δύο ωριμότερων τεχνολογιών ΑΠΕ με το μεγαλύτερο δυναμικό στην Ελλάδα (δηλαδή αιολικά και φωτοβολταϊκά) είναι απαραίτητος για την επίτευξη των ενεργειακών στόχων με αποδοτικό τρόπο.
Σύμφωνα με τη μελέτη, εάν θεωρηθεί ότι τα αιολικά είναι εγκατεστημένα μόνο στην στεριά, ο κατάλληλος αυτός συνδυασμός αντιστοιχεί σε περίπου 40% φωτοβολταϊκά και 60% αιολικά. Λαμβάνοντας υπόψη την πρόταση αναθεώρησης του ΕΣΕΚ, η οποία αυξάνει τους στόχους διείσδυσης των ΑΠΕ και περιλαμβάνει θαλάσσια αιολικά, το βέλτιστο σημείο βρίσκεται σε ισορροπημένα μείγματα με 50%-55% μερίδιο σε κάθε τεχνολογία. Σε όλα τα σενάρια που εξετάστηκαν βρέθηκε ότι η πρόκριση μιας μόνο τεχνολογίας στο μίγμα ΑΠΕ επιφέρει -μεταξύ άλλων- μεγάλες ανάγκες για αποθήκευση, με συνέπεια μη βέλτιστο κόστος διείσδυσης των ΑΠΕ.
Σε έναν μήνα το νέο χωροταξικό για τις ΑΠΕ
Σε κάθε περίπτωση, για να προχωρήσουν τα νέα έργα απαιτείται ένα σύγχρονο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΕΧΠ) για τις ΑΠΕ, το οποίο θα πρέπει αφενός θα επιτρέπει την κατασκευή ΑΠΕ σε περιοχές με υψηλό δυναμικό αιολικής και ηλιακής ενέργειας και αφετέρου να θέτει δικλείδες ασφαλείας για τη χωροθέτησή τους σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές κατευνάζοντας τις κινητοποιήσεις των τοπικών φορέων και κοινωνιών οι οποίες γιγαντώνονται.
Το ισχύον Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είχε εγκριθεί το 2008 και σήμερα βρίσκεται στο τελικό στάδιο επαναξιολόγησης και αναθεώρησης. Η τελική μελέτη αναμένεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί έως τα μέσα Απριλίου. Ειδικότερα, θα λαμβάνει υπόψη τη φυσιογνωμία και τα χωρικά χαρακτηριστικά του ηπειρωτικού, θαλάσσιου και νησιωτικού χώρου, και τις ανάγκες προστασίας και διαχείρισης των περιοχών με ειδικό περιβαλλοντικό - οικολογικό - πολιτιστικό ενδιαφέρον, καθώς και των περιοχών που είναι πιο ευάλωτες στην κλιματική μεταβολή.
Βάσει της αξιολόγησης που έχει γίνει η μέγιστη επιτρεπόμενη πυκνότητα αιολικών εγκαταστάσεων ανά δήμο και ανά ειδική περιοχή (π.χ. Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας, Περιοχές Αιολικής Καταλληλότητας, νησιά, βουνά κλπ.), θα παρέχει τη δυνατότητα εγκατάστασης αιολικών πάρκων, συνολικής ισχύος 26πλάσιας του εθνικού στόχου για το 2030, μόνο από τις χερσαίες εγκαταστάσεις. Για να συμβεί αυτό, προωθείται αναδιάρθρωση των ειδικών περιοχών λαμβάνοντας υπ’ όψη τις υφιστάμενες συγκεντρώσεις έργων αλλά και τις περιοχές με αυξημένη ζήτηση (π.χ. Ευρυτανία, Θίσβη).
Επίσης, θα αλλάξουν οι κανόνες ένταξης στο τοπίο, οι ελάχιστες αποστάσεις μεταξύ των ανεμογεννητριών κλπ. σε σύγκριση με το ισχύον ΕΧΠ-ΑΠΕ καθώς η αύξηση του μεγέθους των νέων ανεμογεννητριών αλλά και της τεχνολογίας τους έχει αλλάξει τα δεδομένα στα οποία είχε βασιστεί το ισχύον πλαίσιο.Οπότε επανεξετάζονται διάφορα ζητήματα που αφορούν στη χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων εντός των Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας αλλά και των Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά και οι συγκρούσεις που αυτή συνεπάγεται, η εξέταση τυχόν περιορισμών στο μέγεθος των ανεμογεννητριών που θα επιτρέπεται να εγκαθίστανται σε ορισμένες περιοχές με ιδιαιτερότητες όπως π.χ. κοντά σε μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε περιοχές οργανωμένης τουριστικής ανάπτυξης κ.ά.
Επίσης, πριν το τελικό κείμενο εξετάζεται ποιες διατάξεις των Περιφερειακών Χωροταξικών Σχεδίων μπορούν να ενσωματωθούν στο νέο ΕΧΠ για τις ΑΠΕ ενώ για εκείνες που έχουν προκαλέσει προβληματισμό διερευνάται εάν θα προσαρμοστούν ή θα καταργηθούν και από τα περιφερειακά σχέδια ώστε να μην προκύπτουν ζητήματα εναρμόνισης.
www.worldenergynews.gr
