Άρθρο του Γιώργου Κοφινάκου Διευθύνοντος Συμβούλου στην Storm Harbour London
Εφόσον η συμφωνία - πλαίσιο για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης επιτευχθεί αισίως μέσα στις ερχόμενες εβδομάδες, το αμέσως επόμενο ερώτημα είναι πότε και με ποιο τρόπο η Ελλάδα θα μπορέσει να βγει στις αγορές.
Το ερώτημα προκύπτει από τον απλό υπολογισμό ότι τον Ιούνιο του 2018 λήγει το τρίτο μνημόνιο και οι επιλογές για την χώρα είναι οι εξής:
-αυτοδύναμη χρηματοδότηση μέσω των διεθνών αγορών,
-τέταρτο μνημόνιο,
-πτώχευση και Grexit.
Προφανώς το Grexit δεν είναι πλέον επιλογή και η πτώχευση είναι αυτό που προσπαθούμε να αποφύγουμε, οπότε μένουμε με δύο προτιμώμενες επιλογές – τέταρτο μνημόνιο ή διεθνείς αγορές.
Ένα τέταρτο μνημόνιο θα συνέχιζε την αυστηρή επιτρόπευση της χώρας για πολλά χρόνια ακόμη και επίσης δεν είναι σίγουρο ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα θελήσουν να το παράσχουν για δυο βασικούς λόγους:
την πιθανή μη συμμετοχή του ΔΝΤ στο νέo μνημόνιο και τον δανεισμό πολλών χωρών σε υψηλότερα επίπεδα για να δανείσουν σε χαμηλότερα επίπεδα την Ελλάδα.
Από την άλλη, είναι σχεδόν βέβαιο ότι το κόστος δανεισμού της χώρας από τις διεθνείς αγορές (3%-5%) θα είναι αρκετά ψηλότερο από αυτό της Ευρωζώνης (1%-3,5%), δυσχεραίνοντας ακόμα περισσότερο την βιωσιμότητα τού χρέους.
Πόσο εύκολη και πιθανή όμως είναι η έξοδος στις διεθνείς αγορές, με τα ασφυκτικά χρονικά περιθώρια έως τον Ιούνιο τού 2018 και την επί μακρόν συζήτηση για το κλείσιμο τής αξιολόγησης να επιτείνει το κλίμα ανασφάλειας;
Για να είναι εφικτή η έξοδος στις διεθνείς αγορές, είναι επιτακτική η ανάγκη, με την ψήφιση των μέτρων και το κλείσιμο τής αξιολόγησης, να αρχίσει άμεσα η εφαρμογή των διαρθρωτικών αλλαγών (ιδιωτικοποιήσεις, μείωση του κράτους, συνταξιοδοτικό και ασφαλιστικό, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, προσέγγιση ξένων επενδύσεων κλπ).
Παράλληλα οι ευρωπαίοι εταίροι θα πρέπει να παρουσιάσουν ένα πλάνο για την βιωσιμότητα τού ελληνικού χρέους που θα πείθει τις αγορές.
Σταθερή επιδίωξη θα πρέπει να είναι η επιμήκυνση τού χρέους (με στόχο και πέρα από το 2060) αλλά και η αλλαγή του από κυμαινόμενου σε σταθερού επιτοκίου, ώστε να υπάρχει και έμμεση ελάφρυνσή του.
Αν όλα αυτά έχουν δρομολογηθεί έως το τέλος τού 2017, τότε είναι ορατό να βγει η Ελλάδα το 2018 με ένα δοκιμαστικό ομόλογο 3ετιας ή 5ετιας στις αγορές, αλλά και πάλι θα είναι οριακή η πληρωμή όλων των χρηματοδοτικών αναγκών μετά τον Ιούλιο τού 2018 μέσω των διεθνών αγορών.
Με αυτούς τους όρους, για να είναι ικανοποιητική η κάλυψη των αναγκών τής χώρας από τον εξωτερικό δανεισμό, θα πρέπει να έχει την εγγύηση του ESM, ώστε να είναι ανταγωνιστικά τα επιτόκιο των ομολόγων που θα εκδοθούν.
Το σίγουρο είναι ότι, για μια ακόμη χρονιά, δεν θα πλήξουμε.
Γιώργος Κοφινάκος
Διευθύνων Σύμβουλος
Storm Harbour London
Distinguished Executive in Residence and Visiting Professor
Rutgers Graduate School of Management, New Jersey
Πηγή: www.bankingnews.gr
www.worldenergynews.gr
Το ερώτημα προκύπτει από τον απλό υπολογισμό ότι τον Ιούνιο του 2018 λήγει το τρίτο μνημόνιο και οι επιλογές για την χώρα είναι οι εξής:
-αυτοδύναμη χρηματοδότηση μέσω των διεθνών αγορών,
-τέταρτο μνημόνιο,
-πτώχευση και Grexit.
Προφανώς το Grexit δεν είναι πλέον επιλογή και η πτώχευση είναι αυτό που προσπαθούμε να αποφύγουμε, οπότε μένουμε με δύο προτιμώμενες επιλογές – τέταρτο μνημόνιο ή διεθνείς αγορές.
Ένα τέταρτο μνημόνιο θα συνέχιζε την αυστηρή επιτρόπευση της χώρας για πολλά χρόνια ακόμη και επίσης δεν είναι σίγουρο ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα θελήσουν να το παράσχουν για δυο βασικούς λόγους:
την πιθανή μη συμμετοχή του ΔΝΤ στο νέo μνημόνιο και τον δανεισμό πολλών χωρών σε υψηλότερα επίπεδα για να δανείσουν σε χαμηλότερα επίπεδα την Ελλάδα.
Από την άλλη, είναι σχεδόν βέβαιο ότι το κόστος δανεισμού της χώρας από τις διεθνείς αγορές (3%-5%) θα είναι αρκετά ψηλότερο από αυτό της Ευρωζώνης (1%-3,5%), δυσχεραίνοντας ακόμα περισσότερο την βιωσιμότητα τού χρέους.
Πόσο εύκολη και πιθανή όμως είναι η έξοδος στις διεθνείς αγορές, με τα ασφυκτικά χρονικά περιθώρια έως τον Ιούνιο τού 2018 και την επί μακρόν συζήτηση για το κλείσιμο τής αξιολόγησης να επιτείνει το κλίμα ανασφάλειας;
Για να είναι εφικτή η έξοδος στις διεθνείς αγορές, είναι επιτακτική η ανάγκη, με την ψήφιση των μέτρων και το κλείσιμο τής αξιολόγησης, να αρχίσει άμεσα η εφαρμογή των διαρθρωτικών αλλαγών (ιδιωτικοποιήσεις, μείωση του κράτους, συνταξιοδοτικό και ασφαλιστικό, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, προσέγγιση ξένων επενδύσεων κλπ).
Παράλληλα οι ευρωπαίοι εταίροι θα πρέπει να παρουσιάσουν ένα πλάνο για την βιωσιμότητα τού ελληνικού χρέους που θα πείθει τις αγορές.
Σταθερή επιδίωξη θα πρέπει να είναι η επιμήκυνση τού χρέους (με στόχο και πέρα από το 2060) αλλά και η αλλαγή του από κυμαινόμενου σε σταθερού επιτοκίου, ώστε να υπάρχει και έμμεση ελάφρυνσή του.
Αν όλα αυτά έχουν δρομολογηθεί έως το τέλος τού 2017, τότε είναι ορατό να βγει η Ελλάδα το 2018 με ένα δοκιμαστικό ομόλογο 3ετιας ή 5ετιας στις αγορές, αλλά και πάλι θα είναι οριακή η πληρωμή όλων των χρηματοδοτικών αναγκών μετά τον Ιούλιο τού 2018 μέσω των διεθνών αγορών.
Με αυτούς τους όρους, για να είναι ικανοποιητική η κάλυψη των αναγκών τής χώρας από τον εξωτερικό δανεισμό, θα πρέπει να έχει την εγγύηση του ESM, ώστε να είναι ανταγωνιστικά τα επιτόκιο των ομολόγων που θα εκδοθούν.
Το σίγουρο είναι ότι, για μια ακόμη χρονιά, δεν θα πλήξουμε.
Γιώργος Κοφινάκος
Διευθύνων Σύμβουλος
Storm Harbour London
Distinguished Executive in Residence and Visiting Professor
Rutgers Graduate School of Management, New Jersey
Πηγή: www.bankingnews.gr
www.worldenergynews.gr
