Σε «ΒΒ+» επιβεβαίωσε τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας η Fitch Ratings, εν αναμονή του β’ γύρου των βουλευτικών εκλογών, διατηρώντας παράλληλα σε σταθερές τις προοπτικές επαναξιολόγησης (outlook).
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης, η αξιολόγηση της Ελλάδας υποστηρίζεται από διαρθρωτικούς δείκτες, συμπεριλαμβανομένων των βαθμολογιών διακυβέρνησης, των δεικτών ανθρώπινης ανάπτυξης και του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, που συγκαταλέγονται μεταξύ των υψηλότερων σε σύγκριση με χώρες αντίστοιχης κλίμακας (ΒΒ- / ΒΒ / ΒΒ+). Αυτά τα πλεονεκτήματα αντισταθμίζονται ωστόσο από τα όσα άφησε πίσω της η κρίση, που περιλαμβάνουν μεγάλα αποθέματα δημόσιου χρέους, καθώς και χαμηλές μεσοπρόθεσμες δυνατότητες ανάπτυξης και ευπάθειες στον τραπεζικό τομέα.
Η Fitch αναθεώρησε επί τα βελτίω την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη του ΑΕΠ στο 2,3% το 2023 (από 0,9%), χάρη στην ισχυρότερη από την αναμενόμενη απόδοση το 4ο τρίμηνο του 2022 και τη μείωση των ενεργειακών κινδύνων. «Εξακολουθούμε να αναμένουμε ότι η κατανάλωση των νοικοκυριών θα επιβραδυνθεί σημαντικά φέτος, αντανακλώντας την επίδραση του πληθωρισμού και της μειωμένης πιστωτικής ζήτησης. Αντίθετα, η αύξηση των επενδύσεων θα παραμείνει σταθερή χάρη στην απορρόφηση κεφαλαίων στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), ενώ τομείς όπως ο τουρισμός θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τις εξαγωγές».
Κρίσιμες μεταρρυθμίσεις για τη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη
Η Fitch αναμένει η οικονομία να επεκταθεί κατά 2,0-2,5% το 2024-2026, λόγω των επενδύσεων και της ανάκαμψης της κατανάλωσης των νοικοκυριών. Οι προβλέψεις στηρίζονται στην υπόθεση ότι οι ελληνικές αρχές θα συνεχίσουν να εκπληρώνουν ορόσημα και στόχους στο πλαίσιο του RRF, το οποίο είναι η βασική άγκυρα για το ξεκλείδωμα των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα. Η αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων παραμένει μια σημαντική διαρθρωτική πρόκληση, με τις προγραμματισμένες εργασιακές μεταρρυθμίσεις να είναι ζωτικής σημασίας για την άνοδο των ποσοστών συμμετοχής.
Πολιτικές εξελίξεις
«Η Ελλάδα έχει δεύτερες εκλογές στις 25 Ιουνίου, δεδομένης της αποτυχίας των κομμάτων να σχηματίσουν κυβέρνηση μετά τις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαΐου. Η κεντροδεξιά Νέα Δημοκρατία (ΝΔ) απέδωσε πολύ πάνω από τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων, εξασφαλίζοντας το 40% των ψήφων και καθιστώντας πιθανό ότι να κερδίσει τις ερχόμενες εκλογές. Εάν η ΝΔ καταφέρει να εξασφαλίσει μια άνετη πλειοψηφία (κάτι που φαίνεται πιθανό, δεδομένου ότι οι δεύτερες εκλογές θα επανέλθουν σε πλειοψηφικό σύστημα μπόνους, παρέχοντας στον νικητή 50 επιπλέον έδρες), αυτό θα μπορούσε να μειώσει τους κινδύνους πολιτικής αστάθειας και θα επιτρέψει τη συνέχεια της πολιτικής. Συνολικά, διατηρούμε την πρόβλεψή μας ότι η επόμενη ελληνική κυβέρνηση θα διατηρήσει καλές σχέσεις με την ΕΕ και άλλους εταίρους, διασφαλίζοντας τη μακροοικονομική σταθερότητα».
Μείωση ελλείμματος
H Fitch αναμένει συνεχή δημοσιονομική εξυγίανση το 2023, αντανακλώντας εν μέρει μια καλύτερη αρχική θέση, δεδομένου ότι το έλλειμμα είναι χαμηλότερο από το αναμενόμενο το 2022. Προβλέπει το πρωτογενές πλεόνασμα να αυξηθεί στο 1% του ΑΕΠ το 2023 (και στο 2% το 2024).
Το πρόγραμμα σταθερότητας προβλέπει συνεχή βελτίωση στα δημόσια οικονομικά μέχρι το 2026, με το πρωτογενές πλεόνασμα να αυξάνεται στο 2,5% και το δημόσιο χρέος/ΑΕΠ να μειώνεται κατά 38 ποσοστιαίες μονάδες το 2022-2026. Το πρόγραμμα υπογραμμίζει την ευρεία δέσμευση των αρχών στη δημοσιονομική σύνεση, με ορισμένες μεταρρυθμίσεις (συμπεριλαμβανομένης της ψηφιοποίησης των εσόδων) που ενδέχεται να παρέχουν ορισμένες διαρθρωτικές βελτιώσεις. «Ωστόσο, διαπιστώνουμε κινδύνους που περιλαμβάνουν ασθενέστερη ανάπτυξη και αυξανόμενες απαιτήσεις για δαπάνες. Η συνεχής συγκράτηση των δαπανών μπορεί να αποδειχθεί πιο δύσκολη μετά την πλήρη εκκαθάριση των προσωρινών μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας ή εάν η αύξηση των εσόδων επιβραδυνθεί σημαντικά».
Πτώση χρέους - Σταθερές συνθήκες χρηματοδότησης
Σύμφωνα με το βασικό σενάριο της Fitch που κάνει λόγο για βελτιωμένη δημοσιονομική στάση και σταθερή ονομαστική ανάπτυξη, ο λόγος δημόσιου χρέους/ΑΕΠ θα μειωθεί στο 162,2% το 2023 και στο 154,4% το 2024, μια προβλεπόμενη πτώση 50% από το ιστορικό υψηλό του 206%. Οι σταθερές συνθήκες χρηματοδότησης, οι περιορισμένες ανάγκες ανταλλαγής χρέους και η σημαντική ταμειακή θέση (κοντά στα 35 δισεκ. ευρώ) θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τη διαχείριση του χρέους. Ο συνδυασμός μακρών προθεσμιών και ενεργής στρατηγικής αντιστάθμισης σημαίνει ότι το κόστος των επιτοκίων θα παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητο, αν και θα μπορούσε να αυξηθεί κάποια χρηματοδοτική πίεση εάν η Ελλάδα αποφασίσει να αξιοποιήσει πιο επιθετικά τις κεφαλαιαγορές. Η Eurostat αποφάσισε να μην συμπεριλάβει τις εγγυήσεις από το Hellenic Asset Protection Scheme (περίπου 18 δισ. ευρώ) ως μέρος του δημόσιου χρέους, μειώνοντας την αβεβαιότητα σχετικά με τις προσαρμογές αποθεμάτων-ροών.
Διευκόλυνση των πληθωριστικών πιέσεων
Ο αμερικανικός οίκος προβλέπει ο ετήσιος εναρμονισμένος πληθωρισμός να υποχωρήσει στο 4% το 2023 και στο 1,9% το 2024. Ορισμένοι κίνδυνοι είναι πιθανό να επιμείνουν, δεδομένων των πιέσεων στον δομικό πληθωρισμό (ο οποίος είναι πλέον πάνω από το 6%). Η δυναμική της αγοράς εργασίας θα υποστηρίξει την ταχύτερη αύξηση των μισθών φέτος (πάνω από 6%) και οι κίνδυνοι ενός σπιράλ μισθού-τιμών είναι περιορισμένοι.
Έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών
Η προβλεπόμενη μείωση των εισαγωγών (λόγω της πτώσης των τιμών ενέργειας και της ασθενέστερης εγχώριας ζήτησης) θα οδηγήσει σε σταδιακή μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (CAD) το 2023-2024 (αφού έφθασε το υψηλό 12ετίας του 9,7 % του ΑΕΠ το 2022). Το έλλειμμα CAD (το οποίο αναμένεται κατά μέσο όρο στο 6,5% τα επόμενα δύο χρόνια) θα χρηματοδοτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις αυξανόμενες καθαρές εισροές ΑΞΕ και τις μεταφορές στην ΕΕ, μειώνοντας έτσι τους εξωτερικούς κινδύνους ευπάθειας.
Σταθερός Τραπεζικός Τομέας
Η ραγδαία βελτίωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων συνεχίστηκε το 4ο τρίμηνο του 2022, με τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων να υποχωρεί στο 8,2% σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Αναμένεται περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα, αλλά με πιο ήπιο ρυθμό, καθώς οι πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων είναι πιθανό να είναι μικρότερες και η συνολική οικονομική δραστηριότητα υποχωρεί. Οι θέσεις ρευστότητας και κεφαλαίου του κλάδου είναι σταθερές, χωρίς δευτερογενείς επιπτώσεις μέχρι στιγμής από παγκόσμιες τραπεζικές αναταραχές το 1ο τρίμηνο του 2023. Η πιστωτική ανάπτυξη έχει αποδυναμωθεί το 2023, εν μέρει καθώς επιβραδύνθηκε ο εταιρικός δανεισμός, αλλά αναμένεται να επιταχυνθεί καθώς η ανάπτυξη αρχίζει να ενισχύεται το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
Υποβάθμιση εάν υπάρξει:
- Ανοδική τάση του δημόσιου χρέους/ΑΕΠ, για παράδειγμα λόγω διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης, ασθενούς ανάπτυξης ή υλοποίησης ενδεχόμενων υποχρεώσεων από τον τραπεζικό τομέα.
- Νέα σοκ στην ελληνική οικονομία που επηρεάζουν την οικονομική ανάκαμψη ή το μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό της Ελλάδας.
Αναβάθμιση εάν υπάρξει:
- Εμπιστοσύνη σε μια μετεκλογική δημοσιονομική πολιτική που οδηγεί σε μια σταθερή καθοδική πορεία για τον λόγο δημόσιου χρέους/ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα.
- Βελτίωση του μεσοπρόθεσμου αναπτυξιακού δυναμικού και των επιδόσεων, για παράδειγμα, λόγω της υψηλότερης επενδυτικής δυναμικής ή/και της εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
