Η ομιλία του ευρωβουλευτή και αντιπροέδρου του κόμματος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, στο δείπνο της SolarPower Europe στις Βρυξέλλες
Η συζήτηση για το μέλλον του ευρωπαϊκού κλάδου των φωτοβολταϊκών έρχεται σε μια κομβική στιγμή, με το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τους προτεινόμενους Επιτρόπους να αναλαμβάνουν δράση. Οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν ότι η Ευρώπη προχωρά σε θετικά βήματα στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η εγκατεστημένη αιολική και ηλιακή ισχύς έχει αυξηθεί κατά 36% από το 2021 έως το 2023. Αυτή η ανάπτυξη έχει οδηγήσει σε εξοικονόμηση περίπου 35 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, με το πρώτο εξάμηνο του 2024 να δείχνει ότι σχεδόν το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας προήλθε από ανανεώσιμες πηγές.
Οι φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις αναμένεται να συνεχίσουν αυτήν την ανοδική πορεία, καθώς το 2023 εγκαταστάθηκαν 56 GW νέας ισχύος, σημειώνοντας σημαντική αύξηση από τα 40 GW του 2022. Σε παγκόσμια κλίμακα, οι προσθήκες ισχύος αυξήθηκαν κατά σχεδόν 50% το 2023, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, με την φωτοβολταϊκή ισχύ να τριπλασιάζεται μεταξύ 2018 και 2023.
Αυτή η έκρηξη αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος παράγει ηλεκτρική ενέργεια και με τα ηλιακά φωτοβολταϊκά να συμπληρώνουν την υδροηλεκτρική και την αιολική ενέργεια, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρόκειται να παράγουν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ό,τι ο άνθρακας το επόμενο έτος.
Ωστόσο, η πρόοδος αυτή δεν είναι αρκετή για να επιτευχθούν οι στόχοι του REPowerEU και η στρατηγική της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια, καθώς η συνολική εγκατεστημένη δυναμικότητα θα πρέπει να φτάσει τουλάχιστον τα 700 GW έως το 2030. Για να γίνει αυτό, πρέπει να επικεντρωθούμε σε διάφορες προκλήσεις:
1.Κανονιστική Σταθερότητα και επιτεύξιμοι αλλά φιλόδοξοι στόχοι: Πρέπει να επικεντρωθούμε στην εφαρμογή της βασικής νομοθεσίας που συμφωνήθηκε κατά την πρώτη θητεία της Προέδρου von der Leyen, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα για τους συμμετέχοντες στην αγορά. Τα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), τα οποία πρέπει να είναι ταυτόχρονα φιλόδοξα αλλά και εφαρμόσιμα, αποτελούν το κύριο εργαλείο μας για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή πολιτικών σε εθνικό επίπεδο. Για την ηλιακή ενέργεια, ένας φιλόδοξος στόχος θα πρέπει να υποστηρίζεται από καλά σχεδιασμένες πολιτικές για τα Δίκτυα, την Αποθήκευση και τη συνολική Ευελιξία του Συστήματος. Επιπλέον, απαιτείται συζήτηση για την πολιτική μετάφραση της υπόσχεσης της Ursula von der Leyen προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά στον στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 90% για το 2040. Η ΕΕ, μεταξύ άλλων, καλείται να αποφασίσει εάν χρειάζεται ένας νέος στόχος ΑΠΕ για το 2040, συνοδευόμενος από επιμέρους τομεακούς στόχους.
2.Έλλειψη Χρηματοδότησης: Χρειάζονται επιπλέον εθνικά και ευρωπαϊκά κονδύλια για την προώθηση των πράσινων τεχνολογιών, και απελευθέρωση ιδιωτικών κεφαλαίων για επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες, όπως η ηλιακή.
3.Χρονοβόρες Διαδικασίες Αδειοδότησης: Πολλές φορές, η έγκριση για φωτοβολταϊκά συστήματα εξακολουθεί να καθυστερεί, απαιτώντας 3-4 χρόνια σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ.
4.Ευελιξία Δικτύων - Περικοπές: Οι περικοπές ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνονται, καθώς τα δίκτυα δεν μπορούν να υποστηρίξουν την ταχεία ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών. Σύμφωνα με στοιχεία του Ελληνικού Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ), από τον
Ιανουάριο έως τον Αύγουστο 2024 η Ελλάδα περιέκοψε περίπου 500 GWh ηλιακής ενέργειας, σε σύγκριση με 224 GWh περικοπής ενέργειας ολόκληρο το 2023.
5.Βιομηχανική Ανταγωνιστικότητα: Η Ευρώπη έχει χάσει παραγωγικές δυνατότητες σε τομείς όπως τα φωτοβολταϊκά, όπως επισημάνθηκε και στην πρόσφατη έκθεση του Μάριο Ντράγκι. Η απουσία μιας βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ την έχει αφήσει με σημαντικό μειονέκτημα κόστους: για παράδειγμα, το κόστος κατασκευής φωτοβολταϊκών στην Κίνα είναι περίπου 35%-65% χαμηλότερο από ό,τι στην Ευρώπη.
6.Ενεργειακή φτώχεια και υψηλές τιμές ενέργειας: σύμφωνα με την έκθεση "Mission Solar 2040” της SolarPower Europe, η αύξηση των ΑΠΕ μπορεί να μειώσει τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας κατά 25% έως το 2030 και κατά 33% έως το 2040. Παρ' όλα αυτά, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης, οι βιομηχανικές τιμές λιανικής στην ΕΕ εξακολουθούν να είναι 2 έως 3 φορές υψηλότερες από ό,τι στις ΗΠΑ (2021 έως 2023) και ο αριθμός των νοικοκυριών που δεν μπορούν να θερμάνουν επαρκώς τα σπίτια τους, λόγω υψηλών τιμών ενέργειας, συνέχισε να αυξάνεται. Πρέπει να μελετηθεί διεξοδικά ο τρόπος λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να βρεθούν τρόποι να μεταφραστεί η φθηνότερη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τεχνολογίες όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, σε χαμηλότερες τιμές για τους τελικούς καταναλωτές. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο να δοθούν ευκαιρίες στους πολίτες για συμμετοχή τους στην προσπάθειά μας προς την κλιματική ουδετερότητα, κυρίως μέσα από Ενεργειακές Κοινότητες, Συνεταιρισμούς Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων και Αγροτικούς Συνεταιρισμούς.
Είναι γεγονός, ότι μετά την έναρξη του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα στον τομέα της ενέργειας. Μειώσαμε την κατανάλωση φυσικού αερίου και για πρώτη φορά η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές όπως η αιολική και η ηλιακή, ξεπέρασε αυτήν από φυσικό αέριο. Επιπλέον, θέσαμε και επιτύχαμε σημαντικούς στόχους αποθήκευσης φυσικού αερίου, ενώ εφαρμόσαμε έναν εθελοντικό μηχανισμό συγκέντρωσης της ζήτησης και Κοινής Αγοράς φυσικού αερίου σε επίπεδο ΕΕ, το AggregateEU.
Εδώ να τονίσω μια προσωπική παρέμβαση: πριν 10 ολόκληρα χρόνια, ως Προεδρεύων του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας το Α’ εξάμηνο του 2014 είχα προτείνει με προσωπική μου 5σέλιδη επιστολή προς τον τότε Επίτροπο Ενέργειας την δημιουργία ενός ανάλογου μηχανισμού κατά τη διάρκεια των ευρωπαϊκών συζητήσεων για την Ενεργειακή Ασφάλεια.
Σήμερα, μετά από 10 χρόνια, επιτέλους αυτή η ιδέα γίνεται πραγματικότητα και μπορεί να βοηθήσει την Ευρώπη να πραγματοποιεί συγκέντρωση της ζήτησης και συντονισμένες αγορές, όχι μόνο στο φυσικό αέριο, αλλά μελλοντικά και στο υδρογόνο και στα κρίσιμα ορυκτά.
Ωστόσο, κλείνοντας, τονίζω ότι παραμένουν πολλές προκλήσεις ακόμη μπροστά μας, όπως:
•η ανάπτυξη υποδομών στα δίκτυα και στην αποθήκευση,
•η στήριξη νέων ψηφιακών τεχνολογιών και η βελτίωση της κυβερνοασφάλειας
•η εξάλειψη της υπερβολικής εξάρτησης κυρίως από την Κίνα σε κρίσιμα ορυκτά,
•και ασφαλώς η δραστική βελτίωση της εξοικονόμησης ενέργειας.
Όλα αυτά, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την κοινωνική δικαιοσύνη και την συμμετοχή των πολιτών στις πράσινες πρωτοβουλίες, έτσι ώστε κανείς να μην αποκλειστεί από την κοσμογονία που συντελείται σήμερα στην ενέργεια.
www.worldenergynews.gr
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η εγκατεστημένη αιολική και ηλιακή ισχύς έχει αυξηθεί κατά 36% από το 2021 έως το 2023. Αυτή η ανάπτυξη έχει οδηγήσει σε εξοικονόμηση περίπου 35 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, με το πρώτο εξάμηνο του 2024 να δείχνει ότι σχεδόν το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας προήλθε από ανανεώσιμες πηγές.
Οι φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις αναμένεται να συνεχίσουν αυτήν την ανοδική πορεία, καθώς το 2023 εγκαταστάθηκαν 56 GW νέας ισχύος, σημειώνοντας σημαντική αύξηση από τα 40 GW του 2022. Σε παγκόσμια κλίμακα, οι προσθήκες ισχύος αυξήθηκαν κατά σχεδόν 50% το 2023, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, με την φωτοβολταϊκή ισχύ να τριπλασιάζεται μεταξύ 2018 και 2023.
Αυτή η έκρηξη αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος παράγει ηλεκτρική ενέργεια και με τα ηλιακά φωτοβολταϊκά να συμπληρώνουν την υδροηλεκτρική και την αιολική ενέργεια, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρόκειται να παράγουν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ό,τι ο άνθρακας το επόμενο έτος.
Ωστόσο, η πρόοδος αυτή δεν είναι αρκετή για να επιτευχθούν οι στόχοι του REPowerEU και η στρατηγική της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια, καθώς η συνολική εγκατεστημένη δυναμικότητα θα πρέπει να φτάσει τουλάχιστον τα 700 GW έως το 2030. Για να γίνει αυτό, πρέπει να επικεντρωθούμε σε διάφορες προκλήσεις:
1.Κανονιστική Σταθερότητα και επιτεύξιμοι αλλά φιλόδοξοι στόχοι: Πρέπει να επικεντρωθούμε στην εφαρμογή της βασικής νομοθεσίας που συμφωνήθηκε κατά την πρώτη θητεία της Προέδρου von der Leyen, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα για τους συμμετέχοντες στην αγορά. Τα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), τα οποία πρέπει να είναι ταυτόχρονα φιλόδοξα αλλά και εφαρμόσιμα, αποτελούν το κύριο εργαλείο μας για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή πολιτικών σε εθνικό επίπεδο. Για την ηλιακή ενέργεια, ένας φιλόδοξος στόχος θα πρέπει να υποστηρίζεται από καλά σχεδιασμένες πολιτικές για τα Δίκτυα, την Αποθήκευση και τη συνολική Ευελιξία του Συστήματος. Επιπλέον, απαιτείται συζήτηση για την πολιτική μετάφραση της υπόσχεσης της Ursula von der Leyen προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά στον στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 90% για το 2040. Η ΕΕ, μεταξύ άλλων, καλείται να αποφασίσει εάν χρειάζεται ένας νέος στόχος ΑΠΕ για το 2040, συνοδευόμενος από επιμέρους τομεακούς στόχους.
2.Έλλειψη Χρηματοδότησης: Χρειάζονται επιπλέον εθνικά και ευρωπαϊκά κονδύλια για την προώθηση των πράσινων τεχνολογιών, και απελευθέρωση ιδιωτικών κεφαλαίων για επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες, όπως η ηλιακή.
3.Χρονοβόρες Διαδικασίες Αδειοδότησης: Πολλές φορές, η έγκριση για φωτοβολταϊκά συστήματα εξακολουθεί να καθυστερεί, απαιτώντας 3-4 χρόνια σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ.
4.Ευελιξία Δικτύων - Περικοπές: Οι περικοπές ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνονται, καθώς τα δίκτυα δεν μπορούν να υποστηρίξουν την ταχεία ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών. Σύμφωνα με στοιχεία του Ελληνικού Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ), από τον
Ιανουάριο έως τον Αύγουστο 2024 η Ελλάδα περιέκοψε περίπου 500 GWh ηλιακής ενέργειας, σε σύγκριση με 224 GWh περικοπής ενέργειας ολόκληρο το 2023.
5.Βιομηχανική Ανταγωνιστικότητα: Η Ευρώπη έχει χάσει παραγωγικές δυνατότητες σε τομείς όπως τα φωτοβολταϊκά, όπως επισημάνθηκε και στην πρόσφατη έκθεση του Μάριο Ντράγκι. Η απουσία μιας βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ την έχει αφήσει με σημαντικό μειονέκτημα κόστους: για παράδειγμα, το κόστος κατασκευής φωτοβολταϊκών στην Κίνα είναι περίπου 35%-65% χαμηλότερο από ό,τι στην Ευρώπη.
6.Ενεργειακή φτώχεια και υψηλές τιμές ενέργειας: σύμφωνα με την έκθεση "Mission Solar 2040” της SolarPower Europe, η αύξηση των ΑΠΕ μπορεί να μειώσει τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας κατά 25% έως το 2030 και κατά 33% έως το 2040. Παρ' όλα αυτά, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης, οι βιομηχανικές τιμές λιανικής στην ΕΕ εξακολουθούν να είναι 2 έως 3 φορές υψηλότερες από ό,τι στις ΗΠΑ (2021 έως 2023) και ο αριθμός των νοικοκυριών που δεν μπορούν να θερμάνουν επαρκώς τα σπίτια τους, λόγω υψηλών τιμών ενέργειας, συνέχισε να αυξάνεται. Πρέπει να μελετηθεί διεξοδικά ο τρόπος λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να βρεθούν τρόποι να μεταφραστεί η φθηνότερη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τεχνολογίες όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, σε χαμηλότερες τιμές για τους τελικούς καταναλωτές. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο να δοθούν ευκαιρίες στους πολίτες για συμμετοχή τους στην προσπάθειά μας προς την κλιματική ουδετερότητα, κυρίως μέσα από Ενεργειακές Κοινότητες, Συνεταιρισμούς Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων και Αγροτικούς Συνεταιρισμούς.
Είναι γεγονός, ότι μετά την έναρξη του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα στον τομέα της ενέργειας. Μειώσαμε την κατανάλωση φυσικού αερίου και για πρώτη φορά η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές όπως η αιολική και η ηλιακή, ξεπέρασε αυτήν από φυσικό αέριο. Επιπλέον, θέσαμε και επιτύχαμε σημαντικούς στόχους αποθήκευσης φυσικού αερίου, ενώ εφαρμόσαμε έναν εθελοντικό μηχανισμό συγκέντρωσης της ζήτησης και Κοινής Αγοράς φυσικού αερίου σε επίπεδο ΕΕ, το AggregateEU.
Εδώ να τονίσω μια προσωπική παρέμβαση: πριν 10 ολόκληρα χρόνια, ως Προεδρεύων του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας το Α’ εξάμηνο του 2014 είχα προτείνει με προσωπική μου 5σέλιδη επιστολή προς τον τότε Επίτροπο Ενέργειας την δημιουργία ενός ανάλογου μηχανισμού κατά τη διάρκεια των ευρωπαϊκών συζητήσεων για την Ενεργειακή Ασφάλεια.
Σήμερα, μετά από 10 χρόνια, επιτέλους αυτή η ιδέα γίνεται πραγματικότητα και μπορεί να βοηθήσει την Ευρώπη να πραγματοποιεί συγκέντρωση της ζήτησης και συντονισμένες αγορές, όχι μόνο στο φυσικό αέριο, αλλά μελλοντικά και στο υδρογόνο και στα κρίσιμα ορυκτά.
Ωστόσο, κλείνοντας, τονίζω ότι παραμένουν πολλές προκλήσεις ακόμη μπροστά μας, όπως:
•η ανάπτυξη υποδομών στα δίκτυα και στην αποθήκευση,
•η στήριξη νέων ψηφιακών τεχνολογιών και η βελτίωση της κυβερνοασφάλειας
•η εξάλειψη της υπερβολικής εξάρτησης κυρίως από την Κίνα σε κρίσιμα ορυκτά,
•και ασφαλώς η δραστική βελτίωση της εξοικονόμησης ενέργειας.
Όλα αυτά, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την κοινωνική δικαιοσύνη και την συμμετοχή των πολιτών στις πράσινες πρωτοβουλίες, έτσι ώστε κανείς να μην αποκλειστεί από την κοσμογονία που συντελείται σήμερα στην ενέργεια.
www.worldenergynews.gr
