Περισσότερο από ποτέ εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο, μέσω αγωγών, ήταν η Ελλάδα τον Ιούλιο 2024, με ιστορικό υψηλό μηνιαίων εισαγωγών στις 3,69 TWh (τεραβατώρες). Μάλιστα, το πρώτο επτάμηνο του 2024, το ρωσικό αέριο ξεπέρασε το 55% των συνολικών εισαγωγών αερίου στη χώρα, με μερίδιο τουλάχιστον 56,9%. Όσο για την κατανάλωση αερίου το πρώτο επτάμηνο του έτους (37,03 TWh) αυξήθηκε κατά 27,6%, συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Αυτά προκύπτουν από την μηνιαία έκθεση του Green Tank για την κατανάλωση αερίου, η οποία μόλις εκδόθηκε.
Ειδικότερα, αθροιστικά, για τους πρώτους επτά μήνες του 2024 η κατανάλωση αερίου ήταν αυξημένη συγκριτικά με τον μέσο όρο της πενταετίας κατά 6,2%. Η άνοδος αυτή στην κατανάλωση οφείλεται κυρίως στη βιομηχανία (αύξηση 27,5% ή 1,13 TWh) και στην ηλεκτροπαραγωγή (8,1% ή 1,86 TWh) καθώς στα δίκτυα καταγράφηκε μείωση 10.3% (-0.81 TWh).
Συγκρίνοντας το επτάμηνο του 2024 με το αντίστοιχο του 2023, όσον αφορά στις τελικές χρήσεις στη βιομηχανία η αύξηση ήταν 116,2% (+2,8 TWh) και στον ηλεκτρισμό 28.1% (5,44 TWh). Αντίθετα, στα δίκτυα σημειώθηκε μείωση 3,2%.
Πρώτος ο ηλεκτρισμός στην κατανάλωση του 2024
Εξετάζοντας αποκλειστικά τον μήνα Ιούλιο, οι μελετητές του Green Tank βρήκαν ότι η κατανάλωση αερίου (6,24 TWh) ήταν η υψηλότερη του έτους, αυξημένη κατά 18% σε σχέση με τον περυσινό Ιούλιο του 2023. Όσον αφορά στην κατανομή της κατανάλωσης αερίου στις τελικές χρήσεις τους πρώτους επτά μήνες του 2024, το μεγαλύτερο μερίδιο κατείχε ο ηλεκτρισμός με 24,8 TWh, καταλαμβάνοντας μερίδιο 67%, σχεδόν ίσο με αυτό του επταμήνου του 2023 (66,7%).
Μειωμένο εμφανίστηκε το μερίδιο στα δίκτυα το 2024, αφού από 25% (ή 7,26 TWh) το επτάμηνο του 2023 έπεσε στο 19% (ή 7,03 TWh). Η ανακατανομή αυτή ήταν αποτέλεσμα της μεγάλης αύξησης του μεριδίου της βιομηχανίας, το οποίο από 8,3% (ή 2,4 ΤWh) το επτάμηνο του 2023 αυξήθηκε κατά σχεδόν 6 ποσοστιαίες μονάδες το 2024 (14% ή 5,22 ΤWh).
Ευρωπαϊκός στόχος μείωσης κατά 15%
Όσον αφορά στην σύσταση ως προς τα κράτη-μέλη για τη συνέχιση της προσπάθειας μείωσης της κατανάλωσης αερίου κατά 15% για την περίοδο Απρίλιος 2024 ― Μάρτιος 2025 (συγκριτικά με την πενταετία Απριλίου 2017 - Μαρτίου 2022), η επίδοση της Ελλάδας για το πρώτο τετράμηνο της νέας περιόδου, δηλαδή Απρίλιο-Ιούλιο 2024 ήταν απογοητευτική. Κι αυτό διότι αντί να μειώσει την κατανάλωση την αύξησε. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση (20,82 ΤWh) ήταν κατά 6,01 ΤWh μεγαλύτερη από τον στόχο (14,8 ΤWh), ενώ υπερβαίνει τον μέσο όρο της περιόδου αναφοράς (17,41 ΤWh) κατά 3,41 ΤWh.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα της Eurostat για το πρώτο τρίμηνο της νέας περιόδου εθελοντικής μείωσης (Απρίλιος-Ιούνιος 2024), η Ελλάδα αύξησε την κατανάλωσή της κατά 17,3% σε σχέση με την περίοδο αναφοράς. Η επίδοση αυτή την κατατάσσει στην τελευταία θέση σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και την καθιστά μία εκ των δύο χωρών που αύξησαν την κατανάλωση αερίου. Η άλλη χώρα είναι η Σλοβενία.
Οι εισαγωγές ρώσικου αερίου
Οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγού (3,69 ΤWh) σημείωσαν ιστορικό υψηλό τον Ιούλιο του 2024 και ήταν σχεδόν διπλάσιες σε σχέση με τον Ιούλιο του 2023. Ως αποτέλεσμα, το μηνιαίο μερίδιο των εισαγωγών από τον Turkstream έφτασε το 59%.
Από την άλλη, η μηνιαία ροή LNG από την πύλη της Αγίας Τριάδας υποδιπλασιάστηκε τον Ιούλιο 2024 (1,21 ΤWh) σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023 (2,51 ΤWh). Μάλιστα, μειώθηκε συγκριτικά και με τον προηγούμενο μήνα (Ιούνιος 2024).
FSRU Αλεξανδρούπολης
Εκτός από την πύλη της Αγίας Τριάδας, από τις τελευταίες μέρες του Φεβρουαρίου διεξάγονται εισαγωγές LNG από τον νέο σταθμό FSRU της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος δεν έχει τεθεί ακόμα σε εμπορική λειτουργία. Από την πύλη αυτή, με βάση όσα δεδομένα έχουν δημοσιευτεί μέχρι στιγμής, έχουν εισαχθεί 0,28 ΤWh.
Στη δεύτερη θέση τον Ιούλιο βρέθηκε το αζέρικο αέριο από τον ΤΑΡ μέσω Νέας Μεσημβρίας με μερίδιο 21,7% καταγράφοντας αύξηση 129,6% σε σχέση με τον Ιούλιο 2023. Από τους Κήπους (Τουρκία) οι εισαγωγές ήταν μηδενικές για έβδομο συνεχόμενο μήνα, δηλαδή από την αρχή του έτους.
Αθροιστικά, για τους πρώτους επτά μήνες του 2024 οι συνολικές εισαγωγές από τις πύλες εισόδου της χώρας ήταν αυξημένες κατά 15,8% σε σχέση με το επτάμηνο του 2023.
Οι εισαγωγές μέσω της πύλης του Σιδηροκάστρου αποτελούν πλέον σταθερά την πρώτη πηγή τροφοδοσίας στη χώρα, με 19,15 TWh και μερίδιο 51,7% . Το αντίστοιχο μερίδιο το επτάμηνο του 2023 ήταν μόλις 14,2%.
Στη δεύτερη θέση με μερίδιο 28,1% βρίσκονται οι εισαγωγές LNG μέσω της πύλης της Αγίας Τριάδας, σημειώνοντας ωστόσο μεγάλη μείωση (-50,9%) σε σχέση με το επτάμηνο του 2023. Στην τρίτη θέση με μερίδιο 19,4% διατηρήθηκαν οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον ΤΑΡ, αυξημένες σε σχέση με το επτάμηνο του 2023 κατά 43,1%.
Εισαγωγές ρωσικού αερίου στην Ελλάδα
Όσον αφορά το αέριο που προέρχεται από τη Ρωσία, υπάρχουν δύο πύλες εισόδου. Η μία είναι από το Σιδηρόκαστρο μέσω του αγωγού Turkstream και η δεύτερη είναι, σε μορφή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG), από την πύλη της Αγίας Τριάδας.
H ενεργειακή κρίση, η οποία επιδεινώθηκε από τον πόλεμο, είχε ως αποτέλεσμα την αισθητή μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου από τον Turkstream ήδη από τον Απρίλιο του 2022. Όπως σημειώνει το Green Tank, αυτό αποτυπώθηκε και στη μείωση του ρωσικού αερίου από τον αγωγό κατά 86,2% την περίοδο του υποχρεωτικού στόχου μείωσης (Αύγουστος 2022 ― Μάρτιος 2023) σε σχέση με την ίδια περίοδο του αμέσως προηγούμενου έτους.
Για πρώτη φορά ρωσικό αέριο με τη μορφή LNG εισήχθη στη χώρα τον Οκτώβριο του 2022, λίγους μήνες δηλαδή μετά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Μέχρι και τα μισά του 2023, πρώτη πηγή εισαγωγών στη χώρα ήταν το LNG (εξαιρουμένου του ρωσικού LNG) από την πύλη της Αγίας Τριάδας.
Ο Ιούνιος του 2023 ήταν ο πρώτος μήνας που το ρωσικό αέριο (από αγωγό και LNG) έγινε η πρώτη πηγή εισαγωγών με μερίδιο 46%, ενώ δεύτερη ήταν το LNG από όλες τις υπόλοιπες χώρες πλην της Ρωσίας (μερίδιο 37%). Μάλιστα, αυτή η τάση συνεχίστηκε για όλους τους υπόλοιπους μήνες του 2023 μέχρι και τον Μάιο 2024.
Το επτάμηνο του 2024, το ρωσικό αέριο ξεπέρασε το 55% των συνολικών εισαγωγών αερίου στη χώρα, με μερίδιο τουλάχιστον 56,9%. Το υψηλό αυτό μερίδιο οφείλεται κυρίως στις εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγού, καθώς οι εισαγωγές ρωσικού LNG ήταν μειωμένες τους πρώτους δύο μήνες του 2024 και μηδενικές για τους υπόλοιπους μήνες (Μάρτιο – Ιούνιο).
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κατά την περίοδο Ιουνίου 2023 – Ιουλίου 2024 οι συνολικές εισαγωγές ρωσικού αερίου ήταν 75,3% περισσότερες από την αντίστοιχη περίοδο πριν και κατά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Όπως παρατηρούν οι μελετητές του Green Tank, οι εισαγωγές ρωσικού αερίου, όχι απλά αυξήθηκαν, αλλά ξεπέρασαν και τα επίπεδα της ενεργειακής κρίσης. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε αρχικά η αύξηση των εισαγωγών ρωσικού LNG, αλλά κυρίως οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω του Turkstream (πύλη Σιδηροκάστρου). Το ρωσικό αέριο από αγωγό παρουσιάζει σημαντική αύξηση ειδικά τους τελευταίους επτά μήνες, καταλαμβάνοντας παράλληλα την πρωτιά σε μερίδιο ως προς τις συνολικές εισαγωγές.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, τον Ιούλιο 2024 η συνολική εγχώρια κατανάλωση αερίου (6,24 TWh) ήταν η δεύτερη υψηλότερη της εξαετίας (2019-2024) για τον μήνα Ιούλιο, μετά το 2021 (6,69 TWh).
Η μεγαλύτερη αύξηση σε απόλυτες τιμές σε σχέση με τον περσινό Ιούλιο προήλθε από τον ηλεκτρισμό (18.5%), τη βιομηχανία (19.7%) αλλά και τη χρήση αερίου στα δίκτυα (11.6%) έπειτα από πέντε συνεχόμενους μήνες που παρατηρούνταν μείωση σε σχέση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα.
