ΥΠΕΝ: Τα τρία μέτρα που ανακοίνωσε για την ελάφρυνση των καταναλωτών - Επιδοτήσεις σε κίτρινα και πράσινα τιμολόγια - Παίρνουν πίσω την επιστροφή του ΕΤΜΕΑΡ

Τρία μέτρα που αποφάσισε η κυβέρνηση για την ελάφρυνση των καταναλωτών ρεύματος ανακοίνωσε πριν λίγο από το ΥΠΕΝ ο κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης, λόγω των μεγάλων αυξήσεων στην χονδρική της ενέργειας.

Τα μέτρα που αποφασίστηκαν περιλαμβάνουν την έκτακτη επαναφορά του τέλους στην ηλεκτροπαραγωγή με φυσικό αέριο για Ιούλιο και Αύγουστο, την επιδότηση των νοικοκυριών για τον Αύγουστο και την ενσωμάτωση της νέας ευρωπαϊκής οδηγίας σε έκτακτο μηχανισμό παρέμβασης για στρεβλώσεις που μπορεί να προκύπτουν.

Παράλληλα ο ΥΠΕΝ προέβη σε μια ακόμα σημαντική ανακοίνωση, που αφορά την ανάκληση επιστροφής του ΕΤΜΕΑΡ τόσο για επιχειρήσεις όσο και για αγρότες, που ανέρχεται σε 130 εκατ ευρώ.

Όπως ανέφερε ο ΥΠΕΝ το έλλειμμα που δημιουργείται θα καλυφθεί από κονδύλι 200 εκατ του RRF ( Ταμείο Ανάκαμψης ) , ενώ το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ θα μειώνεται βραχυπρόεθεσμα από την υψηλή τιμή της χονδρικής.

Παράλληλα σύμφωνα με την υφυπουργό Αλεξάνδρα Σδούκου δεν θα ζητηθούν ούτε οι επόμενες μετά το 2020 οφειλές που θα προκύψουν από την εκκαθάριση του ΕΤΜΕΑΡ από την αγορά που προσεγγίζουν τα 600 εκατ μέχρι το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με εκτιμήσεις.

Αντίστοιχα η κυρία Σδούκου δεσμεύθηκε ότι θα καταβληθούν οι οφειλές στην βιομηχανία.

«Το υπουργείο Ενέργειας υπάρχει για να υπερασπίζεται τον καταναλωτή» υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ο κ. Σκυλακάκης.

Όπως δήλωσε η υφυπουργός Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου η οποία πραγματοποίησε την εξειδίκευση των μέτρων αμέσως μετά τον κ. Σκυλακάκη, η έκτακτη ειδική εισφορά στους παραγωγούς με φυσικό αέριο θα κατευθυνθεί υπέρ του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.

H έκτακτη ειδική εισφορά ανά θερμική KWh θα ισχύσει τουλάχιστον για Ιούλιο και Αύγουστο και θα υπολογίζεται επί της ποσότητας φυσικού αερίου που χρησιμοποιεί ο κάθε παραγωγός, ενώ θα υπολογίζεται από τον ΔΕΣΦΑ.

Μέσω του ποσού που θα προκύψει, θα επιδοτηθούν για τον μήνα Αύγουστο όσοι είναι συμβεβλημένοι σε πράσινα και κίτρινα τιμολόγια. Το όριο της κατανάλωσης θα είναι οι 500 KWh.

Υπενθυμίζεται ότι η σημερινή ανακοίνωση ήταν ουσιαστικά η εξειδίκευση των μέτρων που συζητήθηκαν εχθές, κατά την κυβερνητική σύσκεψη στο Μαξίμου.

Κατά την έναρξη της ομιλίας του ο υπουργός σημείωσε πως οι τιμές του ρεύματος είναι «ένα εξαιρετικά σύνθετο θέμα και απαιτείται επαρκής χρόνος».

«Οι τιμές του ρεύματος στηρίζονται στην ελεύθερη διαμόρφωση, δεν υπάρχουν ρυθμιζόμενες από το κράτος τιμές. Μπορεί να γίνουν παρεμβάσεις αλλά σε εξαιρετικές συνθήκες, επίσης οι τιμές πλέον διαμορφώνονται από τις ΑΠΕ και αφορά κυρίως τις νέες ΑΠΕ», τόνισε ο κ. Σκυλακάκης.

Ο υπουργός ανέλυσε ότι κατά κανόνα οι εγχώριες τιμές χονδρικής διαμορφώνονται από δύο εξωγενείς παράγοντες που είναι εξαιρετικά αρνητικοί σήμερα: Τις τιμές ρύπων και τις τιμές του αερίου. Ενδεικτικά η δεύτερη το 2019 ήταν 17 ευρώ και σήμερα είναι 33, δηλαδή η διπλάσια. Οι τιμές ρύπων από 25 έφτασαν τα 68 ευρώ, δηλαδή τριπλασιάστηκαν. Το θετικό είναι ότι σήμερα το ελληνικό σύστημα διαθέτει πολύ περισσότερες ΑΠΕ για αυτό και δεν βλέπουμε διπλάσιες ή τριπλάσιες τιμές ρεύματος, όπως θα συνέβαινε διαφορετικά.

«Όσο βάζουμε νέες ΑΠΕ, οι τιμές πέφτουν. Για τον λιγνίτη, που είναι το πιο ακριβό είδος, διαμορφώνεται από τις τιμές των ρύπων», σημειώνοντας ότι «οι τιμές των ρύπων το 2019 ήταν 25 ευρώ και σήμερα είναι 68 αφού οι εξωγενείς παράγοντες είναι αρνητικοί. Όμως, το θετικό είναι πως έχουμε περισσότερες ΑΠΕ και γι αυτό δεν νιώθουμε τόσο την πίεση».

Ο υπουργός αναφέρθηκε και στον παράγοντα των καιρικών συνθηκών καθώς «ο καιρός επηρεάζει και αυτός τις τιμές ιδίως ο καύσωνας, καθώς επηρεάζει την παραγωγή ενώ ρόλο παίζει και ο άνυδρος χειμώνας όπως φέτος», τονίζοντας ότι «όταν η ζήτηση είναι μικρή, οι τιμές πέφτουν. Η ζήτηση μπορεί να πέσει έως και 4.000 την άνοιξη και το φθινόπωρο, ενώ το καλοκαίρι φτάνει τα 9.000 MW».

Από την άλλη πλευρά δεν γνωρίζουμε ακόμα ούτε το ύψος του φόρου, ούτε των επιδοτήσεων.

Τέλος, ο ΥΠΕΝ πρότεινε στους αγρότες να ενταχθούν άμεσα στο πρόγραμμα ΓΑΙΑ.

Όσον αφορά στους αγρότες, ο υπουργός τόνισε πως τους συμφέρει να μπουν στο ΓΑΙΑ. Όπως είπε τους εξασφαλίζει για δύο χρόνια για όλη τους την ενέργεια τιμές προ κρίσης. Έχουν περιθώριο να μπουν έως τον Οκτώβριο, με τον κ. Σκυλακάκη να παροτρύνει «να πάνε να εγγραφούν στο ΓΑΙΑ χθες».

Η κυβέρνηση δεν έχει την πρόθεση να αφήσει τον καταναλωτή ακάλυπτο και να συζητά με την αγορά κάνοντας διαπραγματεύσεις. Η έκταση του μέτρου θα είναι συνάρτηση του τρόπου με τον οποίο θα κινηθεί η αγορά πρόσθεσε.

Αναλυτικά η δήλωση του κου Σκυλακάκη

Η σημερινή συνέντευξη Τύπου αφορά, αποκλειστικά, στο θέμα των τιμών του ρεύματος. Επιτρέψτε μας να είναι λίγο μακροσκελής, γιατί είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο θέμα και όταν καλείται κανείς να το εξηγήσει στην κοινή γνώμη απαιτείται επαρκής χρόνος. Θα ξεκινήσω από ορισμένα θεμελιώδη:

Πώς διαμορφώνοντα οι τιμές του ρεύματος και ποια είναι τα συστατικά τους;

Οι τιμές του ρεύματος διαμορφώνονται από το κόστος του ρεύματος και από τη ζήτηση. Και αυτό, διότι υπάρχει ένα ευρωπαϊκό μοντέλο λειτουργίας - έχει και αδυναμίες- που είναι υποχρεωτικό για τα κράτη-μέλη και στηρίζεται στην ελεύθερη διαμόρφωση των τιμών στην αγορά. Δεν υπάρχει δυνατότητα να ανήκεις στην Ευρώπη και να έχεις ρυθμιζόμενες από το κράτος τιμές, ούτε κρατικό μονοπώλιο ρεύματος. Τα  κράτη-μέλη μπορούν να κάνουν διάφορες παρεμβάσεις, αλλά αυτές δεν έχουν χαρακτήρα υποχρεωτικότητας, παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Παράλληλα, οι τιμές διαμορφώνονται, καταρχάς, με γνώμονα πόσες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) έχει ένα σύστημα. Όσες περισσότερες ΑΠΕ μπαίνουν στο σύστημα οι τιμές πέφτουν, ειδικά οι νέες ΑΠΕ, διότι οι παλαιότερες έχουν αγοραστεί σε διάφορες τιμές, κατά καιρούς, κάποιες ακριβές και κάποιες σε πιο λογικές τιμές. Σε κάθε περίπτωση, όσο μπαίνουν νέες ΑΠΕ, οι τιμές πιέζονται προς τα κάτω. Για τον πανάκριβο λιγνίτη και το ακριβό φυσικό αέριο οι τιμές διαμορφώνονται λαμβάνοντας υπόψη τις τιμές των ρύπων και του φυσικού αερίου, οι οποίες έχουν αυξηθεί και δεν εξαρτώνται από την Ελλάδα, είναι πανευρωπαϊκές.

Ενδεικτικά αναφέρεται πως η ευρωπαϊκή τιμή του φυσικού αερίου το TTF πριν την ενεργειακή κρίση, το 2019, όταν ανέλαβε η κυβέρνηση ήταν 17 ευρώ και σήμερα έχει φτάσει στα 33 ευρώ, έχει διπλασιαστεί. Αντιστοίχως, η τιμή των ρύπων το 2019 ήταν 25 ευρώ και σήμερα διαμορφώνεται σε 68 ευρώ. Έχει τριπλασιαστεί.

Επιπρόσθετα, οι τιμές εξαρτώνται από τις διακυμάνσεις του καιρού που επηρεάζουν ζήτηση και προσφορά. Σε περιόδους καύσωνα μειώνεται η απόδοση τόσο των φωτοβολταϊκών όσο και των θερμικών μονάδων, την ίδια ώρα που δεν υπάρχουν ισχυροί άνεμοι. Το ίδιο συμβαίνει όταν έχεις άνυδρο χειμώνα (χάνεις υδροηλεκτρική ενέργεια) ή άλλα φαινόμενα, όπως η αφρικανική σκόνη.

Όσον αφορά στη ζήτηση, η οποία κυμαίνεται, ημερήσια, από 4-10.000 ΜW, όταν είναι μικρή οι τιμές κινούνται πτωτικά. Όταν η ζήτηση είναι μεγάλη, αντιστοίχως, οι τιμές κινούνται ανοδικά. H ζήτηση το φθινόπωρο και την άνοιξη μπορεί να πέσει μέχρι και στα 4000 ΜW ανεβαίνει λίγο τον χειμώνα και το καλοκαίρι. Αυτή την εποχή, κινείται στα 8-9000 MW. Επιπρόσθετα, η ζήτηση επηρεάζεται και αυτή από τον καιρό. Ο ζεστός χειμώνας ισοδυναμεί με χαμηλή ζήτηση και το ζεστό καλοκαίρι με υψηλή ζήτηση.

Υπάρχει και ένας τρίτος παράγοντας οι διασυνδέσεις, που επηρεάζουν και τη ζήτηση και την προσφορά και σχετίζεται με το τί συμβαίνει στο εξωτερικό. Επιδιώκουμε να έχουμε διασυνδέσεις (και τις έχουμε βελτιώσει), για την πιο αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος. Αυτό σημαίνει, ωστόσο, ότι μπορεί να υπάρχουν περίοδοι που φεύγει η ενέργεια στο εξωτερικό και ανεβαίνουν οι τιμές από τη ζήτηση που υπάρχει στο εξωτερικό και το αντίστροφο, περίοδοι που πέφτουν οι τιμές από την προσφορά φθηνής ενέργειας που έρχεται στο εξωτερικό.

Αυτά, αφορούν στις τιμές της χονδρικής. Σε αυτές προστίθενται οι επιβαρύνσεις που αφορούν -κατά κύριο λόγο- στο κόστος λειτουργίας των δικτύων και τις κοινωνικές υπηρεσίες που προσφέρουμε, είτε με χαμηλές χρεώσεις στους ευάλωτους είτε με πολύ μεγάλα ποσά επιδοτήσεων για την ηλεκτρική ενέργεια στην Κρήτη και στα νησιά, μέσω των ΥΚΩ. Τα ποσά αυτά, όταν θα ολοκληρωθούν οι διασυνδέσεις θα μειωθούν καθοριστικά.

 Τί έχουμε κάνει και σχεδιάσει τον τελευταίο χρόνο για τις τιμές του ρεύματος;

•    Μεταρρύθμιση χρωματιστών τιμολογίων: Διευκόλυνε τη διαφάνεια (για πρώτη φορά οι καταναλωτές γνωρίζουν και μπορούν να συγκρίνουν άμεσα τις τιμές μεταξύ των παρόχων) και την καλύτερη γνώση της λειτουργίας των διαφορετικών κατηγοριών τιμολογίων. Συνεπώς έχουμε συνθήκες που διευκολύνουν τον ανταγωνισμό.

•    Για πρώτη φορά υπήρξε έκτακτη ενίσχυση ενεργειακά ευάλωτων, με βάση τις ανάγκες θέρμανσης για ηλεκτρική ενέργεια.

•    Στοχευμένες επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας των δικαιούχων του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου και το 2024 και Κοινωνικό τιμολόγιο ηλεκτρικής ενέργειας για τις Πολύτεκνες Οικογένειες, με διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια ένταξης.
•    Θέσπιση τιμολογίου ΓΑΙΑ: Αφορά στους κατόχους συνδέσεων αγροτικού ρεύματος. Μέσω αυτού, αποκτούν πρόσβαση σε χαμηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, μακροπρόθεσμα, για χρονικό διάστημα 10 ετών. Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις μέχρι το τέλος Ιουλίου δεν πρέπει να μείνει ούτε ένας αγρότης εκτός ΓΑΙΑ. Εξασφαλίζουν για δύο χρόνια τιμές προ κρίσης για όλο τους το ρεύμα.

•    Ευνοϊκή ρύθμιση των χρεών που έχουν οι αγρότες στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας (120 δόσεις άτοκες).

•    Λήψη αυστηρών μέτρων κατά των ρευματοκλοπών και των στρατηγικών κακοπληρωτών λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος. Ειδικά για τις ρευματοκλοπές έχουμε και τα πρώτα στοιχεία ότι οι ρυθμίσεις και οι έλεγχοι αποδίδουν. Σκοπός είναι να μειωθεί η επιβάρυνση του μέσου καταναλωτή ηλεκτρικού ρεύματος από τα παραπάνω φαινόμενα.

•    Καθιέρωση μηνιαίας καταμέτρησης της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος, η οποία ολοκληρώνεται.

•    Τερματισμός των επιδοτήσεων σε ΑΠΕ, τις οποίες πλήρωνε ο καταναλωτής, και νέα μεθοδολογία για την εγκατάσταση σταθμών παραγωγής από αυτοπαραγωγούς και Ενεργειακές Κοινότητες (net-billing).

•    Πρόγραμμα «Απόλλων»: Θα καλύψει με μονίμως χαμηλές τιμές ρεύματος όλους τους κοινωνικά ευάλωτους, την τοπική αυτοδιοίκηση και θα μειώσει το ενεργειακό κόστος του νερού ύδρευσης και άρδευσης.

•    Πρωτοβουλία για τα βιομηχανικά PPAs, σε συνδυασμό με υπερδέσμευση ηλεκτρικού χώρου, ώστε να επιταχυνθεί η εισαγωγή των ΑΠΕ.

•    Πραγματοποιήσαμε δύο εξαιρετικά επιτυχημένους διαγωνισμούς για την εισαγωγή μπαταριών (700 MW) και έρχονται νέα μέτρα για την επιτάχυνση της αποθήκευσης, κ.ά.


Τί έχει συμβεί από τον Ιανουάριο του 2024 μέχρι σήμερα;

Τον Ιανουάριο πετύχαμε να έχουμε μέσες τιμές στα πράσινα τιμολόγια, όπου είναι και η πλειονότητα των καταναλωτών, κάτω από τον Δεκέμβριο του 2023, που είχαμε επιδοτήσεις. Οι τιμές μας τον Ιανουάριο ήταν 140 ευρώ/MWh (μεσοσταθμική τιμή Ιανουαρίου 2024).

Στη συνέχεια, λόγω της εποχικότητας και της πτώσης στις τιμές του φυσικού αερίου και σε αυτές των ρύπων η τιμή έπεσε και έφτασε μέχρι 110 ευρώ/MWh περίπου τον Μάϊο. Τον Ιούλιο, η τιμή ανέβηκε, λόγω της ανόδου στις τιμές του φυσικού αερίου και της ανόδου στις τιμές των ρύπων, επέστρεψε, επί της ουσίας, στα επίπεδα του Ιανουαρίου 2024. Μεσοσταθμικά μέχρι και τον Ιούλιο οι τιμές του επταμήνου ήταν 130 ευρώ.
 
Τί συνέβη από τις 11 Ιουλίου και μετά;

Μας έχει «χτυπήσει» ένας συνδυασμός γεγονότων:

•    καύσωνας διαρκείας στην Ελλάδα, ο οποίος ήταν αναμενόμενος μεν, αλλά πάνω από τα συνήθη επίπεδα,  

•    καύσωνας μη αναμενόμενης διαρκείας από την Ουκρανία μέχρι την Ελλάδα, χειρότερος από αυτόν της Ελλάδας,

•    αυξημένη ζήτηση από την Ουκρανία, διότι οι Ρώσοι συνεχίζουν να καταστρέφουν την ηλεκτρική υποδομή,

•    μη εκτόνωση της αυξημένης ζήτησης που έχει δημιουργηθεί, ειδικά στην Ουγγαρία προς τη Δύση. Λόγω αδύναμων διασυνδέσεων προς τη Δύση (π.χ., διασύνδεση Αυστρίας-Ουγγαρίας), μας μεταφέρονται οι τιμές της Ουγγαρίας, ενώ είμαστε περίπου 1.000 χλμ. μακριά, ενώ η Αυστρία που είναι δίπλα έχει θεαματικά χαμηλότερες τιμές γιατί έχει εξάγει όσο μπορεί να εξάγει στην Ουγγαρία και οι τιμές τους έχουν αποσυζευχθεί.


Πόσο θα διαρκέσει;

Οι τιμές των futures (εκτιμήσεις της αγοράς για μελλοντικές τιμές) για τον Αύγουστο δείχνουν αποκλιμάκωση και στην Ελλάδα και στην Ουγγαρία.
 
Ποιες είναι οι συνέπειες της διαμόρφωσης του ενεργειακού κόστους στην χονδρική αγορά και πόση διάρκεια θα έχουν;

Από τις 11 Ιουλίου, από εκεί που οι τιμές ήταν σε φυσιολογικά επίπεδα για την εποχή, ξαφνικά, εξαιτίας των παραπάνω φαινομένων παρατηρείται μία εκτίναξη σε τιμές της τάξεως των 180 ευρώ/MWh και τα βράδια που δεν δουλεύουν τα φωτοβολταϊκά ανεβαίνουμε στα 650 ευρώ/MWh, τα οποία είναι σαφές ότι δεν τα διαμορφώνει η εγχώρια αγορά. Για παράδειγμα, χθες, το βράδυ, είχαμε ίδιες τιμές με την Βουλγαρία και υψηλότερες τιμές σε Ουγγαρία και Ρουμανία. Αυτό σημαίνει (προκύπτει και από τις εξαγωγές), πως η ροή της ενέργειας στις κρίσιμες ώρες είναι από τον Νότο προς τον Βορρά. Και η πίεση στις τιμές είναι από τον Βορρά προς τον Νότο.
 
Ποιες είναι οι δυνατότητες αντίδρασης που έχει η Κυβέρνηση;

Ο μηχανισμός επιβολής πλαφόν στα έσοδα των παραγωγών ηλεκτρισμού από φθηνότερες πηγές ενέργειας έχει τελειώσει (30 Ιουνίου 2024). Η καινούρια οδηγία προβλέπει όρους για έκτακτο μηχανισμό που δεν εκπληρώνονται, παρά μόνο μετά από 3 μήνες και διαπίστωση περιφερειακής ή κεντρικής, ενεργειακής κρίσης. Η κυβέρνηση, όμως, δεν μπορεί να μένει με «δεμένα τα χέρια», διότι υπάρχει μία στρέβλωση της λειτουργίας της περιφερειακής αγοράς για την οποία δεν ευθύνεται η Ελλάδα. Δεν μπορούμε να μένουμε αδρανείς όταν υπάρχουν κυριολεκτικά «ουρανοκατέβατα» κέρδη, ακόμα κι αν αυτά προκύπτουν από εξελίξεις που στη συγκεκριμένη περίπτωση μπορεί να μην βρίσκονται υπό τον έλεγχο των εγχώριων παραγωγών. Οι εγχώριοι παραγωγοί, παράγουν όση ενέργεια μπορούν και εξάγουν και κάποιες ποσότητες σε τιμές που διαμορφώνονται ουσιαστικά περιφερειακά και όχι σε μια συγκεκριμένη χώρα.
 
Τα μέτρα που λαμβάνουμε

Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά της ενέργειας, λαμβάνουμε τα εξής μέτρα, τα οποία θα τα εξειδικεύσει η Υφυπουργός:

Πρώτον, έκτακτη επαναφορά του τέλους στην ηλεκτροπαραγωγή φυσικού αερίου (η κυβέρνηση το είχε  θεσπίσει στη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης). Αυτός ο φόρος θα επιβληθεί, προσωρινά, για τουλάχιστον δύο μήνες, συγκεκριμένα για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2024. Το ακριβές ύψος θα ανακοινωθεί εντός των επόμενων ημερών.

Δεύτερον, επιδότηση των νοικοκυριών, η οποία θα αφορά στον Αύγουστο του 2024. Το πώς και πόσο θα το ανακοινώσουμε όταν θα έχουμε πλήρη εικόνα (περί τα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου), σε σχέση με τη διαμόρφωση των τιμών.

Ταυτόχρονα, θα ενσωματώσουμε τη νέα ευρωπαϊκή Οδηγία σε σχέση με τον έκτακτο μηχανισμό που θα εφαρμόζουμε όταν προκύπτουν όσα προβλέπει η Οδηγία. Ωστόσο, με δεδομένο ότι στο σκεπτικό της Οδηγίας υπάρχει αναφορά σε δυσλειτουργίες της Ευρωπαϊκής αγοράς, τις οποίες και διαπιστώνουμε, θα βάλουμε υπέρ των καταναλωτών -στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης- μία πρόσθετη, πρόνοια για εφαρμογή, μηχανισμού παρέμβασης σε περίπτωση στρεβλώσεων της αγοράς που έχουν ενδημικά χαρακτηριστικά. Δηλαδή δεν αποτελούν αυτοτελώς μείζονα κρίση, αλλά εφόσον επαναλαμβάνονται κατά διαστήματα είναι χαρακτηριστικά μόνιμης στρέβλωσης εις βάρος του καταναλωτή. Για αυτή την περίπτωση, που η οδηγία την υπονοεί, αλλά δεν την προβλέπει ρητώς, θα υπάρχει μία πρόνοια, με προϋπόθεση έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Και θα κινηθούμε προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να ενεργοποιήσουμε, παράλληλα με όσα κάνουμε, τη δυνατότητα αυτής της πρόνοιας, που είναι στην ουσία ο μηχανισμός που είχαμε χρησιμοποιήσει στην περίοδο της κρίσης.

Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ότι η Κυβέρνηση, όταν υπάρχει ανάγκη παρεμβαίνει και συνδράμει τους καταναλωτές. Δεν έχουμε ευκολία στο πώς θα παρέμβουμε, γιατί είναι τα ευρωπαϊκά εργαλεία και οι ευρωπαϊκές δεσμεύσεις εξαιρετικά περιορισμένα τα εργαλεία και αυστηρές οι δεσμεύσεις. Αλλά εξαντλούμε τη δημιουργικότητά μας υπέρ των καταναλωτών.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπάρχει για να υπερασπίζεται τον καταναλωτή. Το λέω αυτό γιατί αυτή είναι η θεμελιώδης στάση του Υπουργείου σε σχέση με αυτά τα θέματα.

Ευχαριστώ και δίνω τον λόγο στην κυρία Σδούκου.

Αναλυτικά η δήλωση της κας Σδούκου

Σε συνέχεια όσων ανέφερε ο Υπουργός για την υφιστάμενη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί τις τελευταίες ημέρες στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, υπογραμμίζω με τη σειρά μου ότι έχουμε να κάνουμε με μια περιφερειακή ενεργειακή κρίση που εκδηλώνεται με ιδιαίτερη σφοδρότητα τις τελευταίες 10 μέρες.

Οι αιτίες πολλές:

o    Περιορισμένη διαθεσιμότητα διασυνδέσεων,
o    υψηλή ζήτηση λόγω γενικευμένου καύσωνα,
o    μειωμένη συνεισφορά κάποιων ΑΠΕ, ιδίως υδροηλεκτρικών λόγω άνυδρου χειμώνα,
o    κομβικές μονάδες βάσης εκτός λειτουργίας
o    και άλλα.

Μια «τέλεια καταιγίδα» για τις ενεργειακές αγορές της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης!

Οι λόγοι αυτοί εκτοξεύουν το κόστος χονδρεμπορικής σε μια σειρά από χώρες με τις οποίες μοιραζόμαστε ένα διασυνδεδεμένο Σύστημα Ηλεκτρισμού και συζευγμένες Αγορές.

Στην «καταιγίδα» αυτοί επισημαίνω ότι η Ελλάδα δεν είναι στη χειρότερη θέση:  αρκετές χώρες, όπως η Ρουμανία και η Ουγγαρία, και λιγότερο η Βουλγαρία, αντιμετωπίζουν αισθητά ακριβότερες τιμές χονδρικής από εμάς.
Η διεθνής διάσταση όμως του προβλήματος δεν αποτελεί για εμάς άλλοθι, όπως δεν αποτέλεσε και ποτέ στο παρελθόν. Γιατί εμείς έχουμε την πολιτική βούληση και την τεχνογνωσία να παρέμβουμε άμεσα και δυναμικά, και πρώτοι απ’ όλους τους γείτονές μας, προς όφελος του Έλληνα καταναλωτή, ώστε να μην επιβαρυνθεί από αυτή τη δυσμενή κατάσταση.

Έτσι, μέσα σε αυτό το περιφερειακό περιβάλλον, η Κυβέρνηση δείχνει τα άμεσα αντανακλαστικά της για να αντιμετωπιστούν ενδεχόμενες αυξήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας τους επόμενους μήνες, όπως άλλωστε έπραξε με συνέπεια καθόλη τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, χορηγώντας περισσότερα από 10 δις. ευρώ σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.  

Και το γεγονός ότι η παρούσα κρίση τιμών δεν θα έχει ούτε τη σφοδρότητα ούτε και τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης που βιώσαμε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δεν μας αποτρέπει από το να σταθούμε δίπλα στον Έλληνα καταναλωτή με στοχευμένες παρεμβάσεις που θα ανακουφίσουν τις δυσμενείς συνέπειες και αυτής της συγκυρίας.

Είναι γεγονός ότι, με την τιμή χονδρικής στη χώρα μας, τις πρώτες 17 ημέρες του Ιουλίου, να βρίσκεται στα 136,6 €/MWh ήδη αυξημένη κατά 38% σε σχέση με τον Ιούνιο, τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας του Αυγούστου αναμένεται να αυξηθούν προκαλώντας πίεση στους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας, ιδίως και λόγω της αυξημένης κατανάλωσης τον επόμενο μήνα.  

Αναγνωρίζοντας τις συνέπειες που αναμένονται στον οικονομικό προϋπολογισμό των καταναλωτών, προχωρούμε άμεσα στη λήψη πρωτοβουλιών και μέτρων για την ανάσχεση αυτού του προσωρινού κύματος ακρίβειας στην ηλεκτρική ενέργεια.

Η φιλοσοφία και η εξειδίκευση των μέτρων έχει ως εξής:

Πρώτον, η Ελληνική Κυβέρνηση ήταν από τις πρώτες που έθεσαν στους κόλπους της ΕΕ, στις αρχές της ενεργειακής κρίσης, τη δημιουργία ενός μηχανισμού επιστροφής μέρους των εσόδων των ηλεκτροπαραγωγών για την ανακούφιση των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας λόγω των υψηλών τιμών.

Ήμασταν από τους πρώτους επίσης που υιοθέτησαν έναν τέτοιο μηχανισμό τον Ιούλιο 2022 επισημαίνοντας την ανάγκη, ο μηχανισμός αυτός να περιγραφεί έχοντας μόνιμο χαρακτήρα σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης σε κανονιστικό κείμενο της ΕΕ.

Εντός του Ιουνίου εκδόθηκε η σχετική ΟΔΗΓΙΑ (ΕΕ) 2024/1711 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ, στο άρθρο 66α της οποίας υιοθετείται πλήρως η Ελληνική πρόταση.

Με βάση τις προβλέψεις της Οδηγίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δύναται, κατόπιν πρότασης της Επιτροπής, να κηρύξει περιφερειακή ή ενωσιακή κρίση τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, εφόσον συντρέχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως

α) η ύπαρξη πολύ υψηλών μέσων τιμών στις αγορές χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας ή

β) η ύπαρξη απότομων αυξήσεων των τιμών λιανικής της ηλεκτρικής ενέργειας της τάξης του 70 %, οι οποίες αναμένεται να συνεχιστούν για τουλάχιστον τρεις μήνες.

Αυτή τη στιγμή δε βρισκόμαστε εκεί παρά το γεγονός ότι εντός Ιουλίου υπάρχει μία αξιοσημείωτη αύξηση στην τιμή χονδρικής.

Ενεργώντας, λοιπόν,  με μεγάλη ταχύτητα και πριν τη συμβατική υποχρέωση ενσωμάτωσης στο εθνικό δίκαιο το 2025, υιοθετούμε άμεσα με νομοθετική ρύθμιση τη συγκεκριμένη πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Οδηγίας, ώστε να έχουμε τη δυνατότητα, σε περιπτώσεις που συντρέχουν οι έκτακτες προϋποθέσεις, να εφαρμόζουμε αυτόματα μηχανισμό επιστροφής των ουρανοκατέβατων κερδών των ηλεκτροπαραγωγών.

Πέραν αυτού όμως, κρατάω και κάτι ακόμα από την πρόσφατη, τον Ιούνιο του 2024, ψήφιση της Οδηγίας αυτής: Τη ρητή και έμπρακτη αναγνώριση, από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, της ανάγκης ενεργοποίησης ενός μηχανισμού άμεσης παρέμβασης σε περίπτωση πανευρωπαϊκής ή και περιφερειακής κρίσης τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.

Και βέβαια, αφού η ανάγκη υπάρχει και αναγνωρίζεται, έως την ενεργοποίηση του νέου αυτού μηχανισμού πανευρωπαϊκά, εμείς δεν μένουμε με σταυρωμένα χέρια.

Χρησιμοποιούμε τα εργαλεία που έχουμε διαθέσιμα, και που είναι γνωστά, συμβατά με το ευρωπαϊκό δίκαιο και δοκιμασμένα το προηγούμενο διάστημα.

Όπως η έκτακτη εισφορά στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας με Φυσικό Αέριο.

Δεύτερον, λοιπόν, νομοθετείται άμεσα έκτακτη Ειδική εισφορά ανά θερμική μεγαβατώρα υπέρ του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης στις εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο.

Η διάρκεια του μέτρου θα είναι τουλάχιστον δίμηνη, ενώ για την πρώτη εφαρμογή ως μήνας αναφοράς ορίζεται ο μήνας Ιούλιος 2024.

Η έκτακτη εισφορά θα υπολογίζεται επί της ποσότητας φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται από κάθε υπόχρεο παραγωγό για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Το ακριβές ποσό της ειδικής εισφοράς ανά θερμική μεγαβατώρα, θα προσδιορισθεί τις επόμενες ημέρες παράλληλα με τη νομοθέτησή της, ενώ η ειδική εισφορά που αναλογεί σε κάθε Μονάδα Ηλεκτροπαραγωγής θα υπολογίζεται από τον Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Ανώνυμη Εταιρεία (Δ.Ε.Σ.Φ.Α. Α.Ε.).

Πρωταρχικός σκοπός θέσπισης της ειδικής εισφοράς είναι η προσωρινή υποστήριξη των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, στο πλαίσιο αντιμετώπισης του έκτακτου υψηλού ενεργειακού κόστους.

Τρίτον, μέσω του ποσού που θα συγκεντρωθεί από την ειδική εισφορά στους ηλεκτροπαραγωγούς υπέρ του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, θα επιδοτηθούν για τον Αύγουστο οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας που είναι συμβεβλημένοι σε κυμαινόμενα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας και πλήττονται από την επερχόμενη απότομη άνοδο των τιμολογίων του επόμενου μήνα.

Το όριο κατανάλωσης της επιδότησης για τους οικιακούς καταναλωτές θα είναι οι 500 κιλοβατώρες (kWh) το μήνα.

Οι ανακοινώσεις για την περίμετρο των δικαιούχων και το ακριβές ποσό της επιδότησης σε €/MWh για κάθε κατηγορία, θα γίνουν αμέσως μετά την ανακοίνωση των τελικών τιμών του Ειδικού Τιμολογίου (πράσινου) τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου.

Τέταρτον, η Κυβέρνηση παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στις χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας αλλά και πανευρωπαϊκά και θα εκτιμήσει την κατάσταση που θα διαμορφωθεί στις τιμές και τον επόμενο μήνα.

Εδώ θέλω να επιμείνω. Η διαρκής παρακολούθηση, εποπτεία και έλεγχος των ενεργειακών αγορών δεν εξαγγέλεται σήμερα, φυσικά. Αλλά επιβεβαιώνεται, υπογραμμίζεται και τονίζεται εμφατικά. Προς όλες τις κατευθύνσεις.
Είμαστε σε εγρήγορση για ενδεχόμενες εμπορικές συμπεριφορές που, εκμεταλλευόμενες ίσως τη δυσμενή διεθνή συγκυρία, μπουν σε πειρασμό να αντλήσουν οφέλη εκτός του κανονιστικού πλαισίου από την Ελληνική Αγορά Ηλεκτρισμού σε βάρος των Ελλήνων Καταναλωτών.

Τέτοιες συμπεριφορές, διαβεβαιώνω προς όλες τις κατευθύνσεις, εφόσον εκδηλωθούν, θα εντοπιστούν άμεσα και θα κατασταλούν δραστικά.

Ήδη η αρμόδια Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ) που είναι επιφορτισμένη με την εποπτεία της εγχώριας αγοράς αξιολογεί καθημερινά το επίπεδο ανταγωνισμού μεταξύ των συμμετεχόντων, ώρα – ώρα και σε επίπεδο κάθε προσφοράς έγχυσης. Η ΡΑΑΕΥ έχει τα εργαλεία να εντοπίσει και να επέμβει σε περίπτωση που διαπιστώσει τυχόν καταχρηστικές πρακτικές. Και το Υπουργείο θα της παρέχει κάθε στήριξη και αρωγή στο έργο της αυτό.

Κλείνοντας, θέλω να επιβεβαιώσω τη δέσμευση του Πρωθυπουργού ότι η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα είναι εδώ, επαγρυπνώντας διαρκώς, ώστε άμεσα να παρέμβουμε σε κάθε περίπτωση κρίσης τιμών. Με ιδιαίτερη προσοχή στην περιφερειακή, διασυνδεδεμένη και συζευγμένη ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισμού. Εντοπίζοντας έγκαιρα και αντιδρώντας άμεσα σε κάθε εξωγενή, περιφερειακή στρέβλωση. Πιστοί στη δέσμευσή μας παραμένουμε προσηλωμένοι στη δέσμευσή μας προς τους Έλληνες καταναλωτές για διατήρηση της ηλεκτρικής ενέργειας σε προσιτό επίπεδο και εξαντλώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα στην εργαλειοθήκη μέτρων και πρωτοβουλιών που έχουμε διαμορφώσει τα τελευταία χρόνια.

Κινούμαστε αποφασιστικά και επιδεικνύουμε άμεσα αντανακλαστικά προς όφελος των Ελλήνων Καταναλωτών και της Εθνικής Οικονομίας.

www.worldenergynews.gr