Επίσης στην ίδια ατζέντα βρίσκονται οι στρατηγικές σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία και η έκρυθμη κατάσταση στον Λίβανο
Οι γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή στον απόηχο της ιρανικής επίθεσης κατά του Ισραήλ το Σαββατοκύριακο, αλλά και λόγω της κατάστασης στον Λίβανο, θα αποτελέσει το επίκεντρο της αποψινής (17/4) συζήτησης μεταξύ των Ευρωπαίων αρχηγών.
Ταυτόχρονα, στην ίδια ατζέντα θα βρίσκεται και η στρατηγική σχέση Ευρωπαϊκής Ενωσης και Τουρκίας.
Με αυτά τα δυο βασικά θέματα θα ξεκινήσει το διήμερο έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με κύριο αντικείμενο την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και οικονομία.
Στο επίκεντρο της συζήτησης για τη Μέση Ανατολή θα βρεθούν πιθανές πρόσθετες κυρώσεις εναντίον του Ιράν ως «απάντηση» της Ε.Ε. στην επίθεση εναντίον του Ισραήλ, αλλά και η αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης στην ευρύτερη περιοχή. «Κανείς δεν θέλει ένα γενικευμένο πόλεμο», είπε χαρακτηριστικά χθες ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, μετά το τέλος της άτυπης συνεδρίασης των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. μέσω τηλεδιάσκεψης.
Η Ε.Ε. έχει ήδη επιβάλει σειρά περιοριστικών μέτρων στο Ιράν, που αφορούν κυρίως την προμήθεια μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) προς τη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Επί της ουσίας χθες οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. συζήτησαν την επέκταση του καθεστώτος αυτών των κυρώσεων, ώστε να περιλαμβάνουν και πυραύλους αλλά και ενδεχομένως τη μεταφορά αυτών των οπλικών συστημάτων σε οργανώσεις που συνεργάζονται με το Ιράν, όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ.
Τέτοιου είδους μέτρα θα συζητηθούν και απόψε στο δείπνο των ηγετών, ενώ αναμένεται να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις την ερχόμενη Δευτέρα στην προγραμματισμένη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. στο Λουξεμβούργο.
Μια μικρή ομάδα κρατών-μελών θα ήθελε να χαρακτηριστεί η οργάνωση Φρουροί της Επανάστασης «τρομοκρατική», αλλά δεν συγκέντρωσε χθες πλειοψηφία η εν λόγω πρόταση. Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας χαρακτήρισε την κίνηση αυτή και τεχνικά δύσκολη, καθώς όπως ανέφερε μια εθνική Αρχή κράτους-μέλους θα πρέπει να συνδέσει την οργάνωση με τρομοκρατική ενέργεια. «Αυτό δεν συνέβη αυτή τη φορά» είπε ο Ζοζέπ Μπορέλ.
Ωστόσο, άλλα κράτη-μέλη θεωρούν ριψοκίνδυνη μια τέτοια ενέργεια, καθώς ενδέχεται να προκαλέσει μεγαλύτερη αντίδραση στην Τεχεράνη από την επέκταση των κυρώσεων για το πρόγραμμα πυραύλων και drones. Η πλειονότητα των κρατών-μελών θεωρεί ότι επιπρόσθετα μέτρα εναντίον του Ιράν θα στείλουν μήνυμα στήριξης στο Ισραήλ και της ασφάλειας των πολιτών του, ώστε να πεισθεί να αποφύγει ανταπάντηση στην ιρανική επίθεση.
Αλλωστε η Ε.Ε. θέλει να αποφύγει να κλιμακωθεί περαιτέρω η εύθραυστη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, ενώ ανησυχεί για την κρίση και στον Λίβανο. Δεν είναι τυχαίο ότι αύριο οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν ξεχωριστά την τρέχουσα σοβαρή κρίση στη χώρα αυτή.
«Βασικός στόχος της Ε.Ε. είναι η αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης της κρίσης στην περιοχή», είπε ο Ζοζέπ Μπορέλ. Αυτός είναι ο στόχος μας και γι’ αυτό θα κινητοποιήσουμε όλες τις διπλωματικές μας προσπάθειες.
Στο προσχέδιο των συμπερασμάτων που έχει στη διάθεσή της η «Κ» αναφέρεται προς το παρόν ότι «η Ε.Ε. είναι έτοιμη να λάβει περαιτέρω περιοριστικά μέτρα εναντίον του Ιράν, ιδιαίτερα σε σχέση με μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAVs) και πυραύλους».
Για την κρίση στη Γάζα, στο προσχέδιο των συμπερασμάτων οι «27» επικαλούνται συμπεράσματα προηγούμενων Ευρωπαϊκών Συμβουλίων, αλλά επισημαίνουν την ανάγκη επίτευξης «άμεσης κατάπαυσης του πυρός και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων», καθώς και παροχή «πλήρους, άμεσης και ασφαλούς ανθρωπιστικής βοήθειας σε όσους Παλαιστινίους είναι σε ανάγκη».
Ανησυχία για Λίβανο
Η εύθραυστη κατάσταση λόγω της συνεχιζόμενης κρίσης στον Λίβανο θα συζητηθεί ξεχωριστά, ενώ στο προσχέδιο των συμπερασμάτων η Ε.Ε. εμφανίζεται «έτοιμη να συνεργαστεί με όλους τους εταίρους για την αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης των εντάσεων στην περιοχή», ενώ παραμένει προσηλωμένη «μέσω της υποστήριξης των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, και στην ενίσχυση της υποστήριξής της στις ένοπλες δυνάμεις του Λιβάνου». Και σε μια έμμεση αναφορά στη μεταναστευτική κρίση, επιβεβαιώνεται παράλληλα «η αποφασιστικότητα της Ε.Ε. να στηρίξει τους πιο ευάλωτους ανθρώπους στον Λίβανο, συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων, των εσωτερικά εκτοπισμένων και των κοινοτήτων υποδοχής που έχουν ανάγκη, καθώς και να παράσχει υποστήριξη για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και του λαθρεμπορίου».
Σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας
Στο αποψινό δείπνο αναμένεται να διεξαχθεί παράλληλα συζήτηση για τη στρατηγική σχέση Ε.Ε. – Τουρκίας στη βάση της σχετικής έκθεσης που δημοσίευσε η Κομισιόν, τον περασμένο Νοέμβριο. Το βασικό ερώτημα θα είναι πώς θα προχωρήσει η σχέση της Ενωσης με την Τουρκία σε αυτό το ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον.
Για την ελληνική πλευρά σημαντικό θα είναι να επιτευχθεί μια ισορροπία, αλλά και να σταλεί ένα θετικό μήνυμα προς την Αγκυρα υπό τις γνωστές προϋποθέσεις, καθώς αποτελεί στρατηγικό συμφέρον για τη χώρα η σταθερότητα στη Μέση Ανατολή μέσω μιας εταιρικής και αμοιβαίως επωφελούς σχέσης. Η συζήτηση φυσικά θα αφορά και το Κυπριακό, καθώς η Ε.Ε. θα αναμένει εποικοδομητική στάση της Αγκυρας επί όλων των θεμάτων και κυρίως σε ό,τι αφορά την επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση όμως των σχετικών αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών.
Στο προσχέδιο των συμπερασμάτων –που ωστόσο παραμένουν ακόμα υπό διαπραγμάτευση– αναφέρεται ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παραμένει πλήρως προσηλωμένο σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού προβλήματος, στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η Ενωση και το κοινοτικό κεκτημένο». Παράλληλα, η Ε.Ε. εμφανίζεται έτοιμη «να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην υποστήριξη όλων των σταδίων της διαδικασίας υπό την ηγεσία του ΟΗΕ, με όλα τα κατάλληλα μέσα που διαθέτει», χωρίς ωστόσο να περιλαμβάνεται η πρόταση για ειδικό απεσταλμένο της Ενωσης για το Κυπριακό, κάτι που επιθυμεί η Λευκωσία.
Ενίσχυση αεροπορικής άμυνας Ουκρανίας
Το σημερινό συμβούλιο θα ξεκινήσει με μια σύντομη συζήτηση για την Ουκρανία και τη συμμετοχή του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι μέσω βιντεοσύνδεσης. Σύμφωνα με το προσχέδιο των συμπερασμάτων οι ηγέτες της Ε.Ε. θα δεσμευθούν να «παράσχουν επειγόντως αεροπορική άμυνα στην Ουκρανία και να επιταχύνουν και να εντείνουν την παράδοση όλης της απαραίτητης στρατιωτικής βοήθειας, συμπεριλαμβανομένων πυρομαχικών πυροβολικού και πυραύλων».
Μετασχηματισμός ενιαίας αγοράς
Κατά τη δεύτερη ημέρα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα θα παρουσιάσει την έκθεσή του για την ανανέωση της ενιαίας αγοράς της Ε.Ε. Στο έγγραφο 147 σελίδων περιλαμβάνονται προτάσεις που θα υπογραμμίζουν –όπως αποκάλυψε η «Κ»– την ανάγκη μετασχηματισμού της ενιαίας αγοράς της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε ένα εξαιρετικά ευμετάβλητο γεωπολιτικό περιβάλλον, μέσω μιας ένωσης αποταμιεύσεων και επενδύσεων (Savings and Investment Union), που θα εξασφαλίσουν την παραμονή ιδιωτικών κεφαλαίων στην Ευρώπη, με άμεση προτεραιότητα την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, καθώς και την εισαγωγή ενός νέου ευρωπαϊκού συστήματος κρατικών ενισχύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
