Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ασιατική χώρα παρά το πλούσιο υπέδαφός της
Στην πορεία, θα ωφεληθεί πάρα πολύ από τα τεράστια έσοδα από αυτά τα προϊόντα προστιθέμενης αξίας και από την καλή χρήση μεγάλου μέρους του αερίου που εκπέμπει σήμερα.
Εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχουν σχέδια για να το πετύχει, ιδιαίτερα με τη μορφή της Nebras Petrochemical Project (NPP).
Σύμφωνα με σχόλια από το Υπουργείο Πετρελαίου του Ιράκ, πραγματοποιήθηκαν συνομιλίες την περασμένη εβδομάδα για την επικύρωση «μιας τελικής ιδέας» για αυτό το εργοστάσιο που καθυστερούσε πολύ και «επιβεβαίωσε την ανάγκη για επιτάχυνση των σχεδίων για την εκτέλεση αυτού του έργου».
Η συμφωνία του 2015 με την η Shell
Τον Ιανουάριο του 2015 η Shell υπέγραψε την αρχική συμφωνία για την κατασκευή του τότε κόστους 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων NPP στο νότιο πετρελαϊκό κόμβο της Βασόρας, έχοντας υπογράψει το αρχικό μνημόνιο κατανόησης το 2012.
Εκείνη την εποχή, οι ελπίδες ήταν μεγάλες και στις δύο πλευρές για το μέλλον της Νέμπρας, με τον τότε Υπουργό Βιομηχανίας, Νάσερ αλ-Εσαουί, να λέει σε συνέντευξη Τύπου ότι το NPP θα συνδεθεί εντός 5 έως 6 ετών και θα κάνει τη χώρα του τον μεγαλύτερο παραγωγό πετροχημικών στη Μέση Ανατολή.
Για τη Shell, πρόσφερε την ευκαιρία να αναπτύξει τις τότε υπάρχουσες ανοδικές της επιχειρήσεις στο Majnoon και το West Qurna 1.
Αυτά προσέφεραν αποθέματα πετρελαίου και σχετικού φυσικού αερίου για να προσθέσουν στην πιθανή πρώτη ύλη που θα προερχόταν από το μερίδιο 44% της Shell στο 25ετές έργο Basrah Gas Company (BGC) των 17 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το σχέδιο της BGC
Η BGC (ιρακινή κοινή επιχείρηση που ιδρύθηκε μεταξύ της κυβέρνησης του Ιράκ, της Shell και της Mitsubishi για να εκπληρώσει τη στρατηγική της ασιατικής χώρας για ενεργειακή ανεξαρτησία και περαιτέρω επενδύσεις στους πόρους φυσικού αερίου του) σχεδιάστηκε για να συγκεντρώνει αέριο από κοιτάσματα στο νότο, συμπεριλαμβανομένων των West Qurna 1, Zubair και Rumaila.
Τα σχέδια για την Nebras αφορούσαν ένα έργο που θα μπορούσε να παράγει τουλάχιστον 1,8 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ετησίως (mtpa) διαφόρων πετροχημικών.
Αυτό θα το έκανε το πρώτο μεγάλο έργο petchems του Ιράκ από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και ένα από τα τέσσερα μόνο τέτοια μεγάλα συγκροτήματα σε ολόκληρη τη χώρα. Τα υπόλοιπα (Khor al-Zubair στο νότο, Musayeb κοντά στη Βαγδάτη και το συγκρότημα διυλιστηρίων Baiji στο βορρά) λειτουργούσαν όλα από την κρατική εταιρεία του Ιράκ για τις πετροχημικές βιομηχανίες.Τον Ιανουάριο του 2015, λοιπόν, η Shell δημοσίευσε τη δήλωση ότι το υπουργικό συμβούλιο του Ιράκ είχε εγκρίνει το έργο Nebras και ότι η εταιρεία θα συνεργαστεί «από κοινού με τα υπουργεία πετρελαίου και μεταφορών για την ανάπτυξη ενός κοινού επενδυτικού μοντέλου για ένα συγκρότημα πυρόλυσης πετροχημικών και παραγώγων παγκόσμιας κλίμακας στο νότια του Ιράκ».
Σημαντικό πρόβλημα η διαφθορά στο Ιράκ
Ωστόσο, από πολύ νωρίς στο NPP τα προβλήματα έγιναν εμφανή στη Shell, όπως συνέβη και σε πολλές ξένες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου που έχουν εργαστεί στο Ιράκ.
Όπως έχει επισημανθεί επανειλημμένα από την ανεξάρτητη Διεθνή Διαφάνεια (TI) στις εκδόσεις του «Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς», το Ιράκ βρίσκεται μόνιμα στις χειρότερες 10 από τις 180 χώρες στο θέμα της διαφθοράς.
«Μαζική υπεξαίρεση, απάτες προμηθειών, ξέπλυμα χρήματος, λαθρεμπόριο πετρελαίου και εκτεταμένη γραφειοκρατική δωροδοκία που οδήγησαν τη χώρα στον πάτο της διεθνούς κατάταξης της διαφθοράς, τροφοδότησε την πολιτική βία και παρεμπόδισε την αποτελεσματική οικοδόμηση κράτους και την παροχή υπηρεσιών.
Η πολιτική παρέμβαση σε φορείς κατά της διαφθοράς και η πολιτικοποίηση ζητημάτων διαφθοράς, η αδύναμη κοινωνία των πολιτών, η ανασφάλεια, η έλλειψη πόρων και οι ελλιπείς νομικές διατάξεις περιορίζουν σοβαρά την ικανότητα της κυβέρνησης να περιορίσει αποτελεσματικά τη διαφθορά στα ύψη», αναφέρει η TI.
Στην πραγματικότητα, η Shell είχε την ατυχία που υπέγραψε το αρχικό μνημόνιο κατανόησης για το έργο Nebras κατά την περίοδο που το Ιράκ έχασε 14.448.146.000 δολάρια ΗΠΑ ως πληρωμές αποζημίωσης σε μετρητά, σύμφωνα με δήλωση που έκανε το 2015 ο τότε Υπουργός Πετρελαίου και μετέπειτα πρωθυπουργός του Ιράκ, Adil Abdul Mahdi
Αυτή η «αποζημίωση σε μετρητά» περιλαμβάνει αυτό που για πολλούς ανθρώπους θα χαρακτηριζόταν ως πληρωμές δωροδοκίας και διαφθοράς που κατέληξαν είτε στα χέρια Ιρακινών αξιωματούχων, είτε μεσιτών διαφόρων συμφωνιών εξερεύνησης και ανάπτυξης ή άλλων εμπλεκόμενων σε αυτές τις συμφωνίες.
Την ίδια περίοδο η ExxonMobil άρχισε να αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα στο εξίσου υψηλού προφίλ Common Sewater Supply Project.
Τα δύο μεγάλα προβλήματα που αντιμετώπισε η Shell
Καθώς το έργο Nebras παρέμεινε σε αναμονή μετά το 2015, μια ανώτερη πηγή της πετρελαϊκής βιομηχανίας που συνεργαζόταν στενά με το Υπουργείο Πετρελαίου του Ιράκ εκείνη την εποχή είπε αποκλειστικά στο OilPrice.com ότι η Shell αντιμετώπισε δύο μεγάλα προβλήματα στην προώθηση του.
Το πρώτο ήταν υλικοτεχνικό, καθώς αφού η βρετανική εταιρεία αποσύρθηκε από τις δραστηριότητές της στα πεδία Majnoon και West Qurna 1 του Ιράκ, η βασική πλατφόρμα ανάντη για να επεκταθεί προς τα κατάντη είχε μειωθεί.Το δεύτερο ήταν η φήμη, καθώς παρόλο που οι «πληρωμές προμήθειας» ήταν συνηθισμένες στη Μέση Ανατολή και στους τομείς πετρελαίου πολλών χωρών, η Shell παρέμενε ανήσυχη για το πόσο ευρέως εφαρμόστηκε η πρακτική στο Ιράκ.
«Επίσης, οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση έρχεται στο Ιράκ μπορεί να δείξει τις πληρωμές και να τις αποκαλέσει δωροδοκίες. Ωστόσο εκείνη την εποχή, χωρίς να πληρώσει αυτή την κλίμακα προμήθειας, η Shell έμεινε σε θέση να μην μπορεί να κάνει ούτε τα πιο απλά πράγματα στο Nebras», είπε η πηγή στο OilPrice.com.
Προσπάθεια αναζήτησης άλλης αναδόχου εταιρείας
Η απροθυμία της Shell να προχωρήσει μόνη της στο έργο Nebras σε εκείνο το στάδιο ώθησε το Υπουργείο Πετρελαίου του Ιράκ να αναζητήσει άλλη εταιρεία για να το συνεργαστεί.
Τέλη του 2017 με αρχές του 2018, το Υπουργείο μίλησε με αρκετές εταιρείες σχετικά με τη δυνατότητα – κυρίως, τον παγκόσμιο γίγαντα πετρελαιοειδών, Saudi Basic Industries Corporation (SABIC).
Σύμφωνα με την πηγή «Αυτό θα επέτρεπε στη Shell να μοιραστεί το βάρος του οικονομικού κινδύνου και του κινδύνου φήμης που εμπλέκεται στο Nebras.
Αυτές οι συζητήσεις παραγκωνίστηκαν ολοένα και περισσότερο καθώς η Saudi Aramco άρχισε να διερευνά την πιθανότητα αγοράς του πλειοψηφικού μεριδίου της SABIC πριν από τη δική της IPO, η οποία στη συνέχεια προγραμματίστηκε εκ νέου για το 2021».Όπως τονίστηκε αποκλειστικά στο OilPrice.com το 2018 από ένα ανώτερο στέλεχος σε μια από τις ρωσικές εταιρείες που ήθελε να αναλάβει το έργο Nebras: «Η Shell έχει κάνει πολύ καλή δουλειά μέχρι στιγμής με την BGC, αλλά η χώρα πρέπει να θέσει σε εφαρμογή τα σχέδιά της για την ανάπτυξη ενός δεύτερου κόμβου φυσικού αερίου μακριά από τη Βασόρα.
Αυτό θα ανέβαζε τους όγκους του φυσικού αερίου κατά μέσο όρο στο 1 δισεκατομμύριο τυπικά κυβικά πόδια την ημέρα, ώστε να γίνεται εξόρυξη αιθανίου σε βιώσιμη και αξιόπιστη βάση, στοιχείο που θα έδινε επαρκή όγκο για να είναι βιώσιμο ένα μεγάλο εργοστάσιο πετροχημικών».”
Μέχρι το 2020, η BGC είχε φτάσει σε ένα μέγιστο ρυθμό παραγωγής πάνω από το απαιτούμενο επίπεδο (1,035 δισεκατομμύρια τυπικά κυβικά πόδια την ημέρα για την ακρίβεια) - το υψηλότερο στην ιστορία του Ιράκ.
Το αιθάνιο είναι το μέλλον…
«Το αιθάνιο θα πρέπει να είναι η αρχική πρώτη ύλη για τα νέα εργοστάσια πετροχημικών του Ιράκ (συμπεριλαμβανομένων των Nebras) και όχι η νάφθα, όπως έχει προτείνει συχνά το Υπουργείο Πετρελαίου του Ιράκ», πρόσθεσε η ρωσική πηγή εκείνη την εποχή.
«Θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί αιθάνιο, καθώς στην ανάπτυξη του κύριου συστήματος φυσικού αερίου της Σαουδικής Αραβίας δέσμευσε το σχετικό αέριο, το οποίο στη συνέχεια κλασματοποιήθηκε και προμηθεύτηκε ως κύρια πρώτη ύλη στη ναυαρχίδα Jubail Industrial City.
Η υψηλότερη συγκέντρωση αιθανίου (μέχρι 10% και λίγο πιο πάνω) βρίσκεται συνήθως σε συνδεδεμένα ρεύματα αερίου τα οποία το Ιράκ έχει σε αφθπνία και η επεξεργασία αιθανίου παράγει αιθυλένιο με λίγα υποπροϊόντα (κυρίως αέριο καύσιμο) για επεξεργασία και διαχείριση.
Αυτό μειώνει το κεφάλαιο που απαιτείται για την κατασκευή και ελαχιστοποιεί την πολυπλοκότητα των απαιτήσεων logistics και διανομής, που θα είναι σημαντικοί παράγοντες στην πρώιμη οικοδόμηση του Ιράκ μιας βιώσιμης πετροχημικής βιομηχανίας», είπε στο OilPrice.com.
Αιθυλένιο: Από τα πιο περιζήτητα πετροχημικά προϊόντα
Μια παγκόσμιας κλίμακας εγκατάσταση για το αιθυλένιο (ένα από τα πιο περιζήτητα πετροχημικά προϊόντα στον κόσμο, ειδικά από την Κίνα) κυμαίνεται από 1,0 έως 1,5 εκατομμύρια τόνους παραγωγής αιθυλενίου, πρόσθεσε η πηγή, και 1,0 εκατομμύρια τόνους ετησίως
Η εγκατάσταση αιθυλενίου θα απαιτούσε προμήθεια περίπου 1,3 εκατομμυρίων τόνων αιθανίου ετησίως.
«Αυτό θα πρέπει να είναι μια βιώσιμη και αξιόπιστη προμήθεια για τουλάχιστον 20 έως 25 χρόνια και, συνολικά, για την κατασκευή όλων των απαραίτητων ανταλλακτικών για έναν λειτουργικό τομέα πετροχημικών παγκόσμιας κλάσης στο Ιράκ θα απαιτούνται περίπου 40-50 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ», κατέληξε η πηγή.www.worldenergynews.gr
