Μείζονα στρέβλωση για την ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας με σημαντικές επιπτώσεις στη βιωσιμότητα των μονάδων παραγωγής ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο, στα έσοδα του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης μέσω του οποίου επιδοτούνται οι λογαριασμοί ρεύματος των τελικών καταναλωτών, αλλά ακόμη και στην ίδια την αγορά φυσικού αερίου, αφού οι εταιρίες επιβαρύνονται με ρήτρες take or pay, χαρακτηρίζουν παράγοντες της αγοράς την έκτακτη εισφορά που έχει επιβληθεί στο φυσικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή.
Πρόκειται για την έκτακτη εισφορά ύψους 10 ευρώ/MWh που επιβλήθηκε στο φυσικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή τον Νοέμβριο του 2022 και η οποία στη συνέχεια με το νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή μετετράπη σε ποσοστό 5% επί της τιμής του φυσικού αερίου TTF. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά παράγοντες της αγοράς το μέτρο προκαλεί ευρύτατη στρέβλωση στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού, αφενός αυξάνοντας το κόστος της και αφετέρου πριμοδοτώντας τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η λειτουργία και οικονομική βιωσιμότητα των εγχώριων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο.
Άνοδος εισαγωγών
Σε ότι αφορά τις εισαγωγές ηλεκτρισμού πρέπει να σημειωθεί ότι λόγω της έκτακτης εισφοράς η ελληνική χονδρεμπορική αγορά καθίσταται ακριβότερη από τις γειτονικές, με αποτέλεσμα την υπέρμετρη αύξηση των εισαγωγών και παράλληλα τη μείωση της παραγωγής των εγχώριων μονάδων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το μερίδιο των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας στο ελληνικό μίγμα ηλεκτροπαραγωγής το 2022 ήταν κατά μέσο όρο 8%, τον Ιανουάριο του 2023 είχε εκτοξευτεί στο 29%, το Φεβρουάριο ήταν στο 18%, τον Μάρτιο στο 19% και τον Απρίλιο στο 15%.
Αντίστροφη δε είναι η εξέλιξη του μεριδίου των εγχώριων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο στο ενεργειακό μίγμα. Έτσι ο μέσος όρος του 2022 ήταν 39% (με μέσο όρο εισαγωγών 8%) ενώ τον Ιανουάριο του 2023 που καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό εισαγωγών (29%) το μερίδιο των μονάδων φυσικού αερίου είναι στο 20%, τον Φεβρουάριο στο 24%, τον Μάρτιο στο 23% και τον Απρίλιο στο 23%.
Η αύξηση αυτή των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, πέραν του ότι αυξάνει την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας και διακινδυνεύει την ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού απομειώνει και τα έσοδα του ΤΕΜ, στο οποίο βεβαίως δεν πληρώνουν οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής των γειτονικών χωρών. Έτσι η έκτακτη εισφορά πέραν του ότι θίγει την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο παράλληλα οδηγεί σε περιορισμό των εσόδων του ΤΕΜ τα οποία όπως είναι γνωστό χρησιμοποιούνται για την επιδότηση των λογαριασμών του ρεύματος.
Ακριβαίνει η αγορά
Μάλιστα σύμφωνα με υπολογισμούς της αγοράς η έκταση εισφορά καθιστά την ελληνική παραγωγή ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο ακριβότερη κατά περίπου 20 ευρώ/ΜWh ποσό που μπορεί να έχει μειωθεί μετά την μετατροπή της έκτακτης εισφοράς σε ποσοστό επί της τιμής TTF, παραμένει όμως πολύ σημαντική.
Πέραν αυτών πρέπει να σημειωθεί ότι η επιβολή της έκτακτης εισφοράς οδήγησε σε υποχρησιμοποίηση του εγχώριων μονάδων φυσικού αερίου οι οποίες αναγκάστηκαν να ανατρέψουν τον προγραμματισμό και τα συμβόλαια αγοράς φυσικού αερίου. Όμως τα συμβόλαια αγοράς φυσικού αερίου περιλαμβάνουν ρήτρες Take or Pay με αποτέλεσμα μονάδες φυσικού αερίου να οδηγηθούν σε υποχρεωτική λειτουργία επί ζημία, ενώ ακυρώθηκαν φορτία LNG επίσης με οικονομική ζημία για τους εισαγωγείς.
Εξάλλου όπως σημειώνουν κύκλοι της αγοράς η υπέρμετρη αύξηση των εισαγωγών ηλεκτρισμού έχει ως αποτέλεσμα να υπολειτουργούν εγχώριες αποδοτικές μονάδες φυσικού αερίου και αντιθέτως, να λειτουργούν μονάδες γειτονικών χωρών παλαιότερης τεχνολογίας και χαμηλότερης απόδοσης εκπέμποντας περισσότερους ρύπους και καταναλώνοντας περισσότερο φυσικό αέριο, σε αντίθεση με τους ευρωπαϊκούς στόχους για μείωση των εκπομπών αλλά και της κατανάλωσης φυσικού αερίου.
Τέλος είναι σαφές ότι η έκτακτη εισφορά αυξάνει το κόστος της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού κατά περίπου 20 ευρώ/MWh γεγονός που αποτυπώνεται στην εξέλιξη της χονδρικής τιμής του ρεύματος στην Ελλάδα σε σχέση με την Ευρώπη.
www.worldenergynews.gr
