Τα πλεονεκτήματα και τα ρίσκα της επιστολής Von der Leyen - Οι δύο διαφορετικοί μηχανισμοί πλαφόν

Σε υποχώρηση υπό όρους αναγκάστηκε χθες η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν κάτω από την πίεση των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ζητούν τον έλεγχο των τιμών του φυσικού αερίου μέσω της επιβολής πλαφόν.  Με μια εξαιρετικά προσεκτική και διπλωματικά διατυπωμένη επιστολή που απηύθυνε η Πρόεδρος της Επιτροπής προς τους ηγέτες των χωρών μελών της Ένωσης εν όψει της άτυπης συνόδου της Πράγας την Παρασκευή, αλλά και της Συνόδου Κορυφής του Οκτωβρίου, παρουσίασε τις προτάσεις της για τον έλεγχο των τιμών του φυσικού αερίου.

Η πρόεδρος της Κομισιόν δομεί την επιστολή της με βάση 4 προτάσεις, όπως αναφέρει.

''Πρέπει να αναγνωρίσουμε τους κινδύνους που συνεπάγεται ένα ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου και να τεθούν σε εφαρμογή οι απαραίτητες διασφαλίσεις", αναφέρει.  Θα χρειαστεί να είναι πιο απαιτητικές οι υποχρεώσεις εξοικονόμησης αερίου που καταρτίστηκαν, μέσω δημοπρασιών μείωσης της ζήτησης σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και δεσμευτικές συμφωνίες αλληλεγγύης  μεταξύ των κρατών μελών».

Στην πρώτη πρόταση  της δεν παραλείπει να συμπεριλάβει και την εντατικοποίηση των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη ευρωπαϊκών συμφωνιών προμήθειας αερίου με επίκεντρο και την ευρωπαϊκή ενεργειακή πλατφόρμα. Μια πλατφόρμα που εδώ και μήνες δεν έχει αποδώσει κανένα αποτέλεσμα αφού κάθε χώρα επιδίδεται στον δικό της αγώνα για την εξασφάλιση των ποσοτήτων που χρειάζεται. Θα συμμετάσχει και η βιομηχανία.

Για πρώτη φορά εδώ εισάγεται η έννοια της κοινής προμήθειας των χωρών - μελών.

«Πρέπει να αποφύγουμε ένα σενάριο στο οποίο τα κράτη μέλη ανταγωνίζονται το ένα το άλλο και ανεβάζουν τις τιμές» είπε η κ. Φον Ντερ Λάιεν ενώ προανήγγειλε ότι η Επιτροπή θα εξετάσει συμπληρωματικές πηγές χρηματοδότησης για την ενίσχυση της δύναμης πυρός του REPowerEU. Και αυτό γιατί το τρέχον πακέτο λόγω της συγκυρίας της ενεργειακής κρίσης δεν θα  αποδειχθεί αρκετό για όλα τα κράτη - μέλη.
Η  επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης με την προώθηση περισσότερων επενδύσεων σε ΑΠΕ σε αυτή την κατεύθυνση αποτελεί και την μια από τις 4 προτάσεις της προέδρου της Κομισιόν.
Πρόκειται για την τέταρτη πρόταση .

Οι προτάσεις  περιλαμβάνουν την επιβολή πλαφόν (cαp)  στις τιμές του συνόλου του φυσικού αερίου που εισάγεται στην Ευρώπη, και συγκεκριμένα στις τιμές του αερίου που προορίζεται για ηλεκτροπαραγωγή.

Το πλαφόν στις τιμές  - Δεύτερη Πρόταση

Ο έλεγχος των τιμών στο χρηματιστήριο της Ολλανδίας αφορά τον περιορισμό τιμών- price limitation σε σχέση με το TTF, προσθέτοντας ότι ο περιορισμός αυτός θα πρέπει να γίνει με τρόπο που να εξασφαλίζει την συνέχιση της προμήθειας αερίου στην Ευρώπη και σε όλα τα κράτη μέλη.

Το πλαφόν αυτό αποτελεί κομβικό μέτρο, που η ελληνική πλευρά ζητούσε από τον Μάρτιο του 2022 και στόχο θα έχει να ελέγξει τις τιμές προμήθειας που διαμορφώνονται στο ευρωπαϊκό σύστημα. Το ευαίσθητο σημείο έγκειται στην εύρεση ενός επιπέδου τιμών που δεν θα εμποδίσουν την τροφοδοσία - προσφορά και παράλληλα θα πείσουν τους Γερμανούς, ότι η αγορά θα λειτουργήσει αξιόπιστα στον ανεφοδιασμό.

Ο νέος δείκτης

Η πρόεδρος της Επιτροπής αναφέρθηκε για πρώτη φορά επισήμως σε εισήγηση που έχει ήδη γίνει εντός της Κομισιόν για τη δημιουργία ενός συμπληρωματικού δείκτη αναφοράς τιμών της ΕΕ, πέραν του TTF, ο οποίος όπως σημειώνει θα αντικατοπτρίζει καλύτερα την ενεργειακή πραγματικότητα της Ευρώπης και θα εξασφαλίζει καλύτερη λειτουργία της αγοράς.

Το σχέδιο αυτό, όσο και αν ακούγεται ελκυστικό, κατά αρχήν χρειάζεται χρόνο για να υλοποιηθεί, αλλά κυρίως χρειάζεται ο νέος δείκτης αναφοράς να γίνει αποδεκτός από την αγορά. Θα πρέπει δηλαδή τα συμβόλαια φυσικού αερίου να συνάπτονται με βάση τον νέο δείκτη και αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Εξάλλου ενδέχεται ο νέος δείκτης να μην τύχει της αποδοχής της αγοράς και ως εκ τούτου να μην επιτελέσει το στόχο του.

Τρίτη Πρόταση - Το πλαφόν στις τιμές αερίου για τους ηλεκτροπαραγωγούς - Τα ρίσκα και οι στρεβλώσεις

Πρόκειται για το λεγόμενο ιβηρικό μοντέλο το οποίο αναμένεται να προκαλέσει μείζονα επιβάρυνση στους προϋπολογισμούς των κρατών μελών, αφού η διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς φυσικού και του πλαφόν, στην περίπτωση της Ισπανίας και της Πορτογαλίας καλύπτεται από το κράτος.
Μάλιστα η πρόεδρος της Επιτροπής δεν έκανε την παραμικρή αναφορά στην ανάληψη ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την κάλυψη του κόστους.

Μια τέτοιου είδους λύση πιθανώς δεν θα ήταν πρόβλημα για τη Γερμανία, η οποία άλλωστε ανακοίνωσε πακέτο 200 εκατ ευρώ για την στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών, θα προκαλούσε όμως τεράστια επιβάρυνση στα δημοσιονομικά χωρών του Νότου όπως η Ιταλία, αλλά και η Ελλάδα. Πρέπει λοιπόν να θεωρείται βέβαιο ότι θα προκαλέσει αντιδράσεις.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η εφαρμογή του ιβηρικού μοντέλου, εφόσον υιοθετηθεί τελικώς, αναμένεται να προκαλέσει μεγάλη αναταραχή στη λειτουργία της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού αφού θα δημιουργήσει παρενέργειες στον υφιστάμενο μηχανισμό ο οποίος παρακρατώντας τα υπερέσοδα των ηλεκτροπαραγωγών στην πηγή εξασφαλίζει χρήματα για τις επιδοτήσεις των τελικών καταναλωτών, περιορίζοντας κατά το δυνατόν την επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.
Επίσης εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε άνοδο της τιμής στην Αγορά Επόμενης Ημέρας πυροδοτώντας τον ενεργειακό πληθωρισμό, ενώ με δεδομένο ότι οι αγορές ηλεκτρισμού της Ευρώπης είναι διασυνδεδεμένες, δημιουργούνται ερωτηματικά για το πως θα γίνονται οι διασυνοριακές συναλλαγές χωρίς, για παράδειγμα ο ελληνικός προϋπολογισμός, να επιδοτεί τις τιμές των καταναλωτών της Ιταλίας, ή της Βουλγαρίας και αντιστρόφως.

Παράλληλα θα δημιουργήσει προϋποθέσεις υπερκατανάλωσης φυσικού αερίου, ανατρέποντας τους στρατηγικούς στόχους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ θα αφαιρέσει και από τις εταιρίες το κίνητρο εύρεσης των χαμηλότερων δυνατών τιμών προμήθειας στην αγορά.

Η πρόταση της κ. Φον Ντερ Λάιεν δεν θα είναι αναίμακτη για τις οικονομίες αλλά και τις κοινωνίες των χωρών της Ένωσης αφού έναντι της υιοθέτησης των προαναφερόμενων μέτρων και προκειμένου να διασκεδαστούν οι αντιδράσεις της Γερμανίας εισηγείται την υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου πέραν του 15% που έχει ήδη συμφωνηθεί και η οποία έχει προκαλέσει μείζονες αντιδράσεις μεταξύ των υπολοίπων κρατών μελών.

Η κ. Φον Ντερ Λάιεν εμμέσως πλην σαφώς θέτει τα όρια της παρέμβασης που η ίδια προτείνει αναφέροντας ότι «όσο βαθύτερη είναι η δημόσια παρέμβαση στις τιμές του φυσικού αερίου που οραματιζόμαστε, τόσο περισσότερη μείωση της ζήτησης και αλληλεγγύη στην προσφορά χρειαζόμαστε».

Διαβάστε ΕΔΩ αναλυτικά την επιστολή

www.worldenergynews.gr