Ασύμφορος ο φόρος άνθρακα CBAM - Μέχρι το 2025 δεν αναμένεται πλήρης εφαρμογή του

Οι ανακοινώσεις της ΕΕ για τον φόρο άνθρακα στις εισαγωγές από τρίτες χώρες με τον μηχανισμό CBAM (Carbon, Border, Adjustment, Mechanism), τον λεγόμενο φόρο στα σύνορα θα αποβούν τελικά ζημιογόνες για τους Ευρωπαίους παραγωγούς σύμφωνα με την Eurometaux καθώς θα αφαιρέσουν ουσιαστικά από αυτούς την δυνατότητα της χρήσης των δωρεάν δικαιωμάτων CO2 που θα κληθούν πλέον να τα πληρώνουν και παράλληλα την δυνατότηα hedging.
Έτσι οι Ευρωπαίοι παραγωγοί θα μείνουν επιβαρυμένοι με τα έμμεσα κόστη των εκπομπών ρύπων, ενώ παραγωγοί από την Ρωσία ή και τα Εμιράτα θα επιβαρύνονται μηδενικά, προσκομίζοντας πιστοποιητικά, που θα αναφέρουν ότι θα έχουν κάνει χρήση ενέργειας που προέρχεται από υδροηλεκτρικά είτε ΑΠΕ. Πιο σύνθετη θα είναι η κατάσταση με την Κίνα, η οποία όμως θα μπορεί να εκμεταλλευθεί τον επιμερισμό του μείγματος των πηγών ενέργειας που διαθέτει, είτε να επιεκντρώσει όλες τις ΑΠΕ της στις ευρωπαϊκές εξαγωγές, αφού σε καμία άλλη ζώνη δεν υφίστανται οι σχετικές προϋποθέσεις για επιβάρυνση λόγω "βρώμικης" ενέργειας.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς μια άμεση υποκατάσταση των ισχυόντων δεδομένων με τον φόρο των συνόρων θα μπορούσε να επιβαρύνει μέχρι και 60% τους Ευρωπαίους παραγωγούς, που σημαίνει ότι θα ήταν καταδικαστικό και για τις εξαγωγές σε αγορές όπου οι κινέζικες εταιρίες παραγωγής, όπως στον κλάδο του αλουμινίου, θα απολάμβαναν πλήρη κυριαρχία.

Η άμεση και έμμεση επιβάρυνση κόστους εκπομπών ανά τόνο παραγωγής αλουμινίου σε παγκόσμιο επίπεδο






Χωρίς αλλαγές μέχρι το 2025-26

Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες οι υφιστάμενοι μηχανισμοί που δίνουν και την δυνατότητα hedging θα παραμείνουν μέχρι το 2025 -26. Από εκεί και πέρα θα κριθεί αν θα υπάρξει έμμεση περικοπή της χρήσης των δωρεάν δικαιωμάτων στους ρύπους ή σταδιακή μειωσή τους. Η μεγάλη αντίδραση για την εφαρμογή του CBAM, που υφίσταται από τις ΗΠΑ και την Κίνα, είναι βέβαιο ότι θα επιβραδύνει τις εξελίξεις στις τελικές ευρωπαϊκές αποφάσεις προς το παρόν.

Το ζήτημα ξεκινά από την επιβάρυνση που έχουν οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες, όπως συμβαίνει στον κλάδο του αλουμινίου από την επιβάρυνση των έμμεσου κόστους της παραγωγής ρύπων. Παηκοσμίως το κόστος ρεύματος αντιστοιχεί στο 32% του λειτουργικού κόστους για τον κλάδο του αλουμινίου.Για τους παραγωγούς πρωτογενούς αλουμινίου τα έμμεσα κόστη ρύπων είναι 7πλάσια σε σχέση με τα άμεσα. 

Το πρόβλημα ανακύπτει και αυτό θα πρέπει να δει η Κομισιόν έγκειται στο ότι οι έμμεσες παραγωγές ρύπων κατά την παραγωγική διαδικασία δεν αντιστοιχούν στα έμμεσα κόστη.
Και αυτό γιατί το έμμεσο κόστος από την παραγωγή ρύπων συνδέεται με τον οριακό προμηθευτή του συστήματος, που περιλαμβάνει φυσικό άεριο ή άνθρακα.
Έτσι το ανθρακικό αποτύπωμα ακόμα και για ένα ορυχείο που χρησιμοποιεί αποκλειστικά πράσινη ενέργεια, όπως συμβάινει στη Νορβηγία, δεν θα είναι μηδέν, καθώς μέσα στις τιμές θα μπουν οι υποχρεωτικές αγορές δικαιωμάτων CO2 που μπαίνουν στην ενεργειακή αγορά.

Για παράδειγμα το ανθρακικό αποτύπωμα για τους Νορβηγούς παραγωγούς είναι 0,67, δηλαδή κάθε φορά που ανεβαίνει κατά 1 ευρώ η τιμή του τόνου του CO2 η τιμή επιβαρύνεται κατά 0,67 ευρώ/MWh, ακόμα και αν η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται προέρχεται 100% από ΑΠΕ.
Για την Ελλάδα το αποτύπωμα είναι 0,75, ενώ για την Γερμανία στο 0,78.

Κατά τον τρόπο αυτό και σύμφωνα με την τρέχουσα μεθοδολογία της Κομισιόν ο Νορβηγός με το 0,67 αποτύπωμα και χρήση αποκλειστικά ΑΠΕ για να παράξει ένα τόνο αλουμίνιο (υποθέτουμε ότι θα χρειασθεί 15,12 MWh) με τιμή CO2 στα 50 ευρώ θα επιβαρυνθεί με 495 ευρώ για κάθε τόνο. Αφού δεν θα είχε την δυνατότητα χρήσης των δωρεάν δικαιωμάτων θα έπρεπε να πληρώσει τα έμμεσα κόστη που προκύπτουν και ενσωματώνονται στο σύστημα από τις εκπομπές.

Από την άλλη ο παραγωγός από τα Εμιράτα που έχει κάνει χρήση 100% φυσικού αερίου θα επιβαρυνθεί για τα CO2 με 0,4 τόνους CO2 ανά MWh. Αυτό σημαίνει για κάθε ευρώ ανόδου της τιμής ο φόρος από το CBAM για τις έμμεσες εκπομπές θα ανέβαινε 0,4 ευρώ μόνο! Πολλαπλασιαζόμενο με το ίδιο benchmark (15ΜWh) ο εξαγωγέας των Εμιράτων στην Ευρώπη θα είχε να πληρώσει 300 ευρώ /τόνο , δηλαδή 195 ευρώ λιγότερα από τον Νορβηγό, που χρησιμοποιεί καθαρή ενέργεια!

Aντίστοιχα ένας Ρώσος παραγωγός θα επιβαρυνόταν με 288 ευρώ ανά τόνο αν έκανε χρήση υδροηλεκτρικών και μόνο ο Κινέζος θα επιβαρυνόταν με 574 ευρώ αν έκανε χρήση άνθρακα, 0 δε αν έκανε χρήση υδροηλεκτρικών ενώ θα μπορούσε να επιμερίσει σημαντικά το κόστος κάνοντας χρήση μείγματος.

Γιατί οι Παραγωγοί εκτός Ευρώπης διαθέτουν συγκριτικό πλεονέκτημα στο κόστος εκπομπών





Σύμφωνα με τα στοιχεία η Ευρώπη για κάθε τόνο παραγωγής αλουμινίου παράγει 6,7 τόνους CO2  έναντι 18 τόνους στην Κίνα και 13 τόνους σε μέσο παγκόσμιο επίπεδο.
Η ταχύτερη προσαρμογή της Ευρώπης στα περιβαλλοντικά δεδομένα της έχει κοστίσει την πτώση μεριδίου παραγωγής σε παγκόσμιο επίπεδο σε 11% σήμερα έναντι 24% το 2000, ενώ η ζήτηση ανέβηκε από 24 εκατ τόνους στα 65 εκατ και πρόκειται να φτάσει σύμφωνα με τις έρευνες τα 100 εκατ τόνους το 2040.

Συμπερασματικά αναμένεται να υπάρξουν σημαντικές διεργασίες εντός της ΕΕ με στόχο τον επανασχεδιασμό βιώσιμων λύσεων υπέρ της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

www.worldenergynews.gr