Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που αναμένεται να κλείσει όλους τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με λιγνίτη έως το 2025, την ώρα που οι περισσότερες χώρες της περιοχής, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, παραμένουν δεσμευμένες στη συνέχιση της χρήσης άνθρακα και μάλιστα σχεδιάζουν ή υλοποιούν έργα νέων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα ή λιγνίτη, ισχύος περίπου 10 GW για τα επόμενα 8-10 χρόνια.
Μάλιστα σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του IENE, το μερίδιο των στερεών καυσίμων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας τα επόμενα 10-15 χρόνια αναμένεται να διατηρηθεί στα σημερινά επίπεδα αν όχι να αυξηθεί, σε πολλές χώρες της περιοχής όπως η Σερβία, το Κοσσυφοπέδιο, η Κροατία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο και η Τουρκία, καθώς οι χώρες αυτές θα επιδιώξουν να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση ενέργειας.
Νέες μονάδες άνθρακα σε Τουρκία- Βοσνία-Σερβία
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Τουρκία έχει ανακοινώσει νέες μονάδες καύσης άνθρακα ισχύος 3.160 MW, η Βοσνία Ερζεγοβίνη 1.830 MW, η Σερβία 1000 MW, κλπ. Με βάση αυτά τα δεδομένα ο δρόμος προς τη μετάβαση σε ένα «πιο πράσινο» μέλλον για τη ΝΑ Ευρώπη, με μεγαλύτερη χρήση φυσικού αερίου και ΑΠΕ, φαίνεται δύσκολος και αβέβαιος, σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Εκτιμάται ότι στη ΝΑ Ευρώπη απαιτείται πιο ρεαλιστική προσέγγιση όσον αφορά τον άνθρακα καθώς οι μεταρρυθμίσεις δεν εφαρμόζονται εύκολα, ενώ υπάρχει έλλειψη κοινωνικής αποδοχής και κυβερνητικής προθυμίας.
Η ΝΑ Ευρώπη στο σύνολό της είναι μια περιοχή υψηλής έντασης άνθρακα, εξαιρουμένης της Αλβανίας της οποίας το σύστημα βασίζεται σχεδόν πλήρως στην υδροηλεκτρική ενέργεια.
Για τις υπόλοιπες χώρες της ΝΑ Ευρώπης, που είναι πλούσιες σε στερεά καύσιμα, η πρόκληση θα είναι ο τρόπος σταδιακής διαφοροποίησης του ενεργειακού τους μείγματος.
Οι μεγάλες ποσότητες εγχώριων αποθεμάτων άνθρακα που παρέχουν σχετικά φθηνό ενεργειακό εφοδιασμό εμποδίζει μια αποφασιστική κίνηση προς την απανθρακοποιήση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότερες χώρες της ΝΑ Ευρώπης σχεδιάζουν ή υλοποιούν έργα για νέους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα / λιγνίτη, τα οποία κατά τα επόμενα 8-10 χρόνια θα προσθέσουν περίπου 10 GW νέας ισχύς ηλεκτρικής ενέργειας.
Ως εκ τούτου, η εξάρτηση της περιοχής από τα στερεά καύσιμα είναι πιθανό να αυξηθεί, παρά τις δεσμεύσεις για αυξημένη χρήση ΑΠΕ.
Εν ολίγοις, η παραγωγή ενέργειας με βάση τον άνθρακα κινείται αυξητικά, προσθέτοντας σημαντική ισχύ έως το 2025 (1,5 GW ετησίως για τη SEE και 2,5 GW για την Τουρκία, δηλαδή συνολικά 4 GW ετησίως για τα επόμενα 7-8 χρόνια). Ενώ η νέα χωρητικότητα ΑΠΕ την τελευταία τριετία είναι μικρότερη από τα 500 MW ετησίως και περίπου 1,5 GW, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας.
Ως αποτέλεσμα, υπάρχει ένα σημαντικό χάσμα μεταξύ των νέων σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με άνθρακα και των αναμενόμενων εγκαταστάσεων ΑΠΕ.
Μέχρι σήμερα, οι δεσμεύσεις για τη διανομή δικαιωμάτων CO2 έχουν γίνει κυρίως από ανεπτυγμένες χώρες με σχετικά υψηλά επίπεδα Κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Φόβοι για ισχυρό αντίκτυπο στην κοινωνία
Στις αναπτυσσόμενες χώρες, κράτη μέλη της ΕΕ στην Κεντρική και ΝΑ Ευρώπη, η σταδιακή κατάργηση του άνθρακα και η περιφερειακή ανάπτυξη έχουν καθυστερήσει, κυρίως λόγω των φόβων του κοινωνικού αντίκτυπου και της απώλειες θέσεων εργασίας.
H ετήσια έρευνα για την αγορά άνθρακα από την Refinitiv, που δημοσιεύθηκε στις 11 Μαΐου, σε δείγμα περίπου 300 ερωτηθέντων διαπίστωσε ότι η πλειοψηφία πιστεύει πως οι τιμές του άνθρακα στην ΕΕ θα συνεχίσουν να αυξάνονται τους επόμενους μήνες.
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι τιμές για το 2021 αναμένεται να διαμορφωθούν κατά μέσο όρο περίπου στα 40 ευρώ τον τόνο, και να φθάσουν στα 80 ευρώ μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Μάλιστα αναλυτές του Refinitiv σημειώνουν ότι οι τιμές του CO2 στην ΕΕ θα διαπραγματεύονται κοντά στα 90 ευρώ έως το 2030.
www.worldenergynews.gr
