Την σπουδαιότητα της σημασίας για τήρηση των βασικών αρχών μιας σωστής και ολοκληρωμένης ενεργειακής αναβάθμισης στα κτίρια, αναλύει με διεξοδικό και κατανοητό τρόπο, ο κ. Δ. Παλλαντζάς, Πιστοποιημένος Σύμβουλος Παθητικών Κτιρίων αλλά και Υπεύθυνος Εκπαίδευσης και Πιστοποίησης Συστημάτων ΕΙΠΑΚ.
1. Το 80% των κτιρίων που υπάρχουν σήμερα στη χώρα μας θα υπάρχουν και μετά από 50 χρόνια
Συνεπώς δηλώσεις τύπου «θα γκρεμίσουμε την Αθήνα και θα την ξαναφτιάξουμε» είναι στο φάσμα της επιστημονικής φαντασίας, τουλάχιστον με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα.
2. Το 75% των πολιτών στην Αθήνα ζουν στο όριο της ενεργειακής φτώχειας χωρίς δυνατότητα θέρμανσης/ψύξης
Οι τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου αυξάνονται, το ετήσιο εισόδημα των χρηστών μειώνεται, ενώ οι περισσότερες πολυκατοικίες έχουν κεντρικό σύστημα θέρμανσης και τα κτίρια είναι απροστάτευτα.
3. Το κλίμα της Ελλάδας είναι τυπικά μεσογειακό: ήπιοι και υγροί χειμώνες, σχετικά θερμά και ξηρά καλοκαίρια και, γενικά, μακρές περίοδοι ηλιοφάνειας κατά την μεγαλύτερη διάρκεια του έτους
Στον κλάδο μας το κλίμα της Ελλάδας χαρακτηρίζεται ως “Happy Climate Zone”, κάτι το οποίο σημαίνει ότι λόγω της μη ύπαρξης ακραίων καιρικών συνθηκών η διατήρηση της κατάλληλης θερμοκρασίας και της υγρασίας στα κτίρια, είναι πολύ πιο εύκολη συγκριτικά με άλλες κλιματικές ζώνες.
Προγράμματα όπως το Εξοικονόμηση κατ’ οίκον είναι καλό να υπάρχουν, αλλά να υπηρετούν τα σωστά συμφέροντα, που δεν είναι άλλα από τα συμφέροντα των χρηστών:
· Εξοικονόμηση Ενέργειας
· Εξοικονόμηση χρημάτων
· Βέλτιστες εσωτερικές συνθήκες διαβίωσης
· Προστασία του κτιρίου – αύξηση της αξίας του
· Προστασία του Περιβάλλοντος
Για να επιτευχθούν αυτά, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να εφαρμοστούν 5 βασικές αρχές του ενεργειακού σχεδιασμού κτιρίων. Είτε μιλάμε για νεόδμητα κτίρια είτε για υφιστάμενα κτίρια. Ποια είναι αυτά και γιατί ΠΡΕΠΕΙ να εφαρμόζονται:
1. Καλή μόνωση: Όχι πολλή μόνωση, αλλά καλή μόνωση. Όλο το κέλυφος του κτιρίου πρέπει να μονωθεί επαρκώς χωρίς καμία διακοπή.
Ερώτηση χρήστη: Γιατί να το κάνω όλο αφού το κρύο έρχεται από τη στέγη και το βορινό τοίχο?
Ερώτηση μηχανικού: Γιατί όταν βγαίνεις στους -10 φοράς μακρύ παντελόνι και όχι σορτσάκι?
2. Σωστά ενεργειακά κουφώματα: Τα κουφώματα δε θα πρέπει να είναι αγωγοί της θερμότητας (δηλ. ψυχρά κουφώματα αλουμινίου χωρίς θερμοδιακοπή απαγορεύονται), ενώ οι αποστάτες στους υαλοπίνακες πρέπει προφανώς να μην είναι ούτε αυτοί αγωγοί της θερμότητας.
Ερώτηση χρήστη: 100 χρόνια τώρα βάζουμε αλουμίνια, γιατί τώρα μας λες για θερμοδιακοπές?
Ερώτηση μηχανικού: 100 χρόνια τώρα πιάνουμε το μπρίκι του καφέ από το πλαστικό, προτείνεις να το αλλάξουμε?
3. Επίλυση Θερμογεφυρών: Όλα τα δομικά στοιχεία που διακόπτουν τη μόνωση πρέπει να επιλύονται. Πχ μόνωση στηθαίου, μόνωση πλάκας μπαλκονιού περιμετρικά. Όσο καλύτερα μονώνουμε το κέλυφος τόσο πιο έντονη είναι η επίδραση των θερμογεφυρών και τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα συμπύκνωσης και μούχλας στις εσωτερικές επιφάνειες.
Ερώτηση χρήστη: Τι σχέση έχει το μπαλκόνι με το κτίριο, γιατί να το μονώσω?
Ερώτηση μηχανικού: Αν έχω ένα κουβά νερό με 100 τρύπες και κλείσω τις 90, η πίεση που θα ασκηθεί στις υπόλοιπες 10 θα είναι η ίδια ή μήπως κινδυνεύει ο κουβάς με θραύση?
4. Αεροστεγανότητα: Επιτυγχάνεται πολύ εύκολα με το εσωτερικό σοβάτισμα και με ειδικές ταινίες περιμετρικά των κουφωμάτων και των διατρήσεων. Ο αθέλητος αερισμός πρέπει να μειωθεί από τις 7 αλλαγές αέρα την ώρα στη 1 αλλαγή, κάτι το οποίο θα επιφέρει εξοικονόμηση ενέργειας της τάξεως του 30%. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει ήδη σήμερα κατά την αντικατάσταση κουφωμάτων, αλλά είναι πολύ επικίνδυνο αν δε συνδυαστεί με το 5.
Ερώτηση χρήστη: Το κτίριο δεν πρέπει να αναπνέει?
Ερώτηση μηχανικού: Αν είχες αγοράσει το καλύτερο μπουφάν, παντελόνι, γάντια και παπούτσια, στις συνδέσεις μεταξύ τους θα άφηνες μεγάλα κενά ώστε να περνάει ο αέρας ή θα κρύωνες?
5. Σύστημα μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας: Προστατεύοντας τόσο καλά το κτίριο και μειώνοντας τον αθέλητο αερισμό, το κτίριο έχει ανάγκη από αερισμό. Ο φυσικός αερισμός μέσω των παραθύρων δε φτάνει για τους χρήστες, ενώ κατά τη διάρκεια του χειμώνα το συνεχές άνοιγμα των παραθύρων επιφέρει προφανώς απώλειες και μεγαλύτερη απαίτηση θέρμανσης. Αντίστοιχα το καλοκαίρι. Το σύστημα λοιπόν αυτό λειτουργεί 24/7, ρυθμισμένο στις ανάγκες του χρήστη, φιλτράρει τον εισαγόμενο αέρα και λόγω της ανάκτησης θερμότητας τον εισάγει στο κτίριο σε θερμοκρασίες πολύ κοντά στους 20 ℃ το χειμώνα και κοντά στους 25 ℃ το καλοκαίρι.
Ερώτηση χρήστη: Αυτό το σύστημα δεν το χρησιμοποιεί κανείς, τόσα χρόνια δεν το χρειάζομαι γιατί να το βάλω τώρα?
Ερώτηση μηχανικού: Αν σου έδινα ένα αυτοκίνητο, σου έλεγα ότι δε μπορεί να μπει αέρας μέσα, δεν υπάρχει σύστημα αερισμού/κλιματισμού και πρέπει να πηγαίνεις συνεχώς με ανοιχτά τα παράθυρα, θα το αγόραζες?
Επιλογές για ένα κτίριο υπάρχουν χιλιάδες, αυτές οι 5 βασικές αρχές είναι αδιαπραγμάτευτες! Συνεπώς, οποιαδήποτε ενεργειακή αναβάθμιση θα πρέπει να γίνεται ολιστικά, ακόμα και αν δεν επιδοτείται και δε θα πρέπει να γίνεται «με το μάτι», αλλά μετά από ενεργειακή μελέτη από μηχανικό, ο οποίος θα πάρει και την ευθύνη. Τα προγράμματα εξοικονομώ υπάρχουν για να βάλουν τη σπίθα για μια ολιστική προσέγγιση και όχι για να παρέχουν ημίμετρα οδηγούν σε αστοχίες.
Αγαπητοί χρήστες, περνάμε το 80% της ζωής μας στα κτίρια, δεν είμαστε αποδοτικοί στις δουλειές μας λόγω της τεράστιας συγκέντρωσης CO2, κρυώνουμε και ζεσταινόμαστε στα σπίτια μας χειμώνα/καλοκαίρι και εισπνέουμε, στις μεγαλουπόλεις, καυσαέρια κλπ. Η μειωμένη απόδοση, η έλλειψη ξεκούρασης και η έλλειψη θετικής ενέργειας δεν έχει να κάνει αμιγώς με την καθημερινότητα μας. Είναι ιατρικό ζήτημα και όταν κατά το 80% της ζωής μας οι συνθήκες διαβίωσης είναι τραγικές, δε χρειαζόμαστε ούτε ψυχολόγο ούτε ψυχίατρο. Το 2020 είναι αδιανόητο να ζεσταινόμαστε με τη φωτιά, την οποία έφερε από τους θεούς ο Προμηθέας. Το να ζούμε στο καλύτερο δυνατό κτίριο είναι δικαίωμα, είναι υποχρέωση, είναι εφικτό και οικονομικό (παρόμοιο κόστος συγκριτικά με τις συμβατικές κατασκευές).
Αγαπητοί συνάδελφοι μηχανικοί και τεχνικοί, η εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια είναι το μέλλον του κλάδου μας και ένας τρόπος να ανακτήσουμε τη χαμένη αξιοπιστία μας από τους πελάτες.
Η φυσική όμως είναι μια και τις αστοχίες της κατασκευής δεν τις συγχωρεί. Από την εμπειρία μας ως Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου τα τελευταία 30 χρόνια, σε παγκόσμια βάση, οφείλουμε να σας ενημερώσουμε ότι η έλλειψη εφαρμογής μια εκ των 5 βασικών αρχών που περιγράψαμε θα οδηγήσει με μαθηματική βεβαιότητα σε αστοχία.
Η αστοχία μπορεί να είναι πολλών μορφών με κυριότερη και πιο γνώριμη τη δημιουργία μούχλας και υγρασίας, η οποία καθιστά το κτίριο άρρωστο και εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία του χρήστη. Η ευθύνη μας και η υπογραφή μας είναι σημαντική και δεν πρέπει να λαμβάνεται ελαφρά τη καρδία. Τα κτίρια nZEB δεν είναι κάτι μελλοντικό, είναι ευρωπαϊκή οδηγία και κανονισμός που πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα. Τα βήματα της χώρας μας είναι προς τα πίσω και πρέπει να κάνουμε μεταβολή άμεσα!
Με εκτίμηση,
Δημήτρης Παλλαντζάς (d.pallantzas@eipak.org)
Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών ΕΜΠ
Πιστοποιημένος Σύμβουλος Παθητικών Κτιρίων
Διαπιστευμένος Εκπαιδευτής Παθητικών Κτιρίων
Υπεύθυνος Εκπαίδευσης και Πιστοποίησης Συστημάτων ΕΙΠΑΚ
www.worldenergynews.gr
