Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, μιλάει στο World Energy News για όλα τα κρίσιμα ζητήματα της ενεργειακής αγοράς στα πλαίσια του Αφιερώματος, που παρουσιάζεται σήμερα 22/6 " Ο δρόμος προς την Πράσινη Ενέργεια".
Προαναγγέλλει την εισαγωγή υποχρέωσης κατάθεσης εγγυητικής επιστολής τόσο για τα νέα έργα ΑΠΕ, όσο και για τις υφιστάμενες επενδυτικές προτάσεις, αλλά και θεσμικές παρεμβάσεις και σχήματα στήριξης για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα και την αποθήκευση ενέργειας. Παρουσιάζει τους σχεδιασμούς του υπουργείου για τους μηχανισμού στήριξης της ενεργειακής αγοράς, και υπογραμμίζει ότι η διαμόρφωση ασφαλούς και σταθερού επενδυτικού περιβάλλοντος θα δώσει τη δυνατότητα να μετουσιωθεί σε πράξη το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον που καταγράφεται για τη χώρα.
WORLD_ENERGY_NEWS_Έχετε πολλές φορές αναφέρει ότι η ανάπτυξη υπεράκτιων πάρκων ΑΠΕ, σε συνδυασμό με την προώθηση έργων αποθήκευσης «πράσινης» ενέργειας, αποτελούν μία από τις βασικές προτεραιότητες της κυβέρνησής σας. Σε ό,τι αφορά τα υπεράκτια έργα, εκτιμάτε ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο θα δώσει τη δυνατότητα επενδύσεων σύντομα; Η διαδικασία θα περιλαμβάνει προέγκριση για τη δέσμευση συγκεκριμένης θαλάσσιας έκτασης;
Κώστας Σκρέκας_Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, και ιδίως τα πλωτά, αποτελούν μία σχετικά νέα, αλλά ραγδαία αναπτυσσόμενη τεχνολογία. Είναι πολύ φιλικά προς το περιβάλλον, καθότι δεν επηρεάζουν τη θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα, ενώ παράλληλα προσφέρουν τη δυνατότητα αξιοποίησης του πολύ πλούσιου αιολικού δυναμικού των ελληνικών θαλασσών.
Σε συνεργασία με την Grant Thornton και την EBRD εκπονείται ήδη η μελέτη για τη χωροθέτηση θαλάσσιων αιολικών πάρκων. Η μελέτη αυτή θα προβλέπει τους κανόνες και τις προϋποθέσεις με τις οποίες θα χωροθετηθούν οι περιοχές όπου θα μπορεί κάποιος επενδυτής να προχωρήσει στην εγκατάσταση πλωτών αιολικών πάρκων. Επιδιώκουμε να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο καλοκαίρι, ίσως και εντός του Ιουλίου, ώστε να έχουμε τον χρόνο στη συνέχεια να προχωρήσουμε στη διαδικασία της νομοθέτησης.
Εγγυόμαστε ένα ασφαλές και σταθερό επενδυτικό περιβάλλον και ο στόχος μας είναι πολύ γρήγορα να υπάρξει το ρυθμιστικό πλαίσιο που θα δώσει τη δυνατότητα να υλοποιηθούν οι πρώτες επενδύσεις. Και ήδη το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον που καταγράφεται για τη χώρα μας είναι έντονο.
WEN_Αυτό σημαίνει, όμως, ότι θα χρειαστεί αρκετός χρόνος
Κ.Σ_Η αλήθεια είναι πως πρόκειται για μια διαδικασία για την οποία απαιτείται χρόνος. Για τον λόγο αυτόν έχουμε επισπεύσει όλες τις σχετικές διαδικασίες, προκειμένου σύντομα να είναι έτοιμο το ρυθμιστικό πλαίσιο στο οποίο θα μπορεί κάποιος να στηριχθεί και να προχωρήσει άμεσα σε μια τέτοια επένδυση. Πρόκειται για ένα πλαίσιο ολιστικό και συνεκτικό, το οποίο θα περιλαμβάνει τον τρόπο με τον οποίο θα αποζημιώνονται οι επενδυτές και βέβαια τις προϋποθέσεις εγκατάστασης αυτών των ανεμογεννητριών. Και πιστεύω πως θα προσελκύσουμε σημαντικές επενδύσεις σε αυτήν την πηγή καθαρής ενέργειας, με υψηλή προστιθέμενη αξία για την κοινωνία, το περιβάλλον, την απασχόληση και την πραγματική οικονομία.
WEN_Σχετικά με την αποθήκευση ενέργειας, το νέο θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο θα προβλέπει ανταγωνιστικές διαδικασίες και σε ποια μορφή;
Κ.Σ_Το νομοθετικό και ρυθμιστικό κανονιστικό πλαίσιο έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Είχαμε συστήσει μία ειδική επιτροπή με επικεφαλής τον κ. Σταύρο Παπαθανασίου, καθηγητή του Πολυτεχνείου. Έχει γίνει σπουδαία δουλειά. Εντός του Ιουνίου ή το αργότερο στις αρχές του Ιουλίου επιδιώκουμε να το στείλουμε προς έγκριση στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αμέσως μετά την έγκριση θα ακολουθήσει άμεσα και η νομοθέτησή του.
Τα έργα αποθήκευσης ενέργειας θα γίνουν μέσα από ανταγωνιστικές διαδικασίες και θα υπάρχει ενίσχυση τόσο στο κόστος της επένδυσης (capex), όσο και στη λειτουργία των συστημάτων (opex).
Προσδοκούμε και έχουμε βάλει ως στόχο το νέο πλαίσιο να είναι έτοιμο έως τα τέλη Οκτωβρίου για να μπορούν να πραγματοποιηθούν οι πρώτες εγκαταστάσεις. Από εκεί και πέρα, εξαρτάται βεβαίως από την προμήθεια του εξοπλισμού και την αδειοδοτική διαδικασία. Εκτιμώ ότι εντός του 2022 θα έχουμε τα πρώτα συστήματα αποθήκευσης.
WEN_Προβλέπεται κάποιος μηχανισμός στήριξης της αποθήκευσης;
Κ.Σ_Θα υπάρξει ειδικό πλαίσιο στήριξης, διότι σκοπός μας είναι να καλύψουμε το επενδυτικό κενό, βοηθώντας ουσιαστικά τους ενδιαφερόμενους επενδυτές να προχωρήσουν στην υλοποίηση έργων αποθήκευσης ενέργειας. Το ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί, και σε αυτόν τον τομέα, είναι ιδιαίτερα υψηλό. Παράλληλα, θα ενισχύουμε τη δημιουργία των συστημάτων αποθήκευσης, που είναι καθοριστικά για την περαιτέρω ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, με πόρους ύψους 450 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
WEN_Βρίσκεστε στο τελικό στάδιο προετοιμασίας μίας σειράς παρεμβάσεων για την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης των έργων ΑΠΕ. Ποια είναι η πλέον εμβληματική παρέμβαση που σχεδιάζετε;
Κ.Σ_Πρόκειται για στοχευμένες σημειακές παρεμβάσεις, με συγκεκριμένο όμως και μεγάλο τελικό αποτέλεσμα. Εκείνο το οποίο πραγματικά θα επιφέρει μία ουσιώδη αλλαγή αφορά όχι τόσο στη διευκόλυνση της διαδικασίας, όσο στο ποιος πραγματικά θα μπορεί να υλοποιήσει ένα έργο ΑΠΕ. Για τον λόγο αυτόν, θα εισάγουμε την υποχρέωση κατάθεσης εγγυητικής επιστολής τόσο για τα νέα έργα, όσο και για τις υφιστάμενες επενδυτικές προτάσεις.
Θα προβλεφθεί, επίσης, μία μεταβατική περίοδος στη διάρκεια της οποίας θα πρέπει να κατατεθούν οι εγγυητικές. Με αυτόν τον τρόπο θα περιορίσουμε την «υπερθέρμανση» της αγοράς. Και, εντέλει, θα δώσουμε τη δυνατότητα και τον ενεργειακό χώρο σε αυτούς που πραγματικά είναι αποφασισμένοι και μπορούν να επενδύσουν.
WEN_Έχει οριστικοποιηθεί το σχήμα των νέων διαγωνισμών για τα έργα ΑΠΕ;
Κ.Σ_Το καινούργιο σχήμα διαγωνισμών για έργα ΑΠΕ βρίσκεται σε τελικό στάδιο. Έχουμε συζητήσει με την αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κα Vestager, προκειμένου τον Σεπτέμβριο να διεξαχθεί ο πρώτος διαγωνισμός με το νέο πλαίσιο. Νομίζω ότι είμαστε σε πολύ καλό δρόμο και θα μπορούμε να το ανακοινώσουμε σύντομα.
Είχε εξεταστεί η δυνατότητα να γίνουν έξι διαγωνισμοί των 300 MW, αλλά θα διερευνήσουμε το προσεχές διάστημα και τον αριθμό και τη χωρητικότητα. Οι διαγωνισμοί θα είναι κοινοί για αιολικά και φωτοβολταϊκά έργα, ενώ θα υπάρχει ποσόστωση 35% στην τεχνολογία των αιολικών. Επίσης, θα υπάρξουν ξεχωριστές δημοπρασίες για τα μικρά έργα.
WEN_Σε ό,τι αφορά τους μηχανισμούς στήριξης της αγοράς, στρατηγική εφεδρεία, μηχανισμός επάρκειας ισχύος, πράσινα PPAs, σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι προετοιμασίες;
Κ.Σ_Στην πρόσφατη επίσκεψη της κα Vestager στη χώρα μας και στο υπουργείο, είχαμε μια πολύ ειλικρινή και εποικοδομητική συζήτηση που κράτησε σχεδόν μιάμιση ώρα. Ήταν πολύ υποστηρικτική σε αυτά που κάνει η Ελλάδα, στον τρόπο με τον οποίο έχουμε συντάξει το σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης και στα έργα και τις μεταρρυθμίσεις που έχουν ενταχθεί σε αυτό, αλλά και στις αποφασιστικές παρεμβάσεις μας σε ό,τι αφορά τα σχήματα που σχετίζονται με τον ενεργειακό κλάδο και τα οποία θα καταθέσουμε στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού για έγκριση.
Συμφωνήσαμε από κοινού να θέσουμε κάποια χρονοδιαγράμματα. Ήδη οι υπηρεσίες της Κομισιόν έχουν αποστείλει ένα χρονοδιάγραμμα για το σχήμα της στρατηγικής εφεδρείας, δηλαδή για τη στήριξη των μονάδων που θα τεθούν σε εφεδρεία και θα λειτουργούν μόνο σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης και εφόσον κρίνεται απαραίτητο από τον ΑΔΜΗΕ.
Σε αυτό το σχήμα θα μπορούν να ενταχθούν όλες οι μονάδες ανεξαρτήτως καυσίμου, όπως και οι μονάδες απόκρισης ζήτησης (demand response), μέσα από διαγωνιστικές διαδικασίες. Με άλλα λόγια, δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο στις λιγνιτικές μονάδες.
Πιστεύω ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχουμε καταλήξει στο σχήμα της στρατηγικής εφεδρείας και θα αρχίσει η εφαρμογή του από το 2022.
Σε ό,τι αφορά τα PPAs, μελετούμε το σχήμα για τη στήριξή τους, προκειμένου να πληροί τη νομολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον ανταγωνισμό, αλλά και να ικανοποιεί τους κανονισμούς και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Βασική μας επιδίωξη είναι τα PPAs να καταστούν ανταγωνιστικά, κυρίως για τους ενεργοβόρους κλάδους.
Από την άλλη πλευρά, επεξεργαζόμαστε ταυτόχρονα το σχήμα της επάρκειας ισχύος (CRM), που θα συμβάλει σημαντικά ώστε να ληφθούν οι απαραίτητες επενδυτικές αποφάσεις και να κατασκευαστούν οι νέες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο. Πρόκειται για μονάδες που θα παίξουν κομβικό ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια της χώρας στηρίζοντας την απόφασή μας για την πλήρη και ταχύτατη απανθρακοποίηση του ενεργειακού μας μείγματος.
Πρώτα θα λειτουργήσει η στρατηγική εφεδρεία και θα τη διαδεχθεί το CRM, μόλις είναι διαθέσιμο.
WEN_Πιστεύετε ότι αυτοί οι μηχανισμοί θα λύσουν τα όποια προβλήματα της αγοράς; Θα ελεγχθεί με κάποιο τρόπο το κόστος;
Κ.Σ_Πιστεύω ότι θα βοηθήσουν πάρα πολύ στο θέμα του κόστους, γιατί όταν υπάρχει ένας δίκαιος και σωστός μηχανισμός υποστήριξης των μονάδων που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια τότε εξισορροπείται η αγορά και αποτρέπονται «επιθετικές» συμπεριφορές των παραγωγών. Ένα σταθερό πλαίσιο υποστήριξης εξισορροπεί και ηρεμεί την αγορά, η οποία δουλεύει με λιγότερο άγχος για το πώς θα επιβιώσει.
WEN_Θεωρείτε ότι έχει ισορροπήσει η αγορά μετά την έναρξη λειτουργίας του Target Model; Σχεδιάζετε κάποιες παρεμβάσεις;
Κ.Σ_Εκτιμώ πως η αγορά, αυτήν τη στιγμή, έχει ισορροπήσει. Έχουν λυθεί κάποια ζητήματα, κατόπιν σχετικών ενεργειών από τη ΡΑΕ που έχει και την ευθύνη του ελέγχου και των προτάσεων. Παρακολουθούμε διαρκώς τις συνθήκες που διαμορφώνονται στην αγορά. Και, βεβαίως, οποιεσδήποτε παρεμβάσεις χρειαστούν για να βελτιώσουν την κατάσταση και τη λειτουργία του target model εδώ είμαστε να τις κάνουμε.
WEN_Το τελευταίο διάστημα λόγω και της αύξησης των τιμών του CO2 και του φυσικού αερίου βλέπουμε μια αναστάτωση στην αγορά που επηρεάζει και τους τελικούς καταναλωτές μέσω της ενεργοποίησης ρητρών από την πλευρά των προμηθευτών. Σας προβληματίζει;
Κ.Σ_Το όραμα της Ευρώπης, το οποίο πλήρως ενστερνιζόμαστε, είναι η μετάβαση σε ένα νέο και πιο «πράσινο» οικονομικό και παραγωγικό μοντέλο, με σκοπό να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Η αύξηση των τιμών εκπομπών ρύπων απορρέει ακριβώς από αυτήν την εμβληματική απόφαση.
Η μέση τιμή της προ-ημερησίας αγοράς πιέζεται ανοδικά όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη και αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση του κόστους των ορυκτών καυσίμων και, βέβαια, των τιμών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Μία MWh που παράγεται από λιγνίτη έχει φτάσει σήμερα να κοστίζει σχεδόν 100 ευρώ. Αυτό είναι φυσικά κάτι που το παρακολουθούμε στενά και είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε σε στοχευμένες δράσεις που θα στηρίζουν τους καταναλωτές.
Σε αυτήν την κατεύθυνση, έχω ήδη ανακοινώσει μια πρωτοβουλία στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών μέσα από την επιδότηση της κατασκευής φωτοβολταϊκών συστημάτων στους δήμους. Ειδικότερα, θα διαθέσουμε 100 εκατ. ευρώ από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης για την επιδότηση 100% της κατασκευής φωτοβολταϊκών, τα οποία θα μπορούν να συμψηφίζουν ηλεκτρική ενέργεια αποκλειστικά με ευάλωτα νοικοκυριά. Επί της ουσίας, πρόκειται για δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια σε εκείνους τους συμπολίτες μας που δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν τον λογαριασμό του ρεύματος. Θα ωφεληθούν, κατ΄ αρχάς, 30.000 νοικοκυριά και χωρίς επιβάρυνση των υπόλοιπων πολιτών. Η πρόσκληση για τους δήμους θα γίνει εντός του έτους και με στόχο μέχρι το 2022 να έχουν κατασκευαστεί τα φωτοβολταϊκά.
WEN_Σε ποιες αλλαγές καταλήγετε όσον αφορά στο νέο «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» που αναμένεται από το ερχόμενο φθινόπωρο; Ποια τα κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα των ευάλωτων καταναλωτών;
Κ.Σ_Στο νέο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» θα υπάρξουν κριτήρια προτεραιοποίησης. Επίσης, θα υπάρχουν επιλαχόντες, προκειμένου κάθε φορά που βρίσκουμε νέες πηγές χρηματοδότησης να μπορούν και εκείνοι να εντάσσονται στους δικαιούχους και να προχωρούν στην ενεργειακή αναβάθμιση του σπιτιού τους.
Τα καινούργια και πιο στοχευμένα κριτήρια θα αφορούν στην παλαιότητα του κτιρίου και τους βαθμούς ενεργειακής αναβάθμισης, το εισόδημα του νοικοκυριού, τον αριθμό των μελών που κατοικούν στο σπίτι, καθώς και στην ενέργεια που καταναλώθηκε την προηγούμενη χρονιά. Επίσης, θα λαμβάνονται υπόψη οι κλιματολογικές συνθήκες, δηλαδή οι λεγόμενες βαθμοημέρες. Και, βέβαια, θα υπάρξουν και πιο ειδικά κοινωνικά κριτήρια, όπως, για παράδειγμα, όταν υπάρχει στην οικογένεια μέλος με αναπηρία.
Στο πλαίσιο του προηγούμενου κύκλου έχουν ήδη αξιοποιηθεί 900 εκατ. ευρώ δημόσιας δαπάνης, που μαζί με τη μόχλευση θα φτάσουν συνολικά σε 1,1 δισ. ευρώ. Μέσα στον Ιούνιο, θα ανακοινωθεί ο οδηγός του προγράμματος και επιδιώκουμε τον Σεπτέμβριο να είναι σε λειτουργία η πλατφόρμα. Σε αυτόν τον νέο κύκλο, οι επενδύσεις θα ανέλθουν σε 1 δισ. ευρώ.
Επίσης, μέχρι τέλος της χρονιάς στοχεύουμε να λειτουργήσει και το νέο «Εξοικονομώ» για τις επιχειρήσεις και ειδικά τις τουριστικές που έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την πανδημία της Covid-19, ούτως ώστε εντός του 2022 να μπορούν να υλοποιήσουν το πρόγραμμά τους.
WEN_Είπατε πρόσφατα ότι ετοιμάζετε έναν οδικό χάρτη για το υδρογόνο. Τι θα περιλαμβάνει;
Κ.Σ_Το υδρογόνο είναι το εναλλακτικό, καθαρό καύσιμο του μέλλοντος. Ήδη η Ευρώπη θέλει να χρηματοδοτήσει τέτοιες πρωτοβουλίες, λαμβάνοντας την πολιτική απόφαση να είναι πρωτοπόρος, κινητοποιώντας ιδιωτικά κεφάλαια αλλά και βοηθώντας την τεχνολογία να εξελιχθεί πολύ πιο γρήγορα. Είναι ενδεικτική και η πρόσφατη απόφαση που λάβαμε στη Σύνοδο των Υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. για την αναπροσαρμογή του διευρωπαϊκού δικτύου ενέργειας ώστε για μία αυστηρά προσδιορισμένη μεταβατική περίοδο να γίνεται ανάμειξη φυσικού αερίου και υδρογόνου. Αυτή ήταν εξάλλου και η δική μας θέση, διότι η αναπροσαρμογή των δικτύων αποτελεί τη βασική επιλογή κατά την πρώτη δεκαετία της ευρωπαϊκής οικονομίας του υδρογόνου, ιδίως για τις χώρες, όπως η χώρα μας, που βρίσκονται σε διαδικασία απολιγνιτοποίησης του ενεργειακού τους μείγματος.
Μαζί με το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων δημοσιεύσαμε πρόσφατα μία πρόσκληση για την οποία περισσότερα από είκοσι σχήματα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους. Μεταξύ αυτών είναι και το πολύ φιλόδοξο και οραματικό έργο «White Dragon», το οποίο ευελπιστούμε ότι θα είναι ένα από τα έργα IPCEI που θα εγκρίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς χρηματοδότηση, η οποία μάλιστα μπορεί να φτάσει μέχρι και το 80% της επένδυσης και της λειτουργίας του συστήματος.
Παράλληλα, αυτήν τη στιγμή, μελετάμε το θεσμικό και ρυθμιστικό πλαίσιο που θα δίνει καθαρή ορατότητα στους επενδυτές για το πώς θα αδειοδοτηθούν τα σχέδια τους και θα στηριχθούν οι επενδύσεις τους στο υδρογόνο.
Ιούνιος 2021_www.worldenergynews.gr
