Οι σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ ρυθμίζονται τώρα μέσω της Συμφωνίας Εμπορίου και Συνεργασίας (TCA) του 2021, η οποία εμπεριέχει ένα μεγάλο κεφάλαιο για την ενέργεια και η οποία πρόκειται επίσης να αναθεωρηθεί το 2026
Καθώς η νέα κυβέρνηση των Εργατικών στη Βρετανία στοχεύει στη βελτίωση των σχέσεων με την ΕΕ, η ενέργεια παρέχει ευκαιρίες για μια στενότερη συνεργασία Λονδίνου-Βρυξελλών, σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα Joël Reland από το think tank «UK in a Changing Europe», ο οποίος μίλησε στο Euractiv.
Από την ανάληψη της εξουσίας τον Ιούλιο, η νέα κυβέρνηση των Εργατικών του Ηνωμένου Βασιλείου έχει ξεκαθαρίσει ότι επιθυμεί στενότερη συνεργασία με την Ευρώπη στον τομέα της ενέργειας.
«Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια είναι κρίσιμη και αυτό σημαίνει συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους» δήλωσε ο υπουργός Κλιματικής Αλλαγής του Ηνωμένου Βασιλείου, Kerry McCarthy σε συνέδριο για την υπεράκτια ενέργεια στη Νορβηγία στις 28 Αυγούστου.
Εν τω μεταξύ, οι πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, οι οποίες δημοσιεύθηκαν λίγο πριν από την υποψηφιότητά της στις 18 Ιουλίου, δεσμεύονται για την ενίσχυση των σχέσεων με το Ηνωμένο Βασίλειο «σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος», με την ενέργεια να βρίσκεται στην κορυφή των προτεραιοτήτων.
Ενώ το κλίμα είναι γενικά θετικό, μέχρι τώρα «δεν υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα», σύμφωνα με τον Joël Reland.
Οι σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ ρυθμίζονται τώρα μέσω της Συμφωνίας Εμπορίου και Συνεργασίας (TCA) του 2021, η οποία εμπεριέχει ένα μεγάλο κεφάλαιο για την ενέργεια και η οποία πρόκειται επίσης να αναθεωρηθεί το 2026.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Reland, «δεν νομίζω ότι (η αναθεώρηση) θα είναι πολύ σημαντική, ειλικρινά», επικαλούμενος την απροθυμία της Κομισιόν να επαναδιαπραγματευτεί σε βάθος τη συμφωνία.
Αντιθέτως, «υπάρχουν ορισμένα ζητήματα στη συμφωνία τα οποία δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί» συνέχισε.
Για τις εκπομπές Co2
Ο Reland εξήγησε ότι η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από το πλαίσιο της αγοράς ενέργειας της ΕΕ σημαίνει ότι «η ανταλλαγή ενέργειας μέσω των διασυνδέσεων μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της ευρωπαϊκής ηπείρου είναι πλέον λιγότερο αποτελεσματική», γεγονός που συνεπάγεται αυξημένο κόστος.
Η TCA καθορίζει μια νέα διαδικασία «Multi-Region Loose Volume Coupling» για τη διαχείριση της εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Reland, αυτή δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί, «εν μέρει ως αποτέλεσμα της πολύ τεχνικής φύσης των εργασιών, αλλά και της έλλειψης πολιτικής βούλησης».
Το άλλο μείζον ζήτημα είναι η σύνδεση των αντίστοιχων συστημάτων εμπορίας εκπομπών Co2 της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου (ETS).
Από τον Μάιο του 2021, το Ηνωμένο Βασίλειο λειτουργεί με βάση το δικό του ΣΕΔΕ.
Ενώ αυτό δημιουργεί τεχνικά εμπόδια για τη σύνδεση με το σύστημα της ΕΕ, αυτά δεν θα πρέπει να είναι ανυπέρβλητα.
«Ουσιαστικά το Ηνωμένο Βασίλειο δημιούργησε ένα αντίγραφο του ΣΕΔΕ της ΕΕ» εξήγησε ο Reland. «Υπάρχουν κάποιες μικρές διαφορές, αλλά όχι ριζικές».
Η TCA αναφέρει ότι και οι δύο πλευρές «πρέπει να εξετάσουν σοβαρά» τη σύνδεση των συστημάτων εμπορίας εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Αυτό δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα, αν και ο Reland δήλωσε ότι η νέα κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έχει δηλώσει ότι «ενδεχομένως θα ενδιαφερόταν».
«Αυτό είναι ένα αρκετά σοβαρό ζήτημα», πρόσθεσε ο Reland.
Εάν τα συστήματα εμπορίας άνθρακα δεν συνδεθούν, το Ηνωμένο Βασίλειο θα υπόκειται στον «μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα» της ΕΕ, ο οποίος τίθεται σε εφαρμογή από το 2026, γεγονός που θα σήμαινε δασμούς στις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας του Ηνωμένου Βασιλείου προς την Ευρώπη.
Αυτό δεν είναι το μόνο ρολόι που χτυπάει κόκκινο. Το ενεργειακό κεφάλαιο της συμφωνίας θα λήξει τον Ιούνιο του 2026, εκτός εάν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν στην ανανέωσή του.
Ακόμη και αν δεν προβλέπεται αναμόρφωση της σχέσης ΕΕ-ΗΒ για το 2026, θα χρειαστεί διάλογος για τη διατήρηση του υφιστάμενου status quo.
Ασφάλεια και κλίμα
Στις παγκόσμιες συνομιλίες για το κλίμα που θα διεξαχθούν τον Νοέμβριο στην COP29 στο Αζερμπαϊτζάν, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα συμμετάσχουν και πάλι με χωριστές αντιπροσωπείες. «Και οι δύο πλευρές έχουν χάσει κάτι», συνόψισε ο Reland.
Ωστόσο, οι αντιπρόσωποι και των δυο πλευρών βλέπουν όλο και περισσότερο την ενεργειακή ασφάλεια και τη δράση για το κλίμα ως αλληλένδετα πεδία.
Ο Εντ Μίλιμπαντ, υπουργός Ενεργειακής Ασφάλειας και Ουδετερότητας του Άνθρακα του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος θα ηγηθεί της διαπραγματευτικής ομάδας του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε πρόσφατα ότι «σε έναν ασταθή κόσμο, ο μόνος τρόπος για να εγγυηθούμε την ενεργειακή μας ασφάλεια (...) είναι να επιταχύνουμε τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα σε καθαρή, εγχώρια ενέργεια».
Τόσο η Ευρώπη όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο υπολογίζουν σε μεγάλα υπεράκτια αιολικά πάρκα στη Βόρεια Θάλασσα για να βοηθήσουν στην αντικατάσταση των ρωσικών ορυκτών καυσίμων.
Μέχρι το 2030, οι χώρες της Βόρειας Θάλασσας θα πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον 120 GW υπεράκτιας αιολικής ισχύος - περισσότερο από το σύνολο της ικανότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ιταλίας το 2022.
Σύμφωνα με τον Reland, αυτή η κοινή εστίαση στην ασφάλεια θα μπορούσε να επεκταθεί και σε «άλλες λιγότερο ανεπτυγμένες τεχνολογίες, όπως το υδρογόνο, το πράσινο υδρογόνο, η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα.
Από την ανάληψη της εξουσίας τον Ιούλιο, η νέα κυβέρνηση των Εργατικών του Ηνωμένου Βασιλείου έχει ξεκαθαρίσει ότι επιθυμεί στενότερη συνεργασία με την Ευρώπη στον τομέα της ενέργειας.
«Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια είναι κρίσιμη και αυτό σημαίνει συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους» δήλωσε ο υπουργός Κλιματικής Αλλαγής του Ηνωμένου Βασιλείου, Kerry McCarthy σε συνέδριο για την υπεράκτια ενέργεια στη Νορβηγία στις 28 Αυγούστου.
Εν τω μεταξύ, οι πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, οι οποίες δημοσιεύθηκαν λίγο πριν από την υποψηφιότητά της στις 18 Ιουλίου, δεσμεύονται για την ενίσχυση των σχέσεων με το Ηνωμένο Βασίλειο «σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος», με την ενέργεια να βρίσκεται στην κορυφή των προτεραιοτήτων.
Ενώ το κλίμα είναι γενικά θετικό, μέχρι τώρα «δεν υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα», σύμφωνα με τον Joël Reland.
Οι σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ ρυθμίζονται τώρα μέσω της Συμφωνίας Εμπορίου και Συνεργασίας (TCA) του 2021, η οποία εμπεριέχει ένα μεγάλο κεφάλαιο για την ενέργεια και η οποία πρόκειται επίσης να αναθεωρηθεί το 2026.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Reland, «δεν νομίζω ότι (η αναθεώρηση) θα είναι πολύ σημαντική, ειλικρινά», επικαλούμενος την απροθυμία της Κομισιόν να επαναδιαπραγματευτεί σε βάθος τη συμφωνία.
Αντιθέτως, «υπάρχουν ορισμένα ζητήματα στη συμφωνία τα οποία δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί» συνέχισε.
Για τις εκπομπές Co2
Ο Reland εξήγησε ότι η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από το πλαίσιο της αγοράς ενέργειας της ΕΕ σημαίνει ότι «η ανταλλαγή ενέργειας μέσω των διασυνδέσεων μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της ευρωπαϊκής ηπείρου είναι πλέον λιγότερο αποτελεσματική», γεγονός που συνεπάγεται αυξημένο κόστος.
Η TCA καθορίζει μια νέα διαδικασία «Multi-Region Loose Volume Coupling» για τη διαχείριση της εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Reland, αυτή δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί, «εν μέρει ως αποτέλεσμα της πολύ τεχνικής φύσης των εργασιών, αλλά και της έλλειψης πολιτικής βούλησης».
Το άλλο μείζον ζήτημα είναι η σύνδεση των αντίστοιχων συστημάτων εμπορίας εκπομπών Co2 της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου (ETS).
Από τον Μάιο του 2021, το Ηνωμένο Βασίλειο λειτουργεί με βάση το δικό του ΣΕΔΕ.
Ενώ αυτό δημιουργεί τεχνικά εμπόδια για τη σύνδεση με το σύστημα της ΕΕ, αυτά δεν θα πρέπει να είναι ανυπέρβλητα.
«Ουσιαστικά το Ηνωμένο Βασίλειο δημιούργησε ένα αντίγραφο του ΣΕΔΕ της ΕΕ» εξήγησε ο Reland. «Υπάρχουν κάποιες μικρές διαφορές, αλλά όχι ριζικές».
Η TCA αναφέρει ότι και οι δύο πλευρές «πρέπει να εξετάσουν σοβαρά» τη σύνδεση των συστημάτων εμπορίας εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Αυτό δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα, αν και ο Reland δήλωσε ότι η νέα κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έχει δηλώσει ότι «ενδεχομένως θα ενδιαφερόταν».
«Αυτό είναι ένα αρκετά σοβαρό ζήτημα», πρόσθεσε ο Reland.
Εάν τα συστήματα εμπορίας άνθρακα δεν συνδεθούν, το Ηνωμένο Βασίλειο θα υπόκειται στον «μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα» της ΕΕ, ο οποίος τίθεται σε εφαρμογή από το 2026, γεγονός που θα σήμαινε δασμούς στις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας του Ηνωμένου Βασιλείου προς την Ευρώπη.
Αυτό δεν είναι το μόνο ρολόι που χτυπάει κόκκινο. Το ενεργειακό κεφάλαιο της συμφωνίας θα λήξει τον Ιούνιο του 2026, εκτός εάν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν στην ανανέωσή του.
Ακόμη και αν δεν προβλέπεται αναμόρφωση της σχέσης ΕΕ-ΗΒ για το 2026, θα χρειαστεί διάλογος για τη διατήρηση του υφιστάμενου status quo.
Ασφάλεια και κλίμα
Στις παγκόσμιες συνομιλίες για το κλίμα που θα διεξαχθούν τον Νοέμβριο στην COP29 στο Αζερμπαϊτζάν, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα συμμετάσχουν και πάλι με χωριστές αντιπροσωπείες. «Και οι δύο πλευρές έχουν χάσει κάτι», συνόψισε ο Reland.
Ωστόσο, οι αντιπρόσωποι και των δυο πλευρών βλέπουν όλο και περισσότερο την ενεργειακή ασφάλεια και τη δράση για το κλίμα ως αλληλένδετα πεδία.
Ο Εντ Μίλιμπαντ, υπουργός Ενεργειακής Ασφάλειας και Ουδετερότητας του Άνθρακα του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος θα ηγηθεί της διαπραγματευτικής ομάδας του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε πρόσφατα ότι «σε έναν ασταθή κόσμο, ο μόνος τρόπος για να εγγυηθούμε την ενεργειακή μας ασφάλεια (...) είναι να επιταχύνουμε τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα σε καθαρή, εγχώρια ενέργεια».
Τόσο η Ευρώπη όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο υπολογίζουν σε μεγάλα υπεράκτια αιολικά πάρκα στη Βόρεια Θάλασσα για να βοηθήσουν στην αντικατάσταση των ρωσικών ορυκτών καυσίμων.
Μέχρι το 2030, οι χώρες της Βόρειας Θάλασσας θα πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον 120 GW υπεράκτιας αιολικής ισχύος - περισσότερο από το σύνολο της ικανότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ιταλίας το 2022.
Σύμφωνα με τον Reland, αυτή η κοινή εστίαση στην ασφάλεια θα μπορούσε να επεκταθεί και σε «άλλες λιγότερο ανεπτυγμένες τεχνολογίες, όπως το υδρογόνο, το πράσινο υδρογόνο, η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα.
www.worldenergynews.gr
