Πράσινο φως μετά από μαραθώνια συνεδρίαση - Αναμένεται η επίσημη απόφαση
Λευκός καπνός βγήκε σύμφωνα με πληροφορίες από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και μετά από πεντάωρη συνεδρίαση χθες (04/9) από τις 6 το απόγευμα μέχρι τις 11 το βράδυ όσον αφορά τα τρία θαλάσσια οικόπεδα της Κρήτης, το ένα μάλιστα εκ των οποίων έχει προκριθεί από το ΥΠΕΝ και την ΕΔΕΥΠ ως το καταλληλότερο για την εκκίνηση του προγράμματος των υπερακτίων αιολικών.
Η θετική απόφαση που είναι γεγονός, μένει να καθαρογραφεί επίσημα ώστε να διαπιστωθούν οι ενδεχόμενοι «αστερίσκοι» που να αφορούν τις προϋποθέσεις για την έναρξη αυτών των έργων.
Από την άρση τελικά του απαγορευτικού του ΚΑΣ τουλάχιστον για αυτό το οικόπεδο «Κρήτη 1» στη Σητεία, θα κριθεί τελικά η συνολικότερη τύχη του φιλόδοξου εθνικού προγράμματος ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων που υπόκειται σε συνεχούς περιορισμούς.
Όπως αναφέρει σήμερα η Καθημερινή, του «απαγορευτικού» του ΚΑΣ είχε προηγηθεί ένας επανασχεδιασμός του Προγράμματος με τη συρρίκνωση, την μετατόπιση αλλά και την απένταξη θαλάσσιων οικοπέδων που κατά την ΕΔΕΥΠ και το ΥΠΕΝ έβαζε τέλος στις τοπικές αντιδράσεις και άνοιγε το δρόμο για να μπει σε ράγες υλοποίησης, αλλά όπως φάνηκε από τις εξελίξεις δεν έλαβαν υπόψη τους τον …ξενοδόχο.
Στις 2 Αυγούστου η απόφαση έγκρισης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΕ) του εθνικού προγράμματος που υπέγραψε η υπουργούς Πολιτισμού Μελίνα Μενδώνη και η οποία στηρίχτηκε σε ομόφωνη εισήγηση του ΚΑΣ έσκασε σαν βόμβα.
Η υπουργική απόφαση της κ. Μενδώνη ενέκρινε 16 από τις συνολικά θαλάσσιες ζώνες του προγράμματος, αφήνοντας εκτός τις περιοχές φιλέτο, βάση του αιολικού δυναμικού και της δυναμικότητας των δικτύων μεταφοράς της παραγόμενης ενέργειας. Η θαλάσσια περιοχή «Κρήτη 1» απέναντι από την Κάτω Ζάκρο σύμφωνα με το ΚΑΣ μένει εκτός, επειδή υπάρχει άμεση οπτική επαφή με τον αρχαιολογικό χώρο και το Μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου, το οποίο είναι υποψήφιο προς ένταξη στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Η θαλάσσια περιοχή «Κρήτη 2α και 2β» ανατολικά και νότια του ακρωτηρίου Αφορισμένος μένει εκτός προγράμματος, γιατί οι προτεινόμενες θέσεις για την ανάπτυξη υπεράκτιων πάρκων, βρίσκονται σε εγγύτητα με την νησίδα Σπιναλόγκα και τη χερσόνησο Νησί ή Κολοκύθα, οι οποίες είναι κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι και τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, προκαλώντας οπτική όχληση και έμμεση βλάβη στα μνημεία.
Εκτός προγράμματος μένει και η θαλάσσια περιοχή της Γαύδου, επειδή η προτεινόμενη θέση για την ανάπτυξη υπεράκτιου πάρκου, βόρεια, δυτικά και νότια της νήσου βρίσκεται , σύμφωνα με το ΚΑΣ σε άμεση οπτική επαφή με τον κηρυγμένο Ιστορικό Τόπο της Γυάρου και δεν συνάδει με τον ιστορικό της χαρακτήρα.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι λόγω αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών για την οπτική όχληση, η ΕΔΕΥΠ αναγκάστηκε να μετατοπίσει και να συρρικνώσει τα οικόπεδα στις περιοχές Κρήτη 2α και 2β, όπου ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την εγκατάσταση αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 600 MW και τελικά να τα μεταθέσει για την δεύτερη φάση ανάπτυξης (μετά το 2032) αλλά και να εγκαταλείψει την περιοχή των Διαπόντιων νησιών στο Ιόνιο.
Στην Κρήτη ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την εγκατάσταση συνολικά 800 MW υπεράκτιας αιολικής ισχύος, τα 600 MW στο βορειoανατολικό τμήμα του νησιού μεταξύ Αγ. Νικολάου και Σητείας και τα 200 MW ανατολικά της Σητείας, και στα Διαπόντια νησιά 200 ΜW. Η πρώτη φάση ανάπτυξης του προγράμματος , με ορίζοντα το 2030 προβλέπει την εγκατάσταση πάρκων συνολικής ισχύος 1,9 GW. Το πρόγραμμα έχει λάβει υπόψη του τους ιδιαίτερους περιορισμούς των 6 ναυτικών μιλίων (11 χλμ) από τη φυσική ακτογραμμή που υφίσταται η Ελλάδα στο Αιγαίο, παράγοντας που δεν επιτρέπει την πλήρη ανάπτυξη του διαθέσιμου θαλάσσιου αιολικού δυναμικού. Το σύνολο των υποψήφιων υπεράκτιων αιολικών πάρκων περιορίζεται σε στενές ζώνες κοντά στις ακτές (1,8-6,5 χιλιόμετρα). Η μέση απόσταση χωροθέτησης υπεράκτιων πάρκων από τις ακτές στη Βόρεια Θάλασσα είναι στα 20 χλμ και των γερμανικών πάρκων στα 57 χλμ.
Με ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου.
Τι ανέφερε ο ΣΕΑ
Σήμερα 4/9/2024 εισάγεται για εκ νέου γνωμοδότηση στο ΚΑΣ η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το εθνικό πρόγραμμα ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων, κατόπιν κατάθεσης από τον ίδιο τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας (!) αίτησης θεραπείας κατά της υπ’ αρ. ΥΠΠΟ/343876/2.8.2024 Απόφασης της Υπουργού Πολιτισμού, που είχε εκδοθεί μετά από γνωμοδότηση του ΚΑΣ.
Η μελέτη αρχικά εξετάσθηκε από το ΚΑΣ στις 10.07.2024 και κατόπιν Ομόφωνης Γνωμοδότησης του Συμβουλίου εγκρίθηκαν 16 περιοχές χωροθέτησης οργανωμένης ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων, ενώ δεν εγκρίθηκαν 3 θέσεις «για λόγους προστασίας των εγκείμενων μνημείων και θέσεων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος».
Πιο συγκεκριμένα, δεν εγκρίθηκαν οι εξής θέσεις:
-Η θαλάσσια περιοχή ΥΑΠ Κρήτη 1, απέναντι από την Κάτω Ζάκρο σε άμεση οπτική επαφή με τον αρχαιολογικό χώρο και το Μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου, το οποίο είναι υποψήφιο προς ένταξη στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
-Η θαλάσσια περιοχή ΥΑΠ Κρήτη 2α και 2β, σε εγγύτητα με την οχυρή νησίδα Σπιναλόγκα και τη χερσόνησο Νησί ή Κολοκύθα, οι οποίες είναι κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι και τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, λόγω οπτικής όχλησης και έμμεσης βλάβης στα μνημεία, και
-Η θαλάσσια περιοχή της Γυάρου, που βρίσκεται σε άμεση οπτική επαφή με τον κηρυγμένο Ιστορικό Τόπο της Γυάρου, με τον ιστορικό χαρακτήρα της οποίας δεν συνάδει.
Λόγος της απόρριψης είναι η υποβάθμιση του άμεσου περιβάλλοντος, μείζονος σημασίας αρχαιολογικών χώρων, που αποτελούν παράλληλα τοπία ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Μάλιστα η Ζάκρος εντάσσεται στην πρόταση για σειριακή εγγραφή των Μινωικών Ανακτόρων στην UNESCO.
Η γνωμοδότηση του ΚΑΣ ήταν πλήρως αιτιολογημένη από άποψη προστασίας μείζονος σημασίας αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων. Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων εκφράζει την ανησυχία του για την επανεισαγωγή του θέματος, προκειμένου να καμφθεί η νόμιμη αιτιολόγηση απόρριψης των τριών παραπάνω θέσεων.
Σύμφωνα με τον Αρχαιολογικό Νόμο, και τη σχετική νομολογία οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία περιλαμβάνουν και το «απαραίτητο ελεύθερο περιβάλλον» τους, που τους επιτρέπει να «συντίθενται σε ιστορική, αισθητική και λειτουργική ενότητα».
Υπ’ αυτήν την έννοια και η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί πυλώνα του χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας και πρέπει αυτό να γίνεται σεβαστό στον όποιο χωροταξικό σχεδιασμό.
www.worldenergynews.gr
Η θετική απόφαση που είναι γεγονός, μένει να καθαρογραφεί επίσημα ώστε να διαπιστωθούν οι ενδεχόμενοι «αστερίσκοι» που να αφορούν τις προϋποθέσεις για την έναρξη αυτών των έργων.
Από την άρση τελικά του απαγορευτικού του ΚΑΣ τουλάχιστον για αυτό το οικόπεδο «Κρήτη 1» στη Σητεία, θα κριθεί τελικά η συνολικότερη τύχη του φιλόδοξου εθνικού προγράμματος ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων που υπόκειται σε συνεχούς περιορισμούς.
Όπως αναφέρει σήμερα η Καθημερινή, του «απαγορευτικού» του ΚΑΣ είχε προηγηθεί ένας επανασχεδιασμός του Προγράμματος με τη συρρίκνωση, την μετατόπιση αλλά και την απένταξη θαλάσσιων οικοπέδων που κατά την ΕΔΕΥΠ και το ΥΠΕΝ έβαζε τέλος στις τοπικές αντιδράσεις και άνοιγε το δρόμο για να μπει σε ράγες υλοποίησης, αλλά όπως φάνηκε από τις εξελίξεις δεν έλαβαν υπόψη τους τον …ξενοδόχο.
Στις 2 Αυγούστου η απόφαση έγκρισης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΕ) του εθνικού προγράμματος που υπέγραψε η υπουργούς Πολιτισμού Μελίνα Μενδώνη και η οποία στηρίχτηκε σε ομόφωνη εισήγηση του ΚΑΣ έσκασε σαν βόμβα.
Η υπουργική απόφαση της κ. Μενδώνη ενέκρινε 16 από τις συνολικά θαλάσσιες ζώνες του προγράμματος, αφήνοντας εκτός τις περιοχές φιλέτο, βάση του αιολικού δυναμικού και της δυναμικότητας των δικτύων μεταφοράς της παραγόμενης ενέργειας. Η θαλάσσια περιοχή «Κρήτη 1» απέναντι από την Κάτω Ζάκρο σύμφωνα με το ΚΑΣ μένει εκτός, επειδή υπάρχει άμεση οπτική επαφή με τον αρχαιολογικό χώρο και το Μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου, το οποίο είναι υποψήφιο προς ένταξη στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Η θαλάσσια περιοχή «Κρήτη 2α και 2β» ανατολικά και νότια του ακρωτηρίου Αφορισμένος μένει εκτός προγράμματος, γιατί οι προτεινόμενες θέσεις για την ανάπτυξη υπεράκτιων πάρκων, βρίσκονται σε εγγύτητα με την νησίδα Σπιναλόγκα και τη χερσόνησο Νησί ή Κολοκύθα, οι οποίες είναι κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι και τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, προκαλώντας οπτική όχληση και έμμεση βλάβη στα μνημεία.
Εκτός προγράμματος μένει και η θαλάσσια περιοχή της Γαύδου, επειδή η προτεινόμενη θέση για την ανάπτυξη υπεράκτιου πάρκου, βόρεια, δυτικά και νότια της νήσου βρίσκεται , σύμφωνα με το ΚΑΣ σε άμεση οπτική επαφή με τον κηρυγμένο Ιστορικό Τόπο της Γυάρου και δεν συνάδει με τον ιστορικό της χαρακτήρα.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι λόγω αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών για την οπτική όχληση, η ΕΔΕΥΠ αναγκάστηκε να μετατοπίσει και να συρρικνώσει τα οικόπεδα στις περιοχές Κρήτη 2α και 2β, όπου ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την εγκατάσταση αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 600 MW και τελικά να τα μεταθέσει για την δεύτερη φάση ανάπτυξης (μετά το 2032) αλλά και να εγκαταλείψει την περιοχή των Διαπόντιων νησιών στο Ιόνιο.
Στην Κρήτη ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την εγκατάσταση συνολικά 800 MW υπεράκτιας αιολικής ισχύος, τα 600 MW στο βορειoανατολικό τμήμα του νησιού μεταξύ Αγ. Νικολάου και Σητείας και τα 200 MW ανατολικά της Σητείας, και στα Διαπόντια νησιά 200 ΜW. Η πρώτη φάση ανάπτυξης του προγράμματος , με ορίζοντα το 2030 προβλέπει την εγκατάσταση πάρκων συνολικής ισχύος 1,9 GW. Το πρόγραμμα έχει λάβει υπόψη του τους ιδιαίτερους περιορισμούς των 6 ναυτικών μιλίων (11 χλμ) από τη φυσική ακτογραμμή που υφίσταται η Ελλάδα στο Αιγαίο, παράγοντας που δεν επιτρέπει την πλήρη ανάπτυξη του διαθέσιμου θαλάσσιου αιολικού δυναμικού. Το σύνολο των υποψήφιων υπεράκτιων αιολικών πάρκων περιορίζεται σε στενές ζώνες κοντά στις ακτές (1,8-6,5 χιλιόμετρα). Η μέση απόσταση χωροθέτησης υπεράκτιων πάρκων από τις ακτές στη Βόρεια Θάλασσα είναι στα 20 χλμ και των γερμανικών πάρκων στα 57 χλμ.
Με ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου.
Τι ανέφερε ο ΣΕΑ
Σήμερα 4/9/2024 εισάγεται για εκ νέου γνωμοδότηση στο ΚΑΣ η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το εθνικό πρόγραμμα ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων, κατόπιν κατάθεσης από τον ίδιο τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας (!) αίτησης θεραπείας κατά της υπ’ αρ. ΥΠΠΟ/343876/2.8.2024 Απόφασης της Υπουργού Πολιτισμού, που είχε εκδοθεί μετά από γνωμοδότηση του ΚΑΣ.
Η μελέτη αρχικά εξετάσθηκε από το ΚΑΣ στις 10.07.2024 και κατόπιν Ομόφωνης Γνωμοδότησης του Συμβουλίου εγκρίθηκαν 16 περιοχές χωροθέτησης οργανωμένης ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων, ενώ δεν εγκρίθηκαν 3 θέσεις «για λόγους προστασίας των εγκείμενων μνημείων και θέσεων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος».
Πιο συγκεκριμένα, δεν εγκρίθηκαν οι εξής θέσεις:
-Η θαλάσσια περιοχή ΥΑΠ Κρήτη 1, απέναντι από την Κάτω Ζάκρο σε άμεση οπτική επαφή με τον αρχαιολογικό χώρο και το Μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου, το οποίο είναι υποψήφιο προς ένταξη στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
-Η θαλάσσια περιοχή ΥΑΠ Κρήτη 2α και 2β, σε εγγύτητα με την οχυρή νησίδα Σπιναλόγκα και τη χερσόνησο Νησί ή Κολοκύθα, οι οποίες είναι κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι και τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, λόγω οπτικής όχλησης και έμμεσης βλάβης στα μνημεία, και
-Η θαλάσσια περιοχή της Γυάρου, που βρίσκεται σε άμεση οπτική επαφή με τον κηρυγμένο Ιστορικό Τόπο της Γυάρου, με τον ιστορικό χαρακτήρα της οποίας δεν συνάδει.
Λόγος της απόρριψης είναι η υποβάθμιση του άμεσου περιβάλλοντος, μείζονος σημασίας αρχαιολογικών χώρων, που αποτελούν παράλληλα τοπία ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Μάλιστα η Ζάκρος εντάσσεται στην πρόταση για σειριακή εγγραφή των Μινωικών Ανακτόρων στην UNESCO.
Η γνωμοδότηση του ΚΑΣ ήταν πλήρως αιτιολογημένη από άποψη προστασίας μείζονος σημασίας αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων. Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων εκφράζει την ανησυχία του για την επανεισαγωγή του θέματος, προκειμένου να καμφθεί η νόμιμη αιτιολόγηση απόρριψης των τριών παραπάνω θέσεων.
Σύμφωνα με τον Αρχαιολογικό Νόμο, και τη σχετική νομολογία οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία περιλαμβάνουν και το «απαραίτητο ελεύθερο περιβάλλον» τους, που τους επιτρέπει να «συντίθενται σε ιστορική, αισθητική και λειτουργική ενότητα».
Υπ’ αυτήν την έννοια και η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί πυλώνα του χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας και πρέπει αυτό να γίνεται σεβαστό στον όποιο χωροταξικό σχεδιασμό.
Δεν νοείται “εθνική στρατηγική ανάπτυξης” από το ΥΠΕΝ που δεν σέβεται την προστασία των σημαντικών αρχαιολογικών χώρων, περιοχών με πολλαπλή προστασία, που εκτός των άλλων αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών και τόνωσης της τοπικής οικονομίας.
Ευελπιστούμε ότι το ΚΑΣ θα εμμείνει στην αρχική του απόφαση και δεν θα διακυβεύσει την προστασία των εξέχουσας σημασίας μνημείων. Ελπίζουμε τα μέλη του Συμβουλίου να αναλογισθούν ότι η Αρχαιολογική Υπηρεσία διαχρονικά έχει αποδειχθεί θεματοφύλακας της προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και με τις αποφάσεις της πραγματώνει τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αειφορία στη χώρα.
www.worldenergynews.gr
