Ρεπορτάζ της Καθημερινής της Κυριακής, της Χρύσας Λιάγγου
«Δεν πρέπει να μείνωμε αργοί εις την προετοιμασίαν του προσωπικού και των μελετών που θα χρειασθούν διά να προχωρήσωμεν εν καιρώ εις την χρησιμοποίησιν ατομικών εργοστασίων» έγραφε στις αρχές της δεκαετίας του ‘ 50 ο εντεταλμένος σύμβουλος της ΔΕΗ ναύαρχος Καραβίδας, εκτιμώντας ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να ξεκινήσει την κατασκευή τους εντός μιας δεκαετίας.
Ήταν η εποχή που η πυρηνική ενέργεια έκανε παγκοσμίως το πρώτο της ντεμπούτο και το σκεπτικό αυτό που κυριάρχησε αν και ατελέσφορα στην μεγάλη και διχαστική συζήτηση που άνοιξε και στην Ελλάδα για την συμβολή της στον εξηλεκτρισμό της χώρας, καθίσταται σήμερα εξαιρετικά επίκαιρο και φαίνεται να υιοθετείται κεντρικά από την κυβέρνηση. Είναι μια νέα τεχνολογία που εξελίσσεται και πρέπει να την παρακολουθούμε από τώρα για να είμαστε έτοιμοι όταν ωριμάσει να σχεδιάσουμε ενδεχόμενη αξιοποίησή της, δηλώνει στην "Κ" ο ειδικός σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα ενέργειας, Νίκος Τσάφος , ο οποίος βλέπει δύο τρόπους αξιοποίησης: είτε με τη συμμετοχή της χώρας σε κάποιο project διασυνδεδεμένης ευρωπαϊκής αγοράς ώστε η ενέργεια να μπορεί να μπει στο σύστημα και να εξισορροπεί την μεταβλητότητα των ΑΠΕ είτε με την εγκατάσταση μικρών αρθρωτών πυρηνικών αντιδραστήρων (Small modular reactors - SMRs) γνωστών και ως αντιδραστήρων ¨τσέπης» εντός της χώρας.
Οι δηλώσεις του κ. Τσάφου έρχονται σε συνέχεια της τοποθέτησης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προ δύο εβδομάδων στο συνέδριο του Economist για να αποκαλύψουν ότι το δυναμικό come back διεθνώς της πυρηνικής ενέργειας δεν περνάει απαρατήρητο από την κυβέρνηση αλλά και μεγάλους ενεργειακούς ομίλους που σχεδιάζουν την επόμενη ημέρα της στρατηγικής τους. “Η Ευρώπη ήταν και παραμένει ηγέτιδα δύναμη στην πυρηνική τεχνολογία. Η Ελλάδα δεν διαθέτει πυρηνική ενέργεια. Δεν υπάρχει τρόπος να φτάσουμε στο ουδέτερο ισοζύγιο εκπομπών χωρίς την πυρηνική ενέργεια. Επενδύουμε, λοιπόν, ως Ευρωπαίοι, στην επόμενη γενιά μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων; Έχουμε πραγματικά κάνει τις σωστές επιλογές για την πράσινη μετάβαση, τουλάχιστον προσδιορίζοντας τρεις ή τέσσερις κρίσιμες βιομηχανίες;» ανέφερε ο πρωθυπουργός ανοίγοντας άτυπα τη συζήτηση περί της αποδαιμονοποιημένης πλέον πανευρωπαϊκά πυρηνικής ενέργειας.
Η επιστροφή στην πυρηνική ενέργεια «επικυρώθηκε» σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια της διάσκεψης για την κλιματική αλλαγή COP28, η οποία πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο στο Ντουμπάι. Περισσότερες από 20 χώρες υπέγραψαν κοινή δέσμευση για τριπλασιασμό της ικανότητας παραγωγής ατομικής ενέργειας έως το 2050. Στην Ευρώπη μια άτυπη συμμαχία 14χωρών υπό την αιγίδα της Γαλλίας στοχεύει στην αύξηση της πυρηνικής παραγωγής κατά 50% έως το 2050. Η Morgan Stanley σε νέα της έκθεση, σημειώνει πως αυτό που συμβαίνει είναι μια «πυρηνική αναγέννηση» που η αξία της θα αγγίξει το 1,5 τρισεκατομμύριο δολάρια μέχρι το 2050.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια γειτονιά που κατακλύζεται από πυρηνικούς αντιδραστήρες. Στο βορρά, η Βουλγαρία και οσονούπω και η Σερβία η οποία δρομολογεί την κατάργηση του νόμου που απαγορεύει την χρήση πυρηνικής ενέργειας και σχεδιάζει την εγκατάσταση τεσσάρων μικρών αντιδραστήρων με δυνατότητα παραγωγής 1.200 MW. Δυτικά η Ιταλία η οποία μετά το κλείσιμο και του τελευταίου πυρηνικού της εργοστασίου το 1990 επανασχεδιάζει την εγκατάσταση πυρηνικών αντιδραστήρων, στο Νότο η Αίγυπτος και ανατολικά η Τουρκία που σχεδιάζει ένα δεύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακούγιο. ¨
«Δεν μπορείς να θέτεις θέμα ασφάλειας όταν είμαστε περικυκλωμένοι από πυρηνικούς αντιδραστήρες» δηλώνει στην "Κ" ο ειδικός σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα ενέργειας κ. Νίκος Τσάφος. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον ίδιο πρέπει να ζυγίσει δύο πράγματα. Από τη μία αν μπορούμε να συμμετέχουμε σε ένα σχήμα που θα χτιστεί σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα και σχεδόν κοντά στο κόστος που έχει προϋπολογίσει το έργο -δυο προαπαιτούμενα δύσκολα γιατί τα πυρηνικά εργοστάσια στη Δύση καθυστερούν πολύ να κατασκευαστούν και κοστίζουν πολύ περισσότερο από αυτό που νόμιζαν οι επενδυτές στην αρχή- και δεύτερον, αν με τη πρόσβαση σε πυρηνική ενέργεια σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα, θα είναι πιο φθηνή η εξισορρόπηση του συστήματός μας σε σχέση με ένα εναλλακτικό σενάριο. «Αν βρούμε αυτό τον συνδυασμό, αξίζει να εξετάσουμε το ενδεχόμενο» τονίζει σχετικά με την πιθανότητα συμμετοχής της χώρας σε κάποιο project σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Η πυρηνική ενέργεια, σύμφωνα με τον κ. Τσάφο δεν είναι ανταγωνιστική αλλά συμπληρωματική των ΑΠΕ. Εξηγεί ότι οι ΑΠΕ θα φτάσουν το 2030 στο pick τους αλλά από μόνες τους λόγω στοχαστικότητας δεν μπορούν να στηρίξουν την ασφαλή λειτουργία του συστήματος. Για να φύγουν οριστικά από το σύστημα τα ορυκτά καύσιμα, δηλαδή ο λιγνίτης και το φυσικό αέριο, θα πρέπει να υποκατασταθούν και από πυρηνική ενέργεια. Kάποια πυρηνικά μεγαβάτ, σύμφωνα με τον ίδιο, μπορεί να συνδράμουν στην εξισορρόπηση του συστήματος και η άσκηση σε σχέση με το κόστος θα πρέπει να γίνει σε αυτή τη βάση και όχι συγκριτικά με το κόστος παραγωγής των ΑΠΕ.
Μια μακροπρόθεσμη συμφωνία με κάποια διασυνδεδεμένη αγορά όπως είναι η Βουλγαρία ή η Ρουμανία ώστε η ενέργεια να μπορεί να μεταφέρεται ως ενέργεια εξισορρόπησης είναι το ένα σενάριο που θα μπορούσε να βάλει την πυρηνική ενέργεια στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας. Το άλλο , είναι η εγκατάσταση μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων εντός της χώρας, κάτι που σύμφωνα με τον κ. Τσάφο το κράτος θα μπορούσε να σχεδιάσει και να δρομολογήσει είτε μέσω της ΔΕΗ ως μέτοχος είτε μέσω διαγωνισμών. Να επιλέξει δηλαδή πόσους πυρηνικούς αντιδραστήρες και που θα τοποθετήσει και μέσω διαγωνισμού να βρει τους επενδυτές που θα τους εγκαταστήσουν.
«Είναι μια τεχνολογία που εξελίσσεται και την παρακολουθούμε. Είναι όμως πολύ ακριβή ακόμη και δεν χρειάζεται να είμαστε από τους πρώτους που θα πάμε σε αυτή. Πρέπει όμως να σχεδιάσουμε από τώρα για να είμαστε έτοιμοι όταν έρθει η ώρα για να προχωρήσουμε » τονίζει ο κ. Τσάφος . Σημαντικό ρόλο στο ηλεκτρικό σύστημα του μέλλοντος είχε προβλέψει πως θα διαδραματίσουν οι μικροί πυρηνικοί αντιδραστήρες (SMR) και ο πρόεδρος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης. Τους είχε χαρακτηρίσει στο περιθώριο ενεργειακού συνεδρίου «ενδιαφέρουσα και σημαντική τεχνολογία για το μέλλον». Την εξέλιξη της τεχνολογίας παρακολουθεί και η Metlen που δραστηριοποιείται σε όλη την γκάμα των νέων τεχνολογιών για ηλεκτροπαραγωγή. Το κόστος είναι η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα των αντιδραστήρων SMR, οι οποίοι όμως είναι ασφαλέστεροι, φθηνότεροι, ταχύτεροι και ευκολότεροι στην κατασκευή από ό,τι οι εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας. Επειδή είναι μικροί, μπορούν να μεταφερθούν και να εγκατασταθούν σε απομακρυσμένα περιβάλλοντα όπου συνήθως βρίσκονται ενεργοβόρες βιομηχανίες. Επιπλέον, λόγο μικρού μεγέθους δεν απαιτούν πρόσβαση σε μεγάλες πηγές νερού για να διατηρηθούν δροσεροί.
Οι εξελίξεις θα δείξουν εάν η Ελλάδα που τις πρώτες δεκαετίες εξηλεκτρισμού της χώρας αν και δεν γύρισε την πλάτη στην νέα τότε ενέργεια, δεν κατάφερε τελικά να την εντάξει στο ενεργειακό της ισοζύγιο μέσω ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού θα καταφέρει να το πράξει σε αυτή τη φάση της ¨πυρηνικής αναγέννησης». Είναι διδακτικά για την αποφυγή λαθών του παρελθόντος τα όσα περιγράφει για εκείνη την πρώτη προσπάθεια ο συνάδελφος δημοσιογράφος Αχιλλέας Χεκίμογλου στο βιβλίο του "Ατομική Εποχή – Πυρηνική Ενέργεια, Αντιδραστήρες και Ουράνιο στην Ελλάδα του 20ου αιώνα».
www.worldenergynews.gr
Ήταν η εποχή που η πυρηνική ενέργεια έκανε παγκοσμίως το πρώτο της ντεμπούτο και το σκεπτικό αυτό που κυριάρχησε αν και ατελέσφορα στην μεγάλη και διχαστική συζήτηση που άνοιξε και στην Ελλάδα για την συμβολή της στον εξηλεκτρισμό της χώρας, καθίσταται σήμερα εξαιρετικά επίκαιρο και φαίνεται να υιοθετείται κεντρικά από την κυβέρνηση. Είναι μια νέα τεχνολογία που εξελίσσεται και πρέπει να την παρακολουθούμε από τώρα για να είμαστε έτοιμοι όταν ωριμάσει να σχεδιάσουμε ενδεχόμενη αξιοποίησή της, δηλώνει στην "Κ" ο ειδικός σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα ενέργειας, Νίκος Τσάφος , ο οποίος βλέπει δύο τρόπους αξιοποίησης: είτε με τη συμμετοχή της χώρας σε κάποιο project διασυνδεδεμένης ευρωπαϊκής αγοράς ώστε η ενέργεια να μπορεί να μπει στο σύστημα και να εξισορροπεί την μεταβλητότητα των ΑΠΕ είτε με την εγκατάσταση μικρών αρθρωτών πυρηνικών αντιδραστήρων (Small modular reactors - SMRs) γνωστών και ως αντιδραστήρων ¨τσέπης» εντός της χώρας.
Οι δηλώσεις του κ. Τσάφου έρχονται σε συνέχεια της τοποθέτησης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προ δύο εβδομάδων στο συνέδριο του Economist για να αποκαλύψουν ότι το δυναμικό come back διεθνώς της πυρηνικής ενέργειας δεν περνάει απαρατήρητο από την κυβέρνηση αλλά και μεγάλους ενεργειακούς ομίλους που σχεδιάζουν την επόμενη ημέρα της στρατηγικής τους. “Η Ευρώπη ήταν και παραμένει ηγέτιδα δύναμη στην πυρηνική τεχνολογία. Η Ελλάδα δεν διαθέτει πυρηνική ενέργεια. Δεν υπάρχει τρόπος να φτάσουμε στο ουδέτερο ισοζύγιο εκπομπών χωρίς την πυρηνική ενέργεια. Επενδύουμε, λοιπόν, ως Ευρωπαίοι, στην επόμενη γενιά μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων; Έχουμε πραγματικά κάνει τις σωστές επιλογές για την πράσινη μετάβαση, τουλάχιστον προσδιορίζοντας τρεις ή τέσσερις κρίσιμες βιομηχανίες;» ανέφερε ο πρωθυπουργός ανοίγοντας άτυπα τη συζήτηση περί της αποδαιμονοποιημένης πλέον πανευρωπαϊκά πυρηνικής ενέργειας.
Η επιστροφή στην πυρηνική ενέργεια «επικυρώθηκε» σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια της διάσκεψης για την κλιματική αλλαγή COP28, η οποία πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο στο Ντουμπάι. Περισσότερες από 20 χώρες υπέγραψαν κοινή δέσμευση για τριπλασιασμό της ικανότητας παραγωγής ατομικής ενέργειας έως το 2050. Στην Ευρώπη μια άτυπη συμμαχία 14χωρών υπό την αιγίδα της Γαλλίας στοχεύει στην αύξηση της πυρηνικής παραγωγής κατά 50% έως το 2050. Η Morgan Stanley σε νέα της έκθεση, σημειώνει πως αυτό που συμβαίνει είναι μια «πυρηνική αναγέννηση» που η αξία της θα αγγίξει το 1,5 τρισεκατομμύριο δολάρια μέχρι το 2050.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια γειτονιά που κατακλύζεται από πυρηνικούς αντιδραστήρες. Στο βορρά, η Βουλγαρία και οσονούπω και η Σερβία η οποία δρομολογεί την κατάργηση του νόμου που απαγορεύει την χρήση πυρηνικής ενέργειας και σχεδιάζει την εγκατάσταση τεσσάρων μικρών αντιδραστήρων με δυνατότητα παραγωγής 1.200 MW. Δυτικά η Ιταλία η οποία μετά το κλείσιμο και του τελευταίου πυρηνικού της εργοστασίου το 1990 επανασχεδιάζει την εγκατάσταση πυρηνικών αντιδραστήρων, στο Νότο η Αίγυπτος και ανατολικά η Τουρκία που σχεδιάζει ένα δεύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακούγιο. ¨
«Δεν μπορείς να θέτεις θέμα ασφάλειας όταν είμαστε περικυκλωμένοι από πυρηνικούς αντιδραστήρες» δηλώνει στην "Κ" ο ειδικός σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα ενέργειας κ. Νίκος Τσάφος. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον ίδιο πρέπει να ζυγίσει δύο πράγματα. Από τη μία αν μπορούμε να συμμετέχουμε σε ένα σχήμα που θα χτιστεί σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα και σχεδόν κοντά στο κόστος που έχει προϋπολογίσει το έργο -δυο προαπαιτούμενα δύσκολα γιατί τα πυρηνικά εργοστάσια στη Δύση καθυστερούν πολύ να κατασκευαστούν και κοστίζουν πολύ περισσότερο από αυτό που νόμιζαν οι επενδυτές στην αρχή- και δεύτερον, αν με τη πρόσβαση σε πυρηνική ενέργεια σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα, θα είναι πιο φθηνή η εξισορρόπηση του συστήματός μας σε σχέση με ένα εναλλακτικό σενάριο. «Αν βρούμε αυτό τον συνδυασμό, αξίζει να εξετάσουμε το ενδεχόμενο» τονίζει σχετικά με την πιθανότητα συμμετοχής της χώρας σε κάποιο project σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Η πυρηνική ενέργεια, σύμφωνα με τον κ. Τσάφο δεν είναι ανταγωνιστική αλλά συμπληρωματική των ΑΠΕ. Εξηγεί ότι οι ΑΠΕ θα φτάσουν το 2030 στο pick τους αλλά από μόνες τους λόγω στοχαστικότητας δεν μπορούν να στηρίξουν την ασφαλή λειτουργία του συστήματος. Για να φύγουν οριστικά από το σύστημα τα ορυκτά καύσιμα, δηλαδή ο λιγνίτης και το φυσικό αέριο, θα πρέπει να υποκατασταθούν και από πυρηνική ενέργεια. Kάποια πυρηνικά μεγαβάτ, σύμφωνα με τον ίδιο, μπορεί να συνδράμουν στην εξισορρόπηση του συστήματος και η άσκηση σε σχέση με το κόστος θα πρέπει να γίνει σε αυτή τη βάση και όχι συγκριτικά με το κόστος παραγωγής των ΑΠΕ.
Μια μακροπρόθεσμη συμφωνία με κάποια διασυνδεδεμένη αγορά όπως είναι η Βουλγαρία ή η Ρουμανία ώστε η ενέργεια να μπορεί να μεταφέρεται ως ενέργεια εξισορρόπησης είναι το ένα σενάριο που θα μπορούσε να βάλει την πυρηνική ενέργεια στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας. Το άλλο , είναι η εγκατάσταση μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων εντός της χώρας, κάτι που σύμφωνα με τον κ. Τσάφο το κράτος θα μπορούσε να σχεδιάσει και να δρομολογήσει είτε μέσω της ΔΕΗ ως μέτοχος είτε μέσω διαγωνισμών. Να επιλέξει δηλαδή πόσους πυρηνικούς αντιδραστήρες και που θα τοποθετήσει και μέσω διαγωνισμού να βρει τους επενδυτές που θα τους εγκαταστήσουν.
«Είναι μια τεχνολογία που εξελίσσεται και την παρακολουθούμε. Είναι όμως πολύ ακριβή ακόμη και δεν χρειάζεται να είμαστε από τους πρώτους που θα πάμε σε αυτή. Πρέπει όμως να σχεδιάσουμε από τώρα για να είμαστε έτοιμοι όταν έρθει η ώρα για να προχωρήσουμε » τονίζει ο κ. Τσάφος . Σημαντικό ρόλο στο ηλεκτρικό σύστημα του μέλλοντος είχε προβλέψει πως θα διαδραματίσουν οι μικροί πυρηνικοί αντιδραστήρες (SMR) και ο πρόεδρος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης. Τους είχε χαρακτηρίσει στο περιθώριο ενεργειακού συνεδρίου «ενδιαφέρουσα και σημαντική τεχνολογία για το μέλλον». Την εξέλιξη της τεχνολογίας παρακολουθεί και η Metlen που δραστηριοποιείται σε όλη την γκάμα των νέων τεχνολογιών για ηλεκτροπαραγωγή. Το κόστος είναι η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα των αντιδραστήρων SMR, οι οποίοι όμως είναι ασφαλέστεροι, φθηνότεροι, ταχύτεροι και ευκολότεροι στην κατασκευή από ό,τι οι εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας. Επειδή είναι μικροί, μπορούν να μεταφερθούν και να εγκατασταθούν σε απομακρυσμένα περιβάλλοντα όπου συνήθως βρίσκονται ενεργοβόρες βιομηχανίες. Επιπλέον, λόγο μικρού μεγέθους δεν απαιτούν πρόσβαση σε μεγάλες πηγές νερού για να διατηρηθούν δροσεροί.
Οι εξελίξεις θα δείξουν εάν η Ελλάδα που τις πρώτες δεκαετίες εξηλεκτρισμού της χώρας αν και δεν γύρισε την πλάτη στην νέα τότε ενέργεια, δεν κατάφερε τελικά να την εντάξει στο ενεργειακό της ισοζύγιο μέσω ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού θα καταφέρει να το πράξει σε αυτή τη φάση της ¨πυρηνικής αναγέννησης». Είναι διδακτικά για την αποφυγή λαθών του παρελθόντος τα όσα περιγράφει για εκείνη την πρώτη προσπάθεια ο συνάδελφος δημοσιογράφος Αχιλλέας Χεκίμογλου στο βιβλίο του "Ατομική Εποχή – Πυρηνική Ενέργεια, Αντιδραστήρες και Ουράνιο στην Ελλάδα του 20ου αιώνα».
www.worldenergynews.gr
