Τα νικητήρια έργα προέρχονται από την Ιβηρική Χερσόνησο και την Σκανδιναβία (energypost)
Οι προσφορές που κέρδισαν ήταν μεταξύ 0,37 και 0,48 ευρώ ανά κιλό, πολύ χαμηλότερες από το εκτιμώμενο χάσμα κόστους 4 - 6 ευρώ ανά κιλό «πράσινης πριμοδότησης» μεταξύ ανανεώσιμου υδρογόνου και ορυκτού υδρογόνου στην Ευρώπη.
Οι χαμηλές προσφορές σημαίνουν ότι οι εταιρείες έκαναν αίτηση για λιγότερες επιδοτήσεις από όσες χρειάζονταν για να γεφυρώσουν αυτό το χάσμα «πράσινων πριμοδότησης», επειδή περίμεναν να βρουν έναν αγοραστή ούτως ή άλλως.
Τα αποτελέσματα παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την τιμολόγηση των ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου και τη δυναμική των επενδύσεων, εξηγούν ο James Kneebone στη Σχολή Κανονισμού της Φλωρεντίας και ο Ben McWilliams στο Bruegel.
Οι χαμηλές προσφορές σημαίνουν ότι το δοχείο επιδότησης θα επεκταθεί περαιτέρω, αλλά όχι αρκετά.
Τα έργα που υποστηρίζονται από την Hydrogen Bank θα αποδώσουν λιγότερο από το 1/10 του στόχου της στρατηγικής της ΕΕ για το υδρογόνο για το 2030. Ωστόσο, είναι καλό σημάδι ότι υπάρχει μεγάλη προθυμία του ιδιωτικού τομέα να πληρώσει ένα ασφάλιστρο για ανανεώσιμες πηγές υδρογόνου, εν μέρει καθοδηγούμενο με δεσμευτικούς τομεακούς στόχους για τη βιομηχανία και τις μεταφορές.
Σημειώνεται ότι όλα τα νικητήρια έργα προέρχονται από την Ιβηρική Χερσόνησο και την Σκανδιναβία (περιοχές με ισχυρούς ανανεώσιμους πόρους ενέργειας).
Με άλλα λόγια, η «έλξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει επίδραση στη μετεγκατάσταση τομέων που κινούνται με υδρογόνο, και αυτό θα έχει πολιτικές επιπτώσεις», όπως υποστηρίζουν οι συγγραφείς.
Γεφύρωση του χάσματος κόστους «green premium» μέσω της EHB
Εκατομμύρια τόνοι ορυκτού υδρογόνου παράγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιώντας φυσικό αέριο ως πρώτη ύλη, με αποτέλεσμα περίπου 12 τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για κάθε τόνο υδρογόνου.
Η παραγωγή υδρογόνου με χρήση νερού και ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να εξαλείψει αυτές τις εκπομπές, αλλά επί του παρόντος κοστίζει πολύ περισσότερο.
Για να γεφυρώσει μέρος αυτού του χάσματος κόστους, ή «πράσινης πριμοδότησης», η ΕΕ ανέπτυξε την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου (EHB).
Πρόκειται για μηχανισμό επιδότησης για την υποστήριξη της παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου, με στόχο την αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων εντός της ΕΕ και παγκοσμίως.
Η EHB είναι ένας μηχανισμός δημοπρασίας «pay-as-bid», με υποψήφιους παραγωγούς υδρογόνου να υποβάλλουν προσφορές για σταθερή επιδότηση ανά κιλό παραγόμενου υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές. Είναι σημαντικό ότι όλες οι προσφορές πρέπει να περιλαμβάνουν αξιόπιστα αποδεικτικά στοιχεία για προσυμβατικές συμφωνίες με αγοραστές.
Η πρώτη δημοπρασία έκλεισε στις 30 Απριλίου 2024 και διέθεσε 720 εκατομμύρια ευρώ σε 7 έργα ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου, με επιπλέον 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ που προορίζονται για μια δεύτερη δημοπρασία.
Οι προσφορές που κέρδισαν ήταν χαμηλότερες από τις αναμενόμενες. Αυτό σημαίνει ότι το δοχείο EHB μπορεί να υποστηρίξει μεγαλύτερο όγκο από τον αναμενόμενο.
Οι χαμηλές προσφορές υποδηλώνουν επίσης ότι ορισμένοι αγοραστές είναι πρόθυμοι να πληρώσουν ένα μεγάλο μερίδιο του «πράσινου πριμ» για ανανεώσιμες πηγές υδρογόνου έναντι του ορυκτού υδρογόνου.
Σημειώνεται ότι οι προσφορές που κέρδισαν προέρχονταν όλες από την Ιβηρική Χερσόνησο ή τους Σκανδιναβούς, (περιοχές με ανταγωνιστικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας). Αυτό υποδηλώνει μια ισχυρή επενδυτική έλξη από τη διαθεσιμότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
3 δισ. ευρώ από την EHB για ετήσια παραγωγή περίπου 0,7 εκατ. τόνων
Υποθέτοντας ότι τα νικητήρια έργα θα προχωρήσουν και παρόμοιες προσφορές υποβληθούν στον 2ο γύρο δημοπρασίας αργότερα φέτος, η χρηματοδότηση 3 δισεκατομμυρίων ευρώ της EHB θα μεταφραστεί σε ετήσια παραγωγή περίπου 0,7 εκατομμυρίων τόνων (Mt) ανανεώσιμου υδρογόνου έως το 2030 (με 6 GW ηλεκτρολύτη χωρητικότητα).
Για το πλαίσιο, η Στρατηγική της ΕΕ για το Υδρογόνο για το 2020 έθεσε στόχο την παραγωγή 10 Mt ανανεώσιμου υδρογόνου έως το 2030.
Τομεακοί στόχοι
Συγκεκριμένοι και δεσμευτικοί τομεακοί στόχοι συμφωνήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στην αναθεωρημένη Οδηγία για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (RED, EU/2023/2413) (Robinson and Laurencin, 2023).
Για τη βιομηχανία (όπως οι παραγωγοί αμμωνίας), το 42,5% της προσφοράς υδρογόνου πρέπει να είναι ανανεώσιμο έως το 2030.
Τα ανανεώσιμα προϊόντα υδρογόνου θα πρέπει να αποτελούν τουλάχιστον το 1% του καυσίμου που παρέχεται στον τομέα των μεταφορών έως το 2030. Υπολογίζουμε ότι αυτές οι υποχρεώσεις ανέρχονται σε περίπου 4 Mt ζήτησης καθαρού υδρογόνου, με βάση την τρέχουσα ζήτηση καυσίμων σε αυτούς τους τομείς.
Ο ακόλουθος πίνακας δείχνει ότι η EHB από μόνη της είναι ανεπαρκής για την επίτευξη αυτών των στόχων.
Μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες θέλουν να πληρώσουν για ανανεώσιμες πηγές Η2
Το κόστος παραγωγής υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές στην Ευρώπη υπερβαίνει το κόστος του ορυκτού υδρογόνου (με βάση το φυσικό αέριο) κατά 4 έως 6 ευρώ ανά χιλιόγραμμο.
Η EHB όρισε ανώτατο όριο επιδότησης πρώτου γύρου 4,50 ευρώ/κιλό, περίπου ισοδύναμο με το πράσινο ασφάλιστρο που απαιτείται για τα πιο ανταγωνιστικά έργα.
Ωστόσο, οι προσφορές που κέρδισαν ήταν μικρότερες από το 10% αυτού, (κατά μέσο όρο 0,40 ευρώ/κιλό), που σημαίνει ότι το υπόλοιπο 90% του πράσινου πριμοδότησης καλύπτεται από τον τελικό καταναλωτή και κάποια άλλη υποστήριξη από την πλευρά της προσφοράς.
Μπορούμε να συμπεράνουμε από αυτά τα αποτελέσματα ότι ορισμένοι ευρωπαίοι αγοραστές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ένα σημαντικό ασφάλιστρο για ανανεώσιμο υδρογόνο έναντι του ορυκτού υδρογόνου.
Αυτό είναι καλό για τους εξής 2 λόγους:
1ον, καταδεικνύει ότι το ανανεώσιμο υδρογόνο δεν χρειάζεται να φτάσει σε ισοτιμία τιμής με το ορυκτό υδρογόνο (ή ακόμα και να κλείσει) για να αρχίσει να εκτοπίζει σημαντικούς όγκους του απολιθωμένου κατεστημένου φορέα.
2ον, το βάρος της μείωσης αυτού του χάσματος κόστους δεν χρειάζεται να βαρύνει αποκλειστικά τα δημόσια ταμεία.
Για το πλαίσιο, οι τιμές προσφοράς που κέρδισαν στη δημοπρασία EHB ήταν ένα κλάσμα της επιδότησης (περίπου 11 €/κιλό) για κερδισμένες προσφορές στον τελευταίο γύρο δημοπρασίας υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ήταν πολύ κάτω από την πίστωση φόρου των ΗΠΑ (3 $/κιλό), που δημιουργήθηκε βάσει του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA).
Οι κανονισμοί που απαιτούν από τους υπάρχοντες καταναλωτές ορυκτού υδρογόνου να στραφούν στο ανανεώσιμο υδρογόνο (δηλαδή το RED) βοηθούν επίσης.
Δύο επιφυλάξεις
Εδώ ισχύουν 2 επιφυλάξεις.
1ον, τα ευρωπαϊκά έργα λαμβάνουν περαιτέρω οικονομική στήριξη εκτός της Τράπεζας Υδρογόνου.
Από το 2025, οι παραγωγοί ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου θα θεωρούνται σαν τους ομολόγους τους ορυκτών στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ETS).
Κατά συνέπεια, θα λάβουν μερίδιο δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα.
Η δράση αποσκοπεί στη δημιουργία ίσων όρων ανταγωνισμού, επιτρέποντας παράλληλα τη λειτουργία της τιμής του άνθρακα.
2ον, οι νικητήριες προσφορές από αυτόν τον πρώτο γύρο δημοπρασίας θα πρέπει να είναι λειτουργικές έως το 2028 και συνεπώς να εξαιρούνται για 10 χρόνια από την υποχρέωση συμμόρφωσης με την αρχή της «προσθετικότητας» για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Μεγαλύτερος ανταγωνισμός στα βόρεια και νότια της ΕΕ
Οι πιο ανταγωνιστικές προσφορές συγκεντρώθηκαν στις βορειότερες και νοτιότερες περιοχές της ΕΕ (απεικονίζονται με πιο σκούρα πράσινη σκίαση στο ακόλουθο διάγραμμα), όπου η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές είναι η φθηνότερη.
Αυτό υποστηρίζει την υπόθεση της «έλξης από ανανεώσιμες πηγές» για τις ενεργοβόρες μεταποιητικές βιομηχανίες, για τις οποίες παρέχονται θεωρητικά στοιχεία από τους Verpoort et al (2024).
Δημοπρασίες EHB ως υπηρεσία
Ένα καινοτόμο χαρακτηριστικό της EHB είναι η προσφορά της για «δημοπρασίες ως υπηρεσία».
Οι συμμετέχουσες χώρες μπορούν να συνεισφέρουν εγχώρια κεφάλαια στην ευρύτερη ευρωπαϊκή δημοπρασία τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για να υποστηρίξουν τις πιο ανταγωνιστικές εγχώριες προσφορές τους που δεν εκκαθαρίστηκαν κάτω από το όριο του πανευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
Αυτή η οικονομική στήριξη επωφελείται από ειδική μεταχείριση στο πλαίσιο των διαδικασιών κρατικών ενισχύσεων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2024).
Ο μηχανισμός EHB δημοπρασιών ως υπηρεσία σημαίνει ότι οι χώρες μπορούν να χρησιμοποιήσουν εθνικές επιδοτήσεις για την προστασία ή την ανάπτυξη της εγχώριας παραγωγής υδρογόνου.
Η Γερμανία είναι η μόνη χώρα που έχει χρησιμοποιήσει αυτή τη δυνατότητα μέχρι στιγμής, συνεισφέροντας 350 εκατομμύρια ευρώ6 μέσω δημοπρασιών ως υπηρεσία για την υποστήριξη 0,09 GW εγχώριων έργων στον πρώτο γύρο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Αυστρία είναι επίσης έτοιμη να συνεισφέρει 400 εκατομμύρια ευρώ για την εκκαθάριση εγχώριων έργων σε παρόμοια τιμή προσφοράς με τη Γερμανία.
Ενδέχεται να προκύψει ένταση μεταξύ περιοχών με φυσική ανταγωνιστικότητα για τομείς έντασης ενέργειας με ανανεώσιμα καύσιμα και δημοσιονομικά ισχυρών χωρών με υπάρχουσα ανταγωνιστικότητα σε τομείς έντασης ενέργειας με ορυκτά καύσιμα.
Η επίτευξη της σωστής ισορροπίας μεταξύ της εκμετάλλευσης περιοχών αφθονίας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με ταυτόχρονη διαχείριση των υφιστάμενων περιοχών βιομηχανικού οικισμού, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα είναι απαραίτητη.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα της πρώτης δημοπρασίας EHB ήταν τόσο θετικά όσο θα μπορούσαμε να ελπίζουμε για τους στόχους της ΕΕ για καθαρό υδρογόνο.
www.worldenergynews.gr
